Главная | Обратная связь | Поможем написать вашу работу!
МегаЛекции

Словарь к текстам 0 уровня




Рекомендации по самостоятельной работе в 1 семестре и подготовке к экзамену

«Латинский минимум» - это ряд текстов, которые необходимо выучить за время изучения курса «Древние языки». Сдача данного минимума является необходимым условием допуска студента к промежуточной аттестации, вне зависимости от суммы набранных за время обучения баллов. «Латинский минимум» включает в себя 50-100 крылатых выражений (примерный список); текст античного автора (предложенный или другой равнозначный - по выбору студента); современный перевод на латынь по выбору студента и студенческий гимн «Gaudeamus».

  1. Выполнить контрольные работы.

Контрольная работа по грамматике:

1. Переведите на латынь и укажите грамматическую форму каждого слова:

Если живешь в Риме, живи по римским обычаям.

Времена меняются, и мы меняемся вместе с ними.

Бойся данайцев, дары приносящих.

2. Переведите на латынь:

Война налагает отпечаток на время.

В лесах живут, жили и будут жить слоны, волки, лисы, вороны и мухи.

Люби и помни о любящих.

3. Соберите выражения, переведите на русский, объясните значение:

Mundi rediit abyssus sic Jovi invocat ad ad graecas quod non restim licet calendas bovi transit abyssum gloria res licet

4. Поставьте слова в правильную форму, чтобы получился связный текст:

Res – publica – res – populus – esse. Varius – esse – forma – et – status – res (pl.) – publica. Gloria – res – publica – exercitus – defendo (perf.). Vir (pl.) – bonus – res – publica – suus – amo. Roma – magnus – cor (cor, cordis) – mundus – noster – esse.

5. Ответьте на вопросы (кратко):

Что общего у существительных: homo, lux, sol, finis, mater?

Что особенного в прилагательном: sapiens?

Как правильно: amo – любить или amo – люблю?

Контрольная работа «Латинские крылатые выражения»

1. Соберите крылатые выражения и запишите их на латыни.

АВРОРА БЕЗ БЕЗДНА БЕЗДНУ БЛАГИЕ БЛАГО БОЙСЯ БОЛЬШАЯ БОЛЬШЕ БОЛЬШОЙ БУДУ БУДУ БЫСТРЕЕ БЫСТРО В В ВДВОЙНЕ ВЕЧНЫЕ ВМЕСТЕ ВО ВОЛЕЙ ВОЛИ ВОРОН ВОРОНУ ВРЕМЕНА ВСЕ ВСЕ ВСЕМ ВСЕМУ ВЫКЛЮЕТ ВЫСШИЙ ВЫШЕ ГЛАЗ ГНЕВА ДАЕТ ДАЁТ ДАНАЙЦЕВ ДАРЫ ДУХ ЕЙ ЕСЛИ ЕСЛИ ЕСТЬ ЗАКОН ЗДОРОВОМ ЗДОРОВЫЙ И И И ИСТИНЫИСЧЕЗАЕТ КТО ЛОВИТСЯ ЛЮБИТЬ ЛЮБОВЬ МЕНЯЕМСЯ МЕНЯЕТСЯ МЕНЯЮТСЯ МЕРА МЕРАМОГУ МУЗАМ МЫ МЫ НАМЕРЕНИЯ НАРОДА НЕ НЕ НЕ НЕВОЛЕЙ НЕНАВИДЕТЬ НЕТ НИМИ НИЧЕГО ПОБЕЖДАЕТ ПОДРУГА ПОКОРЯЕМСЯ ПРИЗЫВАЕТ ПРИНОСЯЩИХ ПРИСТРАСТИЯ ПРОТИВ РЕКЕ РЫБА С СДЕЛАЛ СДЕЛАТЬ СИЛЬНЕЕ СМОГУ ТЕЛЕ ТОТ ХОРОША ЧЕМ

2. Соберите крылатые выражения, переведите их на русский язык

ACTUM AD AD ALEA ALTER ALTIOR AMAVIT AMAVIT AMEMUS AMET AMET AMICA AMICUS ARBOR ARS BELLUM BREVIS CALENDAS CASUS COGNOSCITUR CRAS CRAS DEI DEUS E FRUCTU EGO ELEPHANTEM EST EST EST EST ET EX FACIS FIAT GRADUS GRAECAS ILECET IN INSIPIENS JACTA LEGIBUS LONGA LUX AGIS MAGISTRI MORE MUSCA NOBIS NUNQUAM ODERIT ORBI PACEM PARA PAREAMUS PATRIAM PLATO POPULI PROFUNDIOR QUI QUIQUE QUO REDIIT RES RESTIM ROMAE ROMANO SAPIENTIS SED SI SI TANTO URBI VALEQUE VERBA VERITAS VIS VITA VIVE VIVE VIVIS VOX VOX

3. Разбейте текст на отдельные выражения, закончите оборванные слова, выясните, какие слова обозначены цифрами, переведите выражения на русский язык. Придумайте выражение со словами, скрытыми под цифрами.

1, 1 ET S… 1 ET SIC DILABITUR AETAS DURA 2, SED 2 ABEUNT STUDIA IN M… SCIENTIA P… EST AUREA M… NOMINA SUNT ODIOSA IN VINO 3 3 ODIUM PARIT, OBSEQUIM AMICOS HISTORIA EST MAGISTRA VITAE GUTTA CAVAT L… NON VI, SED SAEPE CADENDO QUOD DEUS PERDERE VULT, D… PRIUS 4 OPUS CORONAT 4 VITAE, SED NOS AMORIS QUI SINE PECCATO EST? QUI S… 6, METET 6 QUI ME AMAT, AMET ET 7 MEUM 5 VINCIT OMNIA 5 M… CUM TIMORE NON POTEST 5 PATRIAE 5 CAECUS

4. Восстановите выражения. Переведите их на латинский язык.

МАЛО ЦЕНИТСЯ ТО, ЧТО … …(ДЕВИЗ ОРДЕНА ИЕЗУИТОВ) МИЛЫЕ БРАНЯТСЯ - ТОЛЬКО ТЕШАТСЯ МИР ЖЕЛАЕТ БЫТЬ …, ПУСТЬ ЖЕ ЕГО … МЫ 1 ЧТОБЫ 2, А НЕ 2, ЧТОБЫ 1 МЫ 3 НЕ ДЛЯ 4, А ДЛЯ 5 НЕ ДЕЛАЙ ДРУГОМУ ТОГО, ЧЕГО … НЕ …, НЕ …, НО ПОНИМАТЬ 8 ЗЕМЛЯ НЕТ ДЫМА БЕЗ ДОБРА НЕТ ХУДА БЕЗ ОГНЯ 6 НЕ БЫВАЕТ ОДИН ДОСТАТОЧНО УМЕН 6 НЕ СУДЬЯ В … О, ДЕРЕВНЯ! 7 ДЕЙСТВИЙ 7 ЖИЗНИ 7 МЫШЛЕНИЯ ОДНО ВМЕСТО ДРУГОГО ОДНО ДЕЛО ЖЕЗЛ, А ДРУГОЕ - СВИРЕЛЬ ОТДЫХ ПОСЛЕ ДЕЛА

5. Восстановите выражения, которые перепутались со своими переводами и потеряли свои лучшие, быть может, половинки.

PES SIC TENDATUR, МИРСКАЯ СЛАВА…

REPETITIO EST ФАКТОМ

DUM SPIRO, ДОКАЗАТЬ

MEMENTO ОШИБАТЬСЯ

POST HOC, ERGO ВОЛК

AETERNAE ВОЗВРАЩЕНИЯ!

PULCHRA RES ГОСПОДЬ - РАСПОЛАГАЕТ

VENI, СОЛИ

VIA TRITA ПРОТЯГИВАЙ НОЖКИ

EST AVIS IN В РУКЕ

VIA ПРИВЕТСТВУЮТ ТЕБЯ!

ACTA EST ПОБЕДИЛ

AVE, CAESAR, ТЫ ЧЕЛОВЕК!

DIVIDE ET БЕЗОПАСНА

CUM НАДЕЮСЬ

FESTINA ПРОСТИ

BENE AMBULA ET ЕСЛИ ОН ЧЕЛОВЕК…

SIC TRANSIT ВСЛЕДСТВИЕ ЭТОГО

FACTUM EST СТРАДАНИЙ

HOMO LOCUM ORNAT, СЫГРАНА

HOMO PROPONIT, МЕДЛЕННО

HOMO HOMINI К ЗВЕЗДАМ!

ERRARE НЕ ПОЗВОЛЕНО БЫКУ

PER ASPERA Я СУЩЕСТВУЮ

QUOD ERAT МЕСТО ЧЕЛОВЕКА

QUOD LICET JOVI, ВЛАСТВУЙ

COGITO, МАТЬ УЧЕНИЯ

 

Тексты

Уровень: словосочетания

Terra incognĭta. Persona grata. Persona non grata. Tabŭla rasa. Laterna magĭca. Ab ovo usque ad mala. Alma mater. Anno domĭni. A priōri. Casus belli. Causa causārum. Et cetĕra. Rara avis. Status quo. Nec plus ultra. Hoc est. Gaudeamus! Amēmus patriam!

Словарь к текстам 0 уровня

 

a, ab praep. с abl. 1) о месте от, из, с, у, со стороны; 2) о времени за, после, от

ad praep. c acc. 1) к, до, при, у, около; 2) для

almus, a, um питательный, благодетельный

amo 1 любить

annus, I m год

avis, is f птица

bellum, i n война

casus, us m случай; несчастье; грам. падеж

causa, ae f причина; дело; юрид. судебное дело

cetĕrus, a, um прочий, остальной, другой

domĭnus, i m господин, хозяин

et conj. и, а

gaudeo, gavīsus sum, ēre 2 радоваться (чему – abl.)

gratus, a, um 1) приятный, милый, пользующийся расположением; 2) благодарный

hĭc, haec, hŏc этот, тот; он; такой

incognĭtus, a, um неизвестный

laterna, ae f фонарь, лампа

magĭcus, a, um волшебный

malus, a, um плохой, злой

mater, tris f мать

nec и не

non не

ovum, i n яйцо

patria, ae f родина, отчизна

persōna, ae f маска; лицо, личность; грам. лицо

plus adv. (compar. к multum ) больше

prior, priōris предыдущий

quō adv. 1) где; 2) куда; conj. 1) чтобы; 2) таким образом

rarus, a, um редкий

rasus, a, um выскобленный, чистый

status, us m состояние, положение

sum, fui, -, esse быть, существовать, находиться

tabŭla, ae f доска; картина

terra, ae f земля; страна

ulter, tra, trum далекий, отдаленный

usque adv. 1) вплоть; 2) сразу, непрерывно

Уровень: предложения

Terra sphaera est. Terra stella est. Terra et luna stellae sunt. Historia schola vitae est. Schola via scientiārum est. Roma clara in Italiā est. Fortūna caeca est. In terrā et in aquā vita est. In lunā non est vita. In silvis sunt bestiae. Silvae palmārum in Afrĭca sunt. Minerva dea pugnārum et scientiārum est. Incŏla bonus insŭlae bona nauta est. Filia mea bona est. Memento mori. In terrā meā multae linguae sunt. Incŏlae terae nostrae patriam suam amant.

Si vales, bene est; ego valeo. Cur noctu non dormis? Dormī. Cur in scholā dormis? Ne dormiās. Haud semper errat fama. Luna et stellae noctu terram illustrant. Non semper lunam vidēmus: umbra terrae interdum obscūrat lunam. Quis in vita nunquam errat? Qui nihil agit. Credĭte mihi; semper vobis credo. Natūra nihil facit frustra. Non nobis tantum vivĭmus, sed patriae et amīcis.

Ad mala facta malus socius socium trahit. De lingua stulta veniunt incommode multa. Instrumenta et arma e ferro parantur. Beneficium non in eo consistit, quod datur, sed in anĭmo ejus, qui dat. Primo apud Romānos parvus servōrum numerous erat, nam agros non solum servi, sed etiam domĭni colēbant; postea tamen magna servōrum turba erat. Aqua, quae fluvio Nilo fertur, limōsa est ac frugifĕra. Cito rumpes arcum, semper si tensum habueris. Amor, ut lacryma, oculis oritur, in pectus cadit. Felix est, non qui videtur esse aliis, sed qui sibi.

Уровень: учебный текст

De Graecōrum et Romanōrum deis

Graeci et Romāni antiqui non unum Deum, ut Christiāni, sed multos deos deasque colunt. Primus in numĕro deōrum et maxĭmus Juppĭter, filius Saturni et Rheae, est. Locus, ubi Juppĭter sedet et mundi imperium tenet, est Olympus altus, stellis vicīnus. Inde deus deōrum, domĭnus caeli et mundi tonat et fulmĭnat: equi rapĭdi dei per totum mundum volant. Si clipeo quatit, ventos et procellas in terram mittit. Idem gratiā suā natūram tranquillat. Uxor dei maxĭmi Juno est, dea nuptiārum et gignendī.

Secundus Saturni filius Neptūnus, deus oceăni est. Neptūnus et uxor ejus Amphitrīta oceănum regnant. Mare tranquillum est, si deus aquārum per undas equis procēdit. Si autem irā commotus tridente divĭdit aguqs, fluctuat oceănus magnus.

Saturni tertius filius Pluto est, horrĭdus domĭnus umbrārum, deus inferōrum. Pluto et uxor ejus Proserpĭna, filia Cerĕris, deae agricultūrae, sub terrā habĭtant, ibique divitias magnas – argentum et ferrum et aurum et gemmas varias – tenent.

Juppĭter multos libĕros habet. Minerva dea sapientiae et belli est; diāna regīna silvārum et dea lunae; Apollo, frater Diānae, deus artis et scientiārum, patrōnus poetārum; Venus, dea pulchra et praeclāra amōris. Marītus ejus Vulcānus est. Mars est deus belli et pugnārum. Bacchus laetus deus est vini et uvārum. Dei deaeque in Olympo habĭtant. Multa templa et oracŭla deis sacra sunt.

De nece Caesăris

Scriptores antiqui haec de nece Caesăris tradunt. Calpurnia, uxor ejus, somnium malum habuisse dicĭtur et haec verba mane marito dixisse: „Somnio perturbor, Caesar! Obsĕcro te, ut prodigia observes, ne te inimici occidant. Deos implorabĭmus, ut tibi adsint. Curemus, ut timore magno liberemur. Cave, ne caedaris!”

Hoc modo Calpurniā Caesărem admonente Decĭmus Brutus intrat atque dicens senatores cunctor in curia adesse et Caesărem exspectare, „Rogant, - inquit, - ut statim venias. Propĕra, ne frustra expecteris!” Postquam Caesar in curiam intravit, Tullius Climber primus orabat, ut frater suus ex exilio revocaretur. Cetĕri quoque conjurati rogabant ne Caesar preces Climbri repudiaret. Caesar nihilomĭnus precĭbus non mollitur et, a Publio Servilio Casca vulneratus, brevi anĭmam afflat. Nonnulli rerum scriptores tradunt Caesărem, tribus et viginti plagis pugionis confossum, ante mortem Marco Bruto dicisse: „Et tu quoque, Brute!?”

«Древние языки и культуры»:

Тексты для самостоятельного чтения:

DE CICERONE

Multi sunt oratōres clari Graeciōrum et Romanōrum. In numero Romanōrum oratorum erat et Cicĕro. Cicĕro quoque egregius scriptor Latīnus erat. Ei libri scriptōrum Graecōrum et Romanōrum noti erant. Gloriam magnam Cicerōnis libri de philosophia et de eloquentia et de arte oratiōnis habent.

orātor, ōris, m оратор

clams, a, um ясный, известный

in numero в числе

quoque также, тоже

egregius, a, um выдающийся, превосходный

liber, bri, m книга

notus, a, um известный

gloria, ae, f слава

magnus, a, um большой, великий

philosophia, ae, f философия

eloquentia, ae, f красноречие

ars, artis, f искусство

oratio, īonis, f речь

DE DOMO ROMANA

Domus Romāna alĭter aedificabātur atque nostra. Utique ei non erant fenestrae, nisi perpaucae et exiguae. In media parte domus erat atrium, quod forarnĭne tecti illustrabātur. In solo atrii cisterna erat, quae aquam imbrium, per forāmen de tecto manantem colligebāt. In atrio olim focus erat, quo familia conveniebat et urbi parva simulacra penatium erant. Praeterea pater familias in atrio mane amīcos et clientes salutābat. Atrium circumdabātur cubicūlis aliisque cellis parvis et angustis. Alia pars praecipua domus tablinum erat, ubi familia cenābat et unde adĭtus in hortum patēbat. Postea domus nobilium Romanōrum erant amplae et magnificae. Velut de domo Caesaris unus ex poetis Romanorum scribit: «Una domus urbs est».

domus, us, f дом, жилище

alīter иначе, другим образом

aedifico, 1 строить

atque также

noster, tra, trum наш

utique как бы то ни было

fenestra, ae, f окно

nisi если не

perpauci, ae, a очень немногие

exiguus, a, um небольшой, незначительный

pars, rtis, f часть, сторона

atrium, ii, n зал, атрий

qui, quae, quod который

forāmen, ĭnis, n дыра, отверстие

tectum, i, n кровля, жилище

illustro, 1 освещать

solum, i, n почва, земля

cisterna, ae, f водохранилище, резервуар

aqua, ae, f вода

imber, bris, m дождь, ливень

mano, 1 течь

collĭgo, lēgi, lectum, 3 собирать

olim некогда, прежде

focus, i, m очаг

convenio, vēhi, ventum, īre, 4 сходиться

parvus, a, um малый, небольшой

simulacrum, i, n изображение

penātes, ium, m пенаты (боги-хранители)

praeterea кроме того

pater, tris, m отец

familia, ae, f семья

mane рано, утром

amicus, i, m друг

cliens, entis, m клиент

salūto, 1 приветствовать

circumdo, dĕdi, dătum, dăre, 1 окружать

cubicŭlum, i, n спальня

alius, a, ud другой

cella, ae, f кладовая

angustus, a, um узкий

praecipuus, a, um преимущественный,исключительный

tablinum, i, n галерея

ceno, 1 обедать

unde откуда

adĭtus, us, m приход, вход

hortus, i, m сад

pateo, ui, – 2 быть открытым, простираться

postea после, потом

nobĭlis, e известный, знатный

amplus, a, um обширный, огромный

magnifĭcus, a, um великолепный

velut как, как бы, словно

unus, a, um один

scribe, scripsi, scriptum, ere, 3 писать

urbs, urbis, m город

DE AETĀTE AUREA

Scriptōres antiqui quattuor aetatis nomĭnant: aetātem auream, argenteam, aēneam et ferream. De aetāte aurea multa in Ovidii poēta carminĭbus, quae (которые) Metamarphosein libri inscribuntur, legimus. In aetāte aurea homĭnes sine legĭbus tuti erant, nam iustitiam et veritatem colēbant. Nec leges nec vectigalia timēbant.

aetas, ātis, f время, возраст, век

aureus, a, um золотой

scriptor, ōris, m писатель

quattuor четыре

nomino, 1 называть

argenteus, a, um серебряный

aeneus, a, um медный

ferreus, a, um железный

carmen, inis, m песня, стихотворение

liber, bri, m книга

inscrībo, psi, ptum, 3 подписывать, обозначать

lego, legi, lectūm, ĕre, 3 читать

homo, inis, m человек

sine (c. abl.) без

lex, legis, m закон

tutus, a, um безопасный, защищенный

nam ибо

iustitia, ae, f справедливость

veritas, ātis, f истина, правда

colo, colui, cultum, ere, 3 почитать

nec...nec ни...ни

vectigal, ālis, n налог, подать, доход

timeo, ui, –, 2 бояться, опасаться

DE DIЕВUS

Motus terrae est causa diēi et noctis. Longitūdo diērum et noctium plerumque diversa est. In nonnulis partĭbus Asiae et Africae diērum et noctium longitūde aequa est. In regionĭbus nostris aetate dies longi sunt, noctes breves; hiĕme dies breves, noctes longae sunt. Meridiēi tempus in omnĭbus terrae partĭbus diversum est. Diērum erant nomina: Solis dies, Lunae dies, Martis dies, Venĕris dies, Saturni dies. Apud Romānes significabantur dies fasti et dies nefasti atque dies festi ae profesti.

motus, um движение

causa, ae, f причина

dies, ēi, m день

longitude, ĭnis, f длина, длительность

plerumque большей частью

diversus, a, um противоположный

nonnulus, a, um некоторый

pars, rtis, f часть, сторона

aequus, a, um равный

regio, ionis, f область, страна

aetas, ătis, f время, век

longus, a, um длинный, долгий

brevis, e краткий

hiems, is, f зима

meridies, ei, m полдень, юг

tempus, ōris, n время

omnis, e весь, всякий

nomen, ĭnis, n имя

sŏl, sōlis, m Солнце

luna, ae, f Луна

Mārs, rtis, m Марс

Venus, Vencris, f Венера

Saturnus, i, m Сатурн

apud (с. асc.) у

significo, 1 обозначать

fastus, a, um судебный; р1. календарь

nefastus, a, um беззаконный, запретный

festus, a, um праздничный

profestus, a, um непраздничный

DE ROMULO ЕТ REMO

Fama est Numitōrem regem ab Aemulio, fratre suo, regno privatum esse. Numitōris nepotes, Romŭlum et Remum Aemilium in flumĭne demergi iussit, sed regis ministri puĕros in ripa posuērunt. Tum lupa eos invēnit et lacte suo nutrivit. Romŭlus et Remus inter pastōres educabantur. Aliquando Remus a latronĭbus captus ad Aemilium adductus est. Turn Romulus cum amīcis suis Aemilium aggressusest et rege occiso Remum fratrem liberavit regnumque Numitōri reddĭdit. Post Numitoris mortem Romŭlus et Remus urbem novam condiderunt. Controversiā inter fratres ortā Romŭlus Remum occīdit urbemque a suo nomĭne Romam nomināvit.

fama, ae, f молва, слух

Aemilius, i, m Эмилий (римское родовое имя)

frater, tris m брат

nepos, ōtis, m внук

privo, āvi, ātum, āre, 1 лишать

demergo, rsi, rsum, ĕre, 3 погружать, опускать

iubeo, iussi, iussum, ēre, 2 приказывать

minister, stri, m слуга, помощник

puer, i, m мальчик

ripa, ae, f берег

pono, sui, sĭtum, ĕre, 3 класть, располагать

tum тогда

lupa, ae, f волчица

invenio, 4 находить

lac, lactis, n молоко

nutrio, 4 кормить

pastor, oris, m пастух

educo, 1 воспитывать

aliquando некогда

latro, ōnis, m разбойник

capio, cepi, captum, ĕre, 3 захватывать

adduce, xi, stum, ĕre, 3 приводить

cum (c. abl.) с

amicus, iv m друг

aggredior, gressus sum, 3 нападать

occido, cīdi, cisum, ĕre, 3 убивать

libero, 1 освобождать

reddo, dĭdi, diturn, ĕre 3 основывать

novus, a, um новый

controversia, ae, f спор

inter (с. асc.) между

orior, ortus sum, 4 начинаться, происходить

occido, cīdi, cīsum, 3 убивать

nomino, 1 называть

SENATŌRES IN TEMPLUM CONVENERUNT

Senatōres in templum convenērunt. Postquam in suis locis consedērunt, Tiberius Aemilius Mamercinus, qui maior aetate erat, surrexit et ita cum eis egit: «Vetus est mos, patres conscripti, quo senātus a nobis, consulĭbus, statim post votōrum nuncupationem de rebus divīnis et humanis consulĭtur. Hunc morem servantes, rei publĭcae statum ostendēmus. Raro, patres conscripti, in tam prospĕris rebus convocamĭni. Nam per totum annum superiōrem neque prodigiis perterriti sumus neque publĭca calamitāte oppressi, praeterquam quod alterum consulem in bello cum finitĭmis populis amisĭmus. Quamquam id bellum ad hostibus acriter gerebātur, tamen saepius victores fuĭmus, quam victi. Sed maius bellum nobis imminet. Nam hostium copiae in dies augentur: oppĭda eōrum, quae antea parvis praesidiis custodiebantur. nunc cum maxĭma сиrа maniuntur. Itaque et nos novos exercĭtus parāre cogĭmur. Iubete, patres conscripti, nos consules, delectum habēre et pecuniam, ad hoc bellum necessarium, ex aerario sumere. Sine mora hoc statuite. Qui sic putātis, in hanc partem discedĭte; qui aliter, in alteram partem».

Maior pars probavit id, quod a consule proponebatur. Ex sententia eōrum senatus consultum factum est. Tum consul senatum dimisit, ipse et collega eius cum plurimis amicōrum domos revertērunt.

convenio, veni, ventum 4 сходиться

templum, i n храм

consido, sedi, sessum 3 располагаться

postquam после того как

maior, ius соmр. Magnus, a великий

aetas, atis f возраст, эпоха

divus, i m бог

surgo, surrexi, surrrectum 3 вставать

ita так, таким образом

egit- perf от ago говорил

nuncupatio, onis f обет, обещание

votum, i n дар, приношение

humanus, a, um человеческий

raro редко

hunc (асc) от hic этот

servo 2 соблюдать

ostendo, ndi, ntum 3 показывать

status, us m положение

convoco 1 созывать

tam столь,так

tam...quam столько...сколько

prosper, era, erum благоприятный

nam потому что, именно

superior, ius

(соmр. k superus) более высокий

super(acc) над,на,сверх

superus, a, um верхний

neque (= nес) и не

sum, fui, -, esse быть

perterro, rui, ritum 2 устрашать

prodigium, ii n чудо

oppressus, a, um угнетенный

calamitas, atis f бедствие

collega, ae m коллега

praeter (acc) мимо, за исключением

praeterea кроме того, далее

praeteritus, a, um прошедший

praeterquam кроме того

praterquam quod кроме того, что

hihil praeterquam ничего кроме

sumo, sumpsi,

sumptum 3 брать

aerarium, ii n казначейство

hoc это

sine (abl) без

sine mora немедленно

sic так, таким образом

puto 1 считать, полагать

aliter иначе, по-другому

pars, rtis f часть

id, quod то, что

sententia, ae f мнение, приговор

egeo,egui 2 нуждаться

edo, edidi, editum 3 издавать, сказать

vetus, eris старый

mos, moris m обычай

consulo, sului, sultum 3 совещаться

quo куда, где

se gerere вести себя

statim тотчас, немедленно

post (acc.) позади, после

in dies со дня на день

acriter упорно, ожесточенно

gero, gessi, gesstum 3 нести

victor, victoris m победитель

victus, a, um побежденный

saepe часто

saepio, psi, ptum 4 окружать

saeptum, i n ограда

saepta pl. место на форуме

sed но

immineo, -, -, 2 выдавать

augeo, auxi, auctum 2 умножать

hostis, is m враг

copia, ae, f изобилие

oppidum, i n город

custodio 4 охранять

praesidium, i n защита

parvus, a, um малый

munio 4 защищать

сиrа, ae f забота, старание

maximus, a, um самый большой

nunc теперь

nos мы

amicus, i m друг

novus, a,um новый

exercitus, us m войско

parro 1 приготовлять

cogo,coegi, coactum 3 собирать

delectus, us m набор

necessarius, a, um необходимый

plurĭmus, a, um величайший

domus, us f дом

revertor, reverti,

reversurus 3 возвращаться

mora, ae f задержка

statuo, tui, tutum 3 решать

qui кто

discedo, cessi, cessum3 уходить

alter, era, erum другой

probo 1 доказывать. одобрять

propono, posui,

positum 3 прилагать

factum, i n поступок, дело

DE FONTIBUS IURIS ROMANI

Ius popŭli Romani constat ex legĭbus, plebiscīta, senatus. consulta, principium placĭta, magistratum edicta, responsa prudentium, morĭbus. Lex est, quod popŭlus Romānus senatōre magistrātu interrogante, velūti consŭle, constituēbat. Plebi scitum est, quod plebs plebeo magistrātu interrogante, velūti tribūno, constituēbat. Plebs autem a popŭlo eo differt, quo species a genĕre: nam appellatione popŭli universi cives significantur connumerātis etiam patriciis et senatorĭbus: plebis autem appellatione sine patriciis et senatorĭbus cetĕri cives significantur. Sed et plebi scita lege Hortensia lata non minus valēre quam leges coepērunt. Senātus consultum est, quod senātus iubet atque constituit, idque legis vicem obtīnet. Constitutio princĭpis est, quod imperātor decrēto vel edicto vel epistŭla constituit. Edicta sunt praesepta eōrum, qui ius edicendi habent, ius autem edicendi habent magistrātus popŭli Romāni. Sed amplissĭmum ius in edictis duōrum praetōrum, urbāni et peregrini, quorum iurisdictionem in provinciis praesides eārum habent, item in edicto aedilium curulium.

Responsa prudentium sunt sententiae et opiniones eōrum, quibus permissum est iura condĕre. Si sententiae eōrum omnium in unum concurrunt, id, quod itа sentiunt, legis vicem obtinet; si vero dissentiunt, iudĭci licet (quamlĭbet) sententiam sequi; idque rescripto divi Hadriani significantur.

Ex non scripto ius venit, quod usus comprobavit. Nam diuturni mores consensu utentium comprobāti legem imitentur.

mos, moris m обычай

placo 1 умилостивлять

responsio, onis f ответ

prudens, entis сведущий

interrogo 1 спрашивать

differo, distuli,

dillatum (v. anom.) откладывать

veluti (velut) как, как бы

differo, -, -, differe (v.anom.) отличаться

appellatione, onis f обращение

universus, a, um весь, вообще

significo, avi, atum, 1 объявлять, выражать

ceteri, ae, a другие

in ceteris в других отношениях

lateo, tui, 2 укрываться

valeo, valui, 2 иметь силу

coepi, coepisse (v. defect.) я начал

iubeo, iussi, iussum 2 приказывать

idque и тот

adque и, а также, и притом

diuturnus, a, um продолжительный

obtineo, tinui, tentum 2 занимать

epistula, ae f письмо

vis (acc. vim) сила,насилие

praesto, stiti, stitum 1 проявлять

edico, dixi, dictum, приказывать

amplus, a, um обширный

edicendus, a, um приказывающий

praesidium, i n защита, помощь, стража, гарнизон

opinio, onis f мнение

permitto, missi, missum 3 предоставлять

concurro, curri, cursum 3 сходится

sentio, usi, usum 4 чувствовать, понимать

ita итак

dissentio, sensi,

sentum, ire 4 не согласовываться

quamlibet как угодно

sequor, secutus sum, sequi 3 сопровождать

rescriptum, i n указ императора

comprobo 1 одобрять

usus, us m употребление

imitor 1 (асc.) подражать

GAUDEAMUS

«Gaudeamus» – это средневековая студенческая песня, исполнявшаяся студентами, а также бродячими певцами, поэтами и музыкантами – вагантами (vaganus – странствующий).

Полагают, что первоначальный текст этой песни был написан студентами Гейдельбергского университета в Германии в XIV веке, с этого времени она стала популярной в университетах Европы, а потом и всего мира.

1 2

Gaudeāmus igĭtur, Ubi sunt, qui ante nos

Juvĕnes dum sumus! In mundo fuēre?

Post jucundam juventūtem, Vadĭte ad supĕros,

Post molestam senectūtem Transĭte ad infĕros,

Nos habēbit humus. Quos si vis vidēre.

3 4

Vita nostra brevis est, Vivat Academia!

Brevi finiētur. Vivant professōres!

Venit mors velocĭter, Vivat membrum quodlĭbet,

Rapit nos atrocĭter Vivant membra quaelĭbet,

Nemĭni parcētur Semper sint in flore!

5 6

Vivant omnes virgĭnes, Vivat et respublĭca

Gracĭles, formōsae! Et qui illam regunt!

Vivant et muliĕres, Vivat nostra civĭtas,

Tenĕre amabĭles, Maecenātum carĭtas,

Bonae, laboriōsae! Qui nos hic portegunt.

Pereat tristitia

Pereant dolōres!

Pereat diabŏlus,

Quivis antiburshius

Atque irrisōres!

Поделиться:





Воспользуйтесь поиском по сайту:



©2015 - 2024 megalektsii.ru Все авторские права принадлежат авторам лекционных материалов. Обратная связь с нами...