 |
Түйнек (күйдіргі, сібір ойық жарасы)
|
|
|
|
Тү йнек (кү йдіргі, сібір ойық жарасы)
Адамғ а ауру мал, аң дардың еті, терісі, жү нінен жұ ғ атын ө те қ ауіпті жұ қ палы инфекция. Қ оздырғ ышы сыртқ ы орта жағ дайына ө те тө зімді, спора тү зетін бацилла (Bacillus anthracis). Инкубациялық кезең 2 – 7 кү нге созылады. Сібір жарасының 3 тү рі кездеседі: тері, ішек, ө кпе формалары. Жиі кездесетіні карбункулғ а ұ қ сас терінің сібір ойық жарасы. Теріде қ ышитын болар-болмас тү йін пайда болады, ортасында геморрагиялық пустула тү зіледі. Пустула жарылып қ ара қ отырланады (кө мір тү сті), айналасында жараны қ оршай жаң адан серозды-гемррагиялық кө піршіктер пайда болады, тіндер қ атты ісінеді (120-сурет).
Сурет 120. Сібір жарасы (сбір карбункулы).
Жарада ірің деу жә не ешқ андай ауырсыну сезімі болмайды, кө піршіктер ішіндегі қ анды сарысуды бактериологиялық зерттеу кезінде аурудың қ оздырғ ышы анық талады. Науқ астың жалпы жағ дайында айтарлық тай ө згерістер байқ алмайды, тек қ ана инфекцияның жайылғ ан тү рінде ауыр интоксикация орын алады. Ауру малдың етін жегенде сібір таяқ шалары ішекке, мал терісін, жү нін ө ң дегенде ауа арқ ылы ө кпеге тү сіп, тү йнек ауруын тудыруы мү мкін. Тү йнектің бұ л тү рлері науқ асты тез арада ө лімге ә келуіне байланысты диагноз анық тала қ оймайды. Аурудың емі тек консервативті, операция жасалса қ абыну айналасындағ ы грануляциялық шектеу бұ зылып, процесстің жайылуына ә келеді. Міндетті тү рде антибиотиктер тағ айындалады (пенициллин, стрептомицин, т. б. ). Арнайы ем ретінде кү йдіргіге қ арсы сарысудың 50-100мл., жә не 0, 6-0, 9 г. сальварсанды кө ктамыр арқ ылы енгізу.
|
|
|
Жара дифтериясы
Жараларғ а дифтерия таяқ шалары (Лефлер таяқ шасы) тү скенде дамиды. Қ абынудың ерекшелігі жараның бетінде, қ иын алынатын сұ р немесе сұ р-сарғ ыш тү сті қ абық тың болуы. Жараның айналасындағ ы тіндер қ ызарып ісінеді (121-сурет). Ағ ымы баяу, бактериологиялық зерттеуде аурудың қ оздырғ ышы 
анық талады.
Сурет 121. Жара дифтериясы.
Емі. Науқ асты оң ашалағ аннан кейін тамақ дифтериясы сияқ ты емдейді: Безредко тә сілімен бұ лшық етке 25000-50000 антитоксикалық бірлік дифтерияғ а қ арсы сарысу инъекцияланады. Жара антибиотиктер, антисептиктер ерітінділерімен жуылып, дифтерияғ а қ арсы сарысумен таң у салынады.
Шірікті инфекциялар
Шірікті инфекциялардың этиологиясы спора тү збейтін анаэробты микробтар (B. Coli, B. Putrificus, Proteus) жә не осы микробтардың стафилококк, стрептококтармен бірлескен ассоциациясы. Шірікті инфекцияларда тіндердің жергілікті ө згерістері жә не ағ заның жалпы реакциясы анаэробты инфекцияғ а ұ қ сас келеді, қ абынудан некроздану процесі басым болады. Тіндер іріп-шірігенде сасық иісті ірің кө п мө лшерде бө лініп, науқ асты ауыр интоксикацияғ а ә келеді. Шірікті инфекция қ атты ластанғ ан жыртылғ ан, мыжылғ ан жараларда, ашық сынық тарда, жедел парапроктиттер (122-сурет), аппендикулярлы абсцестер, одонтогенді 
флегмоналарда дамиды.
Сурет 122. Ірің ді-шірікті парапроктит.
Клиникалық кө рінісінде: ө ліеттенген тіндерге толы жарадан сасық иісті, геморрагиялық кір сұ йық тық кө п мө лшерде бө лінеді. Жараның шеті қ ызарып ісінеді. Жиі лимфангиит, лимфаденит дамиды. Науқ астың жалпы жағ дайында: дене қ ызуы кө теріліп, қ алтырайды, ұ йқ ысы қ ашады, тә беті тө мендеп ауыр интоксикация, сепсистік жағ дай орын алады.
|
|
|
Емі сепсис ауруының еміне сә йкес келеді. Жараны кең інен тіліп ашып ө ліеттерден мұ қ ият тазартады, қ уыстанып қ алғ ан ірің ді қ алталарды санациялап, ішін сутегінің асқ ынтотығ ының 3% ерітіндісімен жуып дренаждайды. Дренаж арқ ылы жараны антисептиктермен жуып, антибиотиктер енгізеді.
Шірікті инфекциялардың алдын алу мақ сатында инфицирленген жараларғ а дер кезінде мұ қ ият біріншілік хирургиялық тазарту жү ргізу, жедел аппендицит, қ ысылғ ан жарық тар, жедел холециститте т. б. жедел операцияларды жасау.
|
|
|
