Главная | Обратная связь | Поможем написать вашу работу!
МегаЛекции

Новыя пал1тыка-эканам1чныя рэал11 канца 1980 - пачатку 1990-х гадоу 1 1х уздзеянне на пал1тычную 1 прававую думку Беларус1.




Канец 60-х - пачатак 70-х гадоу ХХ стагоддзя стал1 перыядам рэзкай сацыяльнай трансфармацы1 ус1х сучасных грамадствау 1 1х падс1стэм - эка-ном1к1, культуры, пал1тык1, с1стэмы сацыяльных аднос1н. Радыкальным чынам пераутвараецца эканам1чная падс1стэма 1 уся сфера працы. Узн1кае новая с1стэма прафес1й-най дыферэнцыяцы1, новыя прафес11, змяняюцца с1стэмы арган1зацы1 пра-цы 1 к1равання.

Л1берал1зацыя пал1тычнага жыцця у Савецк1м Саюзе аказала значны уплыу на рух саюзных рэспубл1к у напрамку стварэння суверэнных дзяржау. 27 лшеня 1990 г. Вярхоуны Савет БССР XII скликання прыняу Дэкларацыю аб дзяржауным суверэн1тэце Беларускай ССР.

Перад незалежнай беларускай дзяржавай паустала задача пераутва-рэння ус1х падс1стэм грамадства на шляху стварэння "дэмакратычнай са-цыяльнай прававой дзяржавы", у тым л1ку перагляду, кадыф1кацы1 1 с1стэ-матызацы1 заканадауства, У праве замацоувал1ся заходнееурапейск1я л1беральныя каштоуна-сц1 - абвяшчэнне 1ндыв1дуальных свабодау 1 рынкавай эканом1к1 у якасц1 вышэйшай каштоунасц1. Пры гэтым не ул1чвалася магчымасць 1х суты-кнення з устаяушым1ся у беларуск1м грамадстве традыцыйным1 каштоунасцями

Некрытычнае перайманне прававых нормау, замацаваных 1м1 метадау рэгулявання эканом1к1, узорау узаемааднос1н улады 1 грамадства прывял1 да рэзкай палярызацы1 пал1тычных с1л, спаду сацыяльна-экана-м1чнага разв1цця кра1ны практычна па ус1х паказчыках [5, с. 12]. У вын1ку у асяроддз1 к1руючай эл1ты склал1ся уяуленн1 аб неабходнасц1 пераары-ентацы1 пал1тык1 дзяржавы у сацыяльную вобласць. Прыярытэтам стала рэал1зацыя правоу чалавека на вольнае 1 годнае 1снаванне Для яго дасягнення став1лася задача па разумным спалучэнн1 прынцыпау рынка 1 дэмакраты1 з некаторым карысным досведам савецкага перыяду у выглядзе узмацнення дзяржаунай улады, забеспячэння дысцыпл1ны, к1руемасц1 у дзяржаве, уплыву дзяржавы на эканом1ку, сацыяльнага забеспячэння гра-мадзян. Чарговы раз выяв1лася мадэль узнаулення пераемнай сувяз1 у пра­ве пасля першапачатковага рэвалюцыйнага 1 радыкальнага яе разрыву.

Кардынальны разрыу пераемнасц1 у каштоунасным разв1цц1 грамад-ства 1 права у пачатку 90-х гг. ХХ стагоддзя, 1 1х перабудова на л1бераль-ных 1 рынкавых каштоунасцях, а таксама успрыманне 1 замацаванне у сярэ-дз1не 90-х гг. шэрагу каштоунасцяу 1 1нстытутау, як1я пераарыентуюць дзейнасць дзяржавы у сацыяльнай сферы, прывял1 да каштоунаснай разба-ланс1роук1 прававой с1стэмы Беларус1. Фактычна у аснове права Рэспубл1к1 Беларусь ляжаць каштоунасц1 1 прынцыпы 1 савецкага ладу, 1 л1берал1зму, 1 сацыяльнай дзяржавы.

Так1м чынам в1давочна, што у дзяржауным 1 прававым разв1цц1 кра1-ны адлюстроуваюцца сутыкненн1 двух тэндэнцый, як1я склал1ся у грамад-скай свядомасц1 насельн1цтва.

Першая тэндэнцыя нак1равана на хутчэйшае духоуна-гуман1стычнае абнауленне грамадства на глебе выпрабаваных часам агульначалавечых каштоунасцей дэмакраты1, незалежнасц1, правоу асобы, народнага дабра-быту. Другая тэндэнцыя, выкл1каная татал1тарнай спадчынай папярэдняга перыяду, нак1равана на падначаленне грамадства дзяржаве, мона1дэалаг1-зацыю грамадскай свядомасц1, н1вел1роуку 1ндыв1да, падтрымку прэстыж-насц1 каштоунасцей улады 1 с1лы, а таксама г1пертраф1раванага уяулення пра ролю вышэйшага аутарытэту.

Такая агульная с1туацыя параджае унутраную супярэчл1васць, два1с-тасць у разв1цц1 грамадства, дзяржавы 1 права Рэспубл1к1 Беларусь, яе пал1-тыка-прававой думк1, прымушае правячыя колы кра1ны суаднос1ць свае дзеянн1 з прававой 1 пал1тычнай свядомасцю насельн1цтва.

Канстытуцыйны працэс у Рэспубл1цы Беларусь 1 яго адлюстра-ванне у пал1тыка-прававой думцы кра1ны.

З пачатку 1990-х гадоу у сувяз1 з набыццём Беларуссю суверэн1тэту 1 да сённяшняга часу у пал1тыка-прававой думцы рэспубл1к1 шырока абмя-ркоуваюцца праблемы канстытуцыянал1зму. Свае меркаванн1 па адзнача-ных пытаннях выказвал1 вядомыя пал1тык1, навукоуцы, юрысты-практык1.

Так, дыскус1я вакол пытання аб форме к1равання у Рэспубл1цы Бе­ларусь мела давол1 востры характар напярэдадн1 прыняцця Канстытуцы1 у 1994 г. Абгрунтоуваючы мэтазгоднасць замацавання у Канстытуцы1 той ц1 1ншай формы к1равання, удзельн1к1 дыскус11 зыходз1л1 з ул1ку наступных абстав1н: стану эканам1чнага разв1цця кра1ны, ступен1 грамадскай згоды адносна фундаментальных светапоглядных каштоунасцей, станов1шча пар-штыйнай с1стэмы, тыпу 1снуючай у кра1не выбарчай с1стэмы, пал1тыка-культурных традыцый, ментал1тэту народа, вопыту папярэдняга к1равання 1 рэальных суаднос1м пал1тычных с1л, як1я выступаюць за тую ц1 1ншую форму улады.

Праблема выбару канстытуцыйнай формы к1равання звялася, у ас-ноуным, да дылемы: парламенцкая або прэз1дэнцкая. Падчас дыскус11 вы-дзел1л1ся тры асноуныя пункты гледжання адносна рол1 канстытуцыйных форм к1равання.

Першы зводз1уся да таго, што чыста прэз1дэнцкая с1стэма часта вы-кл1кае канфрантацыю прэз1дэнта з апаз1цыяй у заканадаучым органе, яна здольна прывесц1 да парал1чу улады 1 нек1руемасц1 дзяржавы. Разв1ццю дэ-макраты1 больш адпавядае чыста парламенцкая форма к1равання. Менав1та парламенцк1 тып дэмакраты1 можа забяспечыць падтрымку урадавых пра-грам з боку парламенцкай большасц1 1 к1раун1цтва ва умовах шматпа-ртыйнасц1.

Друг1 пункт гледжання заключауся у тым, што ва умовах перахо-днага грамадства, да якога аднос1лася постсавецкая Беларусь, неабходна моцная, адносна незалежная ад парламента выканаучая улада, якой па азначэнню з'яуляецца менавгта прэз1дэнцкая улада. Толью яна можа забя-спечыць хутк1 1 стаб1льны рух грамадства да умацавання дэмакраты1.

Трэц1 погляд больш умераны, чым першы 1 друг1. Яго прых1льн1к1 1мкнул1ся пазбегнуць катэгарычных высноу пры вызначэнн1 станоучых 1 адмоуных бакоу той ц1 1ншай формы к1равання. Перш чым асуджаць ц1 ухваляць якую-небудзь канкрэтную форму к1равання, трэба праанал1заваць усю сукупнасць 1нстытутау, 1снуючых у той ц1 1ншай кра1не, а таксама ха-рактэрныя для яе эканам1чныя 1 культурныя фактары, як1я могуць так ц1 1накш уплываць на функцыянаванне той ц1 1ншай формы к1равання.

Моцная прэз1дэнцкая улада, якая склалася у сярэдз1не 90-х гадоу, разглядалася к1руючым1 эл1там1 як спосаб вываду кра1ны з крыз1су, забе-спячэння парадку 1 дысцыпл1ны у дзяржаве.

Але час змяшуся, 1 на пачатку ХХ1 ст. асноуныя праграмныя даку-менты кра1ны канстатуюць выкананне дадзеных задач.

Так1м чынам, прыярытэтам дзяржаунай пал1тык1 Рэспубл1к1 Беларусь у XXI стагоддз1, мэтай прававых пераутварэння абвешчана панижэнне рол1 к1раун1ка дзяржавы 1 яго актау, паступовае разв1ццё мясцовага самак1ра-вання, пашырэнне выкарыстання мер рынкавага рэгулявання эканом1к1.

"Адной з найбольш актуальных 1 складаных праблем канстытуцы-янал1зму з'яуляецца праблема узаемадзеяння улад як вын1к рэал^зацыи прынцыпу 1х падзелу. У сучаснай пал1тыка-прававой думцы да яе звярта-л1ся пал1тык1-практык1, пал1толаг1,

Поделиться:





Воспользуйтесь поиском по сайту:



©2015 - 2024 megalektsii.ru Все авторские права принадлежат авторам лекционных материалов. Обратная связь с нами...