Аяқ басының экстензорлық патологиялық рефлекстерін зерттеу: НӘ ТИЖЕСІНДЕ БАС БАШПАЙДЫҢ ЖАЗЫЛУЫ БОЛАДЫ.
Бабинский симптомы – табан астының сырт жағ ын ү шкір нә рсемен сызғ анда пайда болды.
Оппенгейм рефлексі бас бармақ ты жіліншіктің қ ырын баса жоғ арыдан тө мен қ арай жү ргізу арқ ылы анық тады.
Шеффер рефлексі ө кше сің ірін қ атты шымшып қ ысу арқ ылы анық тады.
Чаддок рефлексі аяқ басының сырт бү йірін тітіркендіргенде анық тады.
Аяқ басының флексорлық патологиялық рефлекстерін зерттеу: НӘ ТИЖЕСІНДЕ БАС БАШПАЙДАН БАСҚ А САУСАҚ ТАРДЫҢ БҮ ГІЛУІ БОЛАДЫ.
Рассолимо рефлексі - ІІ, ІІІ, ІV, V бақ айлардың ұ шын дә рігер саусақ тарының ұ шымен тү рткілеп соғ у арқ ылы анық тады.
Бехтерев І рефлексі – аяқ ұ шының ү стін 4-ші бақ ай тұ сында соғ у арқ ылы анық тады.
Бехтерев ІІ рефлексі – неврологиялық балғ амен ө кшені немесе басбармақ тың томпағ ын соқ қ анда анық тады.
Жуковский рефлексі – табанның саусақ тарғ а жақ ын тұ старын балғ ашық пен соғ у арқ ылы анық тады.
Флексорлық тангенсиальды табан рефлексін зерттеу ү шін – табанды дә рігер алақ анымен серіппелі жанастыру арқ ылы анық тады.
Бұ лшық ет парезін анық тайтын сынамалар
№
Іс-ә рекет алгоритмі
Русецкий сынамасы – екі қ ол ұ шы бір мезетте белсенді тү рде жазылса, ә лсізденген қ олдың ұ шы ө зінен-ө зі ақ ырындап бү гіле берді.
Жоғ арғ ы Барре сынамасы – сырқ ат екі қ олын алғ а созып, 1-2 минуттай кө зін жұ мып тұ рса, ә лсіреген қ ол ө зінен ө зі бү гіле бастады.
Барренің саусақ сыны – ә лсіреген қ олдың саусақ тарын бірінен бірін белсенді тү рде жазып ажырату қ иын болды.
Вендерович сынамасы – сырқ ат шынашағ ын шеттетуге ә рекеттенген дә рігер ық палына қ арсылық жасай алмады.
Барренің тө менгі сынамасы – науқ ас кө зін жұ мып шалқ асынан жатқ ызылады да екі аяғ ын 60 градус шамасында созып, тізе буында бү гіп ұ стап тұ руғ а тырысады, ә лсіреген аяғ ын сол қ алпында ұ стап тұ ра алмады.
Беткей жә не шеткілік нервтердің тартылып-керілу
белгілерін тексеру зерттеу
№
Іс-ә рекет алгоритмі
Ауырту сезімін зерттеу ү шін дә рігер тү йреуіш ұ шымен бастың, дененің, аяқ -қ олдың ә рбір жерін симметриялық шамада екі жағ ынан жең іл тү ртеді. Науқ ас тү рткілеудің «ө ткір» немесе «ө ткір емес» екендігін айтып отыруғ а тиіс. Екі жақ тама салыстырып, сипаттама берді, сезімнің жолы зақ ымдалуына байланысты гипалгезия, аналгезия, гипералгезия бар екенін анық тады.
Температура сезімін зерттеу ү шін бір пробиркағ а қ ызуы 40°, екінші пробиркағ а 18-20° шамасында су қ ұ йып алғ ан дә рігер пробиркалардың тү бін адамның бетіне, денесіне, қ ол-аяғ ына симметриялы қ ашық тық та ә р жерден тигізеді. Сонда тексерілуші «жылы» немесе «салқ ын» деп ө зінің нені сезгенін білдіріп отырады. Екі жақ тама салыстырып, сипаттама берді, сезімнің жолы зақ ымдалуына байланысты термогипестезия, термоанестезия, термогиперестезия бар екенін анық тады.
Тактильді сезімін тексеру кезінде бір шоқ мақ та немесе қ ыл шашағ ын алады да, сырқ аттың бас, дене, аяқ -қ ол терілерінің ә р тү рлі жерлеріне тигізеді. Сезімі бұ зылмағ ан адам «ия, сездім» деп жауап беріп отырады. Екі жақ тама салыстырып, сипаттама берді, сезімнің жолы зақ ымдалуына байланысты гипестезия, анестезия, гиперестезия бар екенін анық тады.
Шеткілік нервтердің тартылып-керілу белгілерін тексерді:
Нери симптомы – шалқ асынан жатқ ан сырқ аттың басын дә рігер қ олымен иіп қ озғ аса бел-сегізкө з тұ сы сырқ ырап ауырды.
Ласег І симптомы – шалқ асынан жатқ ан сырқ аттың созылып жатқ ан аяғ ын ө кшесінен ұ стап жоғ ары кө терген кездебелі мен аяғ ы шонданай нерві бойымен сыздап ауырадыжә не аяқ ты созатын бұ лшық еттер ширығ ып қ атайды.
Ласег ІІ симптомы – аяқ ты қ ылтасынан қ айта игенде шонданай нерві босап, қ айта ө з қ алпына келгендіктен ауырсыну сезілмеді.
Вассерман симптомы – етпетінен жатқ ан сырқ аттың аяғ ын мү мкіндігінше жазып байқ ағ анда санның алдың ғ ы жағ ынан ауырсыну білінді.
Сикар симптомы – аяқ тың ұ шын шұ ғ ыл бү ккенде шонданай нерві бойы ауырсыну білінді.
Қ ұ рал жабдық тарды дұ рыс қ олданды
Меншікті жә не кү рделі сезімдерді зерттеу
№
Іс-ә рекет алгоритмі
Бұ лшық ет-буын сезімін зерттеу – дә рігер науқ астың қ ол-аяғ ының буындарын бү гіп, жазып, екі жақ қ а қ айырып байқ айды да, «қ ай саусағ ың ды немесе қ ай буының ды ұ стап отырмын», «қ ай жақ қ а қ арай қ озғ ап отырмын» деп сұ рау арқ ылы анық тайды. Екі жақ тама салыстырып, сипаттама берді, сезімнің жолы зақ ымдалуына байланысты бұ лшық ет-буын сезімінің жойылғ андығ ын анық тады.
Салмақ сезімін зерттеу – дә рігер науқ астың екі қ олын алдына созып, алақ анына ә р-тү рлі салмақ тағ ы заттар қ ойып бақ ылайды. Екі жақ тама салыстырып, сипаттама берді, сезімнің жолы зақ ымдалуына байланысты салмақ сезімінің жойылғ андығ ын анық тады.
Қ ысу сезімін зерттеу – дә рігер сырқ аттың денесі мен аяқ -қ олдарының ә рбір бө лшектерінің симметриялы тұ старын саусағ ымен батыра сығ ып анық тайды, қ алыпты жағ дайда батырудың ә р-тү рлі дең гейін ажырата алды. Екі жақ тама салыстырып, сипаттама берді, сезімнің жолы зақ ымдалуына байланысты қ ысу сезімінің жойылғ андығ ын анық тады.
Діріл сезімін зерттеу – дә рігер дірілдеп тұ рғ ан камертонның сирағ ын адам денесіндегі қ ақ сү йектерге жанастырады да сырқ аттан дірілдің сезілу немесе сезілмеу дең гейін екі жағ ын сұ рап біліп отырады. Екі жақ тама салыстырып, сипаттама берді, сезімнің жолы зақ ымдалуына байланысты діріл сезімінің жойылғ андығ ын анық тады.
Кинестетикалық сезімді зерттеу – дә рігер саусағ ымен науқ астың терісін ә р тұ сынан қ атпарлап ұ стап, жоғ ары-тө мен, оң ғ а-солғ а қ озғ айды. Науқ ас қ озғ алу бағ ытын ажырата білуі тиіс. Екі жақ тама салыстырып, сипаттама берді, сезімнің жолы зақ ымдалуына байланысты кинестетикалық сезімінің жойылғ андығ ын анық тады.
Екі жақ ты кең істіктік сезімін тексеру – дә рігер кө зі жұ мулы науқ астың терісіне цифрларды немесе геометриялық кескіндерді салады, сау адам салынғ ан кескінді айнытпай айтуы тиіс. Екі жақ тама салыстырып, сипаттама берді, сезімнің жолы зақ ымдалуына байланысты екі жақ ты кең істіктік сезімінің жойылғ андығ ын анық тады.
Дискриминациялық сезімді тексеру ү шін Вебер циркулін пайданалу арқ ылы дә рігер науқ астың терісіне сипаты бірдей екі тітіркеніс жолдайды. Ә уелі циркуль қ адамы 8-10см болса, кейінірек циркуль сирақ тарын жақ ындата отырып оның ұ шымен тү ртеді, бұ л ә рекет науқ ас екі тітіркеністің ара қ ашық тығ ын айыра алмағ ан кезінде тоқ татылады даө лшемі жазылып алынады. Қ алыпты жағ дайда саусақ ұ шында 2мм жә не бел тұ сында 60мм дейін ажырата алды. Екі жақ тама салыстырып, сипаттама берді, сезімнің жолы зақ ымдалуына байланысты дискриминация сезімінің саусақ ұ шында 2мм-ден артық жә не бел тұ сында 60мм-ден артық екендігін анық тады.
Стереогнозды зерттеу – тексерілуші адамның алақ анына ұ сақ -тү йек бұ йымдарды (кілт, қ арындаш, тү йме т. б. ) ұ статып, оларды сипап білуі тиіс, егер бір қ олымен сипау арқ ылы аталғ ан бұ йымдарды анық тай алмаса, онда оларды екінші қ олына ауыстырып сипаттады. Астереогноз бар екенін анық тады.