 |
(2021-2022 вучэбны год). 1. Гісторыя Беларусі як вучэбная дысцыпліна: мэты, задачы, прынцыпы вывучэння. Перыядызацыя гісторыі Беларусі, віды крыніц.
|
|
|
|
ПЫТАННІ ДА ЭКЗАМЕНУ ПА ДЫСЦЫПЛІНЕ “ГІСТОРЫЯ БЕЛАРУСІ”
(2021-2022 вучэбны год)
1. Гісторыя Беларусі як вучэбная дысцыпліна: мэты, задачы, прынцыпы вывучэння. Перыядызацыя гісторыі Беларусі, віды крыніц. 2
2. Старажытнае насельніцтва на беларускіх землях. Асноўныя канцэпцыі паходжання беларускага народа. 4
3. Этнічная і нацыянальная самасвядомасць беларусаў у ХІV – ХХ стст. Беларускае нацыянальнае адраджэнне ў пачатку ХХ ст. 6
4. Вытокі дзяржаўнасці Полацкай зямлі. Утварэнне Тураўскага княства. 9
5. Утварэнне Вялікага княства Літоўскага і фарміраванне яго тэрыторыі. Знешняя палітыка і войны Вялікага княства Літоўскага ў ХІІІ – ХVІ ст. 11
6. Эвалюцыя дзяржаўнага ладу Вялікага княства Літоўскага (органы улады і кіравання, герб, мова, дзяржаўнае справаводства). 13
7. Рэлігія і культура на беларускіх землях у часы Вялікага княства Літоўскага. 15
8. Унутры – і знешнепалітычныя прычыны аб’яднання Вялікага княства Літоўскага з Польшчай. Люблінская унія, яе змест і значэнне. 17
9. Войны ХVІІ – ХVІІІ стст. і іх наступствы для Беларусі. 18
10. Заняпад Рэчы Паспалітай. Уключэнне беларускіх земляў у складзе Расійскай імперыі. 20
11. Развіцце культуры на беларускіх землях у часы Рэчы Паспалітай. 21
12. Асноўныя напрамкі палітыкі самадзяржаўя ў Беларусі (апошняя чвэрць ХVІІІ – сяр. XIX ст. ). Буржуазныя рэформы 60 – 70-х гг. XIX ст. і асаблівасці іх правядзення ў Беларусі. 23
13. Сацыяльна-эканамічнае развіццё беларускіх земляў у XIX – пач. XX ст. Аграрныя рэформы. 25
14. Беларусь у вайне 1812 г. Грамадска-палітычны рух і паўстанне 1830–1831 гг. 26
15. Паўстанне 1863–1864 гг. і грамадска-палітычны рух у беларускіх губернях у канцы ХІХ – пач. ХХ ст. 28
|
|
|
16. Беларусь у час Лютаўскай і Кастрычніцкай рэвалюцыі 1917 г. Першы Усебеларускі з’езд 1917 г. Абвяшчэнне БНР. 30
17. Утварэнне БССР. Беларусь у перыяд савецка-польскай вайны. Рыжская мірная дамова 1921 г. 31
18. Усталяванне савецкай аднапартыйнай грамадска-палітычнай сістэмы ў БССР. Палітычныя рэпрэсіі 1920 – 1930-х гг. 32
19. Шляхі і метады будаўніцтва індустрыяльнага грамадства у Беларускай ССР (пераход да НЭПа, індустрыялізацыя і калектывізацыя). 33
20. Станаўленне беларускай савецкай культуры ў 20–30-я гг. ХХ ст.: дасягненні і супярэчнасці. 35
21. Грамадская, эканамічная, нацыянальна-культурная палітыка ўрада Польшчы ў Заходняй Беларусі (1921–1939 гг. ). 36
22. Нацыянальна-вызваленчы рух у Заходняй Беларусі (1921–1939 гг. ). 37
23. Пачатак Другой сусветнай вайны. Далучэнне Заходняй Беларусі да БССР. 39
24. Абарончыя баі на Беларусі ў пачатку Вялікай Айчыннай вайны і іх значэнне. Усталяванне германскага акупацыйнага рэжыму. 40
25. Стварэнне падпольных партыйных і камсамольскіх арганізацый. Партызанскі рух на акупаванай тэррыторыі Беларусі. 42
26. Вызваленне Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў у восень 1943 – лета 1944 гг. Вынікі вайны для беларускага народа і яго ўклад у разгром нацысцкай Германіі. 44
27. Аднаўленне і рэканструкцыя прамысловасці, сельскай гаспадаркі, матэрыяльнае становішча насельніцтва у другой палове 40-х – першай палове 50-х гг. ХХ ст. 46
28. Грамадска-палітычнае жыццё БССР у др. п. 1950-х – п. п. 1980-х гг. 47
29. Эканамічнае развіццё БССР у другой палове 1950-х – першай палове 1980-х гг. 49
30. Дасягненні і праблемы беларускай культуры, навукі і адукацыі (1945–1991 гг. ). 51
31. Палітыка перабудовы (1985–1991 гг. ). Галоснасць. Пачатак фарміравання шматпартыйнасці. Палітычны крызіс у СССР, асаблівасці яго праяўлення ў Беларусі. 52
32. Дасягненне незалежнасці Рэспублікі Беларусь. Змены ў сістэме органаў улады і кіраванння. 53
|
|
|
33. Станаўленне і рэалізацыя беларускай мадэлі сацыяльна-эканамічнага развіцця (к. ХХ – п. ХХІ стст. ). 54
34. Знешнепалітычны курс Рэспублікі Беларусь ( сяр. 90-х гг. ХХ ст. – пачатак ХХІ ст. ) Геапалітычнае становішча Рэспублікі Беларусі: сучасны стан і перспектывы. 55
35. Станаўленне і рэалізацыя беларускай мадэлі сацыяльна-эканамічнага развіцця (к. ХХ – пачатак ХХІ ст. ). 54
36. Геапалітычнае становішча Рэспублікі Беларусі: сучасны стан і перспектывы. 55
1. Гісторыя Беларусі як вучэбная дысцыпліна: мэты, задачы, прынцыпы вывучэння. Перыядызацыя гісторыі Беларусі, віды крыніц.
В общем, история – это рассказ о прошлых событиях. Если мы говорим об истории как учебной дисциплине – это значит, что мы изучаем сделанное учеными. Выделяют несколько значений истории:
1. всякий процесс развития в природе и обществе;
2. история как наука, изучающая прошлое общества, с целью понимания настоящего и перспектив на будущее.
Цели и задачи курса истории Беларуси:
1. осмыслить неповторимость пройденного белорусами пути развития, осознать нац. изюминка, ценность, а также присоединиться к общечеловеческим ценностям (славянских, европейских, мировых);
2. изучение исторического наследия, политических традиций, организации власти в прошлом позволит нам сегодня создать гражданское общество и правовое государство;
3. помочь молодежи усвоить исторический опыт предков, научить критически мыслить, анализировать прошлое и делать правильные выводы в жизни.
Научные принципы изучения истории:
1. принцип историзма, который рассматривает все исторические факты, явления и события в соответствии с конкретноисторической обстановкой, в их взаимосвязи и взаимообусловленности (каждое историческое явление нужно изучать в его развитии, нельзя рассматривать событие или личность вне времени и обстоятельств);
2. принцип объективности – предполагает опору на факты в истинном содержании, не искаженные и не подогнанные под схему; принцип социального подхода – предполагает, что в развитии общественных процессов проявляются определенные социальные интересы: в экономической области, политических, межклассовых и внеклассовых противоречиях, отношениях социальной психологии и традиций; следует соотносить интересы определенной социальной группы с общечеловеческими, учитывая субъективный момент в деятельности правящих структур; принцип альтернативности – определяет степень вероятности осуществления того или иного события, явления, процесса на основе анализа объективных реальностей и возможностей.
|
|
|
3. принцип социального подхода – позволяет рассмотреть в историческом процессе проявления различных социальных, классовых и партийных интересов, правдиво показать их противоречия и пути преодоления;
4. Принцип дополнительности (Нильс Бор): ни одна концепция не может описать объект столь исчерпывающим образом, чтобы полностью исключить возможность других подходов.
Проблема периодизации истории Беларуси заключается в том, как выбрать наиболее существенный критерий для периодизации?
1. подход Энгельса, в основу которой положен общественный строй. В соответствии с этим критерием выделяют:
эпоха дикости, эпоха варварства, цивилизация.
2. Формационная периодизация истории, предложенная К. Марксом, в основу которой положен способ производства материальных благ:
первобытная / рабовладельческая формация (до 9 в. ), феодализм( 9 в. -1861 г. ), капитализм / буржуазный (1861г. – 1917 г. ), социализм / коммунизм (1917 г. – наше время).
3. археологическая периодизация (в основу положены орудия труда):
каменный век (до 3 тыс. лет). до н. э. ), бронзовый (3-7-8 в. до н. э. ), Железный (нач. с 8 в. до н. э. ).
4. Всеволод Игнатовский (особенности политико-социального и культурного развития) делит историю Беларуси на 4 периода:
Полоцкий (9 – 13 вв. ), литовско-белорусский (13-Первая половина 16 в. ), польский( 1569 г. -Конец 18 в. ), российский( конец 18 в. - начало 20 в. ), советский (" Беларусь после свержения царизма" )
5. Николай Ермолович выделил в истории Древней Беларуси 9 – 14 вв. 3 периода с учетом города-столицы, который являлся центром жизни страны:
Полоцкий (9-сер. 13 в. ), Новогородский (сер. 13-нач. 14 в. ), Виленский( 1316 г. -1385 г. )
6. цивилизационный подход (в основе системные социально-экономические и культурные факторы):
|
|
|
древняя эпоха (100-40 тыс. лет). год до н. э-5 В. н. э. ), средние века (5-15 вв. ), Возрождение (16-19 вв. ), Новейшее время (Кан. 19-20 в. ).
7. этнографическая периодизация (становление белорусского этноса):
доиндоевропейская (каменный век 100-40 тыс. лет). год до 3-2 тыс. год до н. э. ), индоевропейская (бронзовая) (на границе 3-2 тыс. год до н. э. -8-7 В. до н. э), Балтская (железный) (нач. с 8 в. до н. э. ), славянская (6 в. н. э на юге, 8-9 В. н. э – - на севере (Витебск)), создание белорусской народности (ВКЛ, 13в. ) – к древности это эпоха не относится.
|
|
|
