 |
Базыда сёз ве джумлелер ерине ишаретлер къулланыла.
|
|
|
|
М.С. Саттарова
C.С. Саттарова
КЪЫРЫМТАТАР ТИЛИ
СЫНЫФ
(окъутув къырымтатар тилинде алып барылгъан
мектеплер ичюн)
М.С. Саттарова
C.С. Саттарова
КРИМСЬКОТАТАРСЬКА МОВА
КЛАС
(для загальноосвітніх навчальних закладів з навчанням кримськотатарською мовою)
ТЕКРАРЛАВ
Нджи дерс
1-§. АГЪЗАВИЙ ВЕ ЯЗМА НУТУКЪ
(Рис.поменять: класс, ученики, учитель, на доске надпись: Ана тили)
1-мешгъулиет. Окъунъыз.
Не бильсенъ де, ким олсанъ да,
Азиз достум, шуны биль:
Мукъаддестир эр инсангъа
Ана тили — тувгъан тиль.
Л. Сулейман
(Л)
мукъаддес – азиз – мубарек
инсан – адам
(у.з.) Инсан ичюн мукъаддес шей недир?
Шиирни эзберленъиз.
Буны билинъиз:
Инсан бир де бир шей акъкъында икяе этмек,
Сорамакъ ве озь дуйгъуларыны ифаделемек ичюн
Нутукънен файдалана
2-мешгъулиет. Метинни окъунъыз.
Яз битти. Мектеплерде янъы окъув йылы башлана. Сентябрьнинъ 1-нде бильги куню къайд этиле. Шу куню мектеплерде ильк чанъ къакъыла. Ана-бабалар озь эвлятларыны бильги оджагъына озгъаралар.
(Л)
эвлят – бала
ильк – биринджи
(у.зн.)
Бильги куню не вакъыт къайд этиле?
Ана-бабалар озь эвлятларыны къайда озгъаралар?
Бильги оджагъы бу недир?
Сизинъ мектебинъизде сентябрь 1-куню насыл кечти? Икяе этинъиз.
Метинни дефтеринъизге язып алынъыз.
Буны билинъиз:
Инсан башта лаф этмеге, сонъ язмагъа огренди.
3-мешгъулиет. Шиирни ифадели окъунъыз.
Яз куньлери насыл яхшы,
Ойнай-ойнай безмейсинъ.
Учь ай татиль бир кунь киби
Кечкенини сезмейсинъ.
Сентябрь де келип етти,
Биз окъувгъа сарылдыкъ.
Чюнки учь ай окъумайып,
|
|
|
Мектепни пек сагъындыкъ.
А. Велиев
(у.зн.)
Учь ай татиль бир кунь киби сатырынынъ манасынынасыл анълайсынъыз?
Сиз яз татилини насыл кечирдинъиз? Икяе этинъиз.
Эджаларгъа болюнмеген сёзлерни шиирден тапып, дефтеринъизге язып алынъыз.
(у.зн. ёж) Бу не демектир? (со стр.10)
сарылдым
окъувгъа
анама
4-мешгъулиет. Ресимге бакъып, икяе уйдурынъыз. Икяеге серлева къоюнъыз.
(рис.поменять: семья строит дом, один штукатурит, один стоит возле бетономешалки, стена с окошком овальным, мальчик с тележкой)
Ярдымджы сёзлер: эв, къуралар, дивар, къалай, бетон къарыштыргъычы
сув, цемент, арабачыкъ, ташый.
(у.зн.)
Адамлар лаф этмеге бильмесе, берабер бойле ишни
япып олурмы?
Буны билинъиз:
Нутукъ агъзавий ве язма ола.
5-мешгъулиет. Ресимлерге бакъып, ким не япкъаныны айтынъыз. Джумлелерни дефтеринъизге язынъыз.
Ресимдеки инсанлар насыл нутукънен файдалана?
Эв иши
| тиле́к |
Селям алейкум, урьметли талебелер!
Янъы окъув йылынъыз хайырлы олсун! Сизлерге сагълыкъ-селяметлик, сабыр тилейим. Аля окъунъыз. Буюклерни урьмет этинъиз. Дост-муаббет яшанъыз.
Сайгъы иле Ахмет ахай.
(Л)
урьметли – сайгъылы
тилек – истек
(у.зн.)
Ахмет ахай талебелерни ненен хайырлай?
Оларгъа не тилей? Ахмет ахайнынъ тилеклерини метинден тапып, дефтеринъизге язып алынъыз.
Хайырлав мектюбинде насыл незакетли сёзлер бар?
Нджи дерс.
7-мешгъулиет. Окъунъыз. Эр бир джумленинъ сонъунда токътав япынъыз.
Кузь. Ава салкъын. Кокте къушлар авелене. Тереклерден сары, къырмызы япракълар тёкюле.
(у.зн.)
Метинде къач джумле бар?
Джумлелер къач сёзден ибарет?
Джумлелернинъ сонъунда насыл токътав ишарети къоюлгъан?
Буны билинъиз:
Агъзавий ве язма нутукъ джумлелерден ибарет.
8-мешгъулиет. Ресимлерге бакъынъыз. Ёл ишаретлерине
|
|
|
дикъкъат этинъиз.
Рис. дор.знаки: пешеходный переход и т.д.
Мектепке кеткенде, ёл ишаретлерининъ къайсы бири
сизге расткеле? Олар нени бильдире?
Сиз даа насыл ёл ишаретлерини билесинъиз?
Ресимлерини япынъыз. Олар акъкъында икяе этинъиз.
Буны билинъиз:
Базыда сёз ве джумлелер ерине ишаретлер къулланыла.
9-мешгъулиет. Шиирни окъунъыз.
Ёлда сакът олунъыз!
Ёлны кечмек керек олса,
Кечитлерден кечинъиз.
Учьфенерде е шиль я нса,
| юрьме́к |
Ё лгъа чыкъкъан эр бир бала
Буларны бильмек керек:
Машиналар ю рьген ёлдан
Сакът олып кечмек керек.
С. Усеинов
(Л)
Сакът олмакъ – мукъайт олмакъ
(у.зн.)Учьфенернинъ насыл ярыгъы янса, ёлны
кечмек мумкюн?
Ёлгъа чыкъкъан бала нени бильмек керек?
Джевапларны дефтеринъизге язынъыз.
Къайд этильген арифлер къач сесни бильдире?
Учьфенер сёзюнде къач сес ве къач ариф олгъаныны
айтынъыз.
10-мешгъулиет. Эсап дерсинде насыл ишаретлернен къулланалар?
Ашагъыда берильген мисаль ве ифаделерни окъунъыз.
2 + 3 = 5
8 – 4 = 4
3 < 7
10 > 9
2 х 5 = 10
9: 3 = 3
1 = 1
5 = 5
Эв иши
11-мешгъулиет. Бу ишаретлер сизге танышмы? Олар нени бильдире?
(Рис.Знак АТР, аптеки, столовая и т.д)
Юнджи дерс
12-мешгъулиет. Джумлелерни дефтеринъизге язынъыз. Эр
бир джумленинъ сонъуна келишкен токътав ишаретини
къоюнъыз.
1. Айше айванлар акъкъында масалларны окъумагъа пек севе
2. Не гузель ава
3. Чокъракъларны темиз тутмакъ ичюн не япмакъ
керек
Буны билинъиз:
|
|
|
