Паказ асобы ў акаляючым свеце праз перажыванні і роздумы.
Паказ асобы аб'ектыўна ва ўзаемаадносінах з людзьмі, падзеямі, прыродай, у асяроддзі прадметаў (інтэр'ер).
Паказ асобы ў дзеянні, у канфліктах, сутычках з іншымі асобамі і абставінамі.
Прадмет
Унутраны свет чалавека ва ўсёй яго складанасці, перажыванні, пачуцці, думкі асобы ў руху, зменах, развіцці.
Аб’ектыўная, матэрыяльная рэчаіснасць, жыццё, розныя характары, побыт, прырода, матэрыаяльны і духоўны свет, зямныя з’явы.
Аб’ектыўная рэчаіснасць ва ўспрыманні дзеючых асоб.
Змест
Жыццё падаецца праз перажыванні чалавека, навакольны свет адыгрывае ролю стымула для роздумаў і перажыванняў. Суб’ектыўны ўнутраны свет, духоўнае жыццё паэта, чалавецтва, лірычнага героя. Характэрныя пачуцці, думкі, станы душы чалавека.
Адзінства рэчаіснасці і яго творчага перасатварэння (абставіны і характары). Дэталёвы паказ жыцця чалавека, падзей з яго ўдзелам, узаемаадносінаў з грамадствам, прыродай, навакольным светам; цэласныя, аб’ёмныя карціны рэчаіснасці.
Аналагічны эпічнаму, але не такі цэласны, бо слоўны тэкст, дзеянне дапаўняецца пантамімай (гульня актораў) і выяўленчым мастацтвам (дэкарацыі).
Функцыя мовы
На першым плане пераноснае (ці іншасказальнае) значэнне слова. Вершаваная мова як форма больш эмацыянальнага і выразнага выказвання пачуццяў, перажыванняў. Значная роля рытарычных фігур, сродкаў паэтычнага сінтаксісу.
Часцей за ўсё прадметнае значэнне слова. Апісальна-апавядальная (пераважна) структура тэксту. празаічная форма мовы (у рэдкіх выпадках – вершаваная). Падпарадкаванасць сродкаў і прыёмаў пісьма задачы раскрыцця характараў у пэўных абставінах.
Дыялогавасць і маналогавасць мастацкай мовы, падпарадкаванасць апісальна-апавядальнай стыхіі дзеянню, волі, характарам актораў. Сцэнічны варыянт мовы, устаноўка на вымаўленае слова.
Лірычны твор. Лірычны герой і аўтар. Рытм і інтанацыя ў літаратурных творах. Рытм і інтанацыя. Паралелізм. Адухаўленне. Вобраз-перажыванне. Рыфма. Страфа. Вершаваныя памеры. Сродкі паэтычнага сінтаксісу. Мастацкія тропы.
Эпічны твор. Герой эпічнага твора. Мастацкі вобраз. Персанаж. Аўтар-апавядальнік і інш. Кампазіцыя, пейзаж, апісанне. Партрэт, эпізод, сцэна. Сюжэт (экспазіцыя, завязка, развіццё дзеяння, кульмінацыя, развязка, эпілог).
Драматычны твор. Дзеянне і канфлікт у п’есах. Дзейная асоба. Кампазіцыя драматычнага твора. Маналог. Дыялог. Рэпліка. Рэмарка. Грэчаская трагедыя. Драма і сродкі стварэння характару ў ёй.