 |
Ж.Ахметов. Патологаялық анатомия
|
|
|
|
Ж. Ахметов. Патологаялық анатомия
22 белім. Тіс-жақ жү йесі жө не ауыз қ уысы...
|
|
|
|
219-сурет. Адамантинома
220-сурет. Одонтомалық фиброма
жақ тың азу тістері орнына ө седі. Одонтомалардың қ атты жө не жү мсақ тү рлерін, микроскоптық қ ү рылымына қ арап: қ арапайым жә не кү рделі тү рлерін ажыратады. Одонтомалар тіс сауытынан немесе тіс тү бірінен ө седі. Одан басқ а одонтомалық фибромалар да кездеседі (220-сурет).
Дентшома — кө бінесе одонтогенді эпителиден, жетілмеген тал-шық ты дө некер ііндерден жә не солардьщ арасында ө сетін жетілмеген (дисплазияғ а ү шырағ ан) дентиннен қ ү ралғ ан қ атерсіз ісік.
Дисплазияғ а ү шырағ ан дентин микроскоптық кө ріністе жан-жақ қ а қ алай болса солай орналасқ ан, кө лемі де, пішіні де ө ртү рлі кө рінетін массалар болып, бір жиегі эмальмен, басқ а жағ ы цемен-тпен қ апталып тү рады. Рентгенде сү йектердің сорылып жү қ арғ а-ны байқ алады.
Цементома — қ атерсіз ісік, морфологиялық қ ү рамы бойынша цементке ү қ сас кө п қ уыстардан, талшық ты дә некер тіндерден жә не қ абат-қ абат топталғ ан цементикалдерден жә не цементобластардан тү рады. Кө бінесе ү лкен, кіші азу тістердің орнында ө седі.
Цементоманың бір тү рі — алып цементома, кө п тү йінді болып ө седі.
Одонтогендік фиброма — бү л ісік кө птеген фибробласттар мен
дә некер тін талшық тары жә не цементке ү қ сас толық тай жетілмеген қ ү рылымдардан тү рады.
|
|
|
Амелобласттық фиброма - кө бі одонтогендік эпителий топта-рынан жө не тіс емізіктеріне ү қ сас борпылдақ дә некер тіннен қ ү ра-лады. Бү л ісік жастарда жә не балаларда кездеседі. Малигнизацияғ а ү шырағ ан одонтогендік ісіктер тістің эпителийлі жә не мезенхима-лы ө німдерінен дамуы мү мкін.
22, 6. ТІСКЕ БАЙЛАНЫСТЫ ЕМЕС ІСІКТЕР
Жалпы морфологиялық қ ү рылысы бойынша бү л ісіктердің 2 тү рін ажыратады:
1) арнайы даму орны жоқ (жеке ағ заларғ а тә н емес ісіктер); 2) жеке ағ заларғ а тә н ісіктер.
Арнайы даму орны жоқ ісіктер жалпақ немеее безді эпителий-ден ө седі. Бү л ісіктер кез келген ағ залар мен тіндерден ө сіп, онко-логияғ а белгілі барлық гистогенездік тү рлерді қ амтиды. Ал, жеке ағ заларғ а тө н ісіктер белгілі бір ағ заларғ а тә н қ ү рылымдар тү зеді жә не осы ағ залардың кейбір қ ызметін атқ арады.
Ж. Ахметов. Патологиялық анатомия
Ауыз қ уысының шырышты қ абығ ының ең жиі ө сетін ісіктері болып папиллома жә не кератоакантома саналады.
Папиллома ауыз қ уысын астарлайтын шырышты қ абық тың жалпақ (тү лемейтін) эпителий жасушаларынан жө не ауыспалы эпителий жасушаларынан ө седі. Кө бінесе папиллома тіл ү стінде жә не еріннің қ ызыл иегінде кездеседі. Ісіктің сыртқ ы кө рінісі емізік тә різді, кө лемі ә ртү рлі, жің ішке немесе жуан сабағ ы бар, маң ай-дағ ы тінге қ арағ анда қ аттылау болады. Ісіктің паренхимасы -кө бейіп ө сіп кеткен эпителий, стромасы — талшық ты дә некер тін, микроскоппен айқ ын кө рінеді. Папилломаның қ атерлі жалпақ эпителий карциномасынан айырмашылығ ы, ол ө те баяу ө седі, ати-пиялық ө згерістер болмайды.
|
|
|
Кератоакантома - қ атерсіз ісік тү рі, домалақ, консистенция-сы тығ ыз, қ аттылау, кейде ө зінен ө зі жоқ болып кетеді, кейде қ ай-талайды, кө бінесе кә рі адамдарда кездеседі. Ісіктің ортасы шү ң қ ыр, бү л қ уыстың іші тү леу ө німдерімен толғ ан, ал жиегің де микроскоппен қ арағ анда кө бейіп ө скен жалпақ эпителий жасушалары жол-жол болып ө сіп дермағ а терең бойлайды. Ісікті қ ү рғ ан эпителий жасушалары мө лшерден тыс паракератоз жә не гиперкератозғ а ү шырайды.
Папиллома да кератоакантома да малигнизацияғ а ү шырап қ атерлі жалпақ жасушалы карциномағ а айналуы мү мкін.
Ауыз қ уысындағ ы мезенхима ө німдерінен ө сетін ісіктерге: лим-фангиома, гемангиома, фиброма, липома, хондрома, остеома жа-тады.
Тө менгі ерінде кө п қ абатты жалпақ эпителийден қ атерлі карцинома ө седі. Сыртқ ы кө рінісіне қ арап оның ү ш тү рін ажырата-ды: жаралы, емізікше, инфильтративті. Гистолопмлық қ ү рылымы бойынша бү л негізінен эпидермоидты карцинома. Ісік метастаз-дары жақ сү йегінің астындағ ы лимфа тү йіндеріне тарайды.
Тілде ө сетін қ атерлі карцинома ауыз қ уысында кездесетін кар-циномалардың 60 пайызын қ ү райды. Кө бінесе тілдің қ ырларында немесе астында ө сіп шығ ады. Сыртқ ы кө рінісі бойынша оны 3 тү рге бө леді: жаралы, емізікше, инфильтративті карциномалар. Гистологиялық қ ү рылысы бойынша бү л ісік кө п қ абатты жалпақ -жасушалы карцинома. Тілде ө скен карциномалар ө те қ ауіпті — ме-тастаздары ө те тез жә не кең тарайды.
|
|
|
