 |
Есіңізде болсын!!! Газ ауамен қосылған кезде жарылуға қауіпті қоспаны құрайды.
|
|
|
|
Есің ізде болсын!!! Газ ауамен қ осылғ ан кезде жарылуғ а қ ауіпті қ оспаны қ ұ райды.
10-апта. 28-тә жірибелік сабақ
352-тапсырма. Мә тінді мұ қ ият оқ ып, мағ ынасын мең геріп, мазмұ ндаң ыздар.
353-тапсырма. Мә тіннен мамандық қ а қ атысты термин сө здерді теріп жазып, оларғ а тү сіндірме сө здіктің негізінде тү сініктеме берің іздер.
354-тапсырма. Мә тіндегі тү сініксіз сө здердің сө здігін жасаң ыздар.
355-тапсырма. Мә тіннің екінші мағ ыналық бө лігіне сұ хбат қ ұ растырың ыздар.
Мұ най мен газдың халық
шаруашылығ ындағ ы маң ызы
Мұ найдың шаруашылық тағ ы маң ызын халық ерте кездерден-ақ жоғ ары бағ алағ ан. Оны “жер майы”, “асыл май”, “тау майы” деп қ ұ рметпен атағ ан.
Қ азіргі дә уірде мұ найды жә не одан алынатын ә ртү рлі қ ұ нды ө німдерді қ олданбайтын ө ндіріс немесе ауыл шаруашылық салалары кемде-кем.
Мұ найдан алынатын ө німдер мыналар: жанар май (отын); мұ най майлары; парафиндер, церезиндер, вазелиндер; мұ най битумдары; жарық тандырғ ыш керосиндер; еріткіштер; басқ а мұ най ө німдері (кокс, кү йе консистентті майлайтын майлар, мұ най қ ышқ ылдары жә не т. б. ).
Бензин, керосин, т. с. с. сан-алуан тү рлі жанар жә не жағ ар майлардың мұ най айыру зауыттарында жоғ ары температурада қ ыздыру, т. б. ә дістер арқ ылы алынатыны бә рімізге мә лім. Бұ л ө німдер болмағ ан жағ дайда жер ү стінде жү ретін, суда жү зетін, ауада ұ шатын сан алуан механизмдер мен машиналардың қ озғ алысы не болмаса, космос корабльдерінің ғ арышқ а самғ ауы мү мкін емес еді.
|
|
|
Мұ най- қ уатты жә не арзан отындардың қ атарына жатады. Тас кө мірмен салыстырғ анда оның қ ызуы ә лдеқ айда артық.
Сондай-ақ, мұ най тектес газдың да қ уаты кү шті. Газ кү лінен резина, машиналардың дө ң гелектері, пластмасса т. б. кө птеген ө мірге керекті заттар шығ арылады.
Мұ най тектес газдардан алынатын шайырлардан пластикалық масса, жасанды дә рі-дә рмектер, фотография пленкалары жә не қ ысымғ а шыдамды сынбайтын ә йнектер, т. б. жасалады.
Медицинада аурулардың кейбір тү рін емдейтін қ ұ нды ә рі қ ымбат дә рі-дә рмектер осы мұ найдан бө лініп шығ арылғ ан “ақ майдан” жасалады.
Мұ най мен газдан алынатын сан тү рлі химиялық, т. б. заттардың шегіне адам баласы ә лі де болса жете қ ойды деп айтуғ а болмайды, оның шегі жоқ екені шындық. ғ ылым мен техниканың бұ дан былай да дами тү суіне байланысты мұ най мен газдан алынатын пайдалы заттардың саны да арта беретіні сө зсіз.
356-тапсырма. Сө йлемдерді орыс тіліне аударың ыздар.
Бензин, керосин, т. с. с. сан-алуан тү рлі жанар жә не жағ ар майлардың мұ най айыру зауыттарында жоғ ары температурада қ ыздыру, т. б. ә дістер арқ ылы алынатыны бә рімізге мә лім. Бұ л ө німдер болмағ ан жағ дайда жер ү стінде жү ретін, суда жү зетін, ауада ұ шатын сан-алуан механизмдер мен машиналардың қ озғ алысы, не болмаса космос корабльдерінің ғ арышқ а самғ ауы мү мкін емес еді. Мұ най – қ уатты жә не арзан отындардың қ атарына жатады. Тас кө мірмен салыстырғ анда оның қ ызуы ә лдеқ айда артық.
|
|
|
357-тапсырма. «Қ ұ нды, кемде-кем, мә лім, самғ ау, тектес, шегіне жету» сө здерінің мағ ынасын тү сіндірің іздер.
358-тапсырма. Мұ най ө ндірісіне байланысты қ андай кө ркем шығ армаларды білесіздер? Оқ ығ андарың ызбен ой бө лісің іздер.
359-тапсырма. Жоғ арыдағ ы мә тіннен жатыс, шығ ыс, кө мектес септіктерінде тұ рғ ан сө здердің астын сызың ыздар.
360-тапсырма. Тө мендегі сө здіктің аудармасын есте сақ таң ыздар.
халық шаруашылығ ының маң ызы жө нінде ә ң гімелесің іздер.
халық шаруашылығ ы – народное хозяйство
маң ызы – смысль, суть
қ ыздыру – нагреть, нагревать
ғ арышқ а самғ ауы – полет в космос
қ уатты – сильный, мощный
арзан – дешево
кү лінен – из золы
шегі жоқ – нет предела
дами тү суіне – с развитием
сө зсіз – безусловна
361-тапсырма. Сө йлемдерді етістіктің болымсыздық формасына қ ойып, кө шіріп жазың ыздар.
Газ кү лінен резина, машиналардың дө ң гелектері, пластмасса т. б. кө птеген ө мірге керек заттар шығ арылады. Мұ най – қ уатты жә не арзан отындардың қ атарына жатады. Мұ най мен газдан алынатын сан тү рлі химиялық, т. б. заттардың шегіне адам баласы жете қ ойды деп айтуғ а болады. Мұ найды тасымалдау мен ауыстырып тиеуге арналғ ан жаң а қ уаттар салынды.
362-тапсырма. Сө йлемдерден келер шақ қ атегориясының жұ рнақ тарын тауып, олардың тү рлерін ажыратып, жасалу жолдарын тү сіндірің іздер.
Қ азақ стан ә лемдегі мұ най ө ндіруші жетекші елдер қ атарына кіруді кө здемек. Жер ү стінде жү ретін, суда жү зетін, ауада ұ шатын сан алуан механизмдер мен машиналардың қ озғ алысы, космос корабльдері ғ арышқ а самғ амақ. Кә сіпорын қ ызметкерлері маң айдағ ы елге қ атер тудырмайтын тә сілдерді қ олданар. «Қ азТрансОйл» АҚ қ оғ амы кә сіпорындарды басқ ару қ ұ рылымын оң тайландырып, инвестициялар тартпақ. Алғ ашқ ы геофизикалық жұ мыстар мен айналмалы бұ рғ ылау станоктары арқ ылы жұ мысты алғ а бастырар.
|
|
|
