 |
Патогенезі. Эпидемиологиясы. Клиникалық көрінісі. Диагностикасы. Салыстырмалы диагностикасы. Болжамы. 6.5. ГИНЕКОМАСТИЯ
|
|
|
|
Патогенезі
Эрекция бұ зылыстарының біріншілік психогенді себептері ә леуметтік ортада жә не тә рбиеде жатыр. Екіншілік бұ зылыстар жедел дамып, нақ ты бір жағ даймен, қ орқ ынышпен, сә тсіз аяқ талғ ан тә жірибені еске тү сірумен байланысты дамиды. Еркек жыныс мү шесі қ анайналымының бұ зылуы 50–80% жағ дайда органикалық генезді эректильды дисфункцияғ а тә н. Ол артериялық қ анайналымның (атеросклероз) немесе кавернозды дене окклюзиясының бұ зылысынан дамуы мү мкін. Эректильды дисфункциямен кө птеген неврологиялық сырқ аттар ұ штасады. Эрекция жұ лынның жоғ арғ ы бө ліктері зақ ымданғ ан науқ астардың 95%-да жә не кұ йымшақ бө лігі зақ ымдалғ ан науқ астардың 25%-да ғ ана сақ талады. Эректильды дисфункцияның 5% эндокринді аурулар ә серінен дамиды, яғ ни эндокринді патология кө рініс берген ер адамдар арасында эректильды дисфункцияның жиілігі ө те жоғ ары. 6 жылдан кө п қ ант диабетімен сырқ аттанғ ан науқ астардың 50 %-да эректильды дисфункция кө рініс береді.
Эпидемиологиясы
Ер адамдардың 10 %-да жә не 70 жастан асқ ан ер адамдардың 50%-да дамиды. 40 жастағ ы ер адамдардың 5 %-ы толық эректильды дисфункцияғ а жә не 15 %-ы жартылай эректильді дисфункцияғ а шағ ымданады. Эректильды дисфункция жиілігі ЖИА-ның жиілігімен салыстырғ анда екі есе жоғ ары.
Клиникалық кө рінісі
Эрекцияның бұ зылуы гипогонадизм симптомдарымен немесе эректильды дисфункцияның дамуына ә келетін сырқ аттардың симптомдарымен ұ штасады (6. 3 бө лімді қ араң ыз).
|
|
|
Диагностикасы
1. Анамнез. Эректильды дисфункцияның басталу уақ ытын, ұ зақ тығ ын жә не ү демелі дамуын (кенеттен басталуы психогенді дисфункцияғ а тә н), тү нгі жә не таң ғ ы эрекцияның болуын (аталғ ан симптомдардың кө рініс бермеуі дисфункцияның органикалық табиғ атты екенін кө рсетеді), гипогонадизм симптомдарын (либидо тө мендейді) анық тайды. Қ абылданатын алкоголь кө лемі, психобелсенді заттар мен дә рілік препараттар саны сұ растырылады.
2. Физикалық зерттеу: аталық без пальпациясы, еркек жыныс мү шесі ақ ауын жоқ қ а шығ ару.
3. Зертханалық зерттеу: тестостерон, ЛГ, ФСГ, пролактин мө лшері, аш қ арынғ а гликемия, ТТГ, бауыр трансаминазаларын, креатинин жә не т. б. анық тау.
4. Аспаптық зерттеулер (кө рсеткіштер бойынша): еркек жыныс мү шесінің доплерлік УДЗ-сі (артериялық жә не венозды қ анайналымды бағ алау); вазодилятаторлардың интракавернозды инъекциясы (папаверин, простагландин Е1)— эрекцияның дамуы дисфункцияның қ антамырлық генезін жоқ қ а шығ арады.
Салыстырмалы диагностикасы
Эректильды дисфункцияны шақ ырғ ан себептер арасында салыстырмалы диагностика жү ргізіледі.
Емі
1. Этиотропты ем: гипогонадизм кезінде андрогендермен орынбасушы терапия, гиперпролактинемия кезінде дофаминомиметиктермен терапия, психотерапия жә не т. б.
2. Симптоматикалық ем:
— фосфодиэстераза ингибиторлары (силденафил, тадалафил, варденафил);
— простагландин Е1-мен интракавернозды инъекция;
— хирургиялық ем (реваскуляризация, протездеу).
Болжамы
Эректильды дисфункцияның дамуына ә келген себептермен анық талады.
|
|
|
6. 5. ГИНЕКОМАСТИЯ
Гинекомастия - ер адамдарда кө кірек безінің диаметрі 2 см-ден артық қ атерсіз ұ лғ аюы. Гинекомастия жеке сырқ ат болып дамымайды, ол басқ а сырқ аттардың симптомы ретінде кө рініс береді. Шынайы гинекомастияны жалғ ан гинекомастиядан немесе липомастиядан ажырата білу қ ажет. Соң ғ ысы май тінің ұ лғ аюы есебінен дамиды. Шынайы гинекомастия кезінде кө кірек безі бө ліктік тү тіктердің гиперплазиясы, бездің дә некер тінінің гипертрофиясы есебінен ұ лғ айып, макроскопиялық тіннің бездік жә не стромалық қ ұ рылымдарының артуымен кө рінеді. Шынайы гинекомастия физиологиялық (жаң а туылғ ан нә рестелерде, пубертатты жә не қ арттық ) жә не патологиялық болып жіктеледі (6. 9 кесте).
6. 9 кесте. Гинекомастия
| Этиологиясы | Физиологиялық (неонатальды, жасө спірімділік), дә рілік препараттар (эстрогендер, спиронолактон, алкоголь, наркотиктер), ісіктер (эстроген- жә не ХГ-ө ндіруші), эндокринді аурулар (тиреотоксикоз, Кушинг синдромы), жү йелік аурулар (бауыр циррозы) жә не т. б |
| Патогенезі | Эстрогендердің абсолютті немесе салыстырмалы артық шылығ ы |
| Эпидемиологиясы | Пубертатты гинекомастия — 13–14 жас аралығ ында сау ер балалардың 50–70 %-да кө рініс береді. 30жастан кіші ер адамдардың 30 %-да, ал 45 жастан асқ ан ер адамдардың 50%-да дамиды |
| Басты клиникалық кө ріністері | Кө кірек безінің ұ лғ аюы, ауырлық сезімі, кө кірек безі ұ штарының тітіркенуі |
| Диагностикасы | 1. Кө кірек бездерінің, аталық бездерінің пальпациясы, гипогонадизм, жү йелік аурулар. 2. Тестостерон, эстрадиол, ЛГ, ФСГ, пролактин, ЖГБА, ХГЧ, бауырлық трансаминазалар. 3. Кө кірек жә не аталық бездердің УДЗ-сі |
| Салыстырмалы диагностикасы | Кө кірек безінің қ атерлі ісігі, жалғ ан гинекомастия, гинекомастияның даму себептерін анық тау |
| Емі | 1. Неонатальды жә не пубертатты гинекомастия емдік шараларды қ ажет етпейді жә не ө здігімен жазылады. 2. Мү мкін болса — гинекомастия дамытқ ан себеп тү рткіні жою. 3. Косметикалық мә селелер мен\немесе кө кірек безі ұ штарының тітіркенуіне байланысты тұ рақ ты сақ талғ ан гинекомастия кезінде мастэктомия жасалынады |
| Болжамы | Неонатальды жә не пубертатты тү рлерінде болжамы — қ олайлы. Басқ а жағ дайларда гинекомастияның дамуына ә келген себептерге тә уелді |
|
|
|
|
|
|
