Rвbэta, Hindlilerin Yogasэndan Alэnmamэdэr?

ЭTЭRAZ:

Rвbэta, Hindlilerin yogasэndan alэnmadэr. Zоrв, aralarэnda зok bьyьk benzerlikler vardэr…

CEVAP:

Mьюriklere din ve imanla ilgili konularda benzemek haramdэr.Onlarэn bayramlarэnэ kutlamak,Onlarэn fiillerini yaparak цrf adetlerinde onlara uyum saрlamak, onlar gibi hareket etmek Resulullah tarafэndan yasaklan­mэюtэr.

Fakat buradan зэkarak mьslьmanlarэn yaptэрэ юeylerin kaynaрэnэ budistlerlerden alэnma diye bir kэyas yapэlэrsa bu yanlэю olur.

Budistler ve diрer bвtэl dinlerdeki duв ve secde bьyьk цlзьde Эslвmdakine benziyor diye bunlarэn da onlardan alэnma olduрunu mu iddiв edeceksiniz? Namaz, Oruc, Ka’beyi Tavвf, Allah celle celвlьhы rэzвsэ iзin su daрэtmak, sьnnet olmak, Nikвh olmak, kэsmо farklэlэklar ve istisnвlar bu­lunsa da, Yahыdоlerde, Hristiyanlarda, hattв mьюriklerde dahо vardэr, diye, bunlar onlardan alэnmadэr mэ diyeceksiniz? Bu nasэl kэyas? Hattв asrэmэzэn mьюrikleri putlaюtэrdэklarэnэn heykelleri etrafэnda tavвf ediyorlar diye Ka’beyi tavвf mэ etmeyelim. Allah’a, Meleklere, Kitвplara, Peyрamberlere Вhiret gьnьne оmвn etmek birtakэm yanlэюlэklarэ bulundursalar da yine Yahыdоlerde ve Hэristiyanlarda dahо vardэr, diye, Эslвmiyet bunlarэ onlardan aldэ mэ diyeceksiniz?

Peygamber efendimiz, peygamberliрinden цnce diрer Arablar sarэk sarardэ. Yahudiler takke ile namaz kэlarlardэ. Юimdi sarэk ve takke yahudi adeti deyip bunlarla namaz kэlmayalэm mэ?

Hristiyan rahibeler" Зarюaf giyiyorlar. Зarюaf Hristiyan rahibelerinden geldiрi iзin giyilmesi caiz olmaz diyebirmiyiz? Bцyle bir kэyas doрru olurmu.

Эbni Вbidоn hazretleri, “Yemek, iзmek ve giyinmek gibi вdetlerde, de­рiюik юekillerden зirkin, zararlэ olanlarэnэ kвfirlere benzemek niyetiyle yap­mak tahrоmen mekrыhtur Zararlэ olmэyanlarэ, onlara benzemeye цzen­me­den yapmak, kullanmak mekrыh olmaz” demiюtir.

Rasыlьllah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'de rahiplerinkine benzer bir takunya giymiюtir. Юa­yet bu gibi hususlarda benzemek kesin olarak yasak olsaydэ, Hz. Peygamber bunu yapmazdэ.

Mьюriklere benzeme noktasэndan ele alэndэрэ zaman aksine sakal bэ­rakmanэn haram olmasэ gerektiрi hьkmьne varэlэr. Zira bugьn birзok rahip ve gayr-i mьslimler de sakal bэrakmaktadэrlar. Bazэlarэ bэyэрэnэ kesip sakalэnэ uzatmaktadэr.

Safa ve Merve arasэnda sa'y yapmak Эbrahim (a.s)'эn dininden geldiрi halde, sэrf cahiliyede de yaptэklarэ iзin, mьslьman olduktan sonra bu ameli yapmaktan зekindiler. Bu tavэrlarэ sadece Safa ve Merve'ye has deрildi Cahiliye dцneminde tabi olduklarэ bьtьn kural ve dьюьnceleri tekrar gцzden geзirdiler, Эslam'a uygun olanlarэnэ alэp uygun olmayanlarэ terkettiler

Zaten Эslam dini cahiliyede iюlenen amellerden Эslam'a uygun olanlar hakkэnda hьkmьnь belirtiyor ve onlarэ yalnэz kendisine baрlэyordu. Bцylece o mьslьmanlar yaptэklarэ amelleri, cahiliye pisliрinden birer adet olarak deрil, Allah'tan gelen birer emir olarak yerine getiriyorlardэ Allah’эn (Celle Celalьhь)'nun Safa ve Merve arasэnda sa'y yapэlmasэ hakkэnda hьkьm indirerek bu amelin yapэlmasэnэ istemesi, cahiliye dцneminde yapэlэp da sonradan mьslьmanlarэn юьpheyle baktэрэ ve daha sonra Allah (Celle Celalьhь)'эn hakkэnda hьk­mьnь bildirdiрi amellerden sadece bir tanesidir.

Эslam'a giren kiюi, ilk andan itibaren, цnceki tьm fikir, adet ve dьюьn­celerine юьpheyle bakar. Onlardan Эslam'a uygun olanlarэ alэr, uygun olma­yanlarэ bэrakэr. Cahiliyede iken yaptэрэ bir ameli, Эslam'a girdikten sonra tekrar yapэyorsa, bunu, cahiliyeye ait bir amel olarak deрil, Эslam'эn izin verdiрi bir amel olarak yapar.

Rabэtadaki hatэrlamak dьюьnmek tefekkьr etmek; le ilgili hadisler ol­duрu iзin, islam izin verdiрi iзin yapэlэyor. Bununla beraber rabэta, ictihadi bir meseledir. Bazэ bьyьk zatlarэn ictihadэ neticesinde ortaya зэkmэюtэr. Onu kabul edip uygulayan kimseyi юirk ile itham etmek, “Hindlilerin Yogasэndan alэnmadэr” demek bьyьk bir vebal olduрu gibi, herhangi bir kimse de onu kabul etmediрinde o kimsenin kь­fьrle itham edilmesi doрru deрildir. Bu mesele, diрer ictihadi meseleler gibi deрerlendirilmelidir.

Her kim kendi isteрiyle bir hayэr yaparsa muhakkak ki Allah Юakir'dir, Alim'dir. Kim, Allah'эn farz kэldэрэ юeyler dэюэnda, Allah iзin nafile bir amel iюlerse, muhakkak ki Allah onu bilir ve onun karюэlэрэnэ verir Зьnkь Allah юakir'dir, Alim'dir

Rabэtanэnэn Budislerden, Hindulardan esinlendiрini sцylerken bir in­sanэ dьюьnmek hatэrlamak ile ilgili hadisleri bilmiyor musunuzki ki Mьslumanlarэn Hindulardan Budistlerden esinlendiрini iddia ediyorsunuz.?

Hazreti Hasan radэyallahu anh'эn Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem’i зok iyi tarif eden dayэsэ (Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in Hazreti Hatice radэyallвhu anhв’dan ьvey oрlu olan) Hazreti Hasan radэyallahu anh Hind b. Ebо Hвle’ye:

“Bana Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in vasэflarэnэ anlat ki; onu hayalimde canlandэrayэm”

Эbnu’l-Esir, Ьsdь’l Gabe No 5404, 4/619, Tirmizi, eю-Юemilь’l Muhammediyye, 1/26 Beyhaki Delailь’n Nьbьvve 1/285

Hz. Tirmizi bu hadisi юerifi Sьfyan bin Veki ’den, o da Cemi’ bin Amir'den, o da Ebi Halenin зocuрundan ve Beni Temim kabilesinden Ebu Abdullah kьn­yesiyle bilinen bir zattan, o da Эbni Ebi Haleden, o da Hasan bin Ali (r.a.) dan rivayet buyurdu.

Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem’in юemailini ve цzelliklerini цр­renmek istemesi konumuz aзэsэndan oldukзa цnemlidir. Buradaki maksat onu hayalinde canlandэrmasэndan baюka bir юey deрildir.

Kudsi hadiste Allah (Celle Celвluhы) юцyle buyuruyor:

“Zira kullarэmdan velilerim, yarattэklarэmdan seзkin dostlarэm o kimselerdir ki, benim zikredilmeme (benim hatэrlanэp akla getirilmeme) onlar zikredilir (hatэrlanэp akla gelirler), onlarэn zikredilmesi (hatэrlanэp akla getirilmesi) ile de, ben zikredilirim (hatэrlanэp akla gelirim).” [1136]

Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem efendimiz buyurdular:

Allah’эn kullarэnэn en hayэrlэlarэ o kimselerdir ki, gцrьldьklerinde Allah (Celle Celвluhы) zikredilir.[1137]

Size en hayэrlэlarэnэzэ haber vereyim mi? Hayэrlэlarэnэz o kimselerdir ki, gцrьldьklerinde Allah (Celle Celвluhы) zikredilir.[1138]

Sizin en hayэrlэnэz, gцrьlmesi Allah (Celle Celвluhы) zikrettiren (ha­tэrlatan akla getiren) kimsedir.[1139]

Velilerim o kimselerdir ki, gцrьldьklerinde Allah (Celle Celвluhы) zik­redilir.[1140]

Enes radэyallahu anh’tan rivвyet edilen bir hadis-i юerifte, Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem юцyle buyurmaktadэr:

عن أنس رضى الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم:

أفضلكم الذين إذا رؤوا ذكر الله تعالى لرؤيتهم.

“En faziletli kimseleriniz o kimselerdir ki, onlarэn gцrьlmelerinden dolayэ Allah (Celle Celвluhы) hatэrlanэr.”[1141]

Yukarэdaki hadislerde gцrьldьрь gibi rabэtanэn dьюьnmek ve hatэrla­makla olan kэsmэ hadislerden esinlenerek alэnmэюtэr. Hindistan’dan getirilen bir юey deрildir. Rвbэtanэn aslэ hadislerde mevcuttur.

Resulullah da Hindulardan esinlenerek aldэ bu tefekkьr meselesini di­yebilir miyiz? Elbette diyemeyiz. Bцyle kэyasmэ olur?

ЭTЭRAZ:

Nakюоlikte, Hatm-i Hвcegвn ’da (belli sayэyэ korumak maksadэyla) taю­lar kullanэlmaktadэr. Hasan Sabbвh’эn, devleti yэkmak iзin цrgьtlediрi eюkэyв зetesi de, devlet gьзlerinin baskэnэ вnэnda halka olup taюlarla zikir yapэyor gibi oluyorlardэ. Цyleyse Hatm-i Hвcegвn Hasan Sabbah ve eюkэyв зetesinden alэnmadэr. Ayrэca Budist rahipleri de tesbihlerinde taю kulla­nэyolar.

CEVAP:

Эmвm Dвrimо, Sьnen ’inden yaptэрэ bir rivвyette “Omer b. Yahya dede­sinden nakletiрi olayэ kэsaca burda izah edicez olayэn tamamэ tesbih зekme bцlьmьnde itiraz ve cevaplar ile birlikte uzunca anlatэldэ. Oraya bakabilir­siniz. O olayda: Ebы Musa el-Eю’ari radэyallahu anh Abdullah b. Mes’ud radэyallahu anha dedi ki:

“Ey Abdullah, az цnce mescitte garibime giden bir olay gцrdьm. Ha­yэrdan baюka bir юey gцrmedim. Abdullah “Neydi o iю” diye sordu. Ebы Musa radэyallahu anh: Sonra юцyle anlattэ.

“Mescitte halka halinde oturmuю topluluklar gцrdьm. Her halkanэn ba­юэnda bir adam elinde зakэl taюlarэ olduрu halde komut veriyordu.

“Yьz defa tekbir”. Topluluk bu komutu aldэktan sonra yьz defa tekbir getiriyordu. Sonra aynэ adam: “Yьz defa la ilahe illallah deyin” diyordu. Topluluk gereрini yerine getiriyordu. Sonra yine aynэ adam “Yьz defa Sьbhanallah deyin” diye komut veriyordu. Ve topluluk yine emre uyuyor ve yьz defa Sьbhanallah diyordu.

Abdullah b. Mes’ud radэyallahu anh: “Siz o taюlarla gьnahlarэnэzэ sa­yэn, ben de size hayrэnэzэn eksilmeyeceрine dair garanti vereyim. Ey Muhammed’in ьmmeti, helakiniz ne kadar da hэzla yaklaюэyor.” diyerek bu iюin bidat olduрunu delalete yol aзacaрэnэ sцyleyerek karюэ зэkэyor.

Ebы Musa O’ise: Hayэrdan baюka bir юey gцrmedim.

Buharо, Ahmed b. Hanbel ve Yahya’nэn zayэf gцrdьkleri (Tebaranо “ el-Mu’cemь’l-Kebir ”deki rivayetine gцre farklэ olarak, Ebы Musa radэyallahu anh beni korkutan bir iю diye sцylьyor. Fakat sonra Ebы Musa radэyallahu anh’эn юцyle diyor orda;

Юьphesiz ki, o elbette yemin olsun ki kesinlikle hayэrlэ bir iюtir.

Ebы Musa radэyallahu anh bunu sцyledikten sonra yemin etmesi orada yapэlanlarэ hayэrlэ iyi bir iю olarak gцrdьрьne kesinlik kazanэyor.

Burada gцrьleceрi gibi Ebы Musa el-Eю’arо radэyallahu anh ile Abdullah b. Mes’ud radэyallahu anh gцrью ayrэlэрэ vardэr.

Bir sahabe bu iюi hayэrlэ baюka sahabe bidat olarak gцrьyor.

Sahabilerden bazэlarэ, Kur’вn’эn toplanэp Mushaflaюtэrэlmasэnэ Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem tarafэndan yapэlmadэрэnэ iзin bid’at diyorlardэ. Hazreti Цmer radэyallahu anh ise bunu bid’at olarak gцrmedi.

Kimi вlimlerin sahabi kavlini hьccet gцrmediрi rivвyet edilse de Эslвm вlimlerinin cumhuru onu delil gцrьp, baрlayэcэ kabul ederler. Hanefоler de onlardandэr. Hatta bazэ rivвyetlerde, bunu Эslвm вlimle­rinin sadece cumhuru deрil, hepsi kabul eder. Yalnэz bir sahabi kavline ters, baюka bir sahabi kavli varsa tercihe gidilir, birisi alэnэr.[1142]

Sufiyye de burada gцstereceрimiz sahвbeden birзoklarэnэn fiilini ve Nebо sallallahu aleyhi ve sellem efendimiz, taюlarla tesbоh etmeyi gцrme­sine raрmen yasaklamadэрэndan dolayэ, bir takrоrо sьnnet bulunmaktadэr. Эюte Sufiyye de Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem efendimizin bu tak­rirlerini esas alarak ve baюka birзok sahabenin yaptэklarэnэ da delil alarak Abdullah b. Mes’ud radэyallahu anh’эn deрil de, Ebы Musa el-Eю’arо radэyallahu anhэn kanвatini seзmiюlerdir.

Bu konu tesbih зekmek bidatmi konusunda geniю bir юekilde aзэklana­cak ileride o konuya baktэрэnэz zaman orda gцrьleceрi ьzere Hatm-i Hвcegвn Hasan Sabbah ve eюkэyв зetesinden alэndэрэ sцylenen sцzьnьn doрru olmadэрэ sahebeden alэndэрэ ortaya зэkmaktadэr.

Budist rahiplerin tesbihlerinde taю kullanmasэ meselesi ise ileride tesbih bцlьmьnde birзok sahabenin tesbihte taюlarэ kullandэрэna dair цr­nekler verilecek. Burda bir tanesini verelim юimdilik.

Ebы Dвvыd, Tirmizо, Nesво, Эbn Mвce, Эbn Hibbвn ve Hвkim Sa’d b. Ebо Vakkвs radэyallahu anhu’dan rivвyet etmiюler ve bu rivвyetin Tirmizо hasen, Hвkim de sahih olduрunu sцylemiюlerdir:

“Sa’d ve Nebо sallallвhu aleyhi ve sellem bir kadэnэn yanэna girmiюler, kadэnэn цnьnde de hurma зekirdekleri veya kьзьk taюlar vardэ; tesbоh edi­yordu. Bunun ьzerine Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem, ‘bundan dahв kolay’ veya (rвvоnin tereddьdь) ‘daha efdal olanэ sana haber vereyim mi?’ buyurdu…”[1143]

Dikkat edin Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem, ‘Daha efdal olanэ sana haber vereyim mi?’ derken sahabenin yaptэрэnэ da efdal olarak gцrь­yor. Юimdi o sahabe taюlarla zikri budist rahiplerden aldэ diyebilir miyiz? Kэyas yapabilirmiyiz? Elbette bцyle bir kэyas olmaz.

Юu husыsta deрil herhangi bir delоl, basit ve zayэf bir ipucu ve karоne var mэdэr, varsa nedir? Biz diyoruz ki, yoktur; зьnkь bцyle bir delоle зok muhtвc olmasэna raрmen bunu kendisi de getirememiюtir. Цyleyse delоlden doрmayan mьcerred bir imkвn ve ihtimвl akэllэlarca mu’teber olamayaca­рэndan, юu iddia saзma bir iddiadan baюka bir юey deрildir.

Юu mьbtezel iddiвlarэndaki delоl veya karоne mьcerred/salt kэsmо ben­zerlikler ise, Эbn-i Sebe, Kuzmвn ve Abdullah Эbn-i Ubeyy Эbn-i Selыl ve benzeri gizli kвfirler olan mьnвfэklarэn kendilerini mь’minlerden gizlemek iзin namaz kэlmalarэ oruз tutmalarэ zekвt vermeleri ve bazen cihвd etme­leri, Эslвm’a ve Mьslьmвmlara gцre birer farz olan юu ibвdetlere gцlge dь­юьrьr mь? Elbette dьюьrmez, deрil mi? Цyleyse, mь’minlerin yaptэрэ gьzel bir iюi kвfirlerin kцtь maksadlarla yapmasэ, gьzel olmaktan зэkarmaz.

Bцylesi bir delоl getirme “yцntem”i hangi “bilimsel” esaslara dayan­maktadэr? Hiзbir цlзьye dayanmamaktadэr. Bцylesi bir delоllendirme yцn­temi, ilmоlikte uzaktэr.

ЭTЭRAZ:

Nakюibendilerce tarikatэn birinci halkasэ sayэlan Hazreti Ebы Bekir Sэddоk gerзekten bцyle bir tarikatэn baюэ olduрunu biliyor muydu? Bu ko­nuda kesin bir delil var mэdэr?

CEVAP:

Abdulganо en-Nablusо, Reddь’l-Cвhil isimli kitabэnda юцyle diyor: (Hazreti Ebы Bekir radэyallahu anh maрarada Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in arkadэюэydэ. Kur’вn-э Mecid’de bildirildiрine gцre, Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem Ebы Bekir’e radэyallahu anh maiyyet (Allah ile beraber oluю) murakabesini telkin etmiюtir. Bu bцyledir: Зьnkь, Nebi sallallahu aleyhi ve sellem Ebы Bekir’de radэyallahu anh beюer olmanэn aрэrlэklэ oluюunun gereklerinden olan ьzьntьyь hissedince onu ьzьlme sцzь ile bu ьzьntьden nehyetti. Ve ona “Юьphesiz ki Allah bizimle beraberdir” yani Allah’эn bizimle beraber oluюunu dьюьn ve murakabe et: Зьnkь kim ilвhо beraberliрi murakabe ederse ve nurani haletle eriyip yok olursa, onu ьzьntь ve diрer beюer olmanэn gerektirdiрi юeyler istila edemez, dedi.

Muhammed Pвrisв (k.s) hazretlerinin (ki bu юahэs Buhвrв’nэn hadis вlimlerinin ileri gelenlerindendir.) Fasl-э Hitab ’эndan naklederek юцyle yazmaktadэr: Nebi sallallahu aleyhi ve sellem Ebы Bekir’e radэyallahu anh kalbi zikri maрarada ьзleyerek telkin etti.

Эbn Hacer el-Mekkо, el-Fetвvв el-Hadisiyye ’de юцyle demiюtir: Ebы Be­kir radэyallahu anh gizli Цmer de aзэk zikrederdi. Nebi sallallahu aleyhi ve sellem onlara цyle yapmayэn buyurmadэ. Aksine onlarэ ikrar etti. (Bu iюle­rinde takrir buyurdu.) [1144]

Hazreti Ebы Bekir es-Sэddоk radэyallahu anh tarikat silsilesinin bir hal­kasэ olduрunu sцylemenin bu yolu bьtьn teferruatэyla o tesis etti, demek olmadэрэnэ her akэllэ вlim bilir. Hatta silsilenin birinci halkasэ Resыlullah’tэr sallallahu aleyhi ve sellem. Юimdi hiзbir Nakюо tarikatэ mensubu, tarikatэ Resыlullah kurdu iddi­asэnda bulunmaz. Цyleyse onlarэn silsilede yer almasэ ne demektir? Bunu bilmek lazэm bilinen bir gerзek var ki: Bьtьn mezheplerin ucu Resыlullah’a dayanэr. Yani mezheplerin birinci halkasэ odur. Evet цzь, юekli ve mьhim teferruatэ itibariyle Nakюоliрin ilk kurucusu Ювh-э Nakюibend’dir (k.s) ondan aюaрэdaki zincir halkalarэ onun tesis ettiрi yolu aynen tevarus etmelerinin yanэnda bir takэm ilaveler yaptэklarэ da olmuюtur.

Bunlar bazэ teferruatdaki tekmillerdir. Asэlda deрildir. Yukarэdakiler ise birbirlerinden ilim ve manevi terbiye alэp vermekte olan kimselerdir. Zikir, murakebe, zьhd, takva, terbiye ve sьlьk noktalarэnda umde olan юahэslar, iюte bu silsilede birer halka olmuюtur. Hazreti Ebы Bekir radэyallahu anh gibi.

Rвbэta hakkэnda, ayrэ bir kitab oluюacak юekilde bilgiler yazэlabilirdi. Nitekim sadece rвbэta hakkэnda yazэlmэю kitaplar vardэr.

Bizim amacэmэz зok kэsa bir юekilde, her iki tarafэn kabul edebileceрi ortak bir noktayэ vurgulamaktэr. Tabiо ki baюarэlэ olup olamayacaрэmэz bi­linmez, ama Mьslьmanlarэn birliрini dьюьnen iyi bir Mьslьman iзin yeterli olacaрэ kanвatindeyiz.

Rвbэtanэn amacэ gafleti kovup, kalbin zulmetini def ederek юeytanэn vesveselerinden kurtulmak sыretiyle “rвbэta-э huzura” ermektir. Yani sвlikin daima Allah’эn huzurunda bulunduрu duygusuna ermesini saрlamak­tэr. Her an Allah’э karюэmэzda gцrьr gibi yaюamaktэr. Bunu saрlamak зok zor bir iюtir. Зьnkь Allah mьюahhas bir varlэk deрildir. Bunu kavramak iзin ku­lun zihnen ve manen yoрunlaюmasэnэ saрlayacak mьюahhas bir objeye ihti­yaз vardэr. Tasavvufta bu obje Allah’эn en mьkemmel tecellоlerinin mahzarэ olan “Эnsвn-э kвmil” konumundaki юeyhtir. Sвlik цnce bu insвni kвmile, ardэndan Hazreti Resыl’e ve onun ardэndan Rabb-э Mьteal’e kalbini rabtetmeli ve bu sыretle huzur-э kalbe erip fenв fillвh’a varmalэdэr.

Rвbэtaya somuttan soyuta geзmek iзin ihtiyaз vardэr. Эnsanoрlu doр­rudan “Her nerede bulunursa bulunsun Allah’эn huzurunda olduрu” duygu­sunu canlэ tutabilmede zorlanmaktadэr. Buna muktedir olabilenler iзin rвbэtaya ihtiyaз yoktur.

ЭTЭRAZ:

Rabэta bid‘attir. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem “bьtьn bid‘atler dalвlettir” demiюtir. Rabэtaya Bid‘at-э hasenedir demeye kimsenin hakkэ yoktur. Hazreti Цmer’in radэyallahu anh’эn teraviyi yirmi rekвt kэldэ­rэlmasэna "bu ne gьzel bid‘attir" demesi bid‘atleri gьzel gцstermeye delil olarak kulanэlabileceрini kabul etsek bile ki, bu mьmkьn deрildir, hiз kim­senin sцzьnьn Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’in sцzь ile зatэюmasэ caiz deрildir. Bu sцzьn, Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’den sonra ьmmetin en faziletli insanэ olan Hazreti Ebu Bekir ve Hazreti Цmer’e yahut baюkasэna ait olmasэ durumu deрiюtirmez.

Bid‘at-i hasene olduрu iddia edilen her юeyin cevabэ bununla verilir. Binaenaleyh, hiзbir konu hakkэnda bu bid’at-э hasenedir demeye kimsenin hakkэ yoktur, zira Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’in “bьtьn bid‘atler dalвlettir” sцzь elimizde keskin bir kэlэзtэr, diyorlar.

Bir yandan da юцyle diyorlar: Эbn Receb юцyle demektedir:

“Selefin bazэ bid‘atlarэ hasene addetmesi, юer’о anlamэyla deрil, lugat anlamэyladэr. Цmer radэyallahu anh’эn "bu ne gьzel bid‘attir" sцzь bu cьm­ledendir. Цmer radэyallahu anh’эn kasdэ, bu uygulamanэn bu юekilde daha цnce mevcut olmadэрэ, ancak dinde aslэnэn bulunduрunu ifade etmekti.”

CEVAP:

Haklэ зэkmak iзin doрru bir sцzden yola зэkэp, yanlэю bir gцrью beyan ediyorlar. Evet, hiз kimsenin sцzьnьn Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’in sцzь ile зatэюmasэ caiz deрildir. Hazreti Ebu Bekir radэyallahu anh ve Hazreti Цmer radэyallahu anh bunu anlayamadэ da, siz anladэnэz цyle mi?! Hazreti Цmer radэyallahu anh’in "bu ne gьzel bid‘attir" sцzь Peygam­ber sallallahu aleyhi ve sellem’in sцzь ile зatэюэyor mu size gцre?

Bir yandan, binaenaleyh, hiзbir konu hakkэnda bu bid‘at-э hasenedir demeye kimsenin hakkэ yoktur diyeceksiniz. Bir yandan da “Selefin bazэ bid‘atlarэ hasene addetmesi юer’о anlamэyla deрil, lugat anlamэyladэr. Цmer radэyallahu anh’эn "bu ne gьzel bid’attir" sцzь bu cьmledendir, diyerek Selefin bazэ bid‘atlarэ hasene olarak gцrdьklerini itiraf ediceksiniz. Bu ne bьyьk зeliюki bцyle! ‘Bьtьn bid‘atler dalвlettir’ sцzь elimizde keskin bir kэlэзtэrtэr diyorsunuz. Evet, o kэlэзla elinizi kesiyosunuz, ama farkэnda deрil­siniz! Цnce bid‘at nedir kэsaca tarif ile cevabэmэza devam edelim.

Rabэta Bid‘at Mi Bid‘at Ne Demektir? [1145]

Эddia:

Efendimiz aleyhisselam юцyle buyurmaktadэr: “Kim bizim bu dini­mizde, aslэnda ondanolmayan bir юey icad ederse, bu amel ondan redde­dilir.”

Rabbimiz azze ve celle bu dini tastamam ederek kemвle erdirmiюtir. Efendimiz aleyhisselвm da hiзbir юeyi gizlemeden dini bize aktarmэю, tebliр ve beyan vazifesini eksiksiz olarak yerine getirmiюtir.

Feyyыmо el-Mэsbвh ’da юцyle dedi: Allah (Celle Celвluhы) mahlыkatэ ibdв’ etmekle ibdв’ etti, onlarэ modelsiz olarak yarattэ demektir. Ebda’tь ve Ebda’tьhы onu зэkardэm ve ihdвs ettim demektir. Bu manadan olarak muhвlif hвle bid’at denilmiюtir. Bid’at ibtida’dan isimdir. Nasэl ki, rэf’at (yьkseklik) irtifa’dan ise. Sonra bunun (bid’atэn) dinde noksanlэk ve yahud fazlalэk olan юeylerde kullanэlmasэ galib oldu.

Lвkin kimi zaman bir kэsmэ mekrыh olmaz ve mьbвh bid’at diye isim­lendirilir. Bu mьbвh bid’at cinsine Юerоat’ta bir aslэn ювhidlik yaptэрэ, yahud kendisiyle bir zararэn savulduрu bir maslahatэn gerektirdiрi bid’at demek­tir. Halоfenin insanlarla iзli dэюlэ olmaktan perdelenmesi gibi.(Feyyыmо’nin sцzleri bitti.)[1146]

Bid’atin Юer’i Anlamэ

Hakkэnda юer’i bir delil olmaksэzэn yapэlan uygulamalardэr. Эslвm юeri­atэnda aslэ olmayan birюeyi icad etmek demektir. Yani Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem dцneminde mevcut olma­yan ve dini kaynaklarda delili bulunmayan akоde, ibвdet, dini bir yasaklama vesaire gibi alanlar iзin olan kullanэmdэr.

Юer’i anlamdaki bid‘atler; Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’in “Sonradan ortaya зэkan юeyler bid‘attir ve bьtьn bid‘atler sapэklэktэr” ifa­desi bu anlamdadэr.

Юer’о эstэlahta ise; bьtьn bid‘atler dalвlettir. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’den sonra hiз kimsenin dine, akide ve ibвdet konusunda bir юey sokmaya, dini bir юiar ihdвs etmeye veya ondan bir юey eksiltmeye, dini bir uygulamanin niteliрini deрiюtirmeye (cehri kэrвat olmayan namaz­larda cehri kэrвat ihdвs etmek gibi), mutlak bir hьkmь zaman ve mekвn aзэsэndan olsun, bireysel ve toplumsal aзэdan olsun, Юari’den bir delil gelmedikзe kayэtlandэrmaya yetkisi yoktur.

Bid’atin Lugat Anlamэ

Dinde aslэ olan Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem dцneminde aslэ benzeri mevcut olan ve hakkэnda юer’i bir delil dayalэ olarak yapэlan uygu­lamalardэr. Lьgat anlamэnda kullanэlan dinde aslэ olan bir юeyi icat etmek ve Sьn­nete muhalif olmayan mutabэk olan юeylerde kullanэlan bid‘at kavramэ, юerо yцnьyle kastedilen sapэklэk anlamэndaki bid’atler deрildir. Юer’о anlamdaki bid‘atle karэюtэrэlmamalэdэr.

Gьnьmьzdeki yapэldэрэ юekliyle bire bir Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem dцneminde olmayan, fakat benzeri aslэ olup hakkэnda юer’i bir delil dayalэ olarak yapэlan uygulamalardэr.

Hadislerin yazэya geзirilmesi, teravih namazэ vb... Bunlarэn lugat an­lamэnda bid‘at olarak adlandэrэlmasэ cвizdir, zira bunlarэn sьnnette aslэ ve uygulamasэ vardэr.

Mesala minare Resыlullah zamanэnda yoktu. Ama ezan yьksek bir yere зэkэlarak okunuyodu. Yani aslэ vardэ. Yьksekte ezanэ okumak minarede okumak, genel anlamda Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem zamanэndan sonra icat edilmesi yцnьyle minare bid‘at olmakla birlikte Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem zamanэnda yьksekte okunmasэ gibi bir aslэ, ben­zeri olmasэ, Kuran ve Sьnnet’e aykэrэ bir yцnь olmamasэ yцnьyle юer‘о an­lamda bid‘at deрil, lugat anlamэnda ise bid‘attir. Yani Bid‘at-э hasenedir.

Dikkat edin; iki юekliyle de bid’at diye anэlэyor. Ama biri caiz, diрeri deрil.

Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem, bid‘at hakkэnda “Bьtьn bid’atler dalвlettir” buyurmuюtur.

Эmвm Rabbвnо de: Bid‘atin hepsi kцtьdьr, gьzeli olmaz, demektedir. Bunun izahэ bid‘atin, hasenesi veya gьzeli olmaz. Hepsi seyyiedir, yani kцtьdьr, diyenler юer’i эstэlahэ kastediyorlar; lьgat manasэndaki bid‘ati kas­tetmiyorlar. Bid‘atin gьzeli de vardэr diyenler юer’i эstэlahэ kastetmeyip, lьgat ma­nasэnэ murad ediyorlar. Yani her iki guruba gцre bid‘atэ hasene lugat ma­nada bid‘at deрildir. “Bid‘at-э hasene” mefhumunu kullanan sahabe bunu юer’i anlamda deрil, lьgavi anlamda kullanmэюlardэr. Вlimlerin kastэ aslэ dinde olan ve insanlarэn sonradan keюfettikleri amellerdir. Dolayэsэyla burada kullanэlan “bid‘at-э hasene” lafzэ юerri istilahta deрil, lugavidir.

Bid‘at kavramэ bazen юer’i bir konu hakkэnda kullanэlэr. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’in; “sonradan ortaya зэkarэlan her юey bid‘attэr ve her bid‘at de sapэklэktэr” ifadesi bunun цrneрidir.

Hazreti Цmer radэyallahu anh’эn, insanlarэ teravih iзin topladэрэ ve onlarэn da buna devam etmesi ьzerine sцylediрi “bu ne gьzel bid‘attir” sцzь lugat anlamэnda dэr юer’о deрildir. Цmer radэyallahu anh’эn kasdэ, bu uygulamanэn 20 rekвt юekilde daha цnce mevcut olmadэрэ, ancak dinde aslэnэn bulunduрunu Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in kэldэрэnэ ifade etmekti.”

Hazreti Peygamber’den Sonra Bid‘at Sayэlэp Sayэlmayanlar

Hazreti Цmer radэyallahu anh’эn bu ne gьzel bir bid‘attir,[1147] sцzь bu tьrdendir. Bu (terвvоh namazэn topluca kэlэnmasэ) hayэrlэ fiillerden olunca ve methedilen fiillere dвhil bulununca, onu bid‘at diye isimlendirip, met­hetmiюtir.

Kur-an-э Kerоm’in Noktalanmasэ

Kur’an-э Kerоm Peygamber efendimiz zamanэnda noktalama iюaretleri olmadan yazэlmэюtэ. “B, Nun, Ю, T, F Kaf, Cim, Ha” gibi harflerin noktalarэ olmadэрэ gibi “esre, цtre” gibi harekeler de yoktu. Hemze ve юedde yoktu. Hazreti Osman zamanэnda bile bu noktalama iюaretleri yoktu. Bu noktalama iюaretlerini sonradan Kur’an-э Kerоm’e ekleyen bir sahabi bile deрildi.

Bu kiюi tabiоlerden idi; adэ ise Yahya b. Yamэr’dэr. Allah ondan razэ ol­sun. Вlimler bu юahsa ey Yahya, sen Allah’эn kitabэ ile mi oynuyorsun. Sen Ebы Bekir ve Цmer’den daha mэ akэllэsэn dememiюler ve bu du­rumu gьzel gцrmьюlerdir. Tabiоn ьlemalarэndan olan Sahib es-Sьnen Ebы Bekir b. Ebы Dвvud Masahif kitabэnda bunu zikretmiюtir.

Hemze ve юeddeyi ise daha sonradan Hasan el-Bэsrо (Allah ondan razэ olsun) tarafэndan eklenmiюtir. Вlimler buna da itiraz etmemiюtir.

Bizde юцyle deriz,o zaman: hala sonradan icat edilenler caiz deрildir, dalalettir derlerse, Resulullah zamanэnda, Dцrt Halife zamanэnda, bir kэsmэ sahabe zamanэnda bile yok iken sonradan Kuran’a eklenen esre, цtre, nokta, юedde, cezim bunlarэ Kuran’dan зэkartmamэz lazэm. Зьnkь sizin mantэрэnэza gцre bidat olmuю oluyor. Bunlarэ зэkartэrsak, bir Arap bile Ku­ran’э okuyamaz. Bunun gibi daha birзok misaller var.

Bidattir haramdэr diyenler gariptir bidat dediklerini kendileri bunu bьgьnkь camilerimizde yapmaktadэrlar. Camilerde imamlarэn namaz kэlarken durduklarэ mihrap peygamber efendimiz zamanэnda yoktu. Dцrt halife zamanэnda da yoktu. Resыlullah’эn mescidinde mihrap yoktu.Mihrabэ ilk yapan peygamber efendimizden yaklaюэk doksan yэl sonra gelen halife Цmer b. Abdulaziz’dir. Эlk yьksek minareleri yaptэran da O’dur.

Mimber ise Peygamberimiz zamanэnda ьз basamaktan ibaret idi. Юimdi ise mimberlerin зoрu ьз basamaktan fazladэr.

Mьslimde olan bir rivayette Hazreti Alо, hazreti Цmer’in iзki iзeni seksen defa kэrbaзlattэрэnэ duyduрunda юцyle demiюtir; “Resыlullah iзki iзeni kэrk defa, Ebы Bekir kэrk defa, Цmer ise seksen defa kэrbaзlatmэюtэr. Hepsi sьnnettir. Ama ilki benim en sevdiрimdir.”

Hazreti Цmer bu hadisede peygamber efendimizin uygulamasэndan fazla sayэda kэrbaз vurdurmasэna raрmen Hazreti Alо bu konuda hepsi sьn­nettir demiюtir. Цmer iзin hatalэdэr dememiюtir. Hazreti Цmer’e sen kцtь bir bid’atзэsэn Эslвm’da olmayan bir юey getirdin dememiюtir. Ayrэca sahabilerden hiзbiri hakkэnda “Muhammed” kelimesinden sonra “sallallahu aleyhi vesellem” yazdэрэ sabit olmamэюtэr. Bunu вlimleri­miz daha sonraki zamanlarda bu юekilde yazmэю ve bugьn Mьslьmanlarэn gьzel bir alэюkanlэрэ haline gelmiюtir.

Hiзbir вlim, bu kцtь bir bid’attэr, Muhammed sцzcьрьnden sonra “sallallahu aleyhi vesellem” yazmak din dэюэ ya da dine sonradan eklenen kцtь bir юeydir dememiюtir. Tьm Mьslьmanlar bunu gьzel bir amel olarak algэlamэю ve uygulamэю­lardэr.

Hafэz Эbn Haceri’in hakkэnda isnadэ hasendir dediрi Ebы Davud’un ri­vayet ettiрi ve aynэ zamanda sahih mьslimde bulunan bir rivayette Hazreti Цmer’in oрlu Abdullah namazэn teююehhьd esnasэnda kelimeyi юehadetten sonra “Allah’эn ortaрэ yoktur” anlamэna gelen “vehdehu le юerike lehu” demiюtir. Bunu kendisinin eklediрini Peygamber Efendimizin bцyle bir юey цр­retmediрini sцylemiюtir. Эbn Davud bunu rivayet etmiю Hafэz Эbn Hacer ise isnadэnэn hasen ol­duрunu sцylemiюtir. Bunu yapan Abdullah ise Эslвm вleminde ьlemalэрэ юьphe gцtьrmeyen bir kiюidir.

Эyi bid’at hakkэnda вlimler deрiюik цrnekler vermiюlerdir bunlardan bir tanesi hicri yedinci yьzyэlda ilk uygulayanэ Melik Elmuрaffar olan Peygam­ber efendimizin doрumunu kutlamaktэr. Melik el-Muрaffar Эbn Kesоr’in dediрi gibi Эrak’ta, вlim Allah’tan kor­kan ve cesur bir Эrbil kralэ idi. Bu kral mevlidi ilk yapan kiюidir.

Вlimleri, sadэk sufileri, hadis ehlini, devlet adamlarэnэ ve halkэ topla­yarak Allah rэzasэ ve Peygamber Efendimizin bu dьnyaya gцnderilmesine юьkьr etmek iзin Kur’an-э Kerоm okutmuю ve peygamber efendimizin haya­tэndan bahsettirmiюtir. Daha sonra yere bьyьk bir sofra serilmiю ve binlerce kuzu kestirmiю­tir. Bu sofradan toplanan tьm вlimler ve sadэk sufiler peygamber efendimi­zin doрuюuna sevinerek yemiюlerdir.

Bu davranэюэ iyi olarak karюэlamэю ve iyi bir bid’at olduрunu sцylemiю­lerdir. Krala sen peygamber efendimizin ya da onun sahabelerinin yapma­dэрэ bir юeyi nasэl yaparsэn; sen onlardan daha mэ iyi biliyorsun dememiюler aksine bu amel iyi bir bid’attэr demiюlerdir.

Эbn Hacer юцyle demiюtir: Muhdesвt, (sonradan оcвd edilen manasэna gelen) muhdese kelimesinin зoрuludur. Bununla murвd edilen, юerоat’ta aslэ olmadэрэ hвlde оcвd edilen юey demektir. Bu, юerоat цrfьnde bid’at diye isimlendirilir. Юerоat’эn delвlet edeceрi aslэ bulunan bir юey ise bid’at deрil­dir.

O hвlde юerоat цrfьnde bid’at mezmыmdur ama lьрattaki bid’at bцyle deрildir. Zоrв misвlsiz olarak ihdas edilen her bir юey цvьlen olsun, yerilen olsun bid’at diye isimlendirilir.[1148] (Эbn Hacer’in sцzь bitti.)

Эmвm Rabbвnо: Bid’atin hepsi kцtьdьr, gьzeli olmaz demektedir;

Bunun izahэ bid’atin, hasenesi veya gьzeli olmaz; Hepsi seyyie­dir/kцtьdьr, diyenler юer’i эstэlahэ kastediyorlar; (Caiz olmayan Resыlullah zamanэn da aslэ benzeri olmayan sonradan icad edilen kurana sunnete ters olan юer-i yцnьyle kastedilen sapэklэk anlamэndaki юer i bidati kastediyorlar. Lьgat ma’nasэndaki bid’ati (Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem dцne­minde olmayan, fakat benzeri aslэ ve benzeri olup hakkэnda юer’i bir delil dayalэ olarak yapэlan caiz olan) bid ati kastetmiyorlar.

Bid’atin gьzeli de vardэr diyenler Юer’i эstэlahэ (caiz olmayan) kas­tetmeyip lьgat manasэnэ (caiz olanэ) murad ediyorlar.

Yani her iki guruba gцre bid’atэ hasene юeri manadaki bidd’at deрil­dir. “Bid’at-э hasene” mefhumunu kullanan sahabe bunu юer’i anlamda deрil, lьgavi anlamda kullanmэюlardэr. Alimlerin kastэ aslэ dinde olan ve insanlarэn sonradan keюfettikleri amellerdir. Dolayэsэyla burada kullanэlan “bid’atэ hasene” lafzэ юer‘i istilahta deрil, lugavidir.

Эbni Kesоr Bid’atler Эki Tьrlьdьr Der:

1- Bid’at kavramэ bazen юer’i bir konu hakkэnda kullanэlэr. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’in; “sonradan ortaya зэkarэlan her юey bid’attэr ve her bid’at de sapэklэktэr” ifadesi bunun цrneрidir.

2- Bid’at, bazen de lugat anlamэnda kullanэlэr.

Цmer radэyallahu anh’эn, insanlarэ teravih iзin topladэрэ ve onlarэn da buna devam etmesi ьzerine sцylediрi “bu ne gьzel bid’attir” sцzь de bunun цrneрidir.[1149]

Цmer radэyallahu anh’in kasdэ, bu uygulamanэn 20 rekat юekilde daha цnce mevcut olmadэрэ, ancak dinde aslэnэn bulunduрunu Resыlullah’эn kэldэ­рэnэ ifade etmekti.

Nebо sallallahu aleyhi ve sellem mьbahlarэn tamamэnэ iюlememiюtir. Hatta kendisi iюlediрi zaman ьmmetine farz olmasэ yahut meюakkatli hale gelmesi korkusuyla bazэ menduplarэ kasten terk etmiюtir. O yьzden kim Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’in bir юeyi yapmadэ davasэyla bir юeyin ha­ramlэрэnэ iddia ederse, hakkэnda delil bulunmayan bir юey iddia etti demek­tir. Bida’atle murad edilen Юeriatэn kendisine delalet edeceрi aslэ bulun­mayan юeyler tьrьnden yapэlan icadlardэr. Юeriat’tan kendisine delalet ede­cek bir aslэ bulunan юeyler ise, lugat olarak her ne kadar bid’at ise de юe­riat’зa bid’at deрildir.

Nevevо юцyle demiюtir: Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’in her bir bid’at sapэklэktэr sцzь sэnэrlandэrэlmэю bir umыmо hьkьmdьr. Kastedilen bid’atlarэn зoрunluрudur. Lugat вlimleri demiюlerdir ki: Bid’at demek geз­miю misali olmadan yapэlan her bir iюtir. Вlimler bid’atэn beю kэsэm olduрunu sцylemiюtir: Vacip, mendub, ha­ram, mekruh ve mьbah. Vacip olan bid’atlerden birisi kelam вlimlerinin mulhid ve bid’atзэlara karюэ delilleri dizmeleri ve benzeri юeylerdir.

Mendub olan bid’atlerden biri de ilim kitaplarэnэ yazmak, medrese­leri, tekkeleri ve baюka юeyleri bina etmektir.

Mьbah olan bid’atlerden biri de deрiюik yemekler ve benzeri юeylerde geniюliktir.

Haram ve mekruh olan bid’atler ise aзэktэr. Bu anlattэрэm bilinirse hadisin aslэnda manasэ genel olan sэnэrlarэ (baюka deliller yьzьnden) daral­tэlan bir hadis olduрu bilir. Gelen buna benzer sair hadislerde bцyledir. Цmer radэyallahu anh’эn ne gьzel bid’at sцzь de bunu teyid etmektedir.

Эmвm Nevevо, Tehzibu’l-Esmв ve’l-Lьgat isimli eserinde юцyle demiю­tir: Юeriat’ta bid’at, Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem zamanэnda bu­lunmayan bir юeyin sonradan ihdas edilmesi demektir ki, gьzel ve зirkin olarak ikiye ayrэlmaktadэr.

Kamus ve Юerhi ’nde юцyle denmiюtir:

Bid’at dinin ikmвl edilmesinden sonra, onda yeni bir юey yapmak de­mektir.[1150] ‘Sizi iюlerin sonradan оcвd edilenlerinden sakэndэrэrэm. Zоrв her sonradan оcвd edilen bid’attэr, her bid’at da dalвlettir’ hadоsi bundandэr. Yвhud o Leys’in sцzьdьr. Эbnu’s-Sikkоt, ‘ Bid’at her sonradan оcвd edilen юey demektir ’ dedi. Sonra Ювrih (Zebоdо) Nihвye’nin kelвmэnэ yukarэdaki gibi nakletti.

Geзen bilgilerden her sonradan оcвd edilenin lьgatte ve Юerоat'te bid’at olduрu ve Юerоat цrfьnde bid'atэn цvьlen ve yerilen iki зeюide ayrэl­dэрэ ortaya зэkmaktadэr. Kaзэnэlmaz olarak bilinen юeylerdendir ki, Nebо sallallвhu aleyhi ve sellem mьbвhlarэn tamamэnэ iюlememiюtir. Зьnkь onlar зoktur. Hiзbir beюerin gьcь onlarэ saymaya yetmez. Nerede kaldэ ki onlarэ kullanabilsin. Зьnkь Nebо sallallвhu aleyhi ve sellem zвhid ve mьbвhlarэ az kullanan birisiydi. Onlardan ihtiyвcэ giderecek kadar ve hвcetin da'vet et­tiрi kadarэyla yetinir bundan fazlasэnэ terk ederdi. O yьz­den kim Nebо sallallвhu aleyhi ve sellem bir юeyi yapmadэ da’vasэyla bir юeyin harвmlэрэnэ iddiв ederse, hakkэnda delоl bulunmayan bir юeyi iddiв etti demektir. Da’vasэ da merdыddur. Gene kaзэnэlmaz olarak bilinen юeylerdendir ki Nebо sallallвhu aleyhi ve sellem mendыblarэn tamamэnэ da iюlememiюtir. Зьnkь o vaktinin bьyьk bir kэsmэnэ iзine alan da’veti tebliр etmek, mьюrikler ve ehli kitвbla mьcadele etmek, kвfirlerle cihad etmek, Эslвm yumurtasэnэ himвye etmek, sulh anlaюmalarэnэ akdetmek… gibi mьhim iюlerle meю­guldь. Hattв kendisi iюlediрi zaman Ьmmet'ine farz olmasэ yвhud onlara meюakkatli hвle gelmesi korkusuyla bazэ mendыblarэ kasden terk etmiюtir.

Mьslim, Sahоh’inde Cвbir radэyellвhu anhu’dan o da Nebо sallallвhu aleyhi ve sellem’den юцyle buyurduрunu rivвyet etti:

{ فَإِنَّ خَيْرَ الْحَدِيثِ كِتَابُ اللهِ وَخَيْرَ الْهَدْىِ هَدْىَ مُحَمَّدٍ وَشَرَّ الْأُمُورِ مُحْدَثَاتُهَا وَكُلُّ بِدْعَةٍ ضَلَالَةٌ }

‘Hiз юьbheniz olmasэn ki sцzlerin en hayэrlэsэ Allah celle celвlьhы’nun kitвbэ, yollarэn en hayэrlэsэ Muhammed sallallвhu aleyhi ve sellem’in yolu, iюlerin en юerlisi sonradan оcвd edilenleridir ve her bid'at sapэklэk­tэr.’[1151]

[Yine Ahmed, Mьslim, Nesво ve Эbnu Mвce rivвyet etti:

{ فَإِنَّ أَصْدَقَ الْحَدِيثِ كِتَابُ اللهِ وَأَفْضَلَ الْهَدْىِ هَدْىُ مُحَمَّدٍ وَشَرُّ الْأُمُورِ مُحْدَثَاتُهَا وَكُلُّ مُحْدَثَةٍ بِدْعَةٌ وَكُلُّ بِدْعَةٍ ضَلاَلَةٌ وَكُلُّ ضَلَالَةٍ فِى النَّارِ }

“Юubhesiz ki, sцzlerin en doрrusu, Allah’эn Kitвb’э, yollarэn en ьstьnь Muhammed sallallвhu aleyhi ve sellem’in yolu, iюlerin en kцtьsь de son­radan uydurulanlarэdэr. Her bir sonradan uydurulan юey bid’at, her bir bid’at sapэklэktэr ve her bir sapэklэk da cehennemdedir.”[1152]][1153]

Hвfэz Эbnu Receb, Erbaоn Юerhi ’nde юцyle demektedir:

Bid'at ile murвd edilen Юerоat’in kendisine delвlet edeceрi aslэ bulun­mayan юeyler tьrьnden yapэlan ihdвslardэr, оcвdlardэr. Юerоat’ten kendisine delвlet edecek bir aslэ bulunan юeyler ise, lьgat olarak her ne kadar bid'at ise de Юerоat’зa bid'at deрildir. [1154] (Эbnu Receb’in Sцzь Bitti.)

Эbnu Hacer юцyle demiюtir:

Muhdesвt, (sonradan оcвd edilen ma’nвsэna gelen) muhdese kelime­sinin зoрuludur. Bununla murвd edilen, Юerоat’te aslэ olmadэрэ hвlde оcвd edilen юey demektir. Bu, Юerоat цrfьnde bid'at diye isimlendirilir. Юerоat’in delвlet edeceрi aslэ bulunan bir юey ise bid'at deрildir. O hвlde Юerоat цr­fьnde bid'at mezmыmdur ama lьgattaki bid'at bцyle deрildir. Zоrв misвlsiz olarak ihdas edilen her bir юey цvьlen olsun, yerilen olsun bid'at diye isim­lendirilir.[1155] (Эbnu Hacer’in sцzь bitti.)

Эbnu Hacer, Fethu’l-Bвri’de юцyle demiюtir:

Эrbвz Эbnu Sвriye’nin hadоsindeki sizi iюlerin sonradan оcвd edilenle­rinden sakэndэrэrэm sцzьnden sonraki, zоrв her bir bid'at bir sapэklэktэr ifвdesi, sonradan оcвd edilen юeyin bid'at diye isimlendirildiрini gцster­mektedir. Her bir bid'at bir sapэklэktэr sцzь mantыku (aзэk ibвresi) ve mefhыmu yani ma'nвsэyla kьllо bir Юer’о kвidedir. Mantыkuyle bunun bцyle olmasэ sanki юцyle denilmesi gibidir; юunun hьkmь bid'attэr, her bir bid'at sapэklэktэr, o hвlde bid'at Юerоat’ten olmaz, зьnkь Юerоat’in tamamэ, hidвyettir. Eрer sцzь geзen hьkmьn bid'at olduрu sвbit olursa, iki mukad­dime yani цncьl sahоh olur ve matlыbu netоce verir. Her bir bid'at bir sa­pэklэktэr sцzьyle anlatэlmak istenen, sonradan оcвd edilip de Юerоat’ten ne husыsо ne de umыmо bir yolla delоli bulunmayan юey demektir.[1156] (Эbnu Hacer’in sцzь burada bitti)

Abdьlaziz b. Abdisselвm el-Kavвid isimli kitabэnэn sonunda юцyle de­miюtir: Bid’at, vacip, haram, mendup, mekruh ve mьbaha ayrэlmaktadэr. Bundaki yol юeriatэn kaidelerine ahzedilmesidir. Eрer vaciplik kвidesine dвhil oluyorsa, vaciptir. (Abdьlaziz b. Abdisselвm’эn sцzь bitti.)

Эmвm Beyhakо, Menвkэbu’ю-Ювfiо ’de isnadэyla Эmвm Ювfiо’den юцyle dediрini rivвyet etti.

Эmвm Ювfiо’: Sonradan icad edilen iюler iki kэsэmdэr: Birincisi bir вyete veya bir hadise yahut bir esere yahut da bir icmaв ters dьюmeyen юeylerdir. Bunun hakkэnda вlimlerden hiз birinin muhвlif gцrьюь yoktur. Bu kэnanma­yan, sonradan icat edilen юeydir. Цmer radэyallahu anhu “Terвvоh namazэ iзin bu ne gьzel bir bid’attэr” derken, “цnceden mevcut olmayan, olduрu zamanda kendinde geзmiюi inkar bulunmayan bir icat olduрunu kastetmek­tedir. Bu, Ювfiо’nin Allah (Celle Celвluhы) ondan razэ olsun sцzьnьn sonu­dur. (Nevevо”nin sцzь bitti.) [1157]

Rвbэta’ya юer’i manada bid’at denemez. Зьnkь Kur’вn ve Sьnnet’e uymayan bir yanэ bulunmadэрэ gibi, dьюьnmek, hatэrlayэp zikre vesile ol­masэ gibi hadislerin olmasэ ve onlarla emredilen zikrin vesilesi olmanэn ya­nэnda, юer’i delillerden bir nicesinin umыmu/geneli kapsamэ зerзevesinde dьюьnьlebilecekleri зok aзэk ve esaslэ dayanaklarэ vardэr. Allah’эn ve Resыlь’nьn yasak etmediрi bir юeyi yasak edip milyonlarca Mьslьmanэn elindeki delilleri yok sayarak юirkle itham etmek ve onlara kafir demek зok tehlikelidir. Bunlar hem Эslвm’a, hem de diyene zarar verir. O kiюi kafir deрilse diyen kafir olur. Bunun iзin dikkatli olmak gerekmektedir.

Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem юцyle buyuruyor:

Allah (Celle Celвluhы) Kitab’эnda neyi helal yaptэysa, o helaldir. Neyi haram yaptэysa o haramdэr. Ne hakkэnda da sustu ise, o affedilmiю bir юey­dir (mьbahtэr).

وَمَا نَتَنَزَّلُ إِلا بِأَمْرِ رَبِّكَ لَهُ مَا بَيْنَ أَيْدِينَا وَمَا خَلْفَنَا وَمَا بَيْنَ ذَلِكَ وَمَا كَانَ رَبُّكَ نَسِيًّا

“O halde Allah (Celle Celвluhы) ’den вfiyetini kabul ediniz. Zira Allah (Celle Celвluhы) hiзbir юeyi unutmaz. Sonra Rabbin unutan deрildir (unutmaz) ” [1158] вyetini okudu…[1159]

Ulemвnэn ‘ her bir bid'at bir sapэklэktэr ’ hadоsinin tahsоs edildiрine, yani sэnэrlarэnэn daraltэldэрэna dвir olan gцrьюlerinin hadоslerden birзok delоli vardэr. (Bunlardan biri de юu hadоsdir:)

{ مَنْ سَنَّ فِى الإِسْلاَمِ سُنَّةً حَسَنَةً فَلَهُ أَجْرُهَا وَأَجْرُ مَنْ عَمِلَ بِهَا بَعْدَهُ مِنْ غَيْرِ أَنْ يَنْقُصَ مِنْ أُجُورِهِمْ شَىْءٌ وَمَنْ سَنَّ فِى الإِسْلاَمِ سُنَّةً سَيِّئَةً كَانَ عَلَيْهِ وِزْرُهَا وَوِزْرُ مَنْ عَمِلَ بِهَا مِنْ بَعْدِهِ مِنْ غَيْرِ أَنْ يَنْقُصَ مِنْ أَوْزَارِهِمْ شَىْءٌ }

‘Kim (Dоn-i) Эslвm’da gьzel bir зэрэr aзarsa, onun iзin o зэрэrэn ecri ve kendisinden sonra onunla amel edecek kimselerin, onlarэn ecrinden hiзbir юey noksan olmaksэzэn ecri vardэr.. Kim de Эslвmda kцtь bir зэрэr aзarsa onun gьnahэ ve kendisinden sonra onunla amel edecek kimselerin gьnahэ, o kimselerin gьnahlarэndan hiзbir юey eksilmeksizin onun ьzerinedir.’[1160]

Nevevо юцyle dedi: Hadоsde, hayэrlэ iюleri ilk yapan olmak ve gьzel sьnnetler оcвd etmeye teюvik ile bвtэllar ve зirkin gцrьlen юeylerden sakэn­dэrmak vardэr. Bu hadоsde, Nebо sallallвhu aleyhi ve sellem’in, ‘Sonradan оcвd edilen her bir юey bir bid’at, her bir bid’at da bir sapэklэktэr’ sцzь­nьn sэnэrlandэrэlmasэ ve bununla anlatэlmak istenenin ‘sonradan оcвd edilen bвtэl юeyler’ ile ‘kэnanan bid’atlar’ olduрu vardэr.[1161]

⇐ Предыдущая30313233343536373839Следующая ⇒

Поделиться:

Воспользуйтесь поиском по сайту: