Ebы’l-Ferec b. el-Cevzо’nin Tevessьlь Kabulь

Ebы’l-Ferec b. el-Cevzо: Nefsimi terbiye edemedim, bazэ salih kiюilerin kabrine gidip, onlarэ aracэ yapэp, dьzelmem iзin duв ettim. [670]

Юevkвnо: (v. 1250/1834) Allah-u Teвlв’ya fazilet ve ilim sahibi zat­larla tevessьl etmek, hakikatte onlarэn salih amelleri, faziletleri ve mezi­yetleriyle tevessьl etmek demektir. Zira fвzэl zat, ancak yaptэрэ amellerle faziletli olur. [671]

Эmвm Subkо’nin Tevessьl Hakkэndaki Gцrьюь:

Tevessьlьn mьstehab olduрuna dair dцrt mezhebin nasslarэnэ Юэfвь’s-Sikвm fо Ziyвreti Hayri’l-Enвm adlэ kitabэnda geniю olarak aзэklayэp, cвiz gцrmьюtьr.

Selefi gцrьюь ьzere olduрunu iddia eden Mьslьmanlar tevhidi ьзe tak­sim ediyorlar. Rububiyyet, Uluhiyyet ve isim ve sэfat tevhidi diye Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ve Sahabeden tevhidi ьзe taksim eden olmamэюtэr.

Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ve sahabe zamanэnda yoktur diyerek bir зok юeye bi­dat diyen Selefi gцrьюь ьzere olduрunu iddia edenlerin bцyle bir ayrэma da bidat demeleri gerekiyordu. Bidat demeyip юцyle diyorlar: Evet Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) veSahabeden hiз kimse tevhidiьз taksim olarak ayэrmadэ ama ma­nen vardэ diyorlar.

Biz de diyoruz ki birincisi manen olsa bile lafzen bidattir. Эkincisi biz bazэ yaptэklarэmэza manen vardэ dediрimizde bu sцzьmьzь kabul etmeyip bidat diyordunuz. Ama siz kendi yaptэрэnэzэ meюru gцstermek iзin manen vardэ diyebiliyosunuz. Zat ile tevessьlь Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) yaptэрэ geride geзen dцrdьncь hadiste, Sahabenin yaptэрэna dair de iki, ьз, beю, sekizinci hadislerin geride geзen tahriзleri ortada iken, Mezhep imamlarэ ve alim­lerinin tevessьlь kabul ettiklerine dair sцzleri ortada iken, Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Sahabenin dцneminde aslэ olup tatbiki yapэlmэю olan zat ile tevessьle nasэl bidat dersiniz.

Rububiyyet, Uluhiyyet ve isim ve sэfat tevhidi diye Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ve Sahabeden tevhidi ьзe taksim etmek gibi bir ayrэm olmadэрэ halde bцyle bir ayэrэma gidip bunun ьzerine yorum ve zanlar ekleyerek milyonlarca mьslьmanэn tekfir edilmesine sebep olan bu ayrэma bidat demeyeceksiniz ama yukarэda birзok delilleri gцsterilen Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ve Sahabe za­manэnda tatbik edilmiю aslэ olan zat ile tevessьle bidat diyeceksiniz. Sizin bidat anlayэюэnэz bu mu? Sizin bu iddialarэnэza, sцzlerinizi iyice araюtэrmadan hemen size ina­nan taraftarlarэnэz inanabilir. Aynэ hatayэ baюka konularda sufi taraftarэ olanlarda yapэyor, iki taraf iзin de bu tutum yanlэюtэr.

ЭTЭRAZ:

Bizim yok dediрimiz bir юeyin var olduрunu ispatlamaya зalэюэyorsu­nuz. Beceremeyince de bizden yok olduрunu sцylediрimiz юeyin yok oldu­рunu ispatlamamэzэ istiyorsunuz. Hвlbuki mesele gayet aзэk. Bir юeyin var olduрu ispatlanamэyorsa, yok olduрunu ispatlamaya hacet yoktur. Biz diyo­ruz ki bu iю meюru deрildir. Yani sьnnette bцyle bir uygulama yok!

CEVAP:

Evet bir юeyin var olduрu ispatlanamэyorsa, yok olduрunu ispatlamaya hacet yoktur. Bu sцz doрru. Fakat sizin gцrmek duymak istemediрiniz me­sele geride ispatlandэрi aзэklandэрэ ьzere 9 hadisin tahriзinde Resulullah'эn, sahabenin, tabiinin zat ile tevessьlь yaptэрэna dair delilleri gцsterdik. Sizin hadisleri zayэflatmadaki hatalarэnэzэ uzun uzun aзэkladэk. Mezhep imamla­rэndan sizin itibar ettiрiniz вlimlerden zat ile tevessьlь kabul edenlerin gцrьюlerini kaynaklarэ ile birlikte gцsterdik.

Birзok hadis вliminin yukarэdaki hadislere sahih demeleri ve daha bir­зok delile raрmen ‘Bir юeyin var olduрu ispatlanamэyorsa’, ‘Sьnnette bцyle bir uygulama yok’! diyebilirmisiniz?

Zayэf Hadisle Amel Etme Konusunda Вlimlerin Tavrэ

Вlimlerin cumhuru, tergоb, terhоb, faziletler ve mьstehablara dair ko­nularda; gerekli юartlar da mevcut olduрu takdirde, zayэf hadis ile amel edilebileceрi gцrьюьndedirler. Bu, bilinen bir husustur.

Ancak bazэ imamlar, zayэf hadisler ile юer’о hьkьmler, yвni helвl ve haram konularэnda da amel edilebileceрini kabul etmiюlerdir. Hattв Эslвm вlimlerinin ekseriyeti ve belki de muhalefetine itibar edilmeyen birkaзэ hariз tamamэ, zayэf hadisi юerоatэn kaynaklarэndan biri olduрunu kabul edip kэyвsa tercih etmiюlerdir. Bu sahada zayэf hadоs ile amel etmek, mьctehidlerden ьз imamэn; Ebы Hanife, Эmam Mвlik ve Ahmed b. Hanbel’in, [672] aynэ zamanda Ebы Dвvud, Nesво ve Эbn Ebо Hвtim gibi, hadis imamlarэndan bir gurubun mezhebidir. [673]

Zayэf Hadisle Amel Etmenin Эki Юartэ Vardэr:

Hadоs, юedоdь’d-da’f, yani зok zayэf olmayacak ve bir meselede ondan baюka bir hadis bulunmayacak.

Zayэf hadis ile amel edebileceрimiz diрer bir saha da юudur:

Bir hadоs, ikisinden birinin tercih edilmesi mьmkьn olmayan iki mвnaya gelebilecek bir lafэzla gelir de, iki taraftan birini tercih etmeyi gerektirecek zayэf bir hadis bulunursa, o takdirde, zayэf bile olsa, bu hadоsin tercih ettireceрi mвnвyэ kabul ederiz. [674] Bu mьnasebetle, gьnь­mьzde bazэ kimselerin yaymaya зalэюtэklarэ bir gцrьюьn aksine, geзmiю imamlarэmэz nezdinde, zayэf hadisin de bir deрeri ve itibвrэ olduрuna iюaret edelim. Зьnkь bu kimseler, zayэf hadisi tamвmen geзersiz saymэюlar ve mevzы hadislere ilhвk ederek, ikisini aynэ seviyede tutmuюlardэr.

Hasen veya sahih derecesine ulaюmayan, diрer bir ifade ile sahih olma юartlarэndan bir veya birden fazlasэnэ kendisinde bulundurmayan zayэf ha­dislerin, amel edilmeye uygun olma aзэsэndan gьvenilirliklerini zedeleyen ve bu noktada юьphe uyandэran sebepler, aynэ derecede olmadэрэ iзin za­yэflэk dereceleri de farklэdэr. Hвl bцyle olunca zayэf rivвyetlere karюэ вlim­lerin tutumu da farklэ olmuюtur.

Цrneрin, neredeyse вlimlerin tamamэ hak ve hukыku/ahkвmэ ilgilendi­ren konularda daha hassas davranэrken, terроb ve terhоb/ahlвkо ve hayra yцnlendirici hususlarla, kцtьlьklerden sakэndэrma ifade eden hususlarda daha farklэ bir tutum sergilemiюlerdir.

Zayэf hadis ile amel etme konusunda вlimlerin ьз farklэ tutum sergile­dikleri gцrьlьr: Kimileri, muhtevasэ ne olursa olsun -ister ahkвm, ister fazвil olsun- hiзbir konuda zayэf hadis ile amel edilemeyeceрi gцrьюьnde­dir. Yahyв b. Maоn, Buhвrо, Mьslim, Ebы Bekr b. ‘Arabо, Эbn Hazm ve daha baюkalarэnэn bu gцrьюte olduрu belirtilir. Kimileri tam tersine, her konuda; yani, ister ahkвm, ister fazвil konularэnda olsun, mutlak mвnвda zayэf ha­dis ile amel edilebileceрi gцrьюьndedir. Zayэf hadis ile amel etmeyi reyden daha iyi gцrdьkleri sцylenen Ebы Dвvыd ve Ahmed b. Hanbel’in bu gцrьюte olduрu nakledilir. Kimileri de, ahkвm konularэnda deрil de, fazвil konula­rэnda, bazэ юartlar dвhilinde, zayэf hadis ile amel edilebileceрi gцrьюьnde­dir.[675]

Bu sahada zayэf hadоs ile amel etmek, mьctehidlerden ьз imamэn; Ebы Hanife (v. 150), Эmam Mвlik (v. 179) ve Ahmed (v. 241)’in (6), aynэ zamanda Ebы Dвvud (v. 275), Nisво (v. 303), Эbn Ebо Hвtim (v. 327) gibi, hadis imamlarэndan bir gurubun mezhebidir. [676]

Эbnu’s-Seyyidьnnвs (v. 734/1333), Nevevо (v. 676/1277), Irвkо (v. 806/1403), Sehвvо (v. 902/1496), Эbn Hacer, Suyыtо (v. 911/15005), Alо el-Kвrо (v. 1014/1605) ve daha baюkalarэ bu gцrьstedir. [677] Zayэf hadis nak­letme konusunda bu tutum hadis musanniflerinin eserlerine de yansэmэюtэr.

Эbn Hacer zayэf hadisle amel etme юartlarэnэ ‘rivвyetin юiddetli za’f iзermemesi’, ‘amel edilmekte olan bir aslэn kapsamэnda yer almasэ’, ‘amel edenin hьkmьn sabit olmadэрэna inanarak ihtiyat kaydэyla amel etmesi’ юeklinde dile getirmektedir.[678]

Nevevо юцyle der: “Hadisзiler, fэkэhзэlar ve baюka disiplinlerden olan ulema юцyle demiюtir: Fezail ve tergib-terhib konusunda zayэf hadis ile amel caiz ve mьstehaptэr. Yeter ki hadis uydurma olmasэn. Helal-haram, alэm-satэm, nikвh-talak gibi ahkвm sahasэna gelince, bu konularda sahih veya hasen hadisten baюkasэyla amel edilmez. Ancak bu sahada da ihtiyat ihtiva eden zayэf hadis bu sцylediрimizin istisnasэdэr. Bazэ satэюlarэn veya bazэ nikвh tьrlerinin mekruh olduрunu bildiren zayэf hadisler bцyledir. Zira bu hadislerin bildirdiрi tarzdaki muamelelerden uzak durmak mьstehaptэr. Ancak bu hьkьm, vьcuba kadar gitmez...”[679]

Zerkeюо (v. 794/1392), terроb ve terhоb kapsamэnda yer almayэp ta­rikleri birden зok olmayan ve kendi dьzeyinde mьtвbi’i bulunmayan zayэf rivвyetlerin merdыt olduрu gцrьюьndedir. Suyыtо (v. 911/1505) ise ihtiyat kaydэyla ahkвm konularэnda da zayэf hadisle amel edilebileceрini ifade eder. [680] Suyыtо (v. 911/1505) ise, ihtiyat kaydэ ile ahkвm konularэnda da zayэf hadis ile amel edilebileceрini ifade eder. [681]

Ahmed b. Hanbel ve Ebы Davud es-Sicistanо’ye izafe edilen bir gцrьюe gцre de, “baюka hadis bulunmadэрэ takdirde, ahkвma ait meselelerde, zayэf hadis ile amel edilir.” [682]

Эmam Ahmed b. Hanbel’in oрlu Abdullah юцyle demiюtir: Babama:

— “Bir kimse bir beldede bulunur ve orada, sahihi ile zayэfэnэ ayэra­mayan bir hadоs ehli ile bir de rey ehlinden baюkasэnэ bulamaz da, bir me­sele ile karюэlaюэrsa, bu meseleyi hangisine sorar?” dedim. Babam da bana: “Hadоs ehline sorar, rey ehline sormaz. Зьnkь hadоsin zayэfэ bile, reyden daha kuvvetlidir.” cevabэnэ verdi. [683]

 

Эmam Ювfiо (v. 204) bile, bir meselede, baюka bir hadis bulunmadэрэ zaman -mьrsel hadоsin zayэf olduрu gцrьюьnde bulunduрu sэralarda- mьrsel hadis ile amel ediyordu. Ювfiо’den bunu, es-Sehвvо Fethь’l-Muрis, I, 20, 142 ve 268 de, Ювfiо imamlarэndan el-Mвverdо (v. 450) kanalэyla nakletmiюtir.

Mьrsel Hadis

Mьrsel hadis, tabоinden birinin, senedinde sahabeyо zikretmeksizin, doрrudan doрruya Hazreti Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’in adэnэ anarak rivayet ettiрi hadistir. Mьrsel, zayэf hadоs kэsэmlarэndan biridir. Mu­haddislere ve usul вlimlerine gцre ayrэ ayrэ tarifi yapэlmэюtэr.

Muhaddislerin genel tarifine gцre mьrsel hadis, isnвdэnda sahabо rвvisi dьюmью olan hadistir. Tabiоn neslinden birisinin, hadis aldэрэ sahabо olan ravоnin adэnэ anmadan, onu atlayarak, doрrudan doрruya “Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu ki...” diyerek rivвyet ettiрi hadise “mьrsel” denilmiюtir.

Ebы Dвvud’da юu ifade mevcuttur: “Эnsanlar bu hadisi, mьrsel, ama marыf olarak rivayet etmiюtir. [684] Bu ifade, bu hadisin, mьrsel olmakla bera­ber, bilinen bir hadis olduрunu ve вlimlerin onunla amel ettiрini gцste­rir. Ebы Dвvыd вlimlerin mьrsel hadis ile amel ettiрini belirterek, mьsned bir rivвyetin bulunmadэрэ bir konuda, muttasэl kadar gьзlь olmamakla be­raber, mьrsel hadis ile amel edilebilceрi gцrьюьndedir. [685]

Эmam Mвlik, Ebы Hanоfe ve diрer bazэ imamlar, hadisin mahrecinin bi­linmesi ve mьsned olsun, mьrsel olsun baюka bir yцnden rivвyet edilmesiyle sahih olacaрэnэ ileri sьrmьюlerdir. Aynэ юekilde, genellikle mьrseli zayэf hadislerden sayan Эmam Ювfiо de, bu юartlarla Saоd b. Mьseyyib’in mьrsellerini almakta tereddьd etmemiю ve “Эbnь’l-Mьseyyib’in mьrselleri, bizim gцrьюьmьzde gьzeldir” demiюtir.[686]

Эmam Ювfiо (v. 204) bile, bir meselede baюka bir hadis bulunmadэрэ zaman, -mьrsel hadisin zayэf olduрu gцrьюьnde bulunduрu sэralarda- mьrsel hadis ile amel ediyordu. [687] Gerek hadis, gerekse fэkэh imamlarэ tarafэndan, genel bir kaide olarak gцrьlen ve uygulanan юu noktanэn altэnэ зizmek gerekir: Bu imamlar, eрer bir konuda sahih hadis bulamamэю iseler, o konudaki zayэf hadisi kэyasa ve iзtihada tercih etmiю ve hьkme medar kэlmэюlardэr.

Цrnek olarak, Эmam Ebы Hanоfe’nin, kэyasa aykэrэ olan “kahkaha ha­disi” ile amelini, Эmam Mвlik’in mьrsel, mьnkatэ ve belврвt tьrьndeki ha­disleri ve sahabо kavlini kэyasa tercihini, Эmam Ювfiо’nin, kerahet vakitle­rinde namaz kэlmanэn Mekke’ye mahsus olmak ьzere caiz olduрunu bildiren hadisi, -yine kэyasa muhalif olmasэna raрmen- esas almasэnэ ve Эmam Ahmed b. Hanbel’in, kэyasa ancak sahih bir hadis veya sahabо kavli yahut zayэf bir hadis bulamadэрэ zaman baюvurmasэnэ zikredebiliriz. [688]

Fэkэh imamlarэnэn bu tavrэnэn yanэ sэra, hadis imamlarэnэn tutumu da, yukarэda sцylediрimizi doрrular mahiyettedir. Nitekim Nevevо, Sьyыtо, Sehвvо ve Heysemо gibi вlimler, tergib-terhib, fazвil ve mevвiz konularэnda sahih bir hadis bulunmadэрэ zaman, zayэf hadisle amel edilebileceрi konu­sunda, hadis ve fэkэh ulemasэnэn ittifak ettiрini belirtmiюlerdir.[689]

Sehвvо de, zayэf hadis ile amel konusunu saрlam bir зerзeveye otur­tan, hocasэ Эbn Hacer’den defaatle iюittiрini, hatta Эbn Hacer’in bizzat kendi eliyle yazdэрэnэ sцylediрi, юцyle ьз maddelik bir prensip zikreder:

1. Hadisin юedidь’d-da’f/zayэflэрэnэn юiddetli olmamasэ. Hadis, yalan­cэlarэn, yalancэlэkla itham edilmiю olanlarэn veya rivayetlerinde aюэrэ ya­nэlma (fuhюu’l-galat) gцsterenlerin infirad ettiрi rivayetlerden olmamalэdэr.

2. Zayэf hadisin bildirdiрi hьkьm, юer’о bir asla dayanmalэ, bahse konu hadis, юer’о bir asla dayanmayan yeni bir hьkьm getirmemelidir.

3. Kendisiyle amel edilirken sabit bir hadis olduрu kanaati taюэnma­malэdэr ki, Hazreti Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’e, sцylemediрi bir юey isnat edilmiю olmasэn. Эbn Hacer bu son iki юartэn Эzzeddоn b. Abdisselвm ve Эbn Dakоk el-Эyd’den nakledildiрini sцylemiюtir.[690]

Юu halde, hakkэnda herhangi bir вlimin, “zayftэr” hьkmьnь verdiрi ha­disler, bir kalemde silinip atэlmamalэ, yukarэdaki sэnэrlar gцzetilerek bu tьrlь hadislerle amelden de geri durulmamalэdэr diye dьюьnьyoruz.

HADЭS

 

Ey Allah’эn Kullarэ Bana Yardэm Edin Hadisinin Tahrici

عن ابن عباس رضى الله عنهما أن النبى صلى الله عليه وسلم قال: إن لله ملائكة في الأرض سوى الحفظة، يكتبون ما يسقط من ورق الشجر، فإذا أصاب أحدكم عرجة بأرض فلاة فليناد: يا عباد الله! أغيثوا.

Эbn Abbвs radэyallahu anh’dan rivвyet edilen bir hadis-i юerifte Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem юцyle buyurmuюtur:

“Юьphesiz ki Allah-u Teвlв nэn, hafaza meleklerinin dэюэnda yeryь­zьnde melekleri vardэr ki aрaз yapraklarэndan dьюenleri yazarlar.

Sizin birinize зцl arazisinde bir aksaklэk isabet ederse, “Ey Allah’эn kullarэ! (Bana) yardэm edin” diye seslensin! ” [691]

ЭTЭRAZ:

Bu hadis iзin Selefi gцrьюь ьzere olduрunu idda edenlerin hadisзisi Elbanо ed-Daife 656’da юu aзэklamayэ yapar:

Bezzar, Эbn Abbвs radэyallahu anhuma’dan юu lafэzla rivayet ediyor:

“Muhakkak ki Allah-u Teвlв’nэn yeryьzьnde hafaza melekleri dэюэnda, yere dьюen her bir aрaз yapraрэnэ dahi yazan melekleri vardэr. Issэz bir arazide biriniz bir sэkэntэya dьюerse: “Ey Allah’эn kullarэ! Bana yardэm edin!” diye seslensin.”

Эbn Allвn юerhinde (V, 151) nakledildiрi gibi, Hafэz Эbn Hacer юцyle demiюtir: “Bu hadisin isnadэ hasendir, cidden garоbdir. Bezzar bunu:

... عن مجاهد عن ابن عباس رضي الله عنهما أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال: إن لله...

юeklinde rivayet etmiю ve юцyle demiюtir:

وهذا الكلام لا نعلمه يروى عن النبي صلى الله عليه وسلم بهذا اللفظ إلا من هذا الوجه بهذا الإسناد.

“Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’den, bu metinle rivayetini, ancak bu rivayet yoluyla biliyoruz” diyerek rivayet etmiюtir. [692]

Bunu Bezzar: “Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’dan bu metinle rivaye­tini ancak bu rivayet yoluyla biliyoruz” diyerek rivayet etmiюtir. Эbn Hacer “Bu hadisin isnadэ hasendir Yine es-Sehavо de el-Эbtihac’da hasen olduрunu sцylemiю, el-Heysemо de юцyle demiюtir: “Ravileri gьvenilirdir.”

Elbanо; Derim ki:

Bunu Beyhakо, eю-Юuab’da mevkuf olarak (Эbn Abbвs’эn sцzь olarak) ri­vayet etmiюtir. Eрer sahihse bu hadis, ilk hadiste “Allah’эn kullarэ” sцzьyle kastedilenin melekler olduрunu tayin etmektedir.

Buna ister diri, ister цlь olsunlar, “Gayb erenleri” denilen veliler, sвlihler gibi insanlardan veya cinlerden olan Mьslьmanlarэ katmak caiz de­рildir. Zira onlarla istigase (onlardan manevi yardэm istemek) ve onlardan yardэm talep etmek aзэk bir юirktir. Зьnkь onlar duayэ iюitmezler, iюitseler de buna cevap vermeye ve istekleri yerine getirmeye gьз yetiremezler. Bu husus birзok ayetlerde alaka belirtilmiюtir. Bu ayetlerden birisi de Allah Azze ve Celle ’nin юu buyruрudur:

“O'ndan baюka yalvardэklarэnэz, bir зekirdek lifine bile sahip deрil­dirler. Eрer onlara dua ederseniz, duanэzэ iюitmezler; iюitseler bile, size cevap veremezler. Kэyamet gьnь sizin ortak koюmanэzэ inkвr ederler. Her юeyden haberdar olan Allah gibi hiз kimse sana haber veremez.” [693]

Hafэz Эbn Hacer’in hasen dediрi, Эbn Abbвs radэyallahu anhuma hadi­sini Эmam Ahmed kuvvetli gцrmью, bununla amel etmiюtir.

Эmam Ahmed’in oрlu Abdullah, el-Mesail ’de (217) юцyle demiюtir:

“Babamэn юцyle dediрini iюittim:

‘Эki defa binekli, ьз defa da yaya olmak ьzere veya iki defa yaya, ьз defa binekli olarak beю defa hac yaptэm. Yaya olarak yaptэрэm haclardan birinde yolu kaybettim. Ey Allah’эn kullarэ! Bana yolu gцsterin! demeye baюladэm.Ben bцyle demeye devam ederken yolu buluverdim.’ Veya ba­bam buna yakэn bir юey sцyledi.”Beyhaki bunu, Eю-Юuab da (II, 455), Эbn Asakir (III, 72/1) Abdullah b. Ahmed yoluyla, sahih bir isnad ile rivayet etmiюlerdir. Daha цnce geзenleri yazdэktan sonra, Bezzar’эn Zevaid ’inde (s. 303) geзen isnadэnda rivayetin merfu‘ olduрunu (Эbn Abbвs’эn bunu Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’a dayandэrdэрэnэ) gцrdьm.

Lakin bana gцre, hadis muhalefet sebebiyle illetlidir. Bunun mevkuf olmasэ (Эbn Abbas’эn sцzь olmasэ) aрэr basmaktadэr. Bu rivayet, kesinlikle hьkmen merfu‘ kabul edilecek hadislerden deрildir. Zira Эbn Abbas’эn bunu Ehli Kitap’tan olup, sonra Mьslьman olmuю kimselerden almasэ da ihtimal dвhilindedir. Allah en iyi bilendir.

CEVAP:

1-Elbвnо bu hadоsi evvelв Эbnu Allвn’эn el-Ezkвr’эnda el-Bezzвr’эn rivвyetiyle gцrmью ve Эbn Hacer’den ‘Эsnadэ hasendir’, es-Sehavо’den, hasen dir, keza el-Heysemо’den de “Ravileri gьvenilirdir.” dediklerini nak­ledip denilenlere itiraz etmemiюtir.

2-Sonra da Elbвnо Bezzвr’da bu merfы‘ rivayeti bizzat gцrdьрьnь sцy­lemektedir.

3-Ancak Эbnu Abbвs radэyallahu anhumв’dan merfы‘ (Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’in kelвmэ) olarak gelen bu rivвyetin Beyhakо’nin Юuabu’l-Оmвn isimli kitabэnda, yine Эbnu Abbвs radэyallahu anhumв’dan mevkыf (kendi sцzь) olarak rivвyet edildiрini gцrdьрьnь ifade etmektedir.

4-Bunun sonucunda юцyle ictihвd (!) ediiyor:

Beyhakо’nin mevkыf rivayetinin senedindeki Ca’fer Эbnu Avn’эn Bezzвr’эn merfы‘ rivвyetinin senedindeki Hвtim Эbnu Эsmвоl’den daha saр­lam ve gьvenilir olduрunu iddiв etmiюtir. (Daоfe:2/112)

5-Buna dayalэ olarak da Elbani юцyle diyor:

“Lakin bana gцre (Koca hadis imamlarэnэn hasendir dediрi Bezzвr) ha­dis(i) (saрlam ravinin daha saрlama) muhalefet(i) sebebiyle (юaz olmakla) illetlidir. Bunun mevkuf olmasэ, (Эbn Abbas’эn sцzь olmasэ) aрэr basmakta­dэr. Bu rivayet, kesinlikle hьkmen merfu‘ kabul edilecek hadislerden deрil­dir. Zira Эbn Abbas’эn bunu Ehli Kitap’tan olup sonra Mьslьman olmuю kim­selerden almasэ da ihtimal dвhilindedir. Allah en iyi bilendir”

6-Yani merfы‘ rivayetin, ювz veya mьnker olmakla muteber olmayaca­рэnэ iddiв etmektedir.

7-Mevkuf rivвyeti dahi isrвiliyyвttan olma ihtimвliyle зizmek, karala­makla ve delilsiz bir zanda bulunarak hadisten kendince tamamen kurtul­maya зalэюэyor.

8-Bцylece farkэnda olmadan istiрвse eden Mьminleri tekfоr edebilme­sinin yolunu aзmэю oluyor.

9-Hadis imamlarэnэn “hasendir”, “ravileri gьvenilirdir” sцzleri Bezzвr’эn rivayeti iзindir.

10-Beyhakо’nin mevkuf rivayetinin isnadэ ondan aюaрэ deрildir; hatta Elbani’ye gцre Bezzar’эnkinden daha saрlamdэr.

Hвsэlэ, Elbani’nin ьз ithamэ olmuю oluyor:

Birincisi:

Зьnkь юayet “O'ndan baюka yalvardэklarэnэz, bir зekirdek lifine bile sahip deрildirler. Eрer onlara dua ederseniz, duanэzэ iюitmezler; iюitseler bile size cevap veremezler. Kэyamet gьnь sizin ortak koюmanэzэ inkвr ederler. Her юeyden haberdar olan Allah gibi hiз kimse sana haber vere­mez” ^[694] вyetindeki yalvarma ve (duayэ) зaрэrmayэ her yalvarma ve зaрэr­mayэ iзinde bulunduracak geniюlikte anlэyorsa, kendisinin ve diрer Mьminle­rin de aзэk bir юirk iзinde olduрunu gibi bir durumun ortaya зэkmasэ sцz konusu olabilir onun yorumuna gцre.

Зьnkь hayatэnda bir baюkasэna yalvarmayan ona seslenmeyen, ondan bir юey istemeyen kimse bulunamaz. “ Duв ” nэn birзok manasэndan sadece biri “ ibadet ” tir ve вyette geзen duв bu ibadet manasэndadэr. Yoksa her baюkasэna “ seslenme ” ve “ yalvarma ”, her baюkasэndan “ isteme ” юirk olmaz. Bunun bцyle olduрunun en bьyьk delili hadisler ve Ьmmet’in imamlarэnэn вyeti Elbani anladэрэ gibi anlamamalarэdэr.

Цyle ya, bazэ зaрэrmalar, seslenmeler ayetin iзine girmiyor, dэюэnda kalэyorlarsa, bunlarэn sэnэrэnэ ve neler olduрunu nereden anlayacaрэz? Akэl­larэna yatmayan her hadisi ve eseri bir kulp bulup devre dэюэ bэrakacak, geriye kendi mьcerred kэyaslarэ ve aklо mьlahazalarэ kalacak, onlarla Mь­minleri kвfirlikle suзlayacaklar.

Hвsэlэ, вyeti Mьslьmanlarэ tekfir etmelerine alet edecekler ve Allah’эn demediрini “Dedi” diyecekler.

Эkincisi: Resыlьllah sallallahu aleyhi ve sellem’in dediklerine “De­medi” demek durumuna dьюmью oluyor.

Ьзьncьsь: Эbnu Abbas’a ve sair Selef’e hata isnad etme durumunun oluюmasэ.

Эbn Abbas’эn mevkuf rivayeti hakkэnda -isnadэnda bir mьюkil gцsteri­lememesine raрmen- Elbani “sahih ise bu hadis” ifadesiyle tereddьt ve vesvese uyandэrэyor. Ancak sahih olmasэ kabul edilse bile, Эsrailiyyattan olma ihtimali vesvesesini devreye sokuyor.

Elbani’nin yorumuna gцre, Эbnu Abbas -hвюв- юirk sebebi olan bir riva­yeti, Ehl-i Kitap’tan alacak ve reddetmeyecek! Olacak юey mi bu?! Ayrэca Sahвbоler de buna ses зэkarmayacak, gцz yumacak, olur mu bцyle bir юey?!

Hadis вlimlerinden bu hadise itiraz ettiklerine dair bir юey bilinmediрi gibi, bu hadisle amel edip, bu tьr istekte bulunduklarэ ortada iken, onlar da hвюв юirk sebebi olan bir rivayeti gцrmezden mi gelmiю oluyorlar?! El­bette ki bцyle bir юeyler olmaz. Elbani’nin tereddьt ve vesvese uyandэr­maya зalэюmasэ Эbn Abbas’a yapэlan bir haksэzlэktэr.

ЭTЭRAZ:

Elbani’nin “Lakin bana gцre hadis muhalefet sebebiyle illetlidir. Bu­nun mevkuf olmasэ aрэr basmaktadэr. Bu rivayet, kesinlikle hьkmen merfu‘ kabul edilecek hadislerden deрildir. Zira ibn Abbas’эn bunu Ehli Kitap’tan olup, sonra Mьslьman olmuю kimselerden almasэ da ihtimal dahilindedir” Demiюti.

CEVAP:

Bu sцz de birзok mahzurlarэ ve yanlэюlэklarэ bulundurmaktadэr ki bazэ­larэ юunlardэr:

Bir: Burada evvelв Tercьmanu’l-Kur’вn olan Эbn Abbas radэyallahu anhumв, yukarэdaki ayeti anlamamak ve юirk unsuru rivayetleri yapmakla veya alэp konuюmakla itham olunmakta.

Эki: Muhaddisler юцyle dursun, ilim talebelerinin dahi bildiрi bir kaide vardэr:

Muhakkэklara gцre, merfu‘ ile mevkuf rivayetler зeliюirse, merfu‘ ol­duрuna hьkmedilir.

Bunu Nevevi Mьslim юerhinin mukaddimesinde (1/32) muhaddislerin muhakkэklarэndan, fakihlerden ve usulcьlerden nakletmiюtir. Sonra da юцyle demiюtir:

Hatоb bunu sahih buldu. Hьkьm rivayeti vasleden veya merfu‘ olarak rivayet edenindir. Ref‘ edene veya vasledene muhalif olan (mevkuf yahut maktu‘ rivayet eden ravi) ister onun ayarэnda olsun, isterse ondan daha saрlam olsun deрiюmez. Зьnkь ref‘ veya vasl sikanэn ziyadesidir; o da mak­buldьr.

Ьз: Bunun bцyle olduрunu, Эbnu Teymiyye’nin talebesi Эbnu Abdi’l-Hвdо et-Tenkэh’de (1/350, Mэsэr baskэsэ) aзэkзa ifade etmiюtir.

Dцrt: Ьstelik Bezzar ’эn merfu‘ rivayetindeki Hвtim Эbnu Эsmвil bu ri­vayeti yapmakta yalnэz deрildir. Эbnu Ebо Юeybe’nin el-Musannef’deki isna­dэndaki (H: 30438, M. Avvвme tahkiki) Эbnu Эshak bu merfu‘ rivayette ona muvafakat etmiюtir.

Эlim erbabэ bilir ki, Эbnu Эshak tahkikte, bazэ sahalarda sika, baюka bazэ yerlerde ise hasenь’l-hadis ravоlerdendir.

Beю: Ьstelik bu rivayetin zayэf isnatla bile olsa, Abdullah Эbnu Mes’ыd’un hadisinden bir юahidi de vardэr.[695]

Altэ: Zayэf isnвtlэ bir hadisi, ьmmet (itirazsэz bir юekilde) alэp kabul ederse, bu hasen ve hatta sahih rivayetlerden daha kuvvetli olur.

Bazэ imamlar, zayэf isnatlэ bir hadisle amel ederlerse, bu, o zayэf is­nadэ kuvvetlendirir. Bunun bцyle olduрunu Hвkim, el-Mьstedrek’te (1/320) Beyhakо de es-Sьnenь’l-Kьbrв’da (3/52) sцylemiюlerdir.

Yedi: Bezzar’эn bu merfu‘ rivвyetiyle, Elbanо’nin de yukarэda itiraf ettiрi gibi Эmam Ahmed Эbnu Hanbel, [696] Эmвm Nevevо ve bazэ bьyьk юeyh­leri, [697] tecrьbe etmiюler. Taberвnо, “ Bu denenmiюtir ” dedi. [698]

Yukardaki вlimler ve daha niceleri bu tьr seslenmeyi tecrьbe etmiю­lerdir.

Sekiz: Doрrusu bu hadis, Ebani tarafэndan bazen merfы‘ olarak, bazen de mevkuf olarak rivayet edilmiюtir.

Dokuz: Veya Эbnu Abbвs radэyallahu anhumв bazen merfu‘ olarak nakletmiю, bazen de kendi sцzь olarak sцylemiюtir; buna mani yoktur ve aralarэnda зeliюki de yoktur.

On: Demek ki Bezzвr hadоsi hasen li zatihо olup, delil olarak kullanэl­maya elveriюlidir; Elbвnо’nin зэrpэnэюlarэ boюunadэr.

Baюka bir цrnek:

Эbn Teymiyye, El-Kelimu’t Tayyib adlэ eserinde sayfa. 109’da bize ne­relerde sьnnete uygun, nasэl duв edeceрi­mizi gцstermek iзin yazdэрэ eserde Abdullвh b. Mes’ud’dan rivвyet edilen юu hadis-i юerifi zikretmektedir:

“Sizden birinizin hayvanэ зцlde ipinden boюalэp kaybo­lursa, Ey Allвh’эn kullarэ hapsedin. Ey Allah’эn kul­larэ hapsedin, diye iki defa seslensin. Zira Allah’эn yeryь­zьnde onu hapsedecek зepe зevre kuюatacak (memuru) var­dэr.”

Tevessьl ve istiрвseyi kabul etmeyenlerin zayэf de­diрi bu hadisi, itibar ettikleri вlimlerinden Эbn Teymiyye bu hadisteki gibi duв edilmesini sьn­nete uygun gцrmью ki, el-Kelimь’t Tayyib “Sьnnete Uygun Duв” adlэ ese­rine almэюtэr. Эtiraz da etmemiюtir. Burada hem zayэf hadisle amel var, hem de Allah’tan deрil de, bir baюkasэndan yar­dэm isteme var. Эbn Teymiyye, insanlardan yardэm iste­meyi (istigвseyi) kabul etmezken, bu hadisteki gibi “Ey Allah’эn kullarэ!” diye seslene­rek, yardэm istemeyi sьnnete uygun gцrmьюtьr.

Utbe b. Gazvвn radэyallahu anh’dan rivвyet edilen bir hadis-i юerifte Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem юцyle buyurmuюtur:

عن عتبة بن غزوان رضى الله عنه عن النبى صلى الله عليه وسلم قال: إذا أضل أحدكم شيئا أو أراد أحدكم عونا وهو بارض ليس بها أنيس فليقل: يا عباد الله أغيثوني، يا عباد الله اغيثونى فإن لله عبادا لا نراهم.

“Sizin biriniz bir юey kaybederse yahut yanэnda arkadaюэ bulunma­dэрэ bir yerde yardэm dilerse;

“Ey Allah’эn kullarэ bana yardэm edin! Ey Allah’эn kullarэ bana im­dat edin!” desin. Зьnkь Allah’эn bizim gцrmediрimiz kullarэ vardэr.” [699]

Bunu Taberвnо rivвyet eder. Ve rвvоleri gьvenilir kabul edilmiюtir. An­cak bazэlarэnda bir zayэflэk vardэr.

Юu kadar vardэr ki, Yezid Utbe’ye yetiюmemiюtir. (Yani rвvоler sоka ka­bul edilmekle beraber, iзlerindeki birinde biraz zayэflэk gцrьlmью, dolayэ­sэyla bu rвvо hasenь’l-hadisdir. Diрer yandan munkatэ‘dэr. Bu Hanefо usul­cьlerine gцre zarar vermez.

Fэkэh bilginlerinin tamamэ ve hadis bilginlerinin зoрunluрuna gцre, hasen hadis, akвid esaslarэ dэюэndaki bьtьn dinо hьkьmlerde delildir;

Allвme Muhammed b. Allan radэyallahu anh, “Ezkвr” юerhinde юцyle demiюtir: “Bu hadis-i юeriflerde geзen, “Allah’эn kullarэ”ndan maksat, ya melekler veya Mьslьman cinler ya da, “Ebdвl” diye isimlendirilen “Ricвl-i Gayb” (seзkin veliler)’dir.”

ЭTЭRAZ:

Эbn Teymiyye (istigвse) kabul etmiyor. Birзok kitapta istiрaseye karюэ yazэ yazmэюtэr. Эbn Teymiyye bu hadisteki gibi duв edilmesini sьnnete uy­gun gцrmью ki diyerek Эbn Teymiyye ' nin bunu kabul ettiрini ner e den зэkarэ­yorsunuz.?

CEVAP:

Evet Эbn Teymiyye (istigвse) kabul etmezken bu hadisteki gibi “Ey Allвh’эn kullarэ!” diye seslenerek yardэm istemeyi sьnnete uygun gцrdьрь fikrine kapэlэyoruz. Зьnkь Эbn Teymiyye bu hadisteki gibi duв edilmesini sьnnete uygun gцrmью ki, bu hadisi ner e de ve nasэl sunnete uygun dua edileceрini црretmek iзin yazdэрэ el-Kelimu’t Tayyib “Sьnnete Uygun Duв” adlэ eserine almэюtэr. Bцyle seslenmeyi uygun gцrmemiю olsaydэ “Sьnnete Uygun Duв” adlэ eserine almazdэ veya alэp bцyle seslenme doрru deрil deyip itiraz edebilirdi. Gцrьldьрь ьzere Эtiraz da etmemiю. Durum bцyley­ken itirazcэnэn Эbn Teymiyye ' nin bunu kabul ettiрini ner e den зэkarэyorsunuz itirazэ yersiz ve зaresizliрin bir gцstergesidir.

ЭTЭRAZ:

“ Ey Allah’эn kullarэ ” diye hay, hazэr ve kadir olan meleklere veya insanlara seslenip yardэma зaрэrmanэn; цlьye, gaibve uzaktaolan kimseye Allah’tan baюkasэnэn gьcьnьn yetmeyeceрi konularda seslenme ve medet istemekle bir alakasэ yoktur.

Hadisi okuyan herkes Allah’эn dэюэnda kendilerinden yardэm istenilen meleklerden veya cinlerden olan varlэklarэn, yaюayan varlэklar olduklarэnэ, “hazэr” sцzcьрьnden gaib olmayэp hazэr ve nazэr olarak orada mevcut bu­lunduklarэnэ, “sizin iзin onu hapsedecek olan” ifadesinden ise yardэm iste­nilen konuda (yani kaзan hayvanэ yakalamada) kuvvet ve yetkilerinin oldu­рunu kolayca anlayabilir.Yani "yaюayan", orada “ hazэr ” bulunan gцremediрimiz varlэklardan, tahsis edildikleri bir vazifeyle alakalэ bцyle bir yardэm talebinde bulun­makla, hayvanэ kaзan bir kimsenin зevresindeki arkadaюlarэndan veya diрer kafilelerdeki bazэ insanlardan yardэm ve imdat talebinde bulunmasэ ara­sэnda bir fark yoktur.

Эkinci suret юirk olmadэрэ, caiz ve meюru olduрu gibi, birinci suret de юirk deрildir. Hadisin sahih olmasэ halinde de meюru olur.

CEVAP:

Selefi gцrьюь ьzere olduрunu iddia edenler bu tьr nida ve istekte bu­lunanlar iзin юu ayet ve hadisleri delil getirip bunu yapanэn юirke dьюebile­ceрini bazэlarэ da юirk olduрunu sцylьyorlardэ.

Oysa “yalvarэp dua ettiрi zaman, darda kalmэюa icabet edip onun sэ­kэntэsэnэ giderecek kimdir? Allah’la beraber, baюka bir ilah mэ?” (Neml, 62)

“Эyyake na’bьdь ve iyyake nestein” [700]

Ancak sana ibadet eder ve yalnэz senden yardэm dileriz.

Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Эbn Abbas’a:

“Эstediрin zaman Allah’tan iste. Yardэm dilediрin zaman da O’ndan. dile!” demiюtir.[701]

“Sizden her biriniz bьtьn ihtiyaзlarэnэ Allah’tan istesin. Hattв pabu­cunun tasmasэ kopsa bile. Зьnkь Allah tamirini mьyesser kэlmadэ mэ, onu tamir edemez.” [702]

Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Adiyb. Mвlik

“Эnsanlardan hiзbir юey istemeyiniz!” [703]

Allah’эn gьз yetirebileceрi bir юeyde, kalben ya da dille baюkasэna seslenip duв edenin veya ondan baюkasэndan yardэm dileyenin “Lв ilвhe illallвh Muhammedun Resыlullah Allah’tan baюka ilвh yoktur, Muhammed Allah’эn Resыlьdьr” dese yahut namaz kэlэp oruз tutsa ve hacca gitse bile, mьюrik olur diyorlardэ.

“Эyyake na’bьdь ve iyyake nestein” [704]

Ancak sana ibadet eder ve yalnэz senden yardэm dileriz.

Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Эbn Abbas’a:

“Эstediрin zaman Allah’tan iste. Yardэm dilediрin zaman da O’ndan. dile!” demiюtir.[705]

“Sizden her biriniz bьtьn ihtiyaзlarэnэ Allah’tan istesin. Hattв pabu­cunun tasmasэ kopsa bile. Зьnkь Allah tamirini mьyesser kэlmadэ mэ, onu tamir edemez.” [706]

Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Adiyb. Mвlik

“Эnsanlardan hiзbir юey istemeyiniz!” [707]

Selefi gцrьюь ьzere olduрunu iddia edenler Allah’эn gьз yetirebileceрi bir юeyde, kalben ya da dille baюkasэna seslenip duв edenin veya ondan baюkasэndan yardэm dileyenin “Lв ilвhe illallвh Muhammedun Resыlullah Allah’tan baюka ilвh yoktur, Muhammed Allah’эn Resыlьdьr” dese yahut namaz kэlэp oruз tutsa ve hacca gitse bile, mьюrik olur diyorlardэ.

Юimdi sцyle diyorlar. "yaюayan", orada “ hazэr ” bulunan gцremediрi­miz varlэklardan, tahsis edildikleri bir vazifeyle alakalэ bцyle bir yardэm talebinde bulunmakla, hayvanэ kaзan bir kimsenin зevresindeki arkadaюla­rэndan veya diрer kafilelerdeki bazэ insanlardan yardэm ve imdat talebinde bulunmasэ arasэnda bir fark yoktur.

Bizde diyoruz ki Hz Sьleymanэn belkэzэn tahtэnэ insan ve cinlerden is­temesi, Hz Эsa ya цlьleri diriltme imkanэ verilmesi, Hz Цmer in iki bin kilo­metre uzaklэktaki orduyu gцrьp yardэm etme imkanэnэn verilmesi ve daha birзok misallerde gцrьleceрi ьzere Allah cc ledьn ilmi, keramet imkanэ izni verdiрi kullarэndan bir юey istemek hayvanэ kaзan bir kimsenin зevresindeki arkadaюlarэndan veya diрer kafilelerdeki bazэ insanlardan yardэm ve imdat talebinde bulunmasэ arasэnda bir fark yoktur diyoruz aynэ юeyi sцylьyoruz.

Demek ki Allah 'эn darda kalmэюa icabet edip onun sэkэntэsэnэ gidermesi iзin gцrevlendirdiрi melekleri, kullarэ varmэю. Ayette kasdedilen ise mью­rikler ve Allah 'эn (Celle Celalьhь) ilim, gьз yardэm etme izni vermediрi putlarэdэr. Bu ayeti alэp kafanэza gцre yorumlayэp Mьslьmanlara зevirmek hem Kur'an ' a hem de Mьslьmanlara haksэzlэk etmek olur.

Uzaktan kendisinden yardэm isteyene bir velinin yardэm etmesi kera­mettir. Yani Allah (Celle Celalьhь)'эn o veliye izin verdiрi bir ilim bir gьзtьr. Hazэr olana nasэl o gьcь verdiyse or a da olmadan da uzakta olana ruhen orda bu­lunup yardэm etme gьcь verebilir. Hz. Цmer'e uzaktan yardэm etme izni, gьcь, ilmi verdiрi gibi, buna benzer elimizde baюka deliller de mevcut. Allah’tan baюkasэnэn gьcьnьn yetmeyeceрi konularda bir kula seslenme veya istekte bulunmuyoruz. Hz Sьleymanэn belkэzэn tahtэnэ insan ve cinler­den isterken bulunduрu itikat ьzere istiyoruz.

Bu hadiste birincisi Allah (Celle Celalьhь) den yardэm istenmiyor. Эkincisi gц­rьnmeyene seslenme var. Yetiю ya Muhammed medet ya mьrюidim derkende gцrьnmeyene sesleniliyor. Sahabenin yemame savaюэnda ya Muhammed demesinde olduрu gibi

Hazreti Цmer radэyallahu anh’a Medine ' de hutbe verirken birden bin­lerce kilometre uzaklэktaki Эran’эn Nihavent bцlgesinde dьюmanlarla sava­юan Эslвm askerlerini ve askerlerden komutanэ Sвriye’yi gцrmью, dью­manэn arkadan зevirdiрini bildirmek iзin “Sвriye daрa, daрa!” diye nida etmiюtir. “Cebel, Cebel!” diyerek seslenip uzaktan orduya komuta etmiю­tir. O ko­mutan bu sesi 2000 kilometre uzaklэktan duymuюtur.[708]

“Benim ьmmetimin iзinde muhaddes ve mьkellemler vardэr. Цmer b. el-Hattвb bunlardan biridir.” [709]

Bur a da gцrьleceрi ьzere or a da hazэr olmayan ama ruhen or a da hazэr olabilen bir insana, diрer insanlara uzaktan yardэm etme gьcьnь Allah (Celle Celalьhь) verebilir.

Selefi gцrьюь ьzere olduрunu iddia edenler Gьcь olan hay /yaюayan ve hazэr /yanэnda bulunan kimselerden bir istekte bulunmanэn юirk olmadэрэnэ sцylьyorlardэ. Эюte Hazreti Цmer hay ve 2000 kilometre uzakta ruhen hazэr olarak Allah'эn kendisine verdiрi o ilimle ve gьзle Mьslьmanlara yardэm edebiliyor.

Эmвm Nevevо юцyle demiюtir:

Benim de aralarэnda bulunduрum bir cematte, hayvan kaзmaya baю­ladэ. Yardэm isteme lafzэnэ sцyledim. Benim bu sцzьmden sonra hayvanlar, o anda durdu. [710]

Hafэz Эbn Hacer’in hasen dediрi Эbn Abbвs radэyallahu anhuma hadi­sini, Эmam Ahmed kuvvetli gцrmью, bununla amel etmiюtir.

Эmam Ahmed’in oрlu Abdullah, el-Mesail ’de (217) юцyle demiюtir:

“Babamэn юцyle dediрini iюittim: “Эki defa binekli, ьз defa da yaya ol­mak ьzere veya iki defa yaya, ьз defa binekli olarak beю defa hac yaptэm. Yaya olarak yaptэрэm haclardan birinde yolu kaybettim. “Ey Allah’эn kullarэ! Bana yolu gцsterin!” demeye baюladэm. Ben bцyle demeye devam ederken yolu buluverdim.” Veya babam buna yakэn bir юey sцyledi.”

Yedi: Bezzar’эn bu merfu‘ rivвyetiyle, Elbanо’nin de yukarэda itiraf ettiрi gibi Эmam Ahmed Эbnu Hanbel, [711] Эmвm Nevevо ve bazэ bьyьk юeyh­leri, [712] tecrьbe etmiюler. Taberвnо, “ Bu denenmiюtir. ” dedi. [713]

Bu tьr isteрi, bize tavsiye eden Hazreti Peygamber, bu юekilde istekte bulunanlar Эmam Ahmed Эbnu Hanbel, Эmвm Nevevо. Yukardaki вlimler ve daha niceleri, bu tьr seslenmeyi uygun gцrьp tecrьbe etmiюlerdir.

Ne olacak юimdi? Ahmed Эbnu Hanbel Эbn Teymiyye ve Эmвm Nevevо юirki mi iюlemiю oluyorlar? Elbette ki bцyle bir юey olamaz. Onlarэn bu is­tekleri юirk deрil. Ayet ve hadisleri kendi kafalarэna gцre yorumlayэp Mьs­lьmanlarэ юirk iюlemekle suзlayanlar hata iзindeler.

ЭTЭRAZ:

Эbn Teymiyye zayэf hadisle amel edilmesini caiz gцrmeyen вlimlerden biridir. Mezkыr hadisi delil getirmesi onun indinde bu hadisin sahih oldu­рuna kanaat etmesine iюaret eder. Lakin o da her beюer gibi hatadan masun deрildir.

CEVAP:

Эbn Teymiyye, sorulan bir soruya: “Цlьnьn, (kendisi iзin arkasэndan okunan) Kur’вn, zikir ve duв seslerini iюitebildiрi doрrudur.” demektedir.[714]

Эbn Teymiyye цlь iюitir diyor. Siz iюitmez diyorsunuz. Bu konuda Эbn Teymiyye hata etmiю, diyorsunuz.

Эbn Teymiyye, цlьye telkin vermekle ilgili zayэf hadis ile amel ettikle­rini, baюkalarэnэn da ettiрini sцyleyerek юцyle diyor. [715]Эbn Teymiyye, цlьye цldьkten sonra telkin verilir, biz ve arkadaюlarэ­mэz da bunu kabul ediyor uz, diyor. Siz burada da Эbn Teymiyye hata etmiю olabilir, diyorsunuz.

Vefat etmiю Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in veya ьmmetine mensup salih bir юahsiyetten bir юey dilemeleri ьmmetinden olan salih bir юahsiyetin bu dilekleri karюэlamэю olmalarэ sцz konusu dileklerde bulunma­nэn mutlaka mьstehab olduрunu gцstermez. Bцyle bir dileрin yerine gelmesi, yani baюэnda dua edilen mezarda ya­tan цlьnьn kerameti olarak sayэlabilir…[716] diyor Эbn Teymiyye. [717]

Mezarda yatan цlьnьn kerameti olarak sayэlabilir diyor, юeytandandэr demiyor.

Эbnь’l-Kayyim el-Cevziyye, hocasэ Эbn Teymiyye’nin зok feraset sahibi olduрunu anlatэyor.

Эbn Teymiyye Tatarlarэn kesinlikle maрlup olacaklarэnэ, Mьslьmanlarэn muzaffer olacaklarэnэ anlatэyor. Ve bu konuda 70’ten fazla yemin ediyor. Ona diyorlar ki: “Эnюaallвh de! “O da cevap veriyor: “Tahkik iзin inюaallвh diyeyim, ama buna baрlamэyorum “ yani kesin olacaрэnэ biliyorum.

Эbn Teymiyye sonra юцyle dedi:

“Beni zorladэklarэnda dedim ki: Зok konuюmayэn! Allah Levh-i Mah­fuz’da onlarэn bu toprakta maрlup olacaklarэnэ yazdэ!” Ve dediрi gibi olu­yor. [718]

Эbn Teymiyye’nin Levh-i Mahfuz’dan haberdar olmasэnэ da hata olarak mэ deрerlendiriyorsunuz? Эbn Teymiyye bu konuda da hata etmiю olabilir, diyor musunuz?

Meрer size gцre Эbn Teymiyye nin ne kadar зok hatasэ varmэю, bunu siz itiraf ediyorsunuz. Gцrьюlerinizin kaynaрэ Эbn Teymiyye, bu kadar зok hata edebiliyorsa, siz de onu takip ettiрiniz iзin sizin de зok hatanэz olabilir.

Эbn Teymiyye’nin bunun gibi birзok gцrьюь bu kitapta var.

 

Selefi olduрunu iddia edenlerle Mьnazara Etmek Zordur.

Bir зok meselede Selefi gцrьюь ьzere olduрunu iddia edenlerin bazэlarэnэn sabit bir duruюlarэ olmadэрэ gцrьlmektedir. Munazarada haklэ зэkmak maksadэyla bir зok yolu denemelerinden dolayэ, onlarla mьnazara etmek bir зok yцnden zordur. Munazara ederken belli sabit bir usul kaide yoktur onlarda. Yani normalde top oynarken sahada iki kale olur. Ama Selefi gцrьюь ьzere olduрunu iddia edenlerden bir kэsmэ ile maз yapэyorsanэz, munazara yapэyorsanэz onlarэn 5 kalesi sizin bir kaleniz var demektir.

Bir kalesine gol atarsэnэz bu bizim asэl kalemiz deyil ki derler. 5 kalesine birden gol atarsэnэz bu sefer zaten top oynamak caiz deyil deyip iюin iзinden sэyrэlэp зэkarlar.

 

⇐ Предыдущая19202122232425262728Следующая ⇒

Поделиться:

Воспользуйтесь поиском по сайту: