 |
22. 7. ЖаҚ жӘне бет сҮйектершщ ісіктері
|
|
|
|
22. 7. ЖАҚ ЖӘ НЕ БЕТ СҮ ЙЕКТЕРШЩ ІСІКТЕРІ
Бү лардың қ атарына ең алдымен жақ сү йектерінің ісіктері кіреді. Оларғ а остеобластокластома, остеома, остеоид-остеома, хондрома кіреді.
22 бө лім. Тіс-жақ жү йесі жә не ауыз қ уысы... 03: >
Остеобластокластома. Тү ң ғ ыш рет бү л ісікті сипаттап, осы атты беріп кеткен А. В. Русаков еді. Остеобластокластома жақ сү йектерінің ішінде кө бінесе жалғ ыз ошақ тү рінде ө сіп, жан-жа-ғ ындағ ы сау сү йектерден айқ ын шектеліп тү рады. Ө скен сайьш ісік сү йектерді деформацюіғ а ү шыратады. Маң айдағ ы тіндерге жай-ылып ө сіп кетуі де мү мкін. Жай кө збен қ арағ анда, ол қ ызыл немесе қ оң ыр-қ ызыл тү сті, арасында ақ ошақ тары мен қ уыстары бар тү йін тү рінде кө рінеді. Микрокө ріністе 2 тү рлі жасушадан: алып, кө п ядролы остеокластардан жә не бір ядролы остеобластардан тү ра-ды. Жасуша аралық тарында қ ан қ ү йылу ошақ тары, жаң а шық қ ан эритроциттермен бір қ атарда гемосидерин пигментінің кө птеп жи-налып қ алғ андағ ы кө рінеді.
Остеоманың жә не хондроманың морфологиялық қ ү рылысы белгілі.
СІЛЕКЕЙ БЕЗДЕРШЩ ІСІКТЕРІ
Сілекей бездерінің ісікгері — жеке ағ зағ а тә н эпителий жасушаларынан ө сетін ісіктер қ атарына жатады. Бү л ісіктер де қ атерсіз жә не қ атерлі тү рлерге бө лінеді.
|
|
|
221-сурет. Сілекей безінің аралас ісігі |
Қ атерсіз ісіктер - аденомалар гистологиялық кө рінісі бойын-
|
|
|
Ж. Лхметов. Патологиялық анатомия
23 бө лім. Кә сіптік аурулар
ша мономорфты жө не плеоморфты болып бө лінеді. Ал қ атерлі ісікгерге: мукоэпидермоидты, ацинозды-жасушалы ісік жө не кар-циномалар кіреді.
Плеоморфты аденома орта жастан асқ ан адамдарда жиі кездесетін жә не сілекей бездер ісіктерінің 50 пайызын қ ү райтын ісік. Оның 90 пайызы шық шыт безінде дамиды. Жай кө збен қ ара-ғ анда бү л ісік бө лшектенген тығ ыз, айқ ын шекараланғ ан тү йін тү рінде кө рініп, оның кейбір жері шеміршектеніп немесе шырьии-танып тү рады.
Микрокө ріністе ісік екі компоненттен: эпителий жә не мезенхима ө німдерінен тү рады. Цилиндр тө різді немесе куб тө різді эпителий тү рлі тү тікшелер тү зеді, сонымен қ атар кө п қ абатты жалпақ эпителий тө різді жасушалар болады. Бү лардың арасында шырьпп толғ ан қ уыстар, қ алындығ ы ә ртү рлі дә некер тіннің талшық тары топтальш, гиалинозғ а ү шырап жатқ ан ошақ тар жә не хондроцитгердің топтары кө рінеді (221-сурет). ө те сирек жағ дайларда бү л ісік қ ү ра-мында жетілмеген сү йек тінінің ө німдері де байқ алуы мү мкін.
Мономорфты аденома қ атерсіз ісік. Кө бінесе аденолимфома тү рінде кездеседі. Бү л ісік те шық шыт безінде ө седі. Мономорфты аденоманың негізгі қ ү рылымы цилиндр жә не куб тө різді эпите-лиймен астарланғ ан тү тікшелер жө не кисталар болады.
Мукоэпидермоидты ісік қ ү рамында екі тү рлі эпителий, олар-дың арасында дә некер тін талшық тары кө рінеді. Эпителийдің бір тү рі — призма тә різді шырыш тү зетін эпителий жасушалары, екінші тү рі — кө пқ абатты жалпақ эпителий. Бү л ісікті кө п жағ дайларда қ атерлі карцинома деп есептейді. Ісік сү р-қ ызғ ылт тү сті, ү сті шырышпен жабылғ ан, консистенциясы тығ ыз, қ атгылау, маң ай-дағ ы тіндерден айқ ын шектелген тү йін тү рінде кө рінеді.
|
|
|
Ацинозды жасушалы ісік — сирек кездесетін ісіктердің бірі. Микроскоппен қ арағ анда сілекей бездердің ацинустарын астар-лайтын эпителий жасушалары кө бейіп, топталып, тінде жол-жол болып ө седі. Бү л эпителий жасушаларьшың ядросы қ анық боялғ -ан, цитоплазмасында базофилді тү йіршіктер анық талады. Бү л ісікті де қ атерлі ісіктер қ атарына жатқ ызуғ а болады.
Карциномааар — эпителийден ө сетін қ атерлі ісіктер қ атарына жатады. Ең жиі кездесетін тү рі — аденокистозды карцинома (ци-линдрома). Кө бінесе кіші сілекей бездерінде ө седі. Сілекей бездерінде аденокарциномалар жә не жалпақ жасушалы тү лейтін немесе тү лемейгін карциномалар кездеседі.
Карциномалар племорфты аденомадан жө не мукоэпидермоидты ісіктерден малигнизация нә тижесінде дамуы мү мкін.
23 бө лім. КӘ СШТІК АУРУЛАР
Кә сіптік аурулар Д£ іі ө ндірістік ортаның, жү мыс жағ дайының адам организміне тікелей зиянды ә сері нә тижесінде дамитын ауру-ларды атайды. Кә сіптік арулар: 1) ө ндірістік шаң тозандар; 2) хи-миялық заттар (ө неркә сіп улары) ә серлерінде; 3) дененің ү зақ уақ ыт бірқ алыпта болуғ а мә жбү рлігі жә не 4) кә сіптік инфекциялар нә тижесінде дамитын топтарғ а бө лінеді (П. П. Движков, 1971).
Кә сіптік аурулар клиникада кө птеген ағ залардың созылмалы сырқ атгары немесе ісіктері тү рінде ө рістейді. Мысалы кейбір хи-миялық заттар бауырдың, мидың созылмалы сырқ аттарына соқ ты-рады, иондаушы сә уле ә серінде терінің, уран, бериллий ө ндіру-шілерде ө кпенің қ атерлі ісіктері дамиды. Сонымен қ атар ө ндірістік зиянды заттардың генді зақ ымдаушы (мутагендік) немесе ү рық ты зақ ымдаушы (эмбриогендік) эсер ете алатындығ ы анық талғ ан.
Мемкомстаттың 1995 жылғ ы мә ліметі бойынша Қ азақ стан Республикасында 391584 адам, оның ішінде 104281 ө йел зиянды жағ дайда жү мыс істейді, 3406 ауру кә сіптік аурулар бойынша диспансерлік есепте тү р.
Оқ улық тың осы бө лімінде кә сіптік аурулардың бірінші екі то-бына ғ ана тоқ тап ө теміз.
|
|
|
