 |
Салыстырмалы диагностикасы. Қан сарысуындағы калий ммоль/л. Калий хлориді ерітіндісін енгізу жылдамдығы, грамм/сағ*.
|
|
|
|
Салыстырмалы диагностикасы
Қ Д-мен сырқ аттанғ ан науқ астарда естен танудың дамуына ә келетін басқ а да себептер ескерілу керек. Гиперосмолярлы комамен салыстырмалы диагностика қ иындық тарды тудырмайды (Қ Д-2-мен сырқ аттанғ ан егде жастағ ы науқ астарда дамиды). Қ Д-мен сырқ аттанғ ан науқ астарда естен тану себебін жыдам анық тай алмағ анда глюкоза енгізеді, себебі гипогликемиялық кома жиі дамиды, ал енгізілген глюкоза кө рінісінде жылдам оң динамиканың дамуы естен танудың себебін анық тауғ а мү мкіндік береді.
Емі
ДКА емі регидратация, гипергликемия коррекциясы, электролитті бұ зылыстарды реттеуге жә не диабет декомпенсациясын шақ ырғ ан ауруларды емдеуге бағ ытталады. Емді арнайы емдеу мекемесінің реанимация бө лімінде жү ргізу оң тайлы. Қ осымша ауыр жү рек аурулары жоқ ересек науқ астарда госпитализацияғ а дейінгі сатыда регидратация мақ сатында сағ атына бір литр жылдамдылық пен (шамамен 15–20 мл сағ атына бір кг дене массасына) изотониялық ерітіндіні (0, 9 % NaCl) енгізу тағ айындалады. ДКА кезінде дамитын сұ йық тық тапшылығ ы бірінші тә улікте-ақ бір кг дене массасына 100–200 мл-ден толық тыру қ ажет. Жас балалар ү шін регидратация мақ сатында тағ айындалатын изотоникалық ерітінді кө лемі сағ атына бір кг дене массасына 10–20 мл болу қ ажет, бірақ алғ ашқ ы 4 сағ атта оның кө лемі бір кг дене массасына 50 мл-ден аспауы керек. Қ атар жү ргізілген инсулиндік терапиядан кейін гликемия дең гейі шамамен 14 ммоль/л дейін тө мендегенде, кейін регидратация 10% глюкоза ерітіндісімен жалғ астырады.
|
|
|
Қ азіргі таң да ДКА кезінде «аз мө лшерде» инсулинді тағ айындау концепциясы қ олданылады. Тек қ ысқ а ә серлі инсулин қ олданылады. Инсулинді кө ктамыр ішілік енгізу оң тайлы болып табылады. Инсулинді бұ лшық етке енгізудің ә сері ә лсіздеу, ол тек орташа ауырлық тағ ы ДКА кезінде, тұ рақ ты гемодинамика жә не кө к тамырлық терапия жү ргізу мү мкін болмағ анда тағ айындалады. Соң ғ ы жағ дайда егу іштің тік бұ лшық етіне жасалынады, бұ л кезде инсулин шприцінің ү стіне бұ лшық етке инъекция жасауғ а арналғ ан ине кигізіледі (бұ лшық етке жақ сы енуі ү шін) жә не сол инемен инсулин флаконнан шприцке алынады.
Инсулинді кө ктамырішіне енгізудің бірнеше жолдары бар. Біріншіден, инсулинді инфузиялы «резең кенің » ішіне енгізуге болады, бұ л кезде қ ажетті инсулин мө лшері инсулин шприціне алынып, одан кейін 1 мл изотоникалық ерітінді қ осып алынады. Гликемия дең гейі 14 ммоль/л жеткенге дейін сағ ат сайын науқ асқ а қ ысқ а ә серлі 6–10 Бр инсулиннен енгізіп отырады; кейін сағ ат сайын анық талатын гликемия кө рсеткіштеріне қ арай инсулин мө лшері сағ атына 4–8 Бр дейін тө мендетіледі (параллель тү рде регидратациялы ерітінді изотоникалық тан 10 % глюкозағ а ауыстырылады). Гликемия дең гейінің тө мендеу жылдамдығ ы сағ атына 5ммоль/л-ден аспауы тиіс. Перфузорғ а ерітіндіні дайындау барысында арақ атынас мынадай болуы тиіс: 50 Бр қ ысқ а ә серлі инсулиннен кейін 2 мл 20 % адам альбумині ерітіндісі қ осылады, одан кейін 50 мл 0, 9% изотоникалық ерітінді енгізіледі. Егер инсулин бұ лшық ет ішіне енгізілетін болса, алдымен қ ысқ а ә серлі 20 Бр инсулин енгізіледі, кейін сағ ат сайын инсулин мө лшері 6 Бірлікке, ал гликемия дең гейі 14 ммоль/л жеткеннен кейін, сағ ат сайын инсулин мө лшері 4 Бр тө мендетіледі. Гемодинамика толық тұ рақ танғ ан соң жә не қ ышқ ылды-сілтілі тепе-тең діктің компенсациясы орнағ аннан кейін науқ ас инсулиннің тері астына енгізу тү ріне ауыстырылады.
|
|
|
Жоғ арыда кө рсетілгендей, ағ зада калийдің айқ ын тапшылығ ына қ арамастан (жалпы жоғ алту 3–6 ммоль/кг), ДКА кезінде инсулиндік терапияны бастамастан бұ рын оның мө лшері жоғ ары болады. Соғ ан қ арамастан, егер қ ан сарысуындағ ы калий мө лшері 5, 5 ммоль/л тө мен болса, калий хлориді ерітіндісін қ ұ юды, инсулинотерапиямен қ атар басталуы тиіс. Калий мө лшерінің сә тті коррекциясына тек рН қ алыпты кө рінісінде ғ ана қ ол жеткізуге болады. рН тө мен болғ ан жағ дайда жасуша ішіне калийдің енуі тө мен болады, осығ ан орай ағ зағ а қ ұ йылатын калий хлориді дең гейін нақ ты рН кө рсеткішіне лайық тау қ ажет екені сө зсіз (7. 13 кесте).
7. 13 кесте. Калий тапшылығ ын коррекциялау сызбасы
|
Қ ан сарысуындағ ы калий ммоль/л |
Калий хлориді ерітіндісін енгізу жылдамдығ ы, грамм/сағ *. | ||
| рН < 7, 1 | pH > 7, 1 | рН мониторингі жү ргізілмегенде | |
| < 3 | 1, 8 | ||
| 3-4 | 1, 8 | 1, 2 | |
| 4-5 | 1, 2 | 1, 0 | 1, 5 |
| 5-6 | 0, 5 | ||
| > 6 | Калий дә рілері енгізілмейді | ||
* есептеу ү шін тө мендегі мә ліметтер қ олданылады:
г KCl = 13, 4 ммоль; 1 ммоль KCl = 0, 075 г. 4% KСl ерітіндісі: 100 мл — 4 г KСl, 25 мл — 1 г KСl, 10 мл 0, 4 г KСl.
Диабеттің декомпенсациясына ә келетін жиі себептердің бірі инфекциялық аурулар (пиелонефрит, диабеттік табан синдромы кезіндегі инфицирленген ойық жара, синуситтер жә не т. б. ). ДКА кезінде субфебрилитет немесе қ ызба кө рініс берген барлық науқ астарғ а кө зге кө рінетін инфекция ошағ ының анық талмауына қ арамастан антибиотиктермен емдеу тағ айындалуы тиіс деген ереже бар, ДКА-нің ө зіне дене қ ызуының жоғ арылауы тә н емес.
|
|
|
Болжамы
ДКА кезінде ө лім кө рсеткіші 0, 5–5 %-ды қ ұ райды, бұ л басым жағ дайда кеш немесе жоғ ары медициналық кө мек кө рсетілмеумен байланысты болады. Ө лім кө рсеткіші егде жастағ ы науқ астар арасында ө те жоғ ары болады (50%-ғ а дейін).
7. 7. 2. Гиперосмолярлы кома
Гиперосмолярлы кома (ГОК) — абсолютті инсулин тапшылығ ы кө рінісінде айқ ын дегидратация мен гипергликемия нә тижесінде дамитын, жоғ ары ө лім кө рсеткішімен сипатталатын Қ Д-2-нің сирек жедел асқ ынуы (7. 14 кесте).
|
|
|
