 |
23 бөлім. Кәсіптік аурулар
|
|
|
|
23 бө лім. Кә сіптік аурулар
|
|
|
223-сурет. Альвеола ішіндегі кониофагтар |
Патологиялық анатомиясы. Алғ ашында кө мір шаң -тозандары альвеола іргесіне қ ан тамырларының жә не бронхтардьщ тө ң ірегінде жинала бастайды (223, 224-сурет). Ө кпеге тү скен кө мір шаң ын альвеола макрофагтары обады, олар тыныс жолдары арқ ылы шығ а-рыла бастайды (225-сурет). Ал кө мір ү шқ ындарының жө не конио-фагтардьщ бір бө лііі лимфа жолдары арқ ылы тасылып кетеді. Соның нә тижесінде ө кпеде: альвеола іргесінде (интерсепталды), альвеола ішінде, қ ан тамырларының, бронхтардьщ тө ң ірегінде, аймақ тық лимфа тү йіндерінде жә не ө кпе қ абында (226-сурет) қ ара рең ді антракоз ошақ тары пайда болады, олар жасушалы-шаң цы ошақ тар тү рінде басталып, кейінірек фиброзды-шанды ошақ тарғ а айнала-ды (227-сурет). Бү л ү рдіс ү здіксіз жү ріп жатады. Кейде ө кпедегі антракоз ошақ тары бір-біріне қ осылып ө кпенің бірсыпыра аймақ -тары тыныс алудан шеттеледі. Осы жерлерде қ ан айналу ү рдісінің бү зылуына байланысты жө не кө мірдің тотық тану-гидролиздану ө німдерінің ә серінде ө кпе тіні ө ліп, жү мсап, кө мір қ алдық тары-мен, ө лген тін қ ойыртпақ тармен толган қ уыстар (каверна) пайда болады. Антракоздың бү л тү рін " қ ара кө ксау" деп те атайды, себебі бү л кезде ө кпеден қ ан кету жә не тағ ы басқ а да туберкулез сырқ а-тына тә н белгілердің дамуына да ө келуі мү мкін. Бронх-ө кпе жө не аймақ тық лимфа тү йіндеріндегі антракозга байланысты пайда бол-
|
|
|
Ж. Ахметов. Патологаялық анатомия
23 бө лім. Кә сіптік аурулар
 | ||
 | ||
|
|
J^L^H^^i Ф |
224-сурет. Қ ан тамыры айналасындағ ы кө мір шаң дары
226-сурет. Ө кпе қ абына жиналғ ан кө мір шаң дары
|
|
|
|
225-сурет. Альвеола ішіндегі кө мір шаң дары
227-сурет. Фиброзды-шаң ды ошақ
Ж. Ахметов. Патологиялык анатомия
23 бө лім. Кә сіптік аурулар
ғ ан некроздық ө згерістер кейде ө ң ешке, кө кірек аралығ ына ө тіп, осы жерге инфекция тү скенде медиастинит, аспирациялық пневмония, ө кпе гангренасына ө келуі мү мкін.
23. 2. Қ ОРШАҒ АН ОРТАНЫҢ ФИЗИКАЛЫҚ Ә СЕРЛЕРШЕН ДАМИТЫН КӘ СІПТІК АУРУЛАР
Дірілді-тербеліс (вибрация) нә тижесінде дамитын сырқ аттар.
Қ азіргі кезде кө птеген кісілер дірілді-тербеліс жағ дайьшда жү мыс істейді. Бү л ауру бү рғ ышыларда, шахтерларда, бетон қ ү юшылар-да, тойтарып шегелеушілерде, метаддың бетін тегістеушілерде, жер қ азушы ауыр машиналардың айдаушыларында, қ ү рылысшыларда жиі кездеседі. Аурудың бірінші белгілері 7-10 жыл жү мыс істегеннен кейін пайда болады.
Дірілді-тербеліс ауруының жергілікті жә не жалпы тү рлері бар.
Патогенезі. Бү л аурудың негізінде қ ан тамырларының ө сіресе микроциркуляция арнасының, бү лшық ет, сү йек-буын жү йесінің нервтік-рефлекстік, нейрогуморалдық бү зылулары жатады. Дірілді-тербеліс ө серінде тітіркенген нерв ү штарьшда, мысалы, терідегі Фатер-Пачини денешіктерінде бү тіндей жойылып кетуге дейін жететін (миелинсіздену жө не де т. б. ) ауыр морфологиялық ө згерістер дамиды. Дірілді-тербелісті қ абылдайтын орталық тардың қ ан тамырларын реттеп тү ратын орталық тарғ а жақ ын жайғ асуы қ ан тамырларының тарылуына соқ тырады. Ауру саусақ тар, баш-пайлар ү шынан басталады. Бірте-бірте қ ан тамырларында облите-рациялық эндоартериитке ү қ сас ө згерістер дамиды (228-сурет). Со-нымен қ атар осы ө серлер нә тижесінде организмде минерал (кальций) алмасуы бү зылады. Аурудың жалпы тү рінде аяқ -қ оддағ ы ө згерістермен бірге нерв, жү рек-қ антамыр жү йелері, кейбір ағ за-лар зақ ымданады.
|
|
|
Патологиялық анатощіясы. Негізгі ө згерістер қ олда байқ ала-ды. Алғ ашқ ы кезде қ ан тамырларының тарылуы нә тижееінде тыр-нақ тарда, қ оддьщ терісінде дистрофиялық ө згерістер дамиды, кейде бармақ тардың ү шы барабан таяқ шаларына ү қ сап жуандайды. Ауру-дың соң ғ ы кезең інде қ ан тамырларының тарылуына байланысты қ олдың басы ісініп, кө геріп тү рады, кейбір жағ дайларда бү л ө згерістер гангренамен аяқ талады. Білек, иық, ә сіресе жауырын ү стінің бү лшық еттерінде ошақ ты қ абыну (миозит), дө некер тіннің ө сіп кетуі (миофиброз) жә не сему (атрофия) қ ү былыстары байқ а-лады. Сү йек-буын жү йесінің зақ ымдануы осы сырқ аттың негізгі белгілерінің бірі болып есептеледі. Ө згерістер негізінен алақ анның
|
|
|
