Сурет 131. Туберкулезді абсцесті пункциялау тәсілі.

Емі. Сү йек - буын туберкулезімен ауырғ ан науқ астар ұ зақ уақ ыт, арнайы туберкулезге қ арсы ем жү ргізілетін диспансер жә не санаторийларда емделеді. Бұ л диспансерлер, санаторийлар қ аланың шетінде, қ арағ ай ішінде орналасады. Ауруларғ а кешенді ем тағ айындалады - консервативті жә не оперативті.

Консервативті емдеуде туберкулез микобактерияларына қ арсы  арнайы антибиотиктер ( рифампицин, циклосерин, канамицин, стрептомицин, изониазид, ПАСК, салюзид, тубазид т. б. ) тағ айындалады. Аурудың жалпы жағ дайын, иммунитетін кү шейту ү шін жоғ ары калориялы, ақ уызғ а, витаминдерге, микроэлементтерге бай ет, сү т, кө кө ніс, жеміс – жидек тағ амдары беріледі. Емделу барысында науқ астарғ а таза ауа, кү н шуағ ы ө те пайдалы. Жалпы еммен қ оса науқ астарғ а жергілікті ем жү ргізіледі: аурудың қ озу кезең інде зақ ымдалғ ан дене мү шесінің қ имылын шектеу ү шін шиналар, корсет, тутор, гипс таң ғ ыштар, гипс тө сектерді қ олданады. Аурудың қ арқ ыны қ айтқ анда науқ астарды абайлап аяғ ына тұ рғ ызады.

Оперативті ем ретінде ірің діктерді пункциялау, оларды тіліп ашу, буынғ а резекция, ортопедиялық операциялар, ампутациялар жасалады. Пункцияны диагностика жә не емдеу ү шін қ олданады. Диагностикалық пункцияда сорылып алынғ ан экссудат зерттеледі. Емдік пункцияда ірің ді эвакуациялап, буынғ а, абсцесс қ уысына 500000-1000000 бірлік стрептомицинді 3-5 мл. 0, 5% новокаин ерітіндісімен немесе 10-15мл. 10% ПАСК ертіндісін енгізеді. Пункциядан кейін жыланкө з қ алыптаспас ү шін пункцияны абсцестің ү стінен вертикалды емес, бү йірінен қ иғ аш жасау керек, сонда инені алғ аннан кейін канал, жиырылғ ан тіндермен жабылып қ алады (131-сурет).

Сурет 131. Туберкулезді абсцесті пункциялау тә сілі.

Пункцияны жуан инемен жасайды, себебі туберкулезді абсцесінің ірің і ірімшік тә різдес (казеозды некроз) іртік болғ андық тан, жің ішке инені бітеп тастайды. Суық абсцестерді тіліп ашпағ ан жө н, себебі операциядан соң кө пке дейін жазылмайтын жыланкө з, трофикалық жаралар қ алыптасады жә не екіншілік инфекциямен асқ ынуы мү мкін.                                                                    Екіншілік инфекциямен асқ ынғ ан жағ дайда, науқ астың дене қ ызуы кө теріліп, ауыр интоксикация орын алады, бұ л асқ ынуда амалсыз ірің дік тілініп ашылады. Буын туберкулезінде деструкцияғ а ұ шырағ ан буын беттеріне радикалды операция ретінде, буын резекциясы жасалады. Радикалды операциялар туберкулезді процесс толық шектеліп, науқ асты мұ қ ият дайындағ аннан кейін жасалады. Балаларғ а буын резекциясы, сү йектің ө суіне жауапты жерлерінің (метафиз) зақ ымдалу қ ауіптілігіне байланысты, сирек жасалады. Ампутация операциясы тек қ ана науқ астың ө міріне қ ауіп тө нген жағ дайда жасалады (сепсис, амилоидоз). Аяқ тың функциясына кедергі келтіретін буын анкилозында ортопедиялық остеотомия жасап, аяқ тың функциясын реттейді. Омыртқ а туберкулездерінде (спондилит) зақ ымдалғ ан омыртқ аның қ имылын шектеу ү шін, ортопедиялық иммобилизациялау, остеопластикалық операциялар жасалады (132-сурет).

Сурет 132. Омыртқ а туберкулездерінде (спондилит), зақ ымдалғ ан омыртқ аның қ имылын шектеу ү шін, ортопедиялық иммобилизациялау, остеопластикалық операциялар кө рсетілген.

Сү йек-буын туберкулезінің жеке тү рлерінің сипаттамасы. Туберкулезді спондилит сү йек буын туберкулезінің 40% - қ ұ райды. Омыртқ а туберкулезімен кө бінесе жас балалар ауырады. 2, 4 - кеуде омыртқ алары жиі зақ ымдалады. Қ абыну кезең дері спондилит алды, спондилиттік жә не спондилиттен кейінгі деп бө лінеді. Спондилит алды кезең інде туберкулезді ошақ омыртқ аның денесінде орналасады. Туберкулезді интоксикация салдарынан, ауырғ ан бала тә беті тө мендеп жү дейді, ә лсірейді. Манту реакциясы оң болып, қ анның анализінде лимфоцитоз, ЭТЖ жоғ арылайды. Рентгендік зерттеуде сү йекте остеопороз жә не деструкция анық талады.

133 – суретте (ренгенограммада) 1, 2 - бел омыртқ аларында туберкулезді ү рдіс айқ ын кө рінеді.