 |
Сурет 125. Туберкулезді гониттің өршу кезеңі.
|
|
|
|
Сурет 125. Туберкулезді гониттің ө ршу кезең і.
126-суретте жамбас буынының туберкулезінде сол жақ аяқ тың бұ лшық ет атрофиясы кө рсетілген.
Сурет 126. Жамбас буынының туберкулезінде сол жақ аяқ тың бұ лшық ет атрофиясы.
Сурет 127. Александров симптомын анық тау.
127-суретте кө рсетілгендей, теріасты майы туберкулезді интоксикация салдарынан склерозданып қ алың дайды, сондық тан ауырғ ан аяқ та сау аяқ қ а қ арағ анда, тері жә не теріасты майының қ атпары қ алың болады (Александров симптомы).
Буын, буын айналасындағ ы тіндердің зақ ымдалуы жә не буында экссудаттың тү зілуі буын деформациясына ә келеді. Бұ л кеш пайда болатын белгі. 128-суретте кө рсетілгендей, буында экссудат барын флюктуация симптомы арқ ылы анық тайды.
Сурет 128. Тізе буынында флюктуация симптомын анық тау.
Буынғ а пункция жасап, экссудатты лабораториялық зерттеуден ө ткізу арқ ылы диагноз нақ тыланады. Буын туберкулезінің пролиферативті тү рінде буын деформациясы, буынның грануляциямен толуына байланысты. Буындағ ы грануляциялар некрозданып ірің дейді, ірің дік жарылып, сыртқ а шық қ анда, жыланкө з қ алыптасады. Жыланкө зден ақ шыл сұ р тү сті, тү йіршікті сұ йық ірің шығ ады (казеозды некроз). Кейде жыланкө зден еріген қ ант тә різдес, шіріген ұ сақ сү йек бө ліктері шығ ады (секвестрлер). Егер де ірің буыннан бұ лшық ет арасына тараса, суық абсцестер қ алыптасады (129-сурет). Бұ лшық ет аралығ ымен осы абсцестер негізгі туберкулезді ошақ тан алыс тіндерде тү зілсе, оны ағ ымды абсцесс деп атайды.
|
|
|
Сурет 129. Кеуде омыртқ аларының туберкулезі, зақ ымдалғ ан омыртқ алалар айналасындағ ы туберкулезді агымды абсцестер.
Мысалы жамбас буын туберкулезінде ағ ымды абсцесс санда немесе тізе буынының тұ сында анық талады. Бел омыртқ алар, тө менгі кеуде омыртқ алар туберкулезінде абсцестер мық ын аймағ ына дейін таралуы мү мкін. Буын туберкулезінің жалпы симптомдары бастапқ ыда айқ ын болмайды. Науқ астардың тә беті тө мендейді, тез шаршайды, жү дейді, дене қ ызуы кө теріледі, осы белгілердің бә рі жалпы туберкулезді интоксикацияғ а байланысты.
Сү йек – буын туберкулезінде диагноз қ ою ү шін науқ асқ а кешенді зерттеулер жү ргізілу қ ажет: шағ ымына, ауру тарихына, туғ ан туыстар арасында туберкулезге шалдық қ андар болуын, олармен қ арым – қ атынасын анық тау, науқ асты мұ қ ият қ арап деформация, атрофия, Александров сиптомын, буынның қ имылының шектелуін анық тау. Лабораториялық зерттеуде перифериялық қ анда лимфоцитоз, туберкулин сынамаларының оң болуы, қ оректік ортағ а ірің ді сепкенде, туберкулез таяқ шаларының анық талуы. Диагнозды нақ тылауда екі проекцияда жасалғ ан рентгендік зерттеудің маң ызы ө те зор. Туберкулезді ошақ та дамитын грануляциялық тін сү йекті деструкциялайды, рентген суретінде деструкцияланғ ан жерде сү йектің қ ұ рылымы жоғ алып, дефект (ақ ау) пайда болады. Қ абыну ошағ ының ортасында қ арайғ ан секвестр байқ алады. 130-суретте рентгенограмма: ортан жіліктің мойын тұ сында туберкулезді ошақ та секвестр анық талады.
|
|
|
Сурет 130. Ортан жіліктің мойын тұ сында, туберкулезді ошақ та секвестр(ө ліеттенген сү йек фрагменті анық талады).
Сү йектегі біріншілік туберкулезді остит кө бінесе, жалғ ыз ошақ тү рінде сү йектің метаэпифизінде орналасады, ошақ тың айналасында склерозды зона болмай, сү йек жұ қ арады (остеопороз) жә не сү йектің жұ мсақ қ абығ ы қ алың дап, периост дамымайды. Сү йектен туберкулезді қ абыну буынғ а тарап, сұ йық тық тү зілсе, рентгенде буын саң ылауы кең ейіп, буын шеміршегінің желінуін байқ ауғ а болады. Динамикалық рентгендік зерттеу арқ ылы қ абынудың ағ ымын бақ ылауғ а болады.
Сү йек – буын туберкулезінің болжамы: дер кезінде дұ рыс диагноз қ ойылып, тиісті ем жү ргізілсе, науқ астардың 90%-кө бі толық жазылады. Асқ ынғ ан жағ дайларда буын сү йектерінің орнынан таюы, патологиялық сынық тар, секвестрлер орын алуы мү мкін. Буынның деструкциясында оның қ имылы шектеледі (контрактура) немесе буын қ имылы толық жоғ алады (анкилоз). Адам ө лімі туберкулез ауруының сепсис, амилоидоз, милиарлы туберкулез сияқ ты асқ ынуларынан 1 – 3% науқ астарда кездеседі.
|
|
|
