 |
1. Көп оқпанды ұңғылар тобын бұрғылауға арналған БҚ жинақталу ерекшеліктері.
|
|
|
|
1. Кө п оқ панды ұ ң ғ ылар тобын бұ рғ ылауғ а арналғ ан БҚ жинақ талу ерекшеліктері.
2. Сенімділікке сынақ тау жоспары.
3. БҚ жетектері қ уаты бө лшектеліп берілуі.
1. Ә ртү рлі техника-геологиялық себептерге байланысты қ осымша оқ пан бұ рғ ыланғ ан ұ ң ғ ымаларды кө п оқ панды ұ ң ғ ыма деп атаймыз (14-сурет). Кез келген кө п оқ панды ұ ң ғ ыма кө лбеу бағ ытталғ ан болып есептеледі, себебі қ осымша оқ панды бұ рғ ылау ү шін оны бастапқ ы бағ ыттан ауытқ ыту керек болады. Кө лбеу тармақ талғ ан ұ ң ғ ымалар – кө п оқ пандылардың бір тү рі, тек бұ рғ ылаудың соң ғ ы аралығ ында зениттік бұ рыш 900-қ а дейін жеткізіледі. Кө п оқ панды ұ ң ғ ымалардың қ ұ рылымына келесідей талаптар қ ойылады: Ұ ң ғ ыма оқ паны жаң адан бұ рғ ыланатын оқ панғ а ә ртү рлі ауытқ ытқ ыштарды тү сіруге мү мкін болатындай болуы керек;
Оқ панның барлық аралығ ында ұ ң ғ ыманы максималды қ арқ ындылық пен қ исайту мү мкін болуы керек;
Ұ ң ғ ыманың барлық аралығ ында қ исайтылғ ын жерлерді шегендеу қ ұ бырларымен бекіту мү мкін болуы керек;
Ұ ң ғ ыма оқ панында (мү мкіндігінше) геофизикалық зерттеулер жү ргізу мү мкін болуы керек.
Кө п оқ панды ұ ң ғ ыма бұ рғ ылау технологиясының мә ні келесіде: ө німді қ абатқ а дейін немесе одан сә л жоғ ары тік ұ ң ғ ыма бұ рғ ыланады; осы негізгі ұ ң ғ ымадан ө німді қ абатта қ осымша оқ пандар бұ рғ ыланады. Бірінші кезекте жобалық ауытқ уы максималды оқ пан бұ рғ ыланады; келесі кезекте қ осымша оқ пандар біріншісінен тө меннен жоғ ары бұ рғ ыланады. Егер ө німді қ абат борпылдақ жыныстардан қ ұ ралғ ан болса, онда кө лбеу бағ ытта бір оқ пан ғ ана бұ рғ ыланады. Кө п оқ панды ұ ң ғ ыма бұ рғ ыланып болғ аннан соң, шегендеу тізбегіменбекітіледі. 4. 3-сурет. Кө п оқ панды ұ ң ғ ымалар сұ лбасы. Қ азіргі кездегі соң ғ ы бұ рғ ылау технологиясына – ратациялық реттелінетін жү йелер (РРЖ) жатады. Бұ л аспаптар бұ рғ ылау қ ашауын бір мезгілде айналдыра отырып, кез-келген мақ саттағ ы ұ ң ғ ыларды бұ рғ ылауғ а мү мкіндік береді. РРЖ-ның ң бағ дарламалық тү рі де кездеседі, олар бұ рғ ылау жұ мыстарын оператордың кө мегінсіз-ақ орындай береді. РРЖ-ны тә жірибеде кең інен енгізіп, сынақ тан ө ткізген соң оны пайдалана отырып бұ рғ ылау жұ мыстарын біршама жең ілдетуге болады. Ұ ң ғ ыны бұ рғ ылау жұ мыстары біткен соң, оны аяқ тау жұ мыстары жү ргізіледі. Ө німді қ абатты ашу жұ мыстары сапалы жү ргізілуі керек. Ө німді қ абатты ашу технологиясының сапасы деп сә йкесінше операциялар жү ргізілгеннен кейінгі ө німді қ абаттың гидроө ткізгіштігінің ө згеру дә режесін айтуғ а болады. Қ абаттың ө німбергіштігі тө мендеп кетуінің себептері кө п, солардың ішіндегі негізгісі – қ абатқ а басқ а сұ йық тық тар мен жыныс бө лшектерінің енуі. Ұ ң ғ ыманы бұ рғ ылау барысында гидростатикалық қ ысым бағ аны қ абат қ ысымынан жоғ ары болатындай бұ рғ ылау ерітіндісі таң далынады. Ә детте, ұ ң ғ ыма оқ панының басқ а аралық тарын бұ рғ ылағ ан кезде қ олданылатын технология мен жуу ерітіндісі ө німді қ абатты ашуда да қ олданылады. Ө німді қ абатты ашуда жуу сұ йық тығ ы ретінде суды негізді ерітінді жиі пайдаланылады. Бұ ндай ерітінді қ олданылғ ан кезде су қ абатқ а сү зіледі. Сү зілген судың кө лемі ерітіндінің субергіштігіне, оның қ абатпен ә рекеттесу ұ зақ тығ ына, гидростатикалық жә не қ абаттық қ ысым айырмашылығ ына байланысты. Ө німді қ абаттың коллекторлық қ асиеттерінің тө мендеуіне ық пал ететін себептердің барлығ ын жою мү мкін емес. Алайда олардың ө німді қ абатқ а кері ә серін келесі шараларды орындап, тө мендетуге болады: ө німді қ абатты бұ рғ ылау барысында зерттеу жұ мыстарын жү ргізу, пайдалану тізбегін тү сіру жә не цементтеуді алдын-ала дайындалғ ан жоба бойынша тез жү ргізу керек, себебі бұ л кезде бұ рғ ылау ерітіндісі мен ұ ң ғ ыма қ абырғ асының ә рекеттесу уақ ыты азаяды; ө німді қ абатты ашқ анда субергіштігі тө мен, сапасы жоғ ары немесе кө мірсутек негізді бұ рғ ылау ерітінділерін қ олдану керек; Қ орыта айтқ анда, ө німді қ абат ұ ң ғ ыманы ұ зақ уақ ыт сусыз пайдалануды қ амтамасыз ететіндей ашылуы керек Қ ысымы тө мен ө німді қ абаттарды ашу барысында бұ рғ ылау ерітіндісін мұ қ ият таң дау керек: бұ рғ ылау ерітіндісі қ арқ ынды жұ тылуы салдарынан мұ най ұ ң ғ ыма тү бінен ысырылады жә не тү п аймақ жыныстарының сү зілу қ асиеті айтарлық тай тө мендейді. Қ ысымы тө мен ө німді қ абаттарды ашу ү шін мұ най негізді, эмульсиялық, БӘ З қ осылғ ан саз жә не аэрацияланғ ан арнайы бұ рғ ылау ерітінділері қ олданылады
|
|
|
|
|
|
2. БҰ РҒ ЫЛАУ ЖАБДЫҚ ТАРЫНЫҢ СЕНІМДІЛІГІ
Машиналардың сенімділігін арттыру –машинажасау саласының маң ызды міндеті. Техникалық сенімділігінің дең гейі маң ызды дә режеде оны дамытудың негізгі бағ ыттарын -ө ндірісті автоматтандыруды, тасымалдау жә не жұ мыс процестерін қ арқ андандыруды, материалдар мен энергияны ү немдеуді анық тайды.
|
|
|
Заманауи техника қ ұ ралдары бір-бірімен тығ ыз байланыста болатын кө птеген механизмдерден, аппараттармен жабдық тардан тұ рады. Олардың ең болмаса бір бө лшегі істен шық са, егер сол бө лшектердің керекті қ оры дер кезінде жасалмағ ан жағ д айда, бү кіл жү йе істен шығ уы мү мкін. Жабдық тардың сенімділігінің жеткілікті болмауы, оларды жө ндеу кезінде жұ мсалатын зор шығ ынғ а жә не жө ндеуде ұ зақ тұ рып қ алуларына, сондай ақ, кейде апатты жағ дайларғ а, адам шығ ынына жә не алынғ ан міндеттемелердің дер кезінде орындалмай қ алуына ә келіп соқ тыруы мү мкін. Мұ най газ саласында қ олданылатын жабдық тарғ а келсек, ауыр табиғ ат жағ дайында жұ мыс атқ аратындық тан олардың сенімділігін қ амтамасыз ету ө зекті мә селе. Сенімділік кө рсеткіштері техника ө німдерінің ұ зақ жә не сенімді пайдалануына тікелей ә сер етеді. Сенімділік нақ ты сандар мен кө рсеткіштерден тұ ратын кү рделі қ асиет. Бұ ны ә рқ алай тү сіндіруге болады.
Мысалы, ө ндірісте 100 станоктың біреуі істен шық са ол 1%ті қ ұ райды. Ал, егер жұ мыс процесі автоматтандырылғ ан желі бойынша жү зеге асырылса, онда сол бір станок барлық 99 станоктардың жұ мысын 100% тоқ татады. Сондық тан сенімділік кө рсеткіші ә р салада ә р дең гейде бағ аланады.
Сенімділік кө рсеткіштер екі мағ ынада беріледі: сенімділік техника бұ йымының сапасы; сенімділік бұ л ғ ылым. Сенімділік теориясы бұ л техникалық қ ұ рылымдардағ ы істен шығ у заң дылық тарын оқ ып ү йренетін, сенімділік кө рсеткіштерін есептеу ә дістемесін жасайтын, істен шығ у жағ дайын алдын ала болжауғ а жә не бұ йымды шығ аруды жоспарлағ анда оның сенімділігін арттыру жолдарын қ арастыруғ а ү йрететін қ олданбалы ғ ылыми пә н. Сенімділік теориясында келесі міндеттер шешіледі: есептеу жолымен техникалық қ ұ рылымдарының сенімділік кө рсеткіштерінің сандық сипаттарын белгілейді. Сенімділік нормаларын таң дау ә дістері негізделеді; уақ ытпен сенімділікті есептеу ә дістетері игеріледі (сенімділікті болжау).
|
|
|
Сенімділігі бойынша оң тайлы қ ұ рылымды таң дау негізделеді; істен шығ у физикасы зерттеліп оқ ытылады;
сенімділік пен экономикалық кө рсеткіштердің арасындағ ы байланыс белгіленеді; сенімділікке сынау ә дістетері игеріледі; есептеу қ ұ рылымдық, ө ндірістік жә не пайдалану сенімділіктерін арттыру ұ сыныстары негізделеді.
3. Қ азіргі бұ рғ ылау жабдық тары тағ айындалуы жә не машиналар мен механизмнің қ уаты бойынша сә йкес жетектермен қ амтамасыз етілген. Жетек қ озғ алтқ ыштан, кү штілік берілістен жә не басқ ару аппаратурасынан тұ рады. Жетек типті, оның жинақ талуы жә не конструкциясы бұ рғ ылау қ ондырғ ыларының технико-экономикалық кө рсеткіштеріне ө з ә серін тигізеді. Негізгі жә не кө мекші жетектер болып бө лінеді. Негізгі жетектерге бұ рғ ылау шығ ырының, сорабының жә не ротордың жетектері жатады. Олардың қ уаты 6000кВт. Кө мекші жетектер компрессорларғ а, дірілдеткішке, сазараластырғ ыштар мен қ ашауғ а беріліс беру автоматына, майлау сораптарына, кө теріп-тү сіру операциясын механизациялаушы агрегаттарғ а жә не бұ рғ ылау қ ондырғ ысының басқ а да механизмдеріне арналғ ан. Оның суммарлық қ уаты 400кВт тан аспайды. Қ олданылатын қ озғ алтқ ыштарына байланысты бұ рғ ылау қ ондырғ ыларының жетектері дизельді, газотурбиналы жә не электорлы болып бө лінеді. Сипаттамаларына байланысты энергияны ү лестіру топтасқ ан, жеке жә не аралас болып бө лінеді. Основной привод в зависимости от используемого типа двигателейделят на: - дизельные, газотурбинные, электрические приводы.
используются в БУ для разведочного и эксплуатационного бурения в районах удаленных от промышленных энергосистем.
Электрические приводы относятся к неавтономным, и их выбор предопределяется наличием и стоимостью потребления электроэнергии в районе бурения. В настоящее время порядка половины выпускаемых в России БУ снабжаются электроприводом. На их долю приходится порядка 60% от общего объема бурения в год.
|
|
|
По характеру распределения энергии различают групповые, индивидуальные и смешанные приводы.
В групповом приводе лебедка, насосы и ротор БУ через соответствующие силовые передачи приводятся от общих двигателей.
В индивидуальном приводе лебедка, насосы и ротор БУ имеют собственные двигатели с более простыми силовыми передачами.
Смешанный привод применяется, когда мощность дизельного группового привода оказывается недостаточной для работы 2-го насоса. В этом случае лебедка, ротор и один из насосов имеют групповой привод, а второй насос снабжается индивидуальным приводом.
В электрических БУ распространен смешанный привод, в котором лебедка и ротор имеют групповой привод, а насосы снабжаются индивидуальным приводом.
По числу двигателей различают: - однодвигательные и многодвигательные приводы.
Однодвигательные приводы характерен для электрических БУ. Электрический групповой привод имеет два либо один двигатель. В электрических БУ лебедки имеют два или один двигатель, ротор и насосы снабжены однодвигательным индивидуальным приводом, т. е. смешанный привод.
Многодвигательные приводы имеют более сложную конструкцию силовых передач, но надежны в эксплуатации, т. к. при отказе одного из двигателей машина не останавливается, а действует от остающихся в работе двигателей. При этом, многодвигательные приводы экономичнее в эксплуатации, т. к. позволяют отключить часть двигателей при холостом вращении и других технологических операциях не требующих затраты всей установленной мощности привода.
Вспомогательный привод БУ в основном имеет индивидуальный электрический привод. Двигатели вспомогательных механизмов получают электроэнергию в основном от промышленных сетей или автономных дизель-электрических агрегатов переменного тока.
Привод БУ должен отвечать требованиям:
быть надежным и экономичным;
безопасным и удобным в управлении и ремонте;
компактным и сравнительно небольшой удельной массы;
транспортабельным и приспособленным для монтажа, эксплуатации и ремонта в отдаленных полевых условиях.
Выбранный привод должен обеспечивать сочетание высокой производительности БУ с минимальными затратами на 1 м проходки.
Мощность, диапазоны регулирования частоты вращения и вращающего момента выводного вала привода определяются нагрузками и режимом работы приводимых в действие машин и механизмов.
В зависимости от типа основного привода различают БУ с:
Дизельные с механическими силовыми передачами (Уралмаш 3Д-76, БУ3000БД);
Дизельные с гидромеханическими силовыми передачами (БУ5000ДГУ-1; БУ75Бр-70; БУ80БрД; БУ2500ДГУ);
Электрические переменного тока с механическими силовыми передачами (Уралмаш 4Э-76; БУ3000ЭУК; БУ75БрЭ-70; БУ80БрЭ-1);
Электрические переменного тока с электромеханической силовой передачей (БУ5000ЭУ);
Электрические постоянного тока с механическими силовыми передачами (БУ15000; БУ6000ПЭМ; БУ5000ЭР; БУ6500ЭР; БУ2500ЭП);
Дизель-электрические постоянного тока с механической силовой передачей (БУ5000ДЭР; БУ6500ДЭР);
Газотурбинные с механическими силовыми передачами.
|
|
|
