 |
6-тарау. Объектілерде тұру жағдайларына қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар
|
|
|
|
6-тарау. Объектілерде тұ ру жағ дайларына қ ойылатын санитариялық -эпидемиологиялық талаптар
94. Білім алушылар мен тә рбиеленушілердің тұ руына арналғ ан объектіні бө лек тұ рғ ан ғ имараттарғ а, ішіне-жапсарлас салынғ ан ғ имараттарғ а, сондай-ақ оқ у корпустарымен кө рші ғ имараттарғ а орналастыруғ а жол беріледі.
Жатын ү й-жайлардағ ы ауданы 1 орынғ а кемінде 4 м2, полиемиелит жә не енжар параличтен зардап шеккен балаларғ а арналғ ан мектеп-интернаттарда 4, 5 м2 кө зделеді.
ТжКБ, ОБКБ жә не ЖОО білім алушыларына арналғ ан жатақ ханаларда 1 адамғ а кемінде 6 м2 аудан кө зделеді.
95. Ү й-жайлар олардың функционалдық мақ саттарына сә йкес жиһ азбен жабдық талады.
Тө сек-орын жабдық тары, жаң а жә не ескі киімдер мен аяқ киімдер, қ атты мү кә ммал қ орларын сақ тау ү шін қ ойма ү й-жайлары кө зделеді.
96. Білім алушылар мен тә рбиеленушілерді тә улік бойы болатын объектілерде шомылдыру тө сек-орын жабдық тарын, іш киім мен орамалдарды бір уақ ытта ауыстыра отырып, кесте бойынша жеті кү нде бір реттен сиретпей жү зеге асырылады.
97. Тө сек-орын жабдық тарын, орамалдарды ауыстыру ластануына қ арай, бірақ аптасына бір реттен сиретпей жү ргізіледі. Лас киім-кешек кір жуатын орынғ а қ аптармен (клеенкалы жә не мата) жеткізіледі. Матадан тігілген қ аптар жууғ а тапсырылады, клеенкалы қ аптар қ олдануғ а рұ қ сат етілген жуу қ ұ ралдарымен ө ң деледі. Таза киім-кешек жуылғ ан қ аптарда жеткізіледі. Тө сек-орын жабдық тары жылына кемінде бір рет камералы дезинфекциялауғ а жатады.
|
|
|
98. Бір жатын орынғ а кемінде ү ш тө сек-орын жабдығ ының болуы кө зделеді. Білім алушылар мен тә рбиеленушілердің тұ ратын орны ұ йымдастырылғ ан объектілерде тө сек-орын керек-жарақ тары мен тө сек-орын жабдық тары таң баланады, жеке гигиенағ а арналғ ан заттар (тіс щеткалары, тарақ тар, жө келер) ә р балағ а жеке бө лінеді. Жеке тіс щеткалары, жө келер жуынатын бө лмелердегі ашық ұ яшық тарда сақ талады.
99. Кір жуу объектінің кір жуатын орнында жү зеге асырылады, таза жә не лас киім-кешектің қ арама-қ арсы ағ ыны болмайды. Кір жуатын орын болмағ ан жағ дайда кір жуу басқ а кір жуатын орындарда бір орталық тан жү ргізіледі.
Инфекциялық аурумен ауырғ ан адамның киім-кешегі жуу алдында таң баланғ ан ванналарда дезинфекциялауғ а жатады.
100. ТжКО, ОБКБ жә не ЖОО білім алушыларына арналғ ан студенттік жатақ ханаларда 4-6 адамғ а 1 себезгі, 1 қ ол жуатын раквина жә не 1 унитаз орнатылады. Ә йелдердің жеке гигиенасы кабинасы 50 адамғ а шақ қ анда 1 кабина есебінен кө зделеді жә не унитазбен, бидемен, себезгімен жә не қ ол жуатын раквинамен жабдық талады.
7-тарау. Объектілердегі тамақ тану жағ дайларына қ ойылатын санитариялық -эпидемиологиялық талаптар
101. Объектілердің ас блогтарына осы Санитариялық қ ағ идалардың талаптарына қ айшы келмейтін бө лігінде қ оғ амдық тамақ тану объектілеріне қ ойылатын нормалау қ ұ жаттарының талаптары қ олданылады.
102. Тамақ ішу арасындағ ы интервал 3, 5 – 4 сағ аттан аспауы тиіс.
103. Тә рбиелеу жә не білім беру объектілерінде білім алушылар мен тә рбиеленушілерді тамақ тандыру нормалары (" брутто" массасында) " Ә леуметтік кө мек кө рсетілетін азаматтарғ а ә леуметтік кө мектің мө лшерін, кө здерін, тү рлерін жә не оны беру қ ағ идаларын бекіту туралы" Қ азақ стан Республикасы Ү кіметінің 2012 жылғ ы 12 наурыздағ ы № 320 қ аулысымен регламенттелген.
|
|
|
104. Объектіде перспективалық маусымдық (жаз-кү з, қ ыс-кө ктем) екі апталық мә зір жасалады. Мә зірді ә зірлеу кезінде білім алушылар мен тә рбиеленушілердің болу ұ зақ тығ ы, жас санаты ескеріледі, витаминдік-минералдық кешенмен байытылғ ан тамақ ө німдері кө зделеді.
105. Жалпы білім беретін ұ йымдардың бірінші ауысымының білім алушылары ү шін бір-екі рет тамақ тану – екінші таң ғ ы ас немесе екінші таң ғ ы ас пен тү скі ас, екінші ауысымның білім алушылары ү шін – бесін ас, ұ зартылғ ан кү н топтары ү шін – екінші таң ғ ы ас, тү скі ас жә не бесін ас кө зделеді. Балалар тә улік бойы болатын кезде кемінде бес рет тамақ тану кө зделеді.
106. Жасқ а байланысты граммен тағ ам порцияларының ұ сынылатын массасы осы Санитариялық қ ағ идаларғ а 7-қ осымшада кө рсетілген.
107. Осы Санитариялық қ ағ идаларғ а 8-қ осымшағ а сә йкес тамақ ө німдерін ауыстыруғ а жол беріледі.
108. Мә зірде бірдей тағ амдарды немесе аспаздық ө німдерді бір кү нде жә не келесі екі-ү ш кү нтізбелік кү нде қ айталауғ а жол берілмейді.
109. Кү н сайын тамақ тану рационына ет, сү т, сары май жә не ө сімдік майы, қ ара бидай жә не (немесе) бидай наны, кө кө ністер жә не қ ант енгізіледі. Балық, жұ мыртқ а, ірімшік, сү збе, қ ұ с еті екі-жеті кү нтізбелік кү нде бір рет енгізіледі.
110. Таң ғ ы ас тағ амнан (бірінші немесе екінші) жә не сусыннан (компот, кисель, шай жә не шырындар) тұ рады. Жұ мыртқ аны, шырындарды, жемістерді, сары маймен немесе ірімшікпен бутербродтарды таң ғ ы асқ а енгізуге немесе жеке қ абылдауғ а жол беріледі.
Тү скі асқ а салат, бірінші, екінші тағ ам (негізгі тағ ам еттен, балық тан немесе гарнирі бар қ ұ с еті) жә не ү шінші (компот, кисель, шай жә не шырындар) кіреді. Пісірілген жә не жас кө кө ністерден оң ай жасалатын салаттар дайындалады.
|
|
|
Бесін аста мә зірге тоқ ашпен жә не кремі жоқ кондитерлік ө німдермен бірге сусын (сү т, қ ышқ ыл сү т ө німдері, кисель, шырындар) енгізіледі.
Кешкі ас кө кө ніс (сү збе) тағ амынан немесе ботқ адан, негізгі екінші тағ амнан (ет, балық немесе гарнирі бар қ ұ с еті), сусыннан (шай, шырын, кисель) тұ рады.
Қ осымша екінші кешкі ас ретінде жемістер немесе қ ышқ ыл сү т ө німдері жә не тоқ аш немесе кремі жоқ кондитерлік ө німдер енгізіледі.
111. Кү н сайын тамақ ішетін залда объектінің басшысы бекіткен мә зір ілінеді, онда тағ амдардың атауы, ә р дайын тағ амның шығ ымы кө рсетіледі. Мә зірде кө рсетілген тағ амдар мен аспаздық ө німдердің атаулары пайдаланылғ ан рецептуралар жинақ тарында кө рсетілген атауларғ а сә йкес келуі тиіс.
112. Тамақ ө німдерін жә не азық -тү лік шикізатын қ абылдау осы Санитариялық қ ағ идаларғ а 9-қ осымшаның 1-нысанына сә йкес деректер тез бұ зылатын тамақ ө німдері мен жартылай фабрикаттардың бракераж журналына енгізіле отырып, олардың сапасы мен қ ауіпсіздігін растайтын қ ұ жаттар бар болғ ан жағ дайда жү зеге асырылады.
Тамақ ө німінің сапасы мен қ ауіпсіздігін растайтын қ ұ жаттар қ оғ амдық тамақ тану ұ йымында сақ талады.
113. Білім алушылар мен тә рбиеленушілерді тамақ тандыруда кө рсетілген тамақ ө німінің сапасы мен қ ауіпсіздігін растайтын зертханалық -аспаптық зерттеулер нә тижелері болғ ан кезде, ауыл шаруашылығ ы мақ сатындағ ы ұ йымдарда, білім беру ұ йымдарының оқ у-тә жірибелік жә не бақ ша учаскелерінде, жылыжайларында ө сірілген ө сімдіктен алынғ ан азық -тү лік шикізатын пайдалануғ а жол беріледі.
|
|
|
114. Білім алушылар мен тә рбиеленушілердің ас блогының ө ндірістік ү й-жайларында болуына жә не оларды тағ ам дайындаумен, кө кө ністерді тазалаумен, дайын тағ амды таратумен, нан тураумен, ыдыс жуумен, ө ндірістік ү й-жайларды жинаумен байланысты жұ мыстарғ а тартуғ а жол берілмейді.
115. Сусындарды қ ұ ю тікелей тұ тынушының ыдысына (стақ андарғ а, бокалдарғ а) жү зеге асырылады, тарату алдында ортақ ыдысқ а қ ұ юғ а жол берілмейді.
116. " С" витаминімен витаминдеуді балалар тә улік бойы болатын ұ йымдарда осы Санитариялық қ ағ идаларғ а 9-қ осымшаның 2-нысанына сә йкес деректерді " С-витаминдеу" журналына енгізе отырып, " С" витаминінің тә уліктік нормасы есебінен мектеп жасындағ ы балалар ү шін – 70 мг мө лшерінде жү ргізеді.
117. Тамақ ө німдерінің жарамдылық мерзімдері жә не оларды сақ тау шарттары ө ндіруші (дайындаушы) белгілеген жарамдылық мерзімдеріне сә йкес келеді.
118. Тез бұ зылатын тамақ ө німдерін сақ тау температурасы тө мен тоң азыту жабдық тарында жә не (немесе) тоң азыту камераларында жә не (немесе) тоң азытқ ыштарда жү зеге асырылады. Температураны бақ ылау ү шін термометрлер орнатылады. Сынап термометрлерін пайдалануғ а жол берілмейді.
119. Тә рбиелеу жә не білім беру объектілерінің қ оғ амдық тамақ тану ұ йымдарында мыналарды:
1) қ атық, сү збе, айранды;
туралғ ан ет қ осылғ ан қ ұ ймақ тарды;
флотша макаронды;
зельцтер, форшмактар, сілікпелер, паштеттерді;
кремі бар кондитерлік ө німдерді;
тұ тыну қ аптамасындағ ы кондитерлік ө німдер мен тә ттілерді (шоколад, кә мпит, печенье);
морстар, квастарды;
фритюрде қ уырылғ ан ө німдерді;
шала пісірілген жұ мыртқ а, қ уырылғ ан жұ мыртқ аны;
кү рделі (4 компоненттен артық ) салаттарды; қ аймақ пен майонез қ осылғ ан салаттарды;
окрошканы;
саң ырауқ ұ лақ тарды;
ө неркә сіпте дайындалмағ ан (ү йде дайындалғ ан) тамақ ө німдерін;
тез дайындалатын қ ұ рғ ақ тағ амдық концентраттар негізіндегі бірінші жә не екінші тағ амдарды;
газдалғ ан, емдік жә не емдік-асханалық минералдық суды, тә тті алкогольсіз сусындарды, алкогольсіз энергетикалық (сергітетін) сусындарды, диффузиялық қ ойылтылғ ан шырындарды (қ аптамаланғ ан минералды жә не ауыз суды қ оспағ анда);
|
|
|
фаст-фудтар: гамбургерлер, ход-догтар, чипсілер, кептірілген нан, қ ытырлақ нанды;
ащы тұ здық тар, кетчуптар, ащы дә мдеуіштерді (бұ рыш, ақ шелкек, қ ыша) дайындауғ а жә не ө ткізуге;
2) мыналарды:
пастерленбеген сү тті, термиялық ө ң делмеген сү збені жә не қ аймақ ты;
суда жү зетін қ ұ стың жұ мыртқ асы мен етін;
ауыл шаруашылығ ы малының сырқ аттанушылығ ы бойынша қ олайсыз шаруашылық тардың сү тін жә не сү т ө німдерін;
тіл, жү ректі қ оспағ анда ө німді мал мен қ ұ стың субө німдерін;
механикалық тү рде сылынып алынғ ан ө німді малдың етін жә не қ ұ с етін;
қ ұ с етінен алынғ ан қ ұ рамында коллаген бар шикізатты;
сойылғ ан ө німді мал мен қ ұ стың қ айта мұ здатылғ ан ө німдерін;
генетикалық тү рлендірілген шикізаттар жә не (немесе) қ ұ рамында генетикалық тү рлендірілген кө здер бар шиізаттарды;
йодталмағ ан тұ зды жә не қ ұ рамында темір бар витаминдермен, минералдармен байытылмағ ан (фортификацияланбағ ан) жоғ арғ ы жә не бірінші сұ рыпты бидай ұ нын пайдалануғ а жол берілмейді.
120. ЖОО-ны қ оспағ анда білім беру объектілерінде тамақ ө німдерін ө ткізетін автоматтарды орнатуғ а жол берілмейді.
121. Жаппай сауық тыру емшарасы ретінде оттегі коктейльдерін ө ткізуге жол берілмейді.
122. Кү н сайын медицина қ ызметкері немесе жауапты адам осы Санитариялық қ ағ идаларғ а 9-қ осымшаның 3-нысанына сә йкес тағ амдардың жә не аспаздық ө німдердің сапасын органолептикалық бағ алау журналына жазба енгізе отырып, дайын тағ амдардың сапасына органолептикалық бағ алау жү ргізеді.
Тамақ тану сапасын мерзімдік бағ алауды бракераж комиссиясы жү ргізеді, оның қ ұ рамы міндетті тү рде қ ұ рамына медицина, ә кімшілік қ ызметкері, ө ндіріс мең герушісі жә не ата-аналар комитетінің ө кілі енгізіле отырып, обьекті басшысының бұ йрығ ымен айқ ындалады.
123. Кү н сайын ас блогында аспазшы нақ ты ас мә зіріне сә йкес дайын ө німнің тә уліктік сынамасын қ алдырады. Сынамаларды қ ақ пағ ы бар таза (қ айнатылып ө ң делген) шыны ыдысқ а (гарнирді бө лек ыдысқ а салады) алады жә не +2°С-тан +6°С-қ а дейінгі температурада тоң азытқ ышта арнайы бө лінген орында сақ тайды. Тә уліктік сынаманы келесі кү ні немесе демалыстан кейінгі кү ні (демалыс кү ндерінің санына қ арамастан) дайындалғ ан тағ аммен – таң ғ ы аспен, тү скі аспен, бесін немесе кешкі аспен ауыстырғ анғ а дейін кемінде жиырма тө рт сағ ат сақ тайды.
|
|
|
