 |
92-сурет. Бронх ішіндегі шырышты заттар мен лейкоциттер
|
|
|
|
92-сурет. Бронх ішіндегі шырышты заттар мен лейкоциттер
дың кө беюі байқ алады. Бү л ө згерістер шырышты заттың шығ у ү рдісінің кү шейгендігін кө рсетеді. Бокал тә різді жасушалар саны қ алыпты жағ дайғ а қ арағ анда 5-10 есе кө бейеді. Без эпителиінің арасында ө згеріске ү шырағ ан жә не некрозданғ ан жасушалар саны кө бейеді. Электрондық микроскоппен қ арағ анда кірпікшелі жасу-шалардың кірпікшелерінде, цитоплазмасында, ультрақ ү рылымда-рында деструктивті ө згерістер кө рінеді. Эпителий қ абатының негізгі мембранасы қ алың дайды да, ал эпителий астындағ ы қ абатга склероз жә не аз мө лшерде қ абыну сің бесі кө рінеді. Олардың қ ү ра-мында лимфоциттер, плазмоциттер, макрофагтар, лаброциттер кө рінеді.
Обструкиияльіқ -катарадцы бронхитта бронхтар ішінде шырышты экссудат жиналып қ алады (92-сурет). Сонымен қ атар бронх-тын; шырышты қ абатының семіп қ алуы, метаплазиясы жә не склерозы тә н. Бронхтағ ы метаплазия қ ү былысы эпителидің негізгі жа-сушаларының кө беюіне, яғ ни призма тә різді жасушалардың кө п қ абатты эпителиге айналуына байланысты.
Созылмалы обструкциялық -ірің ді бронхит катаралды бронхит асқ ынуының бір тү рі есебінде дамып, осы жердегі экссудат қ ү ра-мында нейтрофилді лейкоциттер санының кө беюімен сипаттала-ды. Лейкоциттер сің бесі бронхтың тек қ ана шырышты қ абығ ын қ амтымастан, барлық қ абық тарына сің іп қ алуы мү мкін (мезо- жә не
11 бө лім. Тыныс алу агзаларының аурулары___________________________________ 289
|
|
|
панбронхит). Ірің ці процеске байланысты кейде бронх қ абырғ асы бү тіндей қ абынып (панбронхит), қ абыну ү рдісі бронх айналасын-дағ ы тіндерге ө теді (перибронхит). Бронхтың шырышты қ абығ ын-да грануляциялы тін пайда болады немесе ол жер жараланады. Созылмалы брбнхиттың осы тү рін деструктивті бронхит деп атай-ды. Бү л қ ү былыс негізінен майда бронхтарда жақ ісы дамып, кли-никада обструкция (бронхтың бітіп немесе тығ ындалып қ алуы) белгілерімен білінеді. Қ абыну нә тижесінде бронх саң ылауы тары-лып, кейде бү тіндей бітіп, {облитерация) қ алады. Облитерация бронх ішіндегі экссудаттың немесе грануляцияланғ ан тіннің пайда болу-ымен тығ ыз байланысты. Ал осы дең гейден жоғ ары жатқ ан брон-хиолалар кең іп {эктазия) хетеді, бірте-бірте қ ап тә різді немесе цилиндрлік бронхоэктаздар пайда болады.
Асқ ыну турлері. Осы айтылғ ан ө згерістерден соң ө кпе қ ан та-мырларында склероз, ө кпе тінінде пневмосклероз, эмфизема процестері дамиды, ө кпеде қ ан айналу қ иындап, жү ректің * оң қ арыншасы гипертрофияғ а ү шырайды, кейіншелік ол кең ейіп, ө кпе-жү рек синдромымен асқ ынады. Ө кпелік журек жетіспеушілігі ауру ө лімінің негізгі себебі болады.
Бронх жолдарында инфекцияның дамуына байлакіысты созылмалы бронхитта ошақ ты пневмония жиі кездеседі.
БРОНХОЭКТАЗИЯЛЫҚ АУРУ
Бронхоэктазиялық ауру бронхтардың кең ейіп кетуіне (брон-хоэктаз) байланысты дамиды.
Бронхоэктаздардың туа біткен жә не жү ре пайда болғ ан тү рлері бар. Туа біткен бронхоэктаздар олардьщ шамамен 6% қ ү райды (Цигельник А. Я., 1968). Олар бронхтардың дү рыс дамымауына немесе кейбір бө ліктерінің бү тівдей болмауына байланысты. Кейде олардың қ абырғ асы ө те жү қ арып кисталарга айналып қ алады (поликистозды немесе кө зенекті ө кпе). Журе пайда болган бронхоэктаздар ірінді бронхиттардан кейін, ателектаз ошақ тарында немесе бронхтардың кең ейіп кетуіне байланысты дамиды. Қ абыну нө тижесінде бронхтың қ абырғ асы бү зылып ө з тонусын жоғ алта-ды, тыныс алуғ а байланысты кең ейіп кеткен жерде бронх секреті, ірінді экссудат жинала бастайды. Егер бронх қ абырғ асы біркелкі кең ісе цилиндрлі бронхоэктаздар, ә ркелкі кең ісе ү ршық тә різді немесе қ ап тә різді бронхоэктаздар деп аталады (93-сурет).
|
|
|
Осы бронхоэктаздарғ а тү скен инфекциядан ірінді қ абыну дамуын бронхоэктазиялық сырқ ат дейді. Бү л жағ дайда бронхоэктаз-
19 - 437
 |
|
93-сурет. Қ аптә різді бронхоэктаздар |
Ж. Лхметов. Патологаялық анатомия
|
| ДІІ\ V 1 | |
| - •, ^ЩЯЧ | Hkl | |
|
| ^кВшмНР* Л * 1 | |
|
г'; >; '" 1ДУ^! 5Д^^Д | ИИш. * |ншл|щ - I | |
| над | кІИ | |
| РІ | Jr | |
| HI | ■ ■ & Щь* ^5^^^™ | |
| HH| % #^ | ^І 1Я| І^^^^Н | |
| ^Иш1 " ! | 1" : ^ЙвЙ^^^н | |
| К ' ^ | ||
|
1 ^ЯИ | ||
| h: j- ''< ■ , >:, гу ^: | н> лг^»р^, „,.,. | | |
дардың қ абырғ асында нейтрофилдерден, макрофагтардан, лимфо-циттерден, плазмалық жасушалардан тү ратын сің бе кө рінеді, оның ішкі қ абаты цилиндрлі немесе кө пқ абатты ээпителимен қ апталғ -ан болаДы. Қ абыну процесіне байланысты бронх қ абырғ асы бү тіндей бү зылып, грануляциялық тінмен алмасып қ алады. Брон-хтың кең еюі осы ошақ тардан басталады. Бронхоэктаздардың ай-наласындағ ы ө кпе тінің де, фиброз, қ абыну ошақ тары, кейде абс-цестер пайда болып ө кпедегі ө згерістёр одан ә рі қ арай дами береді. Бронхоэктазиялық сырқ атқ а тө н асқ ыну тү рлеріне ө кпеден қ ан кету, амилоидоз, созылмалы жү рек-ө кпе жетіспеушіліктері кіреді, осы асқ ынулар ауру ө лімінің негізгі себептері болады.
Балаларда бронхоэктазиялар муковисцвдозда (" Балалар ауру-лары" қ араң ыз) жә не Картагенер синдромында кездеседі. Карта-генер сивдромы аутосомдық -рецессивтік типте тү қ ым қ уалайды жә не ол респираторлық эпителий кірпікшелерінің қ озғ алмай қ алу-ымен сипатталады. Сондық тан тыныс жолдарында инфекциялар дамып, оның нә тижесінде бронхоэктазия пайда болады. Бү л ауру-лар ү шін ішкі ағ залардың теріс жайғ асуы жә не синуситтер тә н.
|
|
|
|
|
|
