III. Тиль акъкъында бильгилер.
Тиль алышкъанлыкълары (16 саат)
| Окъув материалынынъ
теркиби
| Талебелернинъ
умумтасиль севиелерине
девлет талаплары
| | 1.Метин
(2 саат)
Икяе, тасвирлев, муляаза метинлер.
Метиннинъ мевзусы, эсас фикирини билюв.
Джумлелернинъ метинде багъланувыны козетюв. О, бу, олар, бойле, шу вакъыт, ондан сонъ, эвель, сонъ, биринджиден киби сёзлерни метиндеки джумлелерни бири-биринен багъламакъ ичюн къулланув.
| Талебе:
(оджанынъ ярдымынен) метиннинъ чешитлерини фаркълай;
ярдымджы материалларгъа эсасланып, чешит тюрлю метин (икяе, тасвирлев, муляаза) тертип эте биле;
метинни къысымларгъа болип, оджанынъ ярдымынен план тизе биле.
| | 2.Джумле
Имля(2 саат)
Джумленинъ мундериджеси.
Хитап ве онынъ имлясы.
Сёз бирикмеси. Баш ве таби сёзлер.
Баш ве экинджи дередже азаларыны айырув.
Джумледе ки сёзлер арасында багъ (ялгъамалар ярдымынен, ярдымджы сёзлер ярдымынен).
Сойдаш азалары джумлелерде токътав ишаретлери.
| Талебе:
3 сыныфкъа бакъкъанда узунджа джумлелернинъ мундериджесини анълата биле;
джумле ичинде озьара багълангъан сёз бирикмелерини сече;
джумледе баш ве экинджи дередже азаларына догъру суаллер къоя;
метинде сойдаш джумле азалары олгъан джумлелерин айыра;
хитап олгъан джумлелерде кочюрме язувда токътав ишаретлерини догъру яза;
| | 3.Сёзлернинъ манасы(1 саат)
Бир ве чокъ маналы сёзлер.
Кочьме манада къулланылгъан сёзлер.
| Талебе:
сёзнинъ догъру ве кочьме манада къулланылгъаныны анълата биле;
берильген сёзлер сырасындан тюрлю маналарыны ифаделеген сёзлерни сече.
| | 4.Сёз чешитлери. Имля
Исим.(4 саат)
Джыныс ве хас исимлер.
Исимлерде сайы. Текликте къулланылгъан исимлер.
Исимлернинъ келишлернен тюрленюви ве имлясы.
Исимлерни чешит келишлерде теклик ве чокълукъ манасында джумлелерде, метинлерде къулланув.
Исимлерде мулькиет ялгъамалары.
Мулькиет ялгъамаларында дудакълыкъ.
Исимлернинъ мулькиет ялгъамаларынен тюрленюви.
Къ, к ве п сеслерининъ алмашувы.
Исимлерде хаберлик ялгъамалароы (термин къулланылмай) ве оларны 1, 2, 3 шахыста теклик ве чокълукъ манасында къулланув.
Сыфат(1 саат)
Берильген исимлер арасындан предметлернинъ, адиселернинъ чешит хусусиетлерини, аляметлерини бельгилеген сёзлерни айырмагъа бильмек
Синоним ве антоним сыфатлар. Сыфатларнынъ догърудан-догъру ве кочьме манасы.
Суаллер ярдымынен чешит сыфатларны айырмагъа бильмек, джумлелерде, метинлерде къулланув.
Сайы.(1 саат)
Сёз чешити олгъан сайы акъкъында умумий малюмат..
Терминлер къулланмайып, манасына коре сайы чешитлерине суаль къоймакъ, оларны амелий къулланмакъ.
Микъдар сайылар.
Сыра сайылары.
Оджанынъ ярдымынен ярым, бучукъ, черик, ярымшар, дёртте бир, дёртте учь киби несир сайыларны къулланув.
Замир.(1 саат)
Сёз чешити олгъан замир акъкъында умумий малюмат.
Нутукъта замирнинъ эмиети.
Шахыс замирлери.
Теклик ве чокълукъ манасында 1-2-3 шахыс замирлерни къулланув.
Замирлерни метинлердеки джумлелерни бири-бирине багъламакъ ичюн ишлетмеге билюв.
Фииль.(3 саат)
Фииллернинъ манасы акъкъында бильгилерини умумийлештирюв ве кенишлетюв.
Фииллерде мусбет ве менфий шекили.
Фииллернинъ заманлары. Фииль заманлары акъкъында умумий малюмат.
Кечкен заман фииллернинъ тюсленюви.
Шимдики заман фииллери.
Келеджек заман фииллери.
Фииллернинъ арасында лакъырды мевзусына зияде келишкенлерини айырув.
Зарф.(1 саат)
Сёз чешити олгъан зарф акъкъында умумий малюмат (манасы, суаллер, джумледе эмиети, фииллернен багъы).
Зарфларнынъ эсас грамматик хусусиети – денъишмемек олгъаны акъкъында малюмат..
Зарфны догъру язмакъ ичюн имля лугъатларындан файдаланмагъа билюв.
| Талебе:
джыныс ве хас исимлерини айыра ве догъру яза;
исимлерни чокълукъта –лар, - лер, ялгъамаларынен ифаделей;
келишлернинъ адларыны ве суаллерини биле;
хатырламанен файдаланып, исимлерни келишлернен тюрлендире, джумлелерде ве метинлерде къуллана биле;
мулькиет ялгъамалары олгъан исимлерни теклик ве чокълукъ сайылары боюнджа шахысларгъа айыра;
амелий тарзда исимлерде 2-нджи шахс текликте ве чокълукъта мулькиет ялгъамаларыны къоша биле;
ялгъамаларнынъ язылувыны сагъырлыкъ, къалын- инджелик къаиделери боюнджа изалай;
исимлерни чешит келишлерде кочюрип яза ве языны тешкере биле.
башкъа сёз чешитлери арасында, метин ичинде сыфат сёзлеринитапа;
берильген сыфат ве исимлернен сёз бирикмеси ве джумлелертизе;
багъланып кельген исимлерден сыфат сёзлерине суаль къоя;
-лы, -ли, -лу, -лю, -сыз, -сиз, -суз, -сюз ялгъамаларынен исимлерден сыфат япа биле;
сыфат сёзлерининъ язылувында имлясына дикъкъат эте;
кениш къулланылгъан сайыларны догъру грамматик шекильде амелий ишлете;
ракъамларны сёзлернен яза биле;
сайыларны чешит келишлерде догъру ишлете биле;
сайыларнынъ джумлелерде, метинлерде ишлетильгенини козете.
метинлерде замирлернинъ эмиетини козете;
замирлерни келиш ялгъамаларынен тюрлендире;
замирлерни чешит келишлерде догъру окъуй, лакъырдыда къуллана; олардан сёз бирикмелери тизе;
нумюнеге бакъып исимни келишкен замирнен денъиштире;
чешит лексик манасы олгъан фииллерге суаллер къоймагъа биле;
къырымтатар тилинде фииллернинъ джумленинъ къайсы еринде къулланылгъаныны биле;
фииллерни мусбет ве менфий шекильде яза, сёз бирикмелери тизе ве джумлелерде ишлете биле;
фииль заманына коре келишкен суаллерге джевап бермеге арекет эте;
фииллернинъ тамыр, ялгъамаларыны къайд эте ве язылувыны агъызавий шекильде изалай;
фииллерни учь шахыста текликте тюслендире биле;
таблицаларгъа эсасланып берильген фииллернинъ заманыны, сайысыны ве шахсыны айта;
аталар сёзлеринде, сайымларда, масалларда, тапмаджаларда, текерлемелерде халкъ фииллерни усталыкънен ишлеткенини козете ве оларны озь нуткъындакъуллана.
суаллер къойып, зарфларны тапып, багъланып кельген фиильнен берабер кочюрип яза;
джумлелерни зарфларнен кенишлете;
сыкъ къулланылгъан зарфларнынъ имлясынен амелий таныша;
зарфларны ифаделеген сойдаш азаларны ишлетип, джумлелер тизе;
| IV.Имля (йыл девамында)
| Окъув материалынынъ
теркиби
| Талебелернинъ
умумтасиль севиелерине
девлет талаплары
| |
Созукъ ве тутукъ сеслерни бельгилеген арифлер.
Сёз чешитлерининъ тамыр ве ялгъамаларыны догъру язув, имлясыны догъру менимсев.
Сёз чешитлери ве оларнынъ грамматик хусусиетлерини билюв.
Исимлерде мулькиет ве хаберлик ялгъамаларында къалынлыкъ-инджелик, дудакълыкъ къаиделерине риает эте билюв.
Сыфат, сайы, замир, зарфларнынъ тамыр ве яялгъамаларында созукъ ве тутукъ сеслерни бильдирген арифлерни огренильген имля къиделерине бинаэн догъру язув.
2-4-нджи сыныфларда огренильген
къаиделерни мустакъиль къулланмакъ ичюн программада берильген сёзлерни, оджа ярдымынен ишленильген ве мустакъиль къулланмакъ, акъылда тутмакъ ичюн берильген сёзлер джедвелиндеки сёзлерни догъру язув: азчыкъ, дакъкъа, девир, деръал, достлукъ, емиш, ёлджу, зенгин, йигирми, йип, капик, кениш, козьлюк, курешчи, къапу, къарпыз, майыс, муэндис, оглюк, омюр, отьмек, сеяат, сылакъ, сют, тегенек, тенеффюз, тёгерек, тёкюнти, тюркю, узьди, урьмет, учуджы, учюнджи, хавъяр, хаста, хораз, чаршенбе, джыйын, шахыс, шенъ, юзюк, яйла.
| Талебе:
къырымтатар элифбесини, созукъ ве тутукъ сеслерни бельгилеген арифлерни, индже ве къалын созукъ сеслерни бельгилев усулларыны, янгъыравукъ ве сагъыр сеслерни бельгилеген арифлерни биле;
сёз чешитлернинъ тамыр ве ялгъамаларыны догъру теляффуз эте ве оларнынъ язылувына коре догъру яза;
чешит келиш ялгъамаларынен берильген сёзлерникочюре, язылгъанны тешкере;
2 – 4 сыныфларда огренген лугъат сёзлерини догъру окъуй ве яза.
|
Воспользуйтесь поиском по сайту:
|
