 |
Байланыстың желілік, желістік және каналдар типтері.
|
|
|
|
Дә ріс №5-6
Тақ ырыбы: Тораптық шешімдерді сипаттау. Негізгі тү сініктер: тораптар тү йіндері, кабель сигмент, тораптық сигмент, логикалық торап, бұ лттар, активті жә не пассивті коммуникациялық қ ұ рылғ ылар
Сағ ат саны 2
Жоспары:
1. тораптар тү йіндері
2. кабель сигмент
3. тораптық сигмент
4. логикалық торап
5. активті жә не пассивті коммуникациялық қ ұ рылғ ылар
Дә ріс тезисі
Желілік адаптер. Компьютерге орнатылғ ан жә не компьютерге қ осылғ ан желілік плата.
Орта. Бір компьютерден екінші компьютерге сигнал беретін кез келген қ ұ рылғ ы.
Сымсыз орта. Лазерлік, инфрақ ызыл, радио, ғ арыштық байланыстары жатады.
Коаксикальді кабель. Желіге компьютерді қ осу кабелі, телевизордың кабеліне ұ қ сас.
1. Коаксикальді кабельдің екі тү рі болады: жің ішке жә не жуан.
2. Витая пара. Бұ рандалғ ан қ ос сым.
3. Волокондық оптикалық кабель.
Қ осу қ ұ рылғ ылары. Оғ ан мост, коцентратор, коммутатор, мост-маршрутизатор
Бү гінгі таң да компьютерлік желілердің кө пшілігінде қ осылыс ортасы ретінде сымдар мен кабельдер пайдаланылады. Олар компьютерлер арасында сигналдардың беріліс ортасының рө лін атқ арады. Кіші жә не ү лкен желілердің талаптарына сай кабельдердің тү рлері кө п. Бақ ытымызғ а қ арай, желілердің кө пшілігі ү шін кабельдердің тек ү ш негізгі тү рі қ олданылады:
а) коаксиал кабель
б) шиыршық талғ ан жұ п (экрандалғ ан жә не экрандалмағ ан)
в) оптикалық талшық ты кабель
|
|
|
Ə дебиет:
1. АлдешовС. Е. Компьютерлік желілер, интернет жә не мультимедиа-технологиялар, 2018
2. Медешова, А. Б. Компьютер архитектурасы, 2017
3. Қ азбекова Г. Н. Дербес компьютерді жө ндеу жә не модернизациялау 2012.
4. Казбекова Г. Н. Ремонт и модернизация персонального компьютера, 2012.
5. Қ азбекова Г. Н. Дербес компьютер қ ызметі, 2011
6. Цай Д. Устройство и ремонт персонального компьютера: Учебник., 2007
7. Таненбаум Э. С. Компьютерлік желілер: Окулык, 1-бө лім, 2013.
Бекіту сұ рақ тары:
1. активті жә не пассивті коммуникациялық қ ұ рылғ ылар
2. кабель сигмент
3. тораптық сигмент
4. логикалық торап
Дә ріс №7-8
Тақ ырыбы: Компьютерлік тораптардың аппараттың қ ұ ралдары Физикалық жә не логикалық топология. Бірлік ортасына қ атынас қ ұ ру ә дістері.
Сағ ат саны 2
Жоспары:
1. ақ паратты тарату
2. коммуникациялық қ ұ ралдар
3. пакеттердің берілуі
Дә ріс тезисі:
Пакет – компьютерлік желілердегі ақ параттың негізгі ө лшем бірлігі. Деректерді пакеттерге бө ліп тастағ анна кейін оларды тасмалдау жылдамдығ ының ө сетіні соншалық, ә рбір компьютер деректерді желідегі басқ а компьютерлермен бір мезетте жіберу жә не қ абылдау мү мкіндігін алады.
Пакеттің компоненттері: тақ ырыбы, деректер, трейлер.
Тақ ырыпқ а кіретіндер:
· пакеттің жіберілетіндігі жайлы «айтатын» сигнал;
· шығ ыс кө зінің адресі;
· орналасу адресі;
· берілісті синхронизациялау ақ парат.
Трейлер кө бінесе қ айталанатын артық код деп аталатын қ ателерді тексеруге арналғ ан ақ паратты сақ тайды (Cyclical Redundancy Check, CRC). CRC – пакет пен алғ ашқ ы ақ паратқ а қ атысты роындалғ ан математикалық тү рлендірулер нә тежесінде алынғ ан сан. Пакет барар жеріне жеткен кезде бұ л тү рлендірулер қ айталап орындалады. Егер нә тиже CRC – тің мінімен бірдей болса, онда пакеттің қ атесіз қ абылданғ аны.
|
|
|
Ə дебиет:
1. АлдешовС. Е. Компьютерлік желілер, интернет жә не мультимедиа-технологиялар, 2018
2. Медешова, А. Б. Компьютер архитектурасы, 2017
3. Қ азбекова Г. Н. Дербес компьютерді жө ндеу жә не модернизациялау 2012.
4. Казбекова Г. Н. Ремонт и модернизация персонального компьютера, 2012.
5. Қ азбекова Г. Н. Дербес компьютер қ ызметі, 2011
6. Цай Д. Устройство и ремонт персонального компьютера: Учебник., 2007
7. Таненбаум Э. С. Компьютерлік желілер: Окулык, 1-бө лім, 2013.
Бекіту сұ рақ тары:
1. пакеттердің берілуі
2. ақ паратты тарату
3. коммуникациялық қ ұ ралдар
Дә ріс №9
Тақ ырыбы: Локальды тораптарды қ ұ ру жә не қ олдану технологиялары. Пакеттер, алмастыруды басқ ару ә дістері жә не протоколдар. Пакеттердің берілуі, қ ұ рылысы, адрестеу
Сағ ат саны 1
Жоспары:
1. Локальды тораптарды қ ұ ру жә не қ олдану технологиялары.
2. ақ паратты тарату
3. коммуникациялық қ ұ ралдар
Анық тама. Пакеттер дегеніміз-файл бө лінгеннен кейін алынғ ан деректердің кішігірім басқ арылатын блоктарғ а бө ліп тастағ ан тиімді.
Пакет – компьютерлік желілердегі ақ параттың негізгі ө лшем бірлігі. Деректерді пакеттерге бө ліп тастағ анна кейін оларды тасмалдау жылдамдығ ының ө сетіні соншалық, ә рбір компьютер деректерді желідегі басқ а компьютерлермен бір мезетте жіберу жә не қ абылдау мү мкіндігін алады.
Пакеттің компоненттері: тақ ырыбы, деректер, трейлер.
Тақ ырық а кіретіндер:
· пакеттің жіберілетіндігі жайлы «айтатын» сигнал;
· шығ ыс кө зінің адресі;
· орналасу адресі;
· берілісті синхронизациялау ақ парат.
Трейлер кө бінесе қ айталанатын артық код деп аталатын қ ателерді тексеруге арналғ ан ақ паратты сақ тайды (Cyclical Redundancy Check, CRC). CRC – пакет пен алғ ашқ ы ақ паратқ а қ атысты роындалғ ан математикалық тү рлендірулер нә тежесінде алынғ ан сан. Пакет барар жеріне жеткен кезде бұ л тү рлендірулер қ айталап орындалады. Егер нә тиже CRC – тің мә німен бірдей болса, онда пакеттің қ атесіз қ абылданғ аны.
|
|
|
Ө зара байланысқ ан компьютерлер халық аралық ұ йымдарды еске тү сіреді. Бұ л ұ йымдар кө птеген тілдер мен қ атынас ә дістерін пайдалана алады. Тек ө зара толық тү сіністікке жеті ү шін комуникацияғ а қ атысушылар бір тілде сө йлесіп, ортақ ережелерді немесе хаттамаларда ұ стануы қ ажет екенін есте ұ стағ ан абзал.
Ə дебиет:
1. АлдешовС. Е. Компьютерлік желілер, интернет жә не мультимедиа-технологиялар, 2018
2. Медешова, А. Б. Компьютер архитектурасы, 2017
3. Қ азбекова Г. Н. Дербес компьютерді жө ндеу жә не модернизациялау 2012.
4. Казбекова Г. Н. Ремонт и модернизация персонального компьютера, 2012.
5. Қ азбекова Г. Н. Дербес компьютер қ ызметі, 2011
6. Цай Д. Устройство и ремонт персонального компьютера: Учебник., 2007
7. Таненбаум Э. С. Компьютерлік желілер: Окулык, 1-бө лім, 2013.
Бекіту сұ рақ тары:
1. Локальды тораптарды қ ұ ру жә не қ олдану технологиялары.
2. ақ паратты тарату
3. коммуникациялық қ ұ ралдар
Дә ріс 10
Тақ ырыбы: Глобальды тораптарды қ ұ ру жә не қ олдану технологиялары. Тораптық шешімдерді сипаттау. Стандарттар кө зі. Ашық жү йелер қ арым-қ ытынасын ұ йымдастырудың базалық моделі.
Сағ ат саны 1
Жоспары:
1. «Ашық жү йе» тү сінігі.
2. OSI желілік моделі
3. OSI моделінің дең гейлері
Дә ріс тезисі*
Модель дегеніміз жү йенің немесе теорияның схемалық сипатталуы. Желілік ө німдердің модельдің бір тү рі болып OSI моделі табылады. (Open System Interconectionмодель моделі). OSI моделі 7 дең гейден тұ рады. Пакеттер қ ұ рамына енетін протоколдар ә р тү рлі дең гейде жұ мыс істейді. OSI модельдің ә р бір дең гейі ө зіне бекітілген коммуникация есептерін тө меннен жоғ арығ а немесе жоғ арыдан тө менге шешеді.
|
|
|
I. Қ олданбалы.
II. Кө рсету.
III. Сеансты.
IV. Транспортты.
V. Желілік.
VI. Каналды.
VII. Физикалық
Қ олданбалы дең гей, мұ нда “сообщение” қ ызметін атқ арады. Бұ л дең гей протоколы файлды жіберу, принтерге ену жә не “сообщение” жіберуге арналғ ан.
Кө рсету дең гейі қ олданбалыдан жіберілген мә ліметтерді қ абылдайды. Бұ л дең гейде мә ліметтерді сығ у, шифрлау жә не протоколдар трансляциясы кө рсетіледі. Осы 2 дең гейдің арасын қ осатын қ ұ рылғ ыны шлюз деп атайды.
Ə дебиет:
1. АлдешовС. Е. Компьютерлік желілер, интернет жә не мультимедиа-технологиялар, 2018
2. Медешова, А. Б. Компьютер архитектурасы, 2017
3. Қ азбекова Г. Н. Дербес компьютерді жө ндеу жә не модернизациялау 2012.
4. Казбекова Г. Н. Ремонт и модернизация персонального компьютера, 2012.
5. Қ азбекова Г. Н. Дербес компьютер қ ызметі, 2011
6. Цай Д. Устройство и ремонт персонального компьютера: Учебник., 2007
7. Таненбаум Э. С. Компьютерлік желілер: Окулык, 1-бө лім, 2013.
Бекіту сұ рақ тары:
1. OSI желілік моделі
2. OSI моделінің дең гейлері
3. OSI моделінің дең гейлерінің кызметі
Дә ріс-11-12
Тақ ырыбы: Тораптық программалық қ амтама. «интерфейс» жә не «протокол» тү сініктері. «Коммуникациялық протоколдар тү сінігі». Коммуникациялық протоколдар стегі.
Сағ ат саны 2
Жоспары:
1. Протоколдар
2. Протоколдар стегі
3. Коммуникациялық протоколдар
TCP (Transmission Control Protocol) – бұ л транспорттық дең гейдің ең кең інен таратылғ ан тү рі. ТСР ең маң ызды функциясына бұ рыннан қ олданылып келе жатқ ан IP (Internet Protocol) хаттамасымен салыстырғ анда, мә ліметтерді жоғ алтпай жеткізуі болып саналады. Хабарламаны жеткізу ү шін процесс – жіберуші мен процесс – алушының арасын алдын – ала жалғ айды. Бұ л қ ұ рылғ ан жалғ ау дейтаграмманың нақ ты тү рде жетуін қ амтамасыз етеді. ТСР хаттамасының бү лінген немесе жоғ алғ ан пакеттерді қ айталап жіберу мү мкіндігі бар.
Хабарламаның нақ ты тү рде жеткізілуіне белгіленген функциялар ө ң деушілерді қ осалқ ы бағ дарламалардан жә не дейтаграмманы басқ ару амалдарынан босатады. Хаттама жіберуші мен алушы арасында мә ліметтер жіберілуін қ амтамасыз етеді. ТСР жалғ ауды қ ондыруғ а бағ ытталғ ан болғ андық тан, дейтаграмманы алғ ан адресат жіберушіге алғ аедығ ы туралы хабар беруі керек. Жалпы жіберуші мен алушы арасында виртуальды канал қ ондырылады, ол жерде олар хабарламамен алмасады жә не алғ андығ ы туралы хабар жіберіледі.
|
|
|
Мә ліметтерді алмасу процесі машина – жіберуші жә не машина – алушы арасында жалғ ауды қ ондыру сұ ранысынан басталады. Бұ л сұ раныста арнайы бү тін саны болады, оны біз сокет номері деп атаймыз. Ал жауабына алушы ө з сокетінің номерін жібереді. Жіберуші мен алушының сокеттерінің номері жалғ ауды анық тайды (былай айтқ анда, жалғ ау жіберуші мен алушының IP-адресісіз орындалмайды, бірақ та бұ л тек тө менгі дең гейлі хаттамаларғ а қ атысты).
Ə дебиет:
1. АлдешовС. Е. Компьютерлік желілер, интернет жә не мультимедиа-технологиялар, 2018
2. Медешова, А. Б. Компьютер архитектурасы, 2017
3. Қ азбекова Г. Н. Дербес компьютерді жө ндеу жә не модернизациялау 2012.
4. Казбекова Г. Н. Ремонт и модернизация персонального компьютера, 2012.
5. Қ азбекова Г. Н. Дербес компьютер қ ызметі, 2011
6. Цай Д. Устройство и ремонт персонального компьютера: Учебник., 2007
7. Таненбаум Э. С. Компьютерлік желілер: Окулык, 1-бө лім, 2013.
Бекіту сұ рақ тары:
1. Коммуникациялық протоколдар
2. Протоколдар
3. Протоколдар стегі
13-14- Дә ріс
Тақ ырыбы: Ақ паратты сақ тау, іздеу, ө ң деу жә не кө рсетудің қ азіргі кездегі технологиялары мен программалық қ ұ ралдарына шолу. Коммуникациялық протоколдардың стандартты стегі.
Сағ ат саны 2
Жоспары:
1. Коммуникациялық протоколдардың стандартты стегі.
2. OSI стегі, TCP/lP стегі. IPX/SPX стегі. NETBIOS/SMB стегі. SNA стегі.
Дә ріс тезисі*
Ең бірінші компьютерлік желі XX ғ асырдың ортасында пайда болды жә не олар тек кодталғ ан сигналдарды беріп отырды. Соң ынан ғ ана дауысты да жеткізетін мү мкіндік пайда болды, с. с. телеграфты кабельдер. IXX ғ асырдың басында Францияда ең алғ ашқ ы оптикалық телеграфты желілер пайда болды, олар секундына 20 символдарды, мә ліметтерді жеткізген. Телефонды жү йелерде каналдар коммутациялық технологиясы қ олданды. Егер бір телефон желі арқ ылы екінші телефонмен қ осылса, онда олардың арасындағ ы электрлік тізбек тұ йық талғ ан болады. Дауысты жеткізу кезінде бұ л тізбек тиімді, себебі ө ткізгіш арқ ылы информация жіберу тұ рақ ты жылдамдық пен жү зеге асады. Пакеттер командасы желілерінде екі абонент арасында жол орнатылмайды. Мысалы, туристер бір қ аладан екінші қ алағ а сапар шексе, онда олардың алдын ала маршруттары белгілі, сондық тан олар осы маршрут арқ ылы жү реді.
Ə дебиет:
1. АлдешовС. Е. Компьютерлік желілер, интернет жә не мультимедиа-технологиялар, 2018
2. Медешова, А. Б. Компьютер архитектурасы, 2017
3. Қ азбекова Г. Н. Дербес компьютерді жө ндеу жә не модернизациялау 2012.
4. Казбекова Г. Н. Ремонт и модернизация персонального компьютера, 2012.
5. Қ азбекова Г. Н. Дербес компьютер қ ызметі, 2011
6. Цай Д. Устройство и ремонт персонального компьютера: Учебник., 2007
7. Таненбаум Э. С. Компьютерлік желілер: Окулык, 1-бө лім, 2013.
Бекіту сұ рақ тары:
1. Ақ паратты сақ тау, іздеу, ө ң деу жә не кө рсетудің қ азіргі кездегі технологиялары
2. программалық қ ұ ралдарына шолу.
3. Коммуникациялық протоколдар
4. протоколдардың стандартты стегі.
Дә ріс №15
Тақ ырыбы: Компьютерлік тораптардың аппараттың қ ұ ралдары. Коммуникациялық қ ұ ралдардың қ азіргі компьютерлік тораптардағ ы ролі. Коммуникациялық қ ұ ралдардың негізгі тү рлерінің функциональды аттары, байланыс желілері, тораптық адаптерлер, қ айталағ ыштар мен конденсаторлар, кө пірлер мен конденсаторлар, маршрутизаторлар, шлюздер.
Сағ ат саны 2
Жоспары:
1. кабель
2. опто- талшық ты кабель
3. желілік адаптер
4. кайталауыштар
Дә ріс тезисі*
ТКЖ тиімділігінің бас кө рсеткіші – аппаратты жеткізу уақ ыты – факторлар қ атарына тә уелді: байланыс желісінің қ ұ рылымына, байланыс желісінің ө ткізгіш қ абілетіне, ө зара ә рекеттесетін абоненттер арасындағ ы байланыс каналдарын жалғ ау тә сілдеріне, аппартаттың алмасу хаттамаларына, беретін ортағ а абоненттердің қ ол жеткізу ә дістеріне, пакеттерді маршруттау ә дістеріне.
Байланыстың желілік, желістік жә не каналдар типтері.
ТВЖ – те байланыс желісі пайдаланылады – телефондық, телеграфтық, телевизиялық, спутниктік. Байланыс желісі ретінде қ олданылады: кабельді (қ арапайым телефонды байланыс желісі, витая пара, коаксиль кабелі, байланыстың талшық оптималық желісі (БТОЖ), немесе световоды), радиорелелік, радиожелілер.
Ə дебиет:
1. АлдешовС. Е. Компьютерлік желілер, интернет жә не мультимедиа-технологиялар, 2018
2. Медешова, А. Б. Компьютер архитектурасы, 2017
3. Қ азбекова Г. Н. Дербес компьютерді жө ндеу жә не модернизациялау 2012.
4. Казбекова Г. Н. Ремонт и модернизация персонального компьютера, 2012.
5. Қ азбекова Г. Н. Дербес компьютер қ ызметі, 2011
6. Цай Д. Устройство и ремонт персонального компьютера: Учебник., 2007
7. Таненбаум Э. С. Компьютерлік желілер: Окулык, 1-бө лім, 2013.
Бекіту сұ рақ тары:
1. Коммуникациялық қ ұ ралдардың қ азіргі компьютерлік тораптардағ ы ролі.
2. Коммуникациялық қ ұ ралдардың негізгі тү рлерінің функциональды аттары
3. байланыс желілері
4. тораптық адаптерлер
5. қ айталағ ыштар мен конденсаторлар
6. кө пірлер мен конденсаторлар
7. маршрутизаторлар, шлюздер.
|
|
|
