Эsra Sыresi’nin 110. Вyetin Tefsiri

Burada iki ayet tercьme olunmuюtur:

Birinci Вyetin Nьzыl Sebebi:

Bu mьbarek ayetler, Allah Teвlв’ya mukaddes isimlerinden hangi bi­riyle dua edilmesinin cevazэnэ bildiriyor.

Ve Allahь Azimьююanэ zikretmenin ve zatэ kibriyasэnэn tekbirde bulun­manэn en kutsi bir suretini tavsiye buyurmaktadэr.

Юцyle ki; Ey Resьli Ziюan! Vahdaniyetle muttsaif olan Allah Teala nэn en gьzel, mubarek isimleri olduрunu bilmeyenlere (de ki Allah diye dua edin, Rahman diye dua edin) o mabudi azimi hangi kutsal bir isimle zikre­derseniz ediniz, yine yalnэz onu ziretmiю olursunuz.

Evet, o mьbarek isimlerin (hangisine dua etseniz) zikirde bulunsanэz makbuldur, gьzel bir ibadettir, indellah sevaba vesiledir. Юьphe yok ki, en gьzel isimler Allah Teвlв’ya mahsustur. Эюte Allah ismi de pek gьzeldir, a‘zamьlesmadэr, kezalik Rahman ismi de pek gьzeldir, o Yьce Yaratэcэnэn kвinatэna юamil olan rahmet ve atifetini gцstermektedir.Bu beyanэ ilahi birtakэm mьюriklerin iddialarэnэ reddetmektedir.

Юцyle ki: Resulь Ekrem Efendimiz, bir gece secde ederken “ya Allah, ya Rahman” demiюtir. Ebu cehil gibi mьюrikler bunu duymuюlar, Rahman’э da baюka ilah san­mэюlar Muhammed aleyhisselam bizi iki ilaha ibadetten nehyettiрi halde kendisi Allah ile beraber rahman diye diрer bir ilah da dua ediyor demiю­lerdi bunun ьzerine bu ayeti kerime nazil olmuюtur. [1341]

Allah ve Rahman isimlerinin cьmlesi bir zatэn ismi olduрunu zatэna ve sэfatэna delalet eden daha birзok isimleri bulunduрunu, zatэna ve sэfatэna delelet eden isimlerden herhangi birisiyle zikrolunsa caiz olduрunu beyan iзin bu ayet nazil olduрunu Nisabыri, Kвzэ ve Hazin’in beyanatэ cьmlesin­dendir. [1342]

Эkinci Вyetin Nьzыl Sebebi:

Ve Hak Teвlв Hazretleri muhterem Resulьne юunu da emretmiюtir ki (namazlarda sesini pek ziyade kaldэrma) pek yьksek sesle kэratte bulunma зьnkь bazэ kafirler bunu iюiterek kцtь tefevvuatta bulunabilirler. Ve mamafih (onu) sesini namazda kэratde bulunurken (bьsbьtьn kэsma) senin ve sana iktida eden cemaatin iюitemeyeceрiniz derecede de gizli okuma hayэrlэsэ orta yoldur. [1343]

Bu ayette gцrьleceрi ьzere, Allah Celle Celвluhы Allah ve Rahman is­minin gьzel isimlerinden olduрunu teyit ediyor.

Hak Teala юцyle buyurur: “Rabb’inin ismini zikret!” [1344]

“Vezkьrisme Rabbike- Rabbinin ismini zikret.” [1345]

“Rabbinin adэnэ zikret ve bьtьn gцnlьnle O’na yцnel” [1346]

“Sabah akюam Rabbinin adэnэ zikret” [1347]

Araplar Allah Allah, diyerek Allah’э zikretmezler. Neden? Зьnkь bu ifadeler bir anlam ifade etmez diyolar. Yani anlamlэ cьmle ancak elhamdulillah, subhanallah, Allah-u ekber gibi lafэzlardэr.

Soruyoruz Selefi gцrьюь ьzere olduрunu iddia edenlere! Allah lafzэ Allah’эn Эsmi midir? Eрer ismiyse, Allah Celle Celвluhы, ayette gьzel ismiyle zikretmemizi istэyor.

“ Allah ” lafza-i celal Allah’эn ism-i hвssэdэr/цzel ismidir. Kur’an’da –Besmelelerle birlikte- 2800 ’den fazla “ Allah ” ismi geзmektedir.

Эhlas Suresi’nde yer alan “De ki: O Allah’tэr, birdir” mealindeki ayet, Allah’эn kendine bu ismi taktэрэnэ aзэkзa beyan etmiюtir. “Эster Allah diye зaрэrэn, ister Rahman.. fark etmez, gьzel isimler onundur”(Эsra, 17/110) mealindeki ayette de Allah lafza-i celal ile, Rahman ism-i celili arasэnda bir fark olmadэрэ, ikisinin de onun цzel isimleri olduрuna iюaret edilmiюtir.

Allah isminin “ELH” veya “VLH” den mьюtak olduрunu sцyleyenlerin yanэnda, Эmam Юafii gibi birзok bьyьk alime gцre, bu isim mьrteceldir/ tьretilmemiюtir, sadece Allah iзin kullanэlan bir цzel isimdir.

Эlah mabud manasэna gelir. Bu kelime bu aзэdan hem batэl ilahlar, putlar iзin kullanэlэr hem de hakikо mabud olan Allah iзin de kullanэlэr. “ La ilahe illellah ” sцzь bu iki hususu da iзinde barэndrэmэюtэr. Fakat, Yьce ya­ratэcэyэ sadece mabut vasfэyla deрil, bьtьn sэfatlarэnэ зaрrэюtэran bir un­vanla zikretmek istediрimizde bunu Allah ismiyle yaparэz. Зьnkь, bu isim ancak bцyle kapsamlэdэr.

Эlah ve tanrэ kelimeleri, “ Allah ” lafza-i celalin yerini tutamaz. Bu se­beple, “ tanrэ ” kelimesi ile “ ilah ” kelimesi birbirinin yerine kullanэlabilir.

Bir вyet-i kerimede “En gьzel isimler Allah’эndэr. Allah’a bu isimlerle dua ediniz” (Araf Sыresi, 180) buyurulur. Bu вyet, Cenab-э Hakkэn birзok isimlerinin bulunduрuna iюaret etmektedir. Her birisi gьzel ve ulvо mвnвlar ihtiva eden bu yьce isimlere “ gьzel isimler ” mвnвsэnda “ Esmвь’i-Hьsnв ” denilmektedir. Bu Эlвhо isimlerden bazэlarэ юunlardэr: “ Vвhid, Evvel, Вhir, Zahir, Bari, Musavvir, Rahman, Rahоm, Hayy, Kayyum, Halim, Kerоm, Tevvвb, Rezzвk, Muhyо, Mьmоt. ”

Bid’at Diyenlerin Эtirazэ

Selefi gцrьюь ьzere olduрunu iddia edenlerin itibar ettikleri вlimleri olan Эbn Teymiye der ki; “Allah Alla diye zikretmek sьnnetten зok uzak, bid’atэn en iзinde ve юeytanэn saptэrmasэna en yakэn olandэr”.[1348]

Bid’at deрildir Diyenlerin Gцrьюь:

Kitaptaki konular birbiriyle iliюkili Tevessьl, bir velinin kerametinden faydalanэp istemek ve rвbэtanэn feyz istemek kэsmэ, tesbihe bid’at denmesi gibi. Okuyucularэn bir kэsmэ merak ettiрi bir bцlьmь okuyor, diрer yerleri ise okumayabiliyor. Biz de mecburen, konunun tam anlaюэlmasэ iзin okuyu­cunun kafasэnda eksik bir kэsэm kalmasэn diye, istiрase ve bid’at konulula­rэnэ bazэ konularda tekrarlamak zorunda kaldэk.

Bid’at konusu geride, “Rabэta Bid‘at mi Bid‘at ne demektir?” konu­sunda geniю bir юekilde aзэklandэ. Burada konunun konu iзinde anlaюэlmasэ iзin kэsaca tarif etmek durumundayэz.

Bid’atin Юer’i Anlamэ

Hakkэnda юer’i bir delil olmaksэzэn yapэlan uygulamalardэr. Эslвm юeri­atэnda aslэ olmayan birюeyi icad etmek demektir. Yani Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem dцneminde mevcut olmayan ve dini kaynak­larda delili bulunmayan akоde, ibвdet, dini bir yasaklama vs. gibi alanlar iзin olan kullanэmdэr.

Юer’i anlamdaki bid’atler; Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’in “Sonradan ortaya зэkan юeyler bid’attir ve bьtьn bid’atler sapэklэktэr” ifa­desi bu anlamdadэr.

Юer’i эstэlahta ise; bьtьn bid’atler dalвlettir. Bid’atin юer’i anlamda gьndeme gelmesi юьphesiz sapэklэktэr. Zira Allah-u Teвlв dinini tamamlamэю ve kullarэ iзin olan nimetini kemale erdirmiюtir. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’den sonra hiз kimsenin dine, akide ve ibвdet konusunda bir юey sokmaya, dinо bir юiar ihdвs etmeye veya ondan bir юey eksiltmeye, dini bir uygulamanin niteliрini deрiюtirmeye (cehrо kэrвat olmayan namaz­larda cehri kэrвat ihdвs etmek gibi), mutlak bir hьkmь zaman ve mekan aзэsэndan olsun, bireysel ve toplumsal aзэdan olsun, Юari’den bir delil gelmedikзe kayэtlandэrmaya etkisi yoktur.

Bid’atin Lugat Anlamэ

Dinde aslэ olan Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem dцneminde aslэ benzeri mevcut olan ve dini kaynaklarda delili bulunan birюeyi icad etmek demektir.

Lugat anlamэnda kullanэlan dinde aslэ olan bir юeyi icat etmek ve Sьn­nete muhalif olmayan mutabэk olan юeylerde kullanэlan bid’at kavramэ, юer-i yцnьyle kastedilen sapэklэk anlamэndaki bid’atler deрildir. Юer’i anlamdaki bid’atle karэюtэrэlmamalэdэr.

Gьnьmьzdeki yapэldэрэ юekliyle bire bir Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem dцneminde olmayan fakat benzeri aslэ olup, hakkэnda юer’i bir delil dayalэ olarak yapэlan uygulamalardэr. Hadislerin yazэya geзirilmesi, teravih namazэ vb... Bunlarэn lugat an­lamэnda bid’at olarak adlandэrэlmasэ cвizdir, zira bunlarэn sьnnette aslэ ve uygulamasэ vardэr.

Mesala minare Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem zamanэnda yoktu. Ama ezan yьksek bir yere зэkэlarak okunuyodu. Yani aslэ vardэ. Ezanэ minarede okumak, Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem zama­nэndan sonra icat edilmesi yцnьyle bid’at olmakla birlikte, Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem zamanэnda yьksekte okunmasэ gibi bir aslэ, ben­zeri olmasэ, Kuran’a ve Sьnnete aykэrэ olmamasэ yцnьyle sapэklэk ifade edilen Эslвm юeriatэnda aslэ olmayan birюeyi icad etmek anlamэnda olan юer’о anlamda bidat deрil, lьgat anlamэnda bid’attэr. Yani Bid’at-э hase­nedir.

Dikkat edin iki юekliyle de bid’at diye anэlэyor. Ama biri caiz, diрeri ise caiz deрildir.

“Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’in “bьtьn bid’atler dalвlettir”

Эmвm Rabbвnо: Bid’atin hepsi kцtьdьr, gьzeli olmaz demektedir; Bu­nun izahэ bid’atin hasenesi veya gьzeli olmaz; Hepsi seyyie, yani kцtьdьr, diyenler юer’i эstэlahэ kastediyorlar, lьgat ma’nasэndaki bid’ati kastetmi­yorlar. Bid’atin gьzeli de vardэr diyenler юer’i эstэlahэ kastetmeyip lьgat ma­nasэnэ murad ediyorlar.Yani her iki guruba gцre bid’atэ hasene lugat manada bidd’at deрildir. “Bid’at-э hasene” mefhumunu kullanan sahabe bunu юer’i anlamda deрil, lьgavi anlamda kullanmэюlardэr.

Вlimlerin kastэ aslэ dinde olan ve insanlarэn sonradan keюfettikleri amellerdir. Dolayэsэyla burada kullanэlan “bid’atэ hasene” lafzэ юerri istilahta deрil, lugavidir.

Bid’at kavramэ bazen юer’i bir konu hakkэnda kullanэlэr. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’in; “sonradan ortaya зэkarэlan her юey bid’attэr ve her bid’at de sapэklэktэr” ifadesi bunun цrneрidir.

Hz. Цmer radэyallahu anh’эn, insanlarэ teravih iзin topladэрэ ve onlarэn da buna devam etmesi ьzerine sцylediрi “bu ne gьzel bid’attir” sцzь lugat anlamэndadэr, юer’о deрildir.

Hz. Цmer radэyallahu anh’in kasdэ, bu uygulamanэn 20 rekat юekilde daha цnce mevcut olmadэрэ, ancak dinde aslэnэn bulunduрunu Resыlullah’эn kэldэрэnэ ifade etmekti.”

Kur’an-э Kerоm Peygamber efendimiz zamanэnda noktalama iюaretleri olmadan yazэlmэюtэ. “B, Nun, Ю, T, F Kaf, Cim, Ha” gibi harflerin noktalarэ olmadэрэ gibi “esre, цtre” gibi harekeler de yoktu. Hemze ve юedde yoktu. Hazreti Osman zamanэnda bile bu noktalama iюaretleri yoktu. Bu noktalama iюaretlerini sonradan Kur’an-э Kerоm’e ekleyen bir sahabi bile deрildi. Bu kiюi tabiоlerden idi; adэ ise Yahya b. Yamэr’dэr. Allah ondan razэ ol­sun. Alimler bu юahsa ey Yahya, sen Allah’эn kitabэ ile mi oynuyorsun.

Sen Ebы Bekir ve Цmer’den daha mэ akэllэsэn dememiюler ve bu du­rumu gьzel gцrmьюlerdir. Tabiоn ьlemalarэndan olan Sahib es-Sьnen Ebы Bekir b. Ebы Dвvud Masahif kitabэnda bunu zikretmiюtir.

Hemze ve юeddeyi ise daha sonradan Hasan el-Bэsrо (Allah ondan razэ olsun) tarafэndan eklenmiюtir. Alimler buna da itiraz etmemiюtir.

Peygamber Efendimizin vefatэndan sonra yapэlan tьm bid’atlar ha­ramdэr diyenler var.

Derlerse ki sizin yaptэрэnэz bidatin iyisi kцtьsь olmaz sonradan olan dine sokulan her юey bidattir haramdэr derlerse Mьslim Sahih ’inde Cabir radэyallahu anh’den o da Nebо sallallahu aleyhi ve sellem’den юцyle dediрini rivвyet etti.

Nebо sallallahu aleyhi ve sellem hutbesinde юцyle derdi:

Hiз юьbheniz olmasэn ki sцzlerin en hayэrlэsэ Allah (Celle Celвluhы)’nun hitвbэ, yollarэn en hayэrlэsэ Hz. Muhammed sallallahu aleyhi ve sellem’in yolu, iюlerin en юerlisi sonradan оcвd edilenleridir ve her bid’at sapэklэk­tэr.[1349]

Biz de юцyle deriz: O zaman Resulullah zamanэn da, dцrt halife za­manэn da, bir kэsmэ sahabe zamanэnda bile yok iken sonradan kur’an’a ek­lenen esre, цtre, nokta, юedde, cezim bunlarэ kurandan зэkartmamэz lazэm зьnkь sizin mantэрэnэza gцre bidat olmuю oluyo.bunlarэ зэkartэrsak gьnь­mьzdeki bir Arap bile Kur’an’э okuyamaz. Bunun gibi daha bir зok misaller var

“Bid attir, haramdэr.” Diyenler gariptir bidat dediklerini kendileri bunu bьgьnkь camilerimizde yapmaktadэrlar. Camilerde imamlarэn namaz kэlarken durduklarэ mihrap peygamber efendimiz zamanэnda yoktu. Dцrt halife zamanэnda da yoktu. Resыlullah’эn mescidinde mihrap yoktu.

Mihrabэ ilk yapan peygamber efendimizden yaklaюэk doksan yэl sonra gelen halife Hz. Цmer b. Abdulaziz’dir. Эlk yьksek minareleri yaptэran da O’dur.

Minber ise Peygamberimiz zamanэnda ьз basamaktan ibaret idi. Юimdi ise mimberlerin зoрu ьз basamaktan fazladэr.

Mьslimde olan bir rivayette Hz. Alо, Hz. Цmer’in iзki iзeni seksen defa kэrbaзlattэрэnэ duyduрunda юцyle demiюtir; “Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem iзki iзeni kэrk defa, Hz. Ebы Bekir radэyallahu anh kэrk defa, Hz. Цmer radэyallahu anh ise seksen defa kэrbaзlatmэюtэr. Hepsi sьnnettir. Ama ilki benim en sevdiрimdir.”

Hz. Цmer bu hadisede peygamber efendimizin uygulamasэndan fazla sayэda kэrbaз vurdurmasэna raрmen Hz. Alо radэyallahu anh bu konuda hepsi sьnnettir demiюtir.

Цmer iзin hatalэdэr dememiюtir. Hazreti Цmer’e sen kцtь bir bid’atзэsэn Эslвm’da olmayan bir юey getirdin dememiюtir. Ayrэca sahabilerden hiзbiri “Muhammed” kelimesinden sonra “sallallahu aleyhi vesellem” yazdэрэ sabit olmamэюtэr. Bunu alimlerimiz daha sonraki zamanlarda bu юekilde yazmэю ve bugьn Mьslьmanlarэn gьzel bir alэюkanlэрэ haline gelmiюtir. Hiзbir alim, bu kцtь bir bid’attэr, Muhammed sцzcьрьnden sonra “sallallahu aleyhi vesellem” yazmak din dэюэ ya da dine sonradan eklenen kцtь bir юeydir dememiюtir.

Tьm Mьslьmanlar bunu gьzel bir amel olarak algэlamэю ve uygulamэю­lardэr. Hafэz Эbn Haceri’in hakkэnda isnadэ hasendir dediрi Ebы Davud’un ri­vayet ettiрi ve aynэ zamanda sahih mьslimde bulunan bir rivayette Hazreti Цmer’in oрlu Abdullah namazэn teююehhьdь esnasэnda kelimeyi юehadetten sonra “Allah’эn ortaрэ yoktur” anlamэna gelen “vehdehu le юerike lehu” demiюtir.

Bunu kendisinin eklediрini Peygamber Efendimizin bцyle bir юey цр­retmediрini sцylemiюtir. Эbn Davud bunu rivayet etmiю Hafэz Эbn Hacer ise isnadэnэn hasen ol­duрunu sцylemiюtir. Bunu yapan Abdullah ise Эslвm aleminde ьlemalэрэ юьphe gцtьrmeyen bir kiюidir.

Allah’э zikretmenin, zikir yapmanэn aslэ вyetlerde, Resыlullah ve sa­habede mevcut olmasэ, Kuran’a ters bir yцnь olmamasэdan dolayэ, sapэklэk ifade edilen Эslвm юeriatэnda aslэ olmayan birюeyi icad etmek anlamэnda olan юer’i anlamda bir bid’at deрildir. Allah’э zikretmenin, zikir yapmanэn aslэ вyetlerde, Resыlullah ve sahabede mevcut olmasэ, Kuran’a ters bir yцnь olmamasэdan dolayэ “bid’at-э hasene” olan lugat anlamэnda bir bid’attir.

Вyette olan, Hak Teвlв юцyle der: “Rabb’inin ismini zikret!”

Bu вyette gцre Rabbinin ismini zikret, diyor. Rabbimizin isimleri belli. Allah (Celle Celвluhы) Эsra 110. вyette Allah ve Rahman isminin gьzel isim­lerinden olduрunu teyit ediyor. Benim gьzel ismim, diyor вyette. O zaman

قُلِ ادْعُوا اللهَ أَوِ ادْعُوا الرَّحْمَنَ أَيًّا مَا تَدْعُوا فَلَهُ الاَسْمَاءُ الْحُسْنَى

“De ki, ister Allah diye zikredin зaрэrэn, ister Rahman diye зaрэrэn, hangi gьzel isimlerle зaрэrэrsanэz O’nundur...” [1350]

Hadiste: Yeryьzьnde Allah Allah denildikзe kэyamet kopmayacak­tэr.[1351]

Ayrэca, Resul-i Ekrem Efendimiz bir gece secde ederken ya Allah, ya Rahman, demiюtir. Bьtьn юu yukarэda gцsterdiрimiz delillere bakэn bide ellerinde Allah Allah diye zikri yasaklэyan bir вyet veya hadis olmadэрэ halde Эbn Teymiyye’nin yorumuna yapэюэp bid’at diyenlere bakэn.

 

MЬSLЬMANLARIN YAPTIKLARI CЭHAD METOTU DOРRUMU

 

⇐ Предыдущая34353637383940414243Следующая ⇒

Поделиться:

Воспользуйтесь поиском по сайту: