Өмірге ғашық болу - 4 Логотерапия
ХХ ғ асырдың басында Еуропада Зигмунд Фрейд бастағ ан психологтар адам жанына қ атысты жаң алық тар ашып, ә лемді шулатып жатқ ан кезі болатын. «Бізді ө мір қ андай фактор ынтық етеді? » деген сұ рақ қ ызу талқ ыланып жатты. Фрейд: «нә псінің қ ұ марлығ ы, тө сек қ атынасы бізді ө мірге ынтық қ ылады» деп тұ жырымдады. Келесі бір психолог Альфред Адлер: «Билік, мансап, соғ ан жетуге деген арман адамды алғ а сү йреп отырады» деді. Осылай екі тартысып жатқ анда ортадан жарып Виктор Франкл шығ ады. Ол: «Иә, бұ л екі пікірдің да жаны бар. Бірақ, адамның мү мкіндігі шектеліп, осы екі қ ұ марлық қ а жол жабылып қ алса да, ө лімнен қ ашып, ө мірге ұ мтыла береді емес пе? Ол Ұ лы Мә нге деген қ ұ марлық. Яғ ни, ө мірінен мағ ына іздеген жандар тіршіліктен кеткісі келмейді. Франклдың ө мірін ерекше оқ иғ аларғ а толтырып, ө зін де ғ ажайып адамғ а айналдырғ ан осы Мә нге деген талпыныс еді. Франкл дә рігер болып жү ргенде мынадай сезімнің соң ына тү седі. Ол ақ ша табу ү шін байларғ а ақ ылы қ ызмет кө рсететін. Ал, тү стен кейін жағ дайы жоқ кедейлерге тегін қ арасады. Яғ ни, оларды емдегені ү шін ақ ы алмайды. Кедейлер оғ ан риза болып, алғ ысты жаң бырша жаудырады. Франкл олардан алғ ыс алғ ан сайын бақ ытқ а бө ленетін. Кеудесі шаттық қ а толып, бейне бір бұ лттың ү стінде қ алқ ып жү ргендей болады. Ә рине, қ алталы пациенттер де алғ ыс айтуды ұ мытпағ ан. Бірақ ең бегіне ақ ы алғ ан соң жанды балқ ытып тұ ратын лә ззатты таба алмай ө мір сү руге деген ынтығ ы азаяды. Клинакасының ақ шағ а тә уелді екенін біліп тұ рса да, адамдардан алғ ыс есту ү шін ақ ысыз қ ызмет кө рсетуге қ ұ мартып алады. Жағ дайы жоқ мұ қ таж жандарғ а тегін қ арасқ ан сайын оның ө мірге қ ұ штарлығ ы арта береді. Осылайша Франкл шыбын жанғ а толассыз шабыт сыйлайтын шаттық сезімді кеудесінен шығ арып алмау ү шін барлық адам ұ рпағ ына риясыз қ ызмет ету керектігін ұ ғ ына тү седі. Осы жаң алығ ының негізінде Франкл депрессия мен суицидке қ арсы «соғ ыс» ашады.
1924 жылы ол Sozialistische Mittelschü ler Ö sterreich деп аталатын мектептің президенті боп сайланады. Франкл осы қ ызметті отырғ анда студенттерді ө мірге ғ ашық етумен армансыз айнылысады. Оның бұ л жолдағ ы қ ызметі ө те жемісті болды. Ол басшылық еткен мерзімде Венадағ ы студенттер арасында бір де бір суицид фактісі тіркелмеген екен. (Шамамен 10 жылдай уақ ыт басқ арады) Енді Венадан Алматығ а оралайық. 2013 жылы машинаммен Қ оянқ ұ с жақ тан шығ ып, қ алағ а келе жаттым. Кенет жолда қ ырық бестер шамасындағ ы бір ә йел қ ол кө терді. Тоқ тадым. Ол: — Сейфуллин мен Гогольдің қ иылысына барам. Апарасың ба? – деді.
— Мен 250 тең ге тө лесем бола ма? — деп батылсыздана сұ рады. Мен: — 200 тең ге дедім. 50 тең ге кем бересіз. Мен ғ ой жеке кө лігім бар. Қ ұ р босқ а кетіп барам. Ал сіз мектепке Қ ұ дайдың қ ұ тты кү ні қ атынайсыз. Сізге ақ шаны ү немдеу керек. Солай емес пе? – дедім. — Сіз шын айтып отырсыз ба? Мынау қ ызық болды ғ ой, – деп қ уанғ аннан жү регі жарылып кете жаздады. Сосын мені жер кө кке сыйғ ызбай мақ тай жө нелді. «Елдің бә рі осылай ойласа ғ ой» деп қ ояды арасында. Самбырлап сө йлеп отырып, 200 тең ге ұ сынды. Тіпті бет-ә лпеті нұ рланып, табан астында жасарып кеткендей болып кө рінді. Ақ шасын алмастан бұ рын: — Сізге бір сұ рағ ым бар? – дедім.
— Сұ раң ыз. — Осы 50 тең геге не сатып алуғ а болады? — Қ азір ештең е де келмейді-ау. — Дұ рыс айтасыз. Ештең е келмейді. Бірақ 50 тең ге адамның кө ң іл-кү йін сұ мдық қ атты кө тереді, солай емес пе? — дегенімде апай дауыстап кү ліп жіберді. — Қ алайша? – деді ың ғ айсызданып. — Солай, апай. Мен сізді жә й қ уанту ү шін алып келдім. Менің осылай зерттеу жасайтын ә детім бар еді, — дедім. Ой, сосын алғ ыстың тоқ сан тоғ ыз тү рі ағ ылды-ай кеп. Арасында ұ ятсыз таксистердің мұ ның асығ ыстығ ын пайдаланып 700 тең геге дейін сұ райтындарын да еске салып ө тті. Асығ ыс апайым ақ ырында 15 минут алғ ыс айтып, кө ліктен ә зер тү сті. — Кеттік, — дедім. Екеуміз дереу киініп далағ а шық тық. Ауылды білмейтін бө тен машина екені кө рініп тұ р. Жү гіріп барып есігін аштым да:
— Жолың болсын! – деп біз кейін қ айттық. Ү йге кірсек ү сті басымызғ а машинаның дө ң гелегі балшық шашып тастапты. Бө тен адамның қ уанышынан шаттанып тұ рғ ан кө ң іл шіркін оны елеген жоқ. Дереу киім ауыстырдық. Кітапқ а қ айта отырдым. Бірақ ой енді қ айтадан жинақ талмады. Алғ ыс естіп, шаттық сезімге қ анбай қ алғ ан жан шіркін «тағ ы да рахат бар ма? » деп қ уаныш тілеп тұ р екен. Жү регім дү рсілдеп соғ ып тұ рды. Ішімнен «тағ ы да біреудің машинасы тығ ылып қ алса жақ сы болар еді. Мына сә тті тағ ы да бастан кешетін» деп дә метіп біраз отырдым. Тым-тырыс. Ә бден тү н болғ ан соң «бү гін ө мір сү рдік» деп ойладым.
Воспользуйтесь поиском по сайту: ©2015 - 2025 megalektsii.ru Все авторские права принадлежат авторам лекционных материалов. Обратная связь с нами...
|