 |
186-сурет. Булшықетаралық флегмона
|
|
|
|
186-сурет. Булшық етаралық флегмона
сепсистік ошақ тың (мысалы: флегмона (186-сурет), абсцесс) болуы тө н. Ірінді ошақ тың та-ралуы кезең інде лимфа жө не қ ан тамырлары қ абынып, олар-дың ішінде микроорганизмдер кө бейе бастайды, кейін қ ү ра-мында микроорганизмдер бар тромб пайда болады (тромбофлебит). Тромб қ ү рамындағ ы бактериялар фермент-терінің ә серінде вена қ ан тамырлары-ның қ абырғ асы некрозданып, лейкоцитер жиналып, ірің ді ошақ (сепсис метастазы) тү зіледі. Сепсистік ошақ тың кө лденең і 0, 1 см-ден 2 см-ге дейін жетеді. Бү л ошақ тардың қ ү рамында микроб себінділері (колониялары) табылады. Ме-тастаздық ошақ тар кө бінесе ө кпеде пайда болады. Олар ө кпе қ абының астында жатқ ан май-да абсцестер немесе іріндеген
189-сурет. Миокардтағ ы сепсистік ошақ
сепсистік инфаркт тү рінде кө рінеді, буйректерде эмболиялық ірің ді нефрит дамиды (187, 188-суреттер). Ми тінінде абсцестер немесе ірің ді менингит, энцефалит, эпендиматит кездеседі. Сепсистік эндокардит нә тижесіннде жү рек қ ақ пақ шалары зақ ымданып, жедел по-липты-жаралы эндокардит пайда болады. Миокардта ірің ді қ абыну ошақ тары табылады (189-сурет).
 |
|
Ж. Ахметов. Патологияльіқ анатомия
Ірің ці қ абыну сепсис ошағ ынан айналадағ ы тіндерге ө теді осы
жолмен ірщді плеврит, перикардит, перитонит дамиды. Септико-
пиемия патологиялық ө згерістердің бірте-бірте дамуымен сипат-
талады. J
|
|
|
Сепсистік (бактериялық ) эндокардит. Сепсистік (бактериялық ) эндокардит сепсистің ерекше тү рі болып, жү рек қ ақ пақ шалары-ның қ абынуынан басталады, яғ ни сепсистік ошақ жү рек қ ақ пақ ша-ларында жайғ асқ ан. Сепсистің ө рі қ арай дамуы бактериялардың сол жерде кө бейш қ анғ а ү здіксіз ө тіп тү руымен байланысты
Этиологиясы. Қ азіргі кезде бактериялық эвдокардит қ оздыру-шыларының қ атарына стафилококтар, жасылданушы стрептокок-тар, пневмококтар жә не т. б. кіреді.
Патогенезі. Патогенезі бойынша бү л эндокардитгі екі топқ а оө леді: і) алдын ала ө згермеген қ ақ пақ шаларда дамитын біріншілік сепсистік эндокардит; 2) қ ақ пақ шалардағ ы ө ртү рлі патологиялық ө згерістерді (ревматизмдік, мерездік, атеросклероздық ө згерістер жү рек қ ақ пақ шаларының туа болғ ан кемістікгері жә не т б) кейін ө рютеитш екіншілік сепсистік эндокардит. Оның пайда болуы кейбір жағ даилардан соң, мысалы тісті жү лғ анда, бадамша бездері алып тастау кезшде, қ ан тамырларына, несеп жолдарына катетер енпзгевде, аборттан кейін жө не т. б. уақ ытша бактериемияның да-муына баиланысты. Ә детте бактериемия бірнеше кү ннен кейін жоғ алады, тек кейбір иммуң цық жү йесі бү зылғ ан кісілерде ғ ана
микроорганизмлер жү рек қ ақ пақ -шаларына отырып қ алып, ө сіп-ө нуге мү мкіндік алады. Кейінгі кез-дерде бү л ү рдістің гиперергия негізінде дамитыны жә не қ ақ пақ -шалардың зақ ымдануы қ андағ ы иммундық кешендердің ә серінде болатыны анық талып отыр.
ЖІктелуі. Сепсистік (бактери-ялық ) эндокардит клиникалық морфологиялық белгілері бойын-ша: жедел, жеделдеу жө не ү зақ қ а созылғ ан тү рлерге бө лінеді.
|
|
|
|
190-сурет. Созылмалы сепсистік эндокардит |
Патологиялық анатомиясы. Сепсистік (бактериялық ) эндокар-дитте негізгі ө згерістер жү рек қ ақ пақ шаларында кө рінеді. Айта кететін бір жайт жедел сепсистік эндокардитте ө згерістер кө бінесе
20 бө лім. Жуқ палы аурулар
ү ш жарғ ақ ты қ ақ пақ шалардан басталады, ал ү зақ қ а созылғ ан эндокардит ү шін негізінен қ олқ а қ апақ шаларымен екі жарғ ақ ты (мит-ралды) қ ақ пақ шалардың қ осыла қ абынуы тә н. Қ ақ пақ шалардағ ы ө згерістер оларда некроз ошақ тарының пайда болуынан басталады. Некроз айналасың да лимфоциттерден, гистиоциттерден, мак-рофагтардан тү зілген сің белер кө рінеді. Олардың арасында бактерия себінділері кездеседі. Ө згерген қ ақ пақ шаларда тромбтар тү зіле бастайды, оларғ а дә некер тің дер ө сіп кіреді. Міне, осылайшы по-липты-жаралы эндокардит (190-сурет) пайда болады. Эндокардит-терде кө рінетін басқ а ө згерістердің бә рі де осы тромбтардың бө лшектеніп кетіп басқ а ағ залардың қ ан тамырларын тығ ындап қ оюына байланысты. Тромб қ ү рамындағ ы бактериялар жаң а жерде ө сіп-ө ніп сол ағ залардың патологиясын шақ ырады.
Кө кбауыр 2-3 есе ү лкейеді, бірақ сепсиске тә н қ ырынды бермейді, онда тү рлі кезең дегі инфаркт ошақ тары табылады. Буйректерді кесіп қ арағ аң да инфарктан кейінгі тыртық тар кө рінеді. Микроскопта иммундық -кешенді гломерулонефрит кө рінісі табылады. Сепсистік эндокардит ү шін қ ан тамырларының қ абынуы -васкулит тә н. Эндо-мезо-панваскулит нә тижесінде пайда болғ ан тромбтар ми тінінің, кө кбауырдың, бү йректердің, ө кпенің инфар-ктарымен, ішектің, қ ол-аяқ тың, терінің гангренасымен асқ ына-ды. Журек гипертрофиясымен бір қ атарда аралық тіннің қ абынуы - интерстициалды миокардит дамиды.
Сепсистік эндокардитте теріде, шырышты жә не сірі қ абық -тарда геморрагиялық диатез белгісі пайда болады. Ә сіресе, тө менгі қ абақ тың ішкі бү рышына қ ан қ ү йылу (Лукин-Либман дагы) сепсистік эндокардитке тә н морфологиялық ө згерістердің бірі болып есептеледі.
|
|
|
Ө лім себептері. Сепсистік (бактериялық ) эндокардит ө те ауыр сырқ ат, ауру ө з мерзімің де жақ сы емделмесе сепсистік халден ө леді. Қ азіргі кезенде бактериялық ө згерістерге қ арсы кү ресіп, оларды бү тіндей жойып жіберу мү мкіншілігі бар, бірақ та бү л аурудың толық сауығ ып кетуі емес. Қ ақ пақ шалардағ ы ө згерістер туа біткен жү рек ақ аулары сияқ ты бірнеше жылдан соң жү рек қ ызметінің бү тіндей бү зылуына {декомпенсация) соқ тырады. Бү л жағ дайларда жү рек декомпенсациясы немесе бү йректердің созылмалы жетіспеу-шіліктері ауру ө лімінің бірден-бір себебі бола алады.
Хрониосепсис жарақ ат нә тижесінде ү зақ уаклт жазылып кетпе-ген жаралардан соң дамиды. Осы жердегі шіріген тіндердің ыды-рау ө німдерінің қ анғ а сорылуы нә тижесінде ә ртү рлі ағ заларда ди-строфиялық, склероздық жә не атрофиялық ө згерістер дамиды.
|
|
|
