 |
12 бөлім. ЖҮРЕК-ҚАН ТАМЫР ЖҮЙЕСШЩ АУРУЛАРЫ
|
|
|
|
12 бө лім. ЖҮ РЕК-Қ АН ТАМЫР ЖҮ ЙЕСШЩ АУРУЛАРЫ
Жү рек-қ ан тамыр жү йесінің аурулары елімізде адам ө лімінің себептері арасында бірінші орынғ а шығ ып отыр. Атеросклероз, артериялық гипертония ауруы, жү ректің ишемиялық ауруы адам-заттық " қ атерлі ү шбірлігі" деген атқ а ие болтан. Осы топтан тыс-қ ары эндокардиттер, миокардит жә не жү рек жетіспеушіліктері де қ аралады.
12. 1. ЭНДОКАРДИТ
Эндокардит жү ректің ішкі қ абығ ьшың қ абынуы.
Этиологиясы. Эндокардиттер ө ртү рлі инфекциялар нө тижесінде дамиды, ө сіресе оның пайда болуына гемолиз шақ ырушы? -стреп-тококтардың, стафилококтардың маң ызы зор. Эндокардиттердің бү л тү рлері ревматизм, сепсис ауруларының бірі кө рінісі есебінде қ аралады. Тек фибропластикалық эозинофилиямен кө рінуші эндокардитті эндокардиттің алғ ашқ ы сырқ аты деп қ арауғ а болады.
Бү л сырқ ат ү шін қ арыншалар эндокардының едө уір қ алың -дап кетуі жө не сол жерлерде тромб пайда болуы (тромбты эндокардит) тө н. EreR осы ө згерістер бү ртікті бү лшық еттерге немесе хорда жіптеріне ө тсе клапандар жақ сы жабылмай олардың жедел жетіспеушілігі дамиды.
Ауру шімі жү рек жү мысының жетіспеушілігінен немесе тром-бтар эмболиясьша байланысты дамитын инфарктан болады.
12. 2. МИОКАРДИТ
Миокардит - кө птеген инфекциялардьщ, улы заттардың, ал-лергиялық ө серлердің нә тижесінде дамитын жү рек бү лшьіқ етінің қ абынуы.
Я. Л. Рапопорт морфологиялық тү рғ ыдан миокардиттердің: 1) арнайы емес; 2) гранулематозды жө не 3) алып жасушалы тү рлерін ажыратады.
|
|
|
Этиологиясы. Кө п жағ дайларда миокардиттің дамуы вирустық инфекциялармен байланысты. Олардың ішінде коксаки В жө не А вирустарының полиомиелит вирусының, грипп жө не гепагат ви-рустарының маң ызы зор. Гранулематозды миокардит туберкулез, саркоидоз, ревматизм сырқ аттары ү шін тә н болса, ал алып жасушалы миокардит осы ү рдіс нә тижесінде пайда болтан ірі некроз ошақ тарының айналасың ца дамиды. Миокардиттің бү л тү рі миас-тенияда, Вегенер гранулематозында кездеседі. Миокардиттің кө пшілігі кейбір аурудьщ қ осалқ ы белгісі есебің де дамиды. Мыса-лы, алкоголизмде этил спиртінің метаболиттері; феохромоцитома ісігінде адреналин, норадреналин; гипертиреозда тиреоидтық гор-мондар ө серінде жү рек бү лшық еті зақ ымданып, кардиомиоциттер айналасында дө некер тін ө сіп кетеді. Бү л ө згерістер клиникасы мен морфологиясы бойынша дилатациялық кардиомиопатияга жа- қ ын болады. И. В. Давыдовскийдің пікірінше ө з алдына дамитын миокардитке тек себебі белгісіз (идиопатиялық ) миокардитгі ғ ана жатқ ызуғ а болады, ө йткені осы. сырқ атта патологиялық ү рдіс баска ағ залардың емес жү рек қ ызметінің бү зылуьшан басталады.
Идиопатиялық миокардит - Абрамов-Фидлер миокардиті -клиникалық кө ріністеріне қ арап, қ атерлі миокардит деп те атала-ды. Бү л сырқ аттың этиологиясы анық емес, оның пайда болуында ә ртү рлі инфекциялардың, организмде дамитын иммунологиялық жә не иммунопатологиялық ө згерістердің маң ызы бар.
Патогенезі. Жоғ арыда айтылғ ан ө згерістер нө тижесінде жү рек бү лшық еттері зақ ымданьш, иммундық жү йеде оларғ а қ арсы анти-
|
|
|
Ж. Ахліетов. Патологиялық анатомия
12 бө лім. Жү рек-қ ан тамыр жуйесінің аурулары
денелер тү зіледі. Антиденелер қ андағ ы комплементпен қ осылып, иммундық кешен тү зеді, оның миокардта, жү рек қ ан тамырла-рында шө гіп қ алуына байланысты иммундық қ абыну ү рдісі баста-лады, миокард тінін бү зуда иммундық жү йеде тү зілген, киллерлік эсер етуші, Т-лимфоциттердің маң ызы зор. Демек осы аурудың организмде ү демелі (қ атерлі) тү р алуы иммундық механизммен байланысты.
|
|
|
94-сурет. Алып жасушалық аралық миокардит |
Патологиялық анатомыясы. Миокардит нә тижесінде жү рек қ уыстары кең іп, тіні босап, кесіп қ арағ анда сарғ ыш-қ оң ыр тү сте кө рінеді. Осы сырқ ат ү зақ қ а созылғ анда кең іген қ уыстарда тром-бтар тү зіліп, жү рек салмағ ы 1 килограмғ а дейін жетеді. Микроскопией тексергенде миокардта ә ртү рлі дистрофиялық жә не қ абы-нуғ а тә н ө згерістерді кө реміз. Аурудың жедел тү рінде негізінен бактериялық инфекцияларда қ абыну сің белерінде лейкоциттер, ә сіресе эозинофилді лейкоциттер кө п болса, оның созылмалы тү рінде, ә сіресе вирустық инфекцияларғ а байланысты лимфоцит-тер басым болады. Абрамов-Фидлер миокардиті ү шін қ абыну ошағ ында лимфоциттердің, плазмалық жасушалардың, алып жа-сушалардың, макрофагтардың болуы тә н. Сондық тан оны сиіып жасушалы миокардит деп те атайды (94-сурет). Сонымен қ атар
миокард аралығ ында дә некер тіннің кө бейіп, ошақ ты немесе диф-фузды кардиосклероз дамығ андығ ы байқ алады.
Ауру ө лімі жү рек қ ызметінің нашарлауынан немесе тромбо-эмболияғ а байланысты болады.
Перикардит. Перикардит жү рек қ абының жә не жү ректің сыр-тқ ы қ абығ ьшың (эпикардтың ) қ абынуы. Перикардит кө бінесе ба-сқ а ауруларғ а немесе жү ректің ө з ауруларына байланысты дами-тын сырқ ат. Клиникалық кө ріністеріне қ арап перикардитті: жедед жә не созылмалы, морфологиялық озгерістері бойынша: экссудативті жә не пролиферативті (адгезивті) деп бө леміз.
|
|
|
Этиологиясы. Перикардиттің дамуына вирустық, бактериялық
инфекциялар, туберкулез, аллергиіілық аурулар жә не ревматизмдік
аурулар себеп болады. Уремия нө тижесінде организмнен болініп
шығ атын азотты улы заттар да, миокард инфарктына байланысты
некроз да перикардқ а тікелей эсер етіп, оны қ абындырады
(реактивті перикардит). *
Патогенезі. Инфекциялар перикардқ а лимфогендік немесе гематогендік жолмен тү седі. Жоғ арыда айтылғ ан улы заттар пери-кардқ а тікелей эсер етеді. Кейде перикардит иммундық қ абыну-дың бір тү рі есебінде дамиды.
Патологиялық анатомиясы. Экссудаттың тү ріне қ арап перикардиттің: серозды, серозды-фибринозды, фибринозды, ірінді, геморрагияльпс, тү рлерін ажыратады. Перикардит кобінесе фибринді қ абыну тү рінде дамып, эпикард жэне перикард бетінде фибрин жіпшелері (тү ктері) пайда болады, осы кө рініске " тү кті жү рек55 деген ат берілген. Егер осы фибринге бай экссудат дә некер тінге айналса жү рек қ абы бү тіндей бітіп қ алады (облитерация) немесе эпикард пен перикард арасында ө те қ атты (адгезивті) фиброзды тін пайда болады, кейде осы жерге кальций тү здары " шө гіп қ алып", «сауытгы жү рек» кө рінісі дамиды. Ол жү ректі темір қ ү рсаудай қ ысып, оның жү мысын қ иындатады.
|
|
|
