 |
319-тапсырма. Сөзжұмбақты шешіңіздер.
|
|
|
|
319-тапсырма. Сө зжұ мбақ ты шешің іздер.
1. Бір-бірімен ө ткізгіш сымдармен, кабельмен жә не телефон арқ ылы байланыстырылғ ан кө птеген компьютерлер. 2. Компьютерік желі арқ ылы алмасу жү йесі. 3. Бір-біріне жақ ын орналасқ ан компьютерлерді біріктіретін компьютерлік желі. 4. Ө зіне қ осылғ ан желідегі басты компьютерлерге қ ызмет кө рсетеді жә не басқ арады. 5. Бір-бірінен қ ашық, тү рлі мектептерде, қ алаларда, мемлекеттерде орналасқ ан кө птеген компьютерлерді біріктіретін желі. 6. Компьютерлерді телефон желісі арқ ылы қ атыстыруғ а мү мкіндік беретін қ ұ рылғ ы. 7. Ә рқ айсысы басқ аларының қ орларын қ олдана алатын тең қ ұ қ ы бар компьютерлерді біріктіретін компьютерлік желі. 8. Дү ние жү зіндегі ең ү лкен компьютерлік желі дамығ ан мемлекеттің 500 000 компьютерін байланыстырады.
320-тапсырма. Электрондық пошта мен кә дімгі поштаның ұ қ састығ ы жә не айырмашылығ ы неде? Жауап берің іздер.
Ұ Қ САСТЫҒ Ы АЙЫРМАШЫЛЫҒ Ы
1................................................ 1..................................................
2................................................ 2..................................................
3................................................ 3..................................................
4................................................ 4................................................
8-апта. 24-тә жірибелік сабақ.
Аралық бақ ылау жұ мысы.
9-апта. 25-тә жірибелік сабақ
321-тапсырма. Мә тінді ө здерің із білетін мә ліметтермен толық тырың ыздар.
|
|
|
322-тапсырма. Мә тінмен мұ қ ият танысып, мағ ынасын мең геріп, мазмұ ндаң ыздар.
323-тапсырма. Мә тіннен тү сініксіз сө здерді теріп жазып, оның сө здігін жасаң ыздар.
МҰ НАЙ-ГАЗ ІСІ САЛАСЫ
* * * * *
Мұ най мен газ кө здерінің
пайда болуы
Мұ най грек халқ ының “Нафта” деген сө зінен шық қ ан. “Нафта” жарып шығ арлық қ асиеті бар деген мағ ынаны білдіреді. Шынында, жер бетінде кездесетін мұ най мен газ кө здерінің терең орналасқ ан қ абаттарымен байланысты екені белгілі. Бірақ бұ л жағ дай алғ ашқ ы кездерде адам баласына жұ мбақ болып келді. Кейбір ойпаттарда жер қ ойнауын жарып шығ ып атқ ылап, кейде бұ лақ болып ағ ып жататын “қ ара май” немесе ү зілмес от болып жанып тұ ратын таң ғ ажайып жаратылыс қ ұ былыстары халық қ а ә р заманда “қ ұ дірет кү ші” деп танылды.
Ерте дә уірлерде адам баласы Терістік Италия мемлекетінде жер қ ойнауын жарып шығ ып, қ айнар болып ағ ып жатқ ан мұ найды тастан жасалғ ан ыдыстарғ а қ ұ йып, қ араң ғ ы мезгілдерде жарық ретінде пайдалана білген.
Плутарх “Александрдың ө мірі туралы” шығ армасында мә ң гі бақ и лаулап жанып тұ ратын кө гілдір жалын туралы ә сірелеп жазғ ан.
Византия мемлекетінің жауынгерлері ө здерінің дұ шпандарына қ арсы соғ ыстарда тарқ атылғ ан кендірді (пакля) ағ аш басына орап, оны мұ найғ а малып алып тұ татып, жау кемелеріне лақ тыру арқ ылы жең іске жетіп отырғ ан. Бұ л оқ иғ а “Грек оты” деген атпен қ алды.
Француздар Пенсильванияның терістік батыс жағ ын жаулап алғ аннан кейін жергілікті халық тардың мұ найды дә рі-дә рмек есебінде пайдаланатынын сезіп, сол кездегі ағ аш пен шегенделген тайыз қ ұ дық тардың мұ найын ө з еліне тасығ ан.
|
|
|
Тү стік Америкадағ ы Тринидад аралында да кө птеген мұ най жә не газ кө здері анық талғ ан.
Сондай-ақ, мұ най жә не газ бұ лақ тары Кубань облысы мен Тамань тү бегінде де кездескен. Жер қ абаттарын ө з кү шімен жарып шық қ андай зор кү шпен лаулап жанғ ан газ кө здері Тү рікменстан, Қ азақ стан, Шығ ыс Мексика, Қ ытай, т. б. кө птеген елдерде болғ андығ ы тарихтан мә лім.
324-тапсырма. Ауыспалы мағ ынада қ олданылып тұ рғ ан қ ара май, қ ұ дірет кү ші, кө гілдір отын тіркестерінің мағ ынасын тү сіндірің іздер.
*** Білгенге маржан!!! Біліп алың ыздар!
1899 жылдың қ араша айында Атырау облысы, Жылыой ауданына қ арасты Қ арашү ң гіл алаң ындағ ы № 7 ұ ң ғ ыдан мұ най фонтаны атқ ылап, тә улігіне 20 тоннадан ө нім берді. Бұ л бү гіндері дү ние жү зіне мә лім болғ ан Қ азақ стан мұ найының алғ ашқ ы тамшылары еді. Бір ғ асырлық тамаша тарих, міне, осыдан бастау алады.
325-тапсырма. Мә тіннен жуан буынғ а жалғ анғ ан сө здерді бір бағ анағ а, жің ішке буынғ а жалғ анғ ан сө здерді екінші бағ анаң а бө ліп жазың ыздар.
326-тапсырма. Сө йлемдерді оқ ып, мазмұ ндап, орыс тіліне аударың ыздар.
Ерте дә уірлерде адам баласы Терістік Италия мемлекетінде жер қ ойнауын жарып шығ ып, қ айнар болып ағ ып жатқ ан мұ найды тастан жасалғ ан ыдыстарғ а қ ұ йып, қ араң ғ ы мезгілдерде жарық ретінде пайдалана білген.
Плутарх “Александрдың ө мірі туралы” шығ армасында мә ң гі бақ и лаулап жанып тұ ратын кө гілдір жалын туралы ә сірелеп жазғ ан.
Византия мемлекетінің жауынгерлері ө здерінің дұ шпандарына қ арсы соғ ыстарда тарқ атылғ ан кендірді (пакля) ағ аш басына орап, оны мұ найғ а малып алып тұ татып, жау кемелеріне лақ тыру арқ ылы жең іске жетіп отырғ ан. Бұ л оқ иғ а “Грек оты” деген атпен қ алды.
|
|
|
327-тапсырма. Берілген сө здер жә не сө з тіркестерімен сө йлемдер қ ұ растырың ыздар.
Ерте дә уірде, жер қ ойнауы, қ ұ былыс, қ ұ дық тардың мұ найы, қ ұ дірет кү ші, жаратылыс, терең орналасқ ан, мұ най жә не газ кө здері, қ алдық, тау жыныстары, кө гілдір жалын
328-тапсырма. Сө з тіркестерінің мағ ынасын ә р тү рлі мысалдармен бір-бірің ізге тү сіндірің іздер.
Кен орындары, мұ най алаң дары, барлау жұ мыстары, игеру жобалары, кешенді ұ йымдастыру, мұ най-газ кеніштері, негізгі қ ор.
329-тапсырма. Сө йлемдерді қ азақ ша баламасымен салыстырып, олардың сө здігін жасаң ыздар.
Игерулік барлау – кенді ұ қ сату кезінде жү ргізілетін геологиялық барлау жұ мыстарының сатысы. Иірімдердің қ ұ рылысы, таралу мө лшері, ішкі қ ұ рылысы, мұ найдың, газдың қ ұ рамы, физика-химиялық қ асиеттері жө нінде нақ ты барлау кезінде алынғ ан деректерді дә лелдейді.
Эксплуатационная разведка – стадия геолого-разведочных работ, проводимых в процессе разработки месторождения. Уточняет полученные при детальной разведке данные о строении, контурах распространения, внутреннем строении залежей, состава, физико-химических свойсвах нефти, газа.
|
|
|
