 |
55.Қаз. инд-иноватциялық дамуының мемлекеттік бағдарламасы.
|
|
|
|
55. Қ аз. инд-иноватциялық дамуының мемлекеттік бағ дарламасы.
Бағ дарламаның мақ саты: Экономиканы ә ртараптандыру жә не оның бә секеге қ абілеттілігін арттыру арқ ылы орнық ты жә не тең герімді ө суін қ амтамасыз ету.
· Міндеттері: 1. Экономиканы ә ртараптандыруды жә не оның бә секеге қ абілеттілігінің ө суін қ амтамасыз ететін басым секторларын дамыту.
2. Экономикалық басым секторларын дамытудың ә леуметтік тиімділігін кү шейту жә не иновациялық жобаларды іске асыру.
3. Индустрияландыру ү шін қ олайлы орта жасау
4. Экономиканың басым салаларын дамыту процесінде мемлекет пен бизнестің ө зара тиімді іс-қ имылын қ амтамасыз ету.
Индустриялық - иновациялық дамыту жө ніндегі мемлекеттік бағ арламаны іске асыру нә тижесінде Қ азақ стан 2014 жылғ а қ арай тө мендегідей кө рсеткіштерге қ ол жеткізді
-7 триллион тең геден кем емес ІЖӨ ө сімі, нақ тылы тү рде ІЖӨ ө сімі 15 %-ды қ ұ рады.
-ІЖӨ қ ұ рылымындағ ы ө ң деу ө неркә сібінің ү лесін 12, 5% -дан тө мен емес дең гейге дейін арттыру.
-Экспорттың жалпы мө лшерінде шикізаттық емес экспорт ү лесін 40%-дан тө мен емес дең гейге дейін арттырды.
-Ө ндіруші ө неркә сіпте ең бек ө німділігін 1, 5 еседен кем емес мө лшерде арттырды.
Бағ дарламағ а енгізілетін экономиканы ә ртараптандыруды жә не технологиялық жаң артуды ынталандыратын тетіктердің жү йелік сипаты:
Қ олайлы макроэкономикалық жағ дай жасауды
· Бизнес-ахуалды жақ сартуды жә не иновациялар ағ ынын ынталандыруды
|
|
|
· Жаппай технологиялық жаң артуды жә не ұ лттық иновациялық жү йені дамытуды
· Адами капитал сапсын арттыруды қ амтамасыз етеді.
Экономикалық басым секторларды дамытуғ а мемлекет пен бизнес ресурсьарнын шоғ ырландыру, мемлекет пен бизнес шешімдерін келісудің интерактивті процесімен, мониторингтің қ азіргі заманғ ы ақ параттық жү йелері мен іске асырудың нақ ты қ ұ ралдарын пайдаланумен бірге жү реді
56. Қ азақ стан Республикасының ә леуметтік-экономикалық реформалары Қ азақ станда нарық тық экономикағ а кө шудің алғ ашқ ы кезде ү ш кезең і белгіленді. Бірінші кезең — 1991—1992 жылдар, екінші кезең — 1993—1995 жылдар аралығ ы болып, осы мерзімде жү ргізілетін іс бағ дарламасы Жоғ арғ ы Кең естің сессиясында мақ ү лданып, Президенттің Жарлығ ымен бекіді. Ал ү шінші кезең — 1996—1998 жылдарды қ амтуғ а тиіс болды. Осығ ан байланысты кө птеген жаң а заң дар, реформаны жү зеге асыруғ а қ ажет басқ а да қ ұ жаттар қ абылданды. Нарық тық экономикағ а кө шу мә селелерімен айналысатын жаң а мемлекеттік басқ ару органдары қ ұ рылды. Олар: Мү лік жө ніндегі, Монополияғ а қ арсы саясат жө ніндегі комитеттер, Салық инспекциясы, Кеден жэне т. б. Сондай-ақ нарық тық экономикағ а тэн инфрақ ұ рылымның кейбір тү рлері: биржалар, коммерциялық банктер, сауда ү йлері, жекеменшіктік кә сіпорындар мен шаруашылық тар, жеке меншік пен мемлекет меншігі аралас ірі корпорациялар, акционерлік қ оғ амдар, холдингтік компаниялар ө мірге келді. Сө йтіп, нарық тық экономикағ а қ арай, меншіктің тү рін ө згертуде, аралас экономика қ ұ руда біршама жұ мыстар атқ арылды. Алайда, нарық тық экономикағ а кө шуде бірсыпыра қ ателіктерге жол берілді. Біріншіден, реформаны бастауда мемлекеттің мақ саты да, мү дделері де, оларғ а жетер жолы да, ә діс-тә сілдері де толық анық талмады. Екіншіден, барлық елдерге бірдей сай келетін экономикалық реформаның моделі болмайды. Ә р елдің ө зіне тә н, оның ұ лттық бітіміне, тарихына, дә стү ріне, нақ тылы сая- си, ә леуметтік, экономикалық қ алыптасқ ан жағ дайына сә йкес ө з моделі, ө з жолы болуы керек. Оны ә лемдік тә жірибе де кө рсеткен. “Жапондық ”, “Немістік” тағ ы басқ адай ә р елдің ө з даму жолы болғ аны белгілі. Қ азақ стан кө п елде жақ сы нә тиже бермеген, Халық аралық Валюталық Қ оры ұ сынғ ан “есең гіретіп емдеу” деп аталатын жолына тү сті, Ресейдің соң ынан ерді. Ү шіншіден, экономикалық реформа бірінен кейін бірі жә не ө зіндік ретімен жасалуы арқ ылы жү зеге асуғ а тиіс. Ал Қ азақ станда қ ажетті заң жү йесі жасалып бітпей, жекеменшікке негізделген кә сіпорындардың ү лесі ө сіп, бә секе ортасы қ алыптаспай тү рып, ең ә уелі бағ аны ырық тандырудан бастау қ ате болды, ө йткені бағ аны ырық тандыру — ү кімет тарапынан мезгіл-мезгіл оны ө сіріп отыру болып шық ты. Тө ртіншіден, қ абылданғ ан заң дар кө п жағ дайда жү зеге аспай қ алды, себебі ол заң дардың жү зеге асатын механизмдері жасалмағ анды. Бесіншіден, инфляцияны ауыздық тамаса ешбір істе береке болмайтыны белгілі. Бірақ осығ ан қ арамастан мемлекеттегі қ аржы, несие, ақ ша жү йесі ретке келмеді. Ұ лттық банк ақ ша жү йесін, ақ ша айналымын, оның ішкі жә не сыртқ ы қ озғ алысын қ атаң бақ ылауғ а алудың орнына, ақ ша-несие ресурстарын бей-берекет жұ мсап, аса жоғ ары процентпен сатып, пайда табумен ә уестенді. Алтыншыдан, қ ылмыс, жемқ орлық, заң ды бұ зушылық кө бейді. Оғ ан жаппай тә ртіпсіздік, жауапсыздық қ осылды. Міне, бұ лар реформаны жү ргізуде, эконо- миканы дамытуда ө здерінің зиянын тигізді. Жетіншіден, мемлекет басшылары экономикалық дағ дарыс кезінде ө мір сү ріп, жұ мыс істеп кө рмегендіктен, оның қ ыр-сырын, бү ге-шігесін, одан шығ у жолдарын білмеді. Экономикалық дағ дарысты дү рыстап бағ алай алмады. Елді дағ дарыстан тез арада шығ ару саясаты жү ргізілді, бірақ ол ешқ андай нә тиже бермеді.
|
|
|
|
|
|
57. Қ азіргі білім беру жү йесінің мақ саты. Қ азіргі білім беру жү йесінің мақ саты - бә секеге қ абілетті маман дайындау. Ә леуметтік реформалар жә не ә леуметтік жаң ару: кедейшілікті ең серу, халық ты ең бекпен қ амтуды кө теру, жастарды, студенттерді қ олдау жө ніндегі мемлекеттік бағ дарламалар, зейнетақ ы мен жә рдемақ ыны арттыру реформасы. 2008 жылғ ы 6 ақ пандағ ы Қ азақ стан Республикасы Президентінің Қ азақ стан халқ ына Жолдауы: «Қ азақ стан халқ ының ә л-ауқ атын арттыру – мемлекеттік саясаттың басты мақ саты». Адам капиталын, елдің ең бек қ уатын дамытудың стратегиясы. Жұ мыспен қ амтуды қ амтамасыз етудің жаң а стратегиясы, тұ рғ ын-ү й коммуналдық шаруашылық ты жаң арту. Денсаулық сақ тау, спорт жә не дене шынық тыруды дамыту. Астана жә не Алматы қ алаларында ө ткен қ ысқ ы Олимпиада ойындары, 7-ші Азия ойындарындағ ы қ азақ стандық спортшылардың жетістігі. Ел халқ ының табысы аз топтарын қ олдау жә не кө мек беру. Бюджеттік ұ йымдарда жалақ ыны кө теру. Салауатты ө мір салты - ұ лт болашағ ын қ алыптастырудың негізі. Қ азіргі білім жү йесін жаң артудың ө зекті мақ саттары мен міндеттері. Білім беру жү йесінің мазмұ нын жаң арту. 2010 жылы Қ азақ станның Болон ү рдісіне қ осылуы жә не Болон декларациясына қ ол қ ою. Мамандарды дайындаудың ү ш дең гейлі жү йесін енгізу: бакалавр – магистр - PhD доктор. Техникалық жә не кә сіптік білім беруді қ айта қ ұ ру. 2005-2010 жылдардағ ы Қ азақ стан Республикасының білім беруді дамытудың мемлекеттік бағ дарламаларының нә тижесі. Инновациялық негіздегі жоғ ары білім беруді дамыту стратегиясы. Президенттің «Интеллектуалды ұ лт-2020» бағ дарламасы жә не оның маң ызы. Қ азіргі білім беру моделі. ЖОО-ның инновациялық қ ызметке кө шуі. Оның дамуының тетіктері. «Назарбаев-университеті» негізінде жоғ ары оқ у орындарының инновациялық ү лгісін қ алыптастыру. Қ азақ станның егемен мемлекет ретінде қ алыптасу міндеттеріне сә йкес ғ ылымның дамуына жә не Ғ ТҮ (ғ ылыми –техникалық ү деріс) -ті басқ аруғ а жаң а кө зқ арас қ алыптастыру.
|
|
|
58. Қ азақ стан-2020 бағ дарламасының басымдық тары
Қ азақ стан 2020 жылы ә лемдік дағ дарыстан біршама қ уатты жә не бә секеге қ абілетті, экономикасы ә ртараптандырылғ ан жә не халқ ы белсенді тү рде жаң а экоономикағ а тартыла отырып шынық қ ан елге айналады.
Қ азақ стан 2020 жылғ а дейінгі Стратегиялық даму 2010 жылы 1 қ аң тарда қ абылданды. 2020 жылғ а қ арай ел экономикасының шикң заттық емес секторларына қ омақ ты шетелдік инвестициялар тартуғ а мү мкіндік беретін қ олайлы іскерлік ахуал қ алыптасқ ан ә лемнің бә секеге қ абілетті елу елінің қ атарында болады. 2020 жылғ а қ арай ел ә ртараптандырылғ ан экономиканы дамыту ү шін қ ажетті адами ресурстарғ а ие болады. Кө лік инфрақ ұ рылымы мен телекоммуникацияны дамыту есебінен ө зге елдермен ү зіліссіз байланыс қ амтамасыз етіледі. 2020 қ арай Қ азақ стан экономикасы нақ ты мә нде 2009 жылдың дең гейінің ү штен бірінен жоғ ары ө седі. Қ айта ө ң деу салалрының ө су кө рсеткіші 2020 жылғ а қ арай ө ндіруші салалардың ө су кө рсеткіштерінен жоғ ары немесе оларғ а тең болады. Ұ лттық қ ордың активтері ІЖӨ -нің кемінде 30%-ын қ ұ райды. Осы кезең де инфляция жылына орта есеппен 3-8% дең гейінде сақ талып тұ рады. 2020 жылғ а қ арай отбасы тұ рмыстық қ атынастар саласында ә йелдерге қ атысты қ ылмыстардың ү лес салмағ ы 9, 7%-ғ а, Кә мелетке толмағ андарғ а қ атысты қ ылмыстар ү лес салмағ ы 2, 2%-ғ а дейін азаяды.
|
|
|
Таяу онжылдық та тү йінді бес бағ ыт мемлкет қ ызметіндегі басымдық тар болады.
1. Бірінші тү йінді бағ ыт - дағ дарыстан кейінгі дамуғ а дайындық нә тижесін онжылдық кезең нің басында байқ ауғ а болатын шараларды қ амтиды. Бұ л- біршама қ олайлы бизнес ортасын қ ұ ру, қ аржы секторын нығ айту жә не қ ұ қ ық тық жү йені жетілдіру
2. Екінші басым бағ ыт - экономикалық модельді ө згертуге жә не экстенсивті шикізаттық даму жолынан индустриялық даму жолына кө шуге мү мкіндік береді.
3. Ү шінші басым бағ ыт - болашақ қ а инвестициялар –Қ азақ станның адами ресурстарының сапасын ұ зақ мерзімді кезең де арттыру ү шін қ ажнтті шараларды қ амтитын болады.
4. Тө ртінші тү йінді бағ ыт - азаматтар ү шін қ ызметтер кө рсету шең берінде –халық ты ә леуметтік қ орғ ау жә не тұ рғ ын ү й коммуналдық қ ыметтерді тиімді кө рсету жө ніндегі шаралар кү шейтілетін болады.
5. Бесінші тү йінді бағ ыт- ішкі тұ рақ тылық ты, қ ауіпсіздікті, бейбітшілікпен келісімді нығ айту, бейбітсү йгіш сыртқ ы саясатты дамыту жө ніндегі шаралар кө зделетін болады.
Қ азақ стан -2020 жылғ а дейінгі дамуының тү йінді бес бағ ытының негізгі ұ тымды макроэкономикалық саясат болып табылады.
|
|
|
