 |
Сурет 133. Ренгенограммада 1,2 - бел омыртқаларында туберкулезді үрдіс айқын көрінеді.
|
|
|
|
Сурет 133. Ренгенограммада 1, 2 - бел омыртқ аларында туберкулезді ү рдіс айқ ын кө рінеді.
Спондилиттік кезең де омыртқ а некрозданып, қ абыну омыртқ а арасындағ ы шеміршекке, айналасындағ ы тіндерге жайылады. Клиникасында туберкулезді интоксикация белгілерінен басқ а, науқ ас ең кейіп қ имылдағ анда, зақ ымдалғ ан омыртқ а тұ сында қ атты ауырсыну пайда болады. Бала ойыншық ты жерден кө теру ү шін, бірінші отыруғ а мә жбү р болады. Баланы қ арап тексергенде омыртқ а бағ анының деформациясы, бү кірлігі жә не арқ аның бұ лшық еттерінің қ атаюы анық талады. Бұ л кезең де ағ ымды абсцесс, жыланкө з, омыртқ алардың орнынан тайып, жұ лынның қ ысылуынан аяқ тың жансыздануы (парезі), салдануы (параличі) сияқ ты асқ ынулар кездеседі. Рентгендік зерттеуде зақ ымдалғ ан омыртқ аның пішіні трапеция не ү шбұ рышты болып ө згереді, ағ ымды абсцестер кө рінеді. Спондилиттен кейінгі кезең де қ абыну басылғ анымен, ағ ымды абсцестер, жыланкө з, жұ лын қ ысылу салдары (аяқ, қ уық, ішек парезі, параличтері) қ алады.
Туберкулезді коксит сү йек-буын туберкулезінің 20%- қ амтиды. 3-7 жасар балаларда жиі кездеседі. Туберкулезді интоксикация салдарынан бала ә лсіреп, тез шаршайды, жамбас буынындағ ы ауырсыну тізеге де тарайды. Науқ ас ауырғ ан аяқ ты жартылай бү гіп, салмақ тү сірмеуге тырысады. Соның салдарынан аяқ тың бұ лшық еті атрофияғ а ұ шырайды. Александров симптомы пайда болады. Буындағ ы ірің теріні жарып сыртқ а шық қ анда, жыланкө з қ алыптасады. Рентгенографияда ортан жіліктің басында остеопороз, деструкция, буын саң ылауның тарылуы кө рінеді.
|
|
|
Туберкулезді гонит сү йек-буын туберкулезінің 15-20%- кездеседі. Клиникасы туберкулезді кокситке ұ қ сас келеді. Айырмашылығ ы тізе буынының ісігі айқ ын кө рінеді жә не буын пішіні ұ ршық тә різдес болып келеді, бетіндегі тері жабындысы ісікпен кернелгендіктен бозарады. Бұ л белгіні ақ ісік деп атайды (tumor alba).
Аяқ -қ ол саусақ тары фалангаларының туберкулезі жас ө спірім балаларда кездеседі. Саусақ ісінеді, ауырады, терісі қ ызарады (134-сурет). Рентген зерттеуде остепороз жә не фаланга сү йектерінің периосталды қ абаты қ алың дайды.
Сурет 134. Саусақ фалангаларының туберкулезі.
Туберкулезді лимфаденит.
Туберкулезді лимфаденит ө кпе туберкулезінен кейін екінші орын алады. Балаларда бронхтардың лимфа тү йіндерінің туберкулезі біріншілік туберкулездің асқ ынуы болып келеді (135-сурет).
Сурет 135. Рентгенограмма. Туберкулезді бронхаденит.
Туберкулездің ө кпеден тыс тү рлері (сү йек-буын, ішек, бү йрек, жатыр т. б. мү шелердің ) перифериялық лимфа бездерінің туберкулезімен жиі асқ ынады, себебі инфекция кө бінесе, лимфогенді жолмен тарайды. Туберкулезді лимфаденит ү ш тү рге бө лінеді: инфильтративті, казеозды (жыланкө зді, жыланкө зсіз), индуративті.
Клиникалық кө ріністері: сырқ аттың жедел басталуында науқ астың дене қ ызуы кө теріледі, туберкулезді интоксикация орын алады, перифериялық лимфа бездерінің қ абынуы айналасындағ ы тіндерге тарайды, периаденит дамиды. Туберкулезді лимфадениттің ерекшелігі - қ абынғ ан лимфа тү йндері бір-бірімен жабысып конгломерат тү зіледі. Қ абыну ошақ тарында казеозды некроз дамыса, жыланкө здер пайда болады. Перифериялық лимфа бездерінің ішінде мойын, жақ асты, қ олтық асты бездері туберкулезге жиі шалдығ ады. 136-суретте жақ асты, мойын бездерінің жыланкө здермен асқ ынғ ан казеозды тү рі.
|
|
|
Сурет 136. Жақ асты, мойын лимфа бездерінің жыланкө здермен асқ ынғ ан казеозды тү рі.
Диагноз қ оюда науқ асты жан-жақ ты зерттеу ө те маң ызды, ә сіресе анамнезінде ө кпе туберкулезімен ауырғ аны, туберкулезбен ауырғ ан адамдармен контактіде болғ аны Манту реакциясын анық тайды. Қ абыну ошағ ын тексергенде лимфа бездерінің мө лшері, консистенциясы, бездердің бір-бірімен жабысқ андығ ын анық тау қ ажет. Лимфа бездеріне пункция, биопсия жасау, алынғ ан материалғ а гистология, бактериологиялық зерттеу жү ргізу. Зақ ымдалғ ан бездер орналасқ ан жұ мсақ тіндерге рентгендік тексеру жү ргізгенде калцинаттар анық талса, ол туберкулездің белгісі. Жоғ арыда аталғ ан туберкулезді лимфадениттің ерекше белгілеріне сү йене отырып бұ л ауруды қ арапайым ірің ді лимфаденит, лимфогрануламатоз, қ атерлі ісіктерден ажырата білу керек. Туберкулезді лимфадениттің белсенді қ абыну кезең інде тубазид, антибиотиктерді ПАСКпен немесе этионамид, пиразинамид, этамбутолмен қ осып 8-12-15 ай уақ ыт емдейді. Ірің ді қ абыну қ осылса, кең спектрлі антибиотиктерді қ осымша тағ айындайды. Казеозды-некроздық тү рлерінде конервативті ем жү ргізілумен қ атар, міндетті тү рде лимфаденэктомия, жыланкө здерді сылып алу операциялары жасалады.
|
|
|
