 |
1 група - самастойныя працы, якія маюць на мэце падрыхтоўку дзяцей да тлумачэння новага матэрыялу
|
|
|
|
1 група - самастойныя працы, якія маюць на мэце падрыхтоўку дзяцей да тлумачэння новага матэрыялу
Знайсці вывучаемую літару ў неразрэзанай азбуцы, выразаць яе і запоўніць ѐ ю адпаведную кішэньку касы.
Прачытаць выстаўленыя настаўнікам на дошцы склады, набраць іх на сваім наборным палатне і прачытаць. Саставіць словы з прапанаваных складоў.
Настаўнік набірае на класным наборным палатне слова, дзеці чытаюць яго, потым кожны самастойна набірае яго на сваім наборным палатне. Пасля дзецям прапануецца замяніць адну літару ў слове так, каб атрымалася новае слова (напрыклад, мука - рука - рукі - ракі - рака).
У набраных настаўнікам словах вучням прапануецца дадаць у пачатку або ў канцы літары ці склады, каб атрымаліся новыя словы, набраць гэтыя словы на сваім наборным палатне і прачытаць (луг – лугі - плугі, аса – раса - расада). Гэты від працы можа прадугледжваць не нарашчэнне, а скарачэнне слоў (расада - раса - аса).
Запомніць загадку, адгадаць яе, саставіць на сваім наборным палатне слова-адгадку і прачытаць яго.
Прыдумаць словы з 2-ма, 3-ма і больш складамі.
Скласці знаѐ мыя дзецям словы па першай і апошняй літарах: м.... а (машына), с..... т (самалѐ т) 17
Скласці з прапанаваных настаўнікам слоў сказ і набраць яго на сваім наборным палатне.
Прыдумаць сказ з трох слоў і набраць яго на наборным палатне.
Скласці апавяданне са сказаў, запісаных на асобных палосках паперы.
Скласці сказы са слоў, змешчаных на розных картках (словы аднаго сказа змяшчаюцца на картках аднаго колеру). З гэтых сказаў скласці апавяданне (з 3
– 4 сказаў). (Мама даіла карову. І наш Варкот тут як тут. Чаго ѐ н чакае? Ды малачка! ) 18
|
|
|
2 група - самастойныя працы на замацаванне вывучанага матэрыялу Разгледзець малюнак у буквары, знайсці на малюнку (або на малюнках) прадметы, у назвах якіх ѐ сць вывучаемы гук, вымавіць гэтыя словы пра сябе і ўстанавіць на слых месца вывучемага гука ў словах.
Самастойна паўторна прачытаць або словы ў слупках, або тэкст, або ўсю старонку буквара.
Выбарачна прачытаць сказы з тэксту на старонцы буквара.
Надрукаваць літару, з якой вучні ўпершыню пазнаѐ міліся, і адшукаць у незнаѐ мым тэксце словы з гэтай літарай.
Разгледзець сюжэтны малюнак буквара і скласці па ім сваѐ апавяданне.
Даць назвы прадметным малюнкам буквара і набраць гэтыя словы з літар разразной азбукі.
3 група - самастойныя працы, якія маюць на мэце праверыць веды дзяцей па матэрыялу папярэдняга ўрока або па ўсѐ й тэме
Падрыхтаваць па малюнку вуснае апавяданне, з якога потым выдзеліць словы для гукавого аналізу і сінтэзу.
Вывесіць на дошцы прадметныя малюнкі (набор малых малюнкаў раздаецца на партах вучням). Дзеці павінны падабраць да кожнага слова пачатковую літару і адкласці яе на парце. Гэты від працы можна пазней ускладніць, даючы дзецям заданне набраць усѐ слова, якім можна падпісаць малюнак.
Настаўнік рыхтуе малюнкі, пад якімі надрукаваны словы з пропускам адной літары, складу і дае іх дзецям для самастойнай працы. Вучні самастойна павінны ўстанавіць, якія гэта словы, набраць іх з літар сваѐ й разразной азбукі, прачытаць і адкласці на парце прапушчаныя літары або склады.
Падбор да малюнкаў, на якіх паказаны канкрэтныя прадметы (стол, парта), слоў з абагульняючым значэннем (мэбля).
Віды самастойных прац па пісьму ў перыяд навучання грамаце.
Пісьмо літар па ўзорах, прапанаваных настаўнікам на класнай дошцы, у сшытках вучняў.
|
|
|
Пісьмо складоў, слоў па ўзорах. Пісьмо слоў па памяці.
Пісьмо па памяці вядомых дзецям галосных або зычных, складоў.
Падкрэсліць галосныя літары е, ѐ, ю, я, і або зычныя літары перад гэтымі галоснымі ў адным або некалькіх словах. Правільна прачытаць гэтыя словы.
Напісаць у сшытках некалькі літар па выстаўленых на наборным палатне друкаваных літарах. З гэтай мэтай лепш за ўсѐ браць літары з аднолькавымі недастаткова засвоенымі элементамі.
Пісьмо слоў па першай і апошняй літарах: т..... р (трактар). З гэтай мэтай бяруцца прааналізаваныя і прачытаныя на папярэднім уроку словы.
Набор слоў да малюнкаў і пісьмо гэтых слоў. Дапісванне літар і складоў да слоў, запісаных на дошцы.
Напісаць усе вядомыя дзецям літары, у якіх ѐ сць названы настаўнікам элемент.
Спісаць словы або сказы і падкрэсліць у іх літары, якія абазначаюць мяккія зычныя гукі.
Спісаць словы ці сказы з друкаванага тэксту буквара.
Пісьмо па памяці загадак, прыказак, прымавак, змешчаных у буквары або прапанаваных настаўнікам.
Калі гаварыць пра ўдасканальванне працэсу навучання грамаце ў школах Беларусі, то трэба адзначыць, што ў наш час па заданні Міністэрства адукацыі рэспублікі Беларусь ажыццяўляецца удакладненне праграмы па навучанні грамаце, распрацоўваюцца адпаведныя канцэпцыя і стандарт. Удасканальваюцца і падручнікі. У прыватнасці, А. Клышка вядзе дапрацоўку буквароў з улікам заўваг і пажаданняў настаўнікаў-практыкаў і бацькоў першакласнікаў (гэта датычыцца парадку вывучэння літар, аб’ѐ му і характару матэрыялу для чытання на старонках буквара). З наступнага навучальнага года ў школах з рускай мовай навучання разам з букваром А. Клышкі будзе выкарыстоўвацца буквар Надзеі Аляксееўны Сторажавай (дарэчы, настаўнікі са стажам памятаюць яе папярэдні буквар, які выдаваўся ў 80 -- 90-е г. г. ). Буквар Н. Сторажавай пабудаваны на аснове склада-гукавога метаду навучання грамаце, распрацаванага беларускім вучоным А. П. Шанько. Гэты метад шырока выкарыстоўваецца ў Рассійскай Федэрацыі (у прыватнасці, ѐ н рэалізаваны ў буквары В. Гарэцкага і В. Кірушкіна). Навучанне пачынаецца, я к і ў буквары А. Клышкі, з азнаямлення з асноўнымі моўнымі паняццямі (слова, сказ, склад, гук), з навучання дзяцей іх элементарнаму аналізу. Аднак, Н.
|
|
|
Сторажава прапануе
знаѐ міць дзяцей спачатку з галоснымі гукамі, іх літарнымі абазначэннямі і правіламі выкарыстання галосных літар пасля цвѐ рдых і мяккіх зычных;
навучаць знаходзіць у словах галосныя;
засвойваць цвѐ рдыя і мяккія зычныя ў спалучэнні з усімі галоснымі.
Такім чынам, спачатку дзеці вывучаюць 5 галосных літар (а, о, и, ы, у), а затым знаѐ мяцца з зычнымі і астатнімі галоснымі. Кожная літара вывучаецца як знак для абазначэння пэўнай фанемы (фанем) на пісьме. Парадак азнаямлення з літарамі выбраны Н. Сторажавай на аснове прынцыпу частотнасці іх выкарыстання ў рускай мове. Прадугледжваецца фарміраванне ў вучняў арыенціроўкі на галосныя літары і фанемы (ажыццяўляецца апора на пазіцыйны прынцып чытання). Але калі А. Клышка вучыць чытаць прамы склад ― па падабенству‖, то Н. Сторажава папярэдне знаѐ міць вучняў са зліяннем зычнага з галосным у прамым складзе, а далей вучыць бачыць галосную літару пры чытанні склада-зліяння. Матэрыял буквара пабудаваны так, што тэхніка чытання і яго свядомасць фарміруюцца паралельна. Падабраны разнастайныя па змесце даступныя для шасцігадовых вучняў тэксты для чытання (творы вуснай народнай творчасці, апавяданні і вершы рускіх і беларускіх класікаў, сучасных пісьменнікаў). Буквар прадстаўлены ў комплексе з пропісямі і метадычным дапаможнікам для настаўніка.
Свой уклад у развіццѐ беларускай букварыстыкі унесла Е. Г. Шылец. Ёю створаны падручнік для беларускамоўных класаў, якія працавалі па праграме развіццѐ вага навучання, - ― Лемантар‖. Аднак ѐ н быў выдадзены як пробны на няякаснай паперы і ў чорна-белым варыянце.
Безумоўна, настаўнікам-практыкам хочацца, каб на рынку адукацыйных паслуг з’явіліся альтэрнатыўныя і варыятыўныя падручнікі па навучанні грамаце (асабліва гэта датычыцца беларускамоўных школ). Гэта дасць магчымасць настаўніку і бацькам выбіраць той буквар, які дазваляе педагогу праявіць свой індывідуальны падыход да рашэння вучэбных задач, а бацькам задаволіць попыт на пэўныя адукацыйныя паслугі.
|
|
|
Напрыклад, у Расійскай Федэрацыі афіцыйна дзейнічае каля сямі праграм і ВМК па навучанні грамаце ( паказаць ВМК па навучанні грамаце па праграме “Школа-2100”, па навучанні грамаце на камунікатыўна-пазнаваўчай аснове ).
|
|
|
