 |
Трихомонадалар-Trichomonas
|
|
|
|
Трихомонад – Trichomonas – возбудители трихомоноза. Адамда трихомоноздың ү ш тү рлі қ оздырғ ыштары паразитті ө мір сү реді: ауызда, ішекте жә не қ ынапта. Трихомонада тек вегетативті тү рде кездеседі, циста тү збейді. Барлық тү рлері морфологиялық жағ ынан ұ қ сас болады. Ішектегі жә не ауыздағ ы тү рлері уақ ытша патогенді болып табылады.
T. vaginalis - қ ынап трихомонадасы – урогенитальды трихомоноздың қ оздырғ ышы.
Орналасуы- Ә йелдер мен еркектердің зә р-жыныстық жолдары.
Географиялық таралуы – барлық жерде кездеседі.
Морфологиясы. Дене пішіні алмұ рт тә різді, ұ зындығ ы 14-30мкм, алдың ғ ы жағ ынан 4 бос талшық тары шығ ады. Бесінші талшығ ы мен пелликуласының арасынан денесінің орта тұ сына дейін ундуль мембранасы орналасқ ан. Трихомонаданың аксостилі денесін екі жартығ а бө ліп тұ рады. Ядросы алдың ғ ы жағ ында орналасқ ан. Асқ орыту вакуольдерінде лейкоциттер, эритроциттер, бактериялар бар.
Тіршілік циклы. Трихомонада ә йелдерде қ ынапта жә не жатыр мойнында, еркектерде зә ршығ ару каналында, қ уық та жә не аталық безде тіршілік етеді. Жұ қ тыру кө рсеткіші ә йелдерде 20-30%, еркектерде 15%. Трихомонада тек вегетативті сатыда болады, циста тү збейді. Жұ ғ у жолы жыныстық қ атынас арқ ылы, сондай-ақ жеке гигиеналық заттарды жә не тө сеніштерді ортақ пайдаланғ анда жә не лас гинекологиялық қ ұ ралдар мен қ олғ аптар арқ ылы да жұ ғ уы мү мкін.
4 сурет. Қ ынаптағ ы трихомонадалар
|
|
|
1 – трихомонада
а – ядро
б – базалды денелер
в – алдың ғ ы талшық тар
г – ундулирленген мембрана
д – аксостиль
Патогенезі. Трихомонада жыныс жә не зә р шығ ару жолдарында тіршілік етіп, қ абынуғ а ә кеп соқ тырады. Аурудың ө ткір тү ріне жыныс жолынан бө лінулер жә не қ ышу тә н. Екіқ абат ә йелдердің дамып келе жатқ ан ұ рығ ына патологиялық ә сер етуі мү мкін. Трихомоноз кейде симптомсыз тү рде де жү руі мү мкін. Ә йелдерде трихомоноз бірнеше жыл болуы мү мкін, еркектердің басым кө пшілігінде симптомсыз жү реді.
Қ ынап трихомонозы-антропонозды контактілі ауру. Барлық жерде тарағ ан. Жұ ғ у кө зі-адам. Сыртқ ы ортада бірнеше сағ аттан кейін ө ліп қ алады.
Зертханалық диагностикасы. Несеп жә не жыныс сұ йық тық тарын микроскопиялау, серологиялық реакция.
Профилактикасы: Жыныстық қ атынас кезінде гигиенаны сақ тау, науқ астарды емдеу.
Trichomonas hominis - ішек трихомонозының қ оздырғ ышы.
Орналасуы- Тоқ ішектер
Географиялық таралуы – барлық жерде кездеседі
Морфологиясы: Дене пішіні сопақ ша, ұ зындығ ы 5-15мкм, 1 ядросы, 3-4 талшығ ы бар. Қ ынап трихомонадасынан айырмашылығ ы мө лшері кішірек бос талшық тары бар, денесінің бойымен ундуль жарғ ағ ы созылып жатыр. Циста болмайды. Бактериялармен қ оректенеді.
5 сурет. Ішек трихомонадасы. 1 – цитоплазма, 2 – цистом, 3 – ядро, 4 блефаропласт, 5 – талшық тар, 6 – ундулирленген мембрана, 7 – негізгі мембрана, 8 – аксостиль.
Патогенезі: Кө бінесе сау адамдарда кездеседі. Кейбір іш ауруларын асқ ындыру мү мкін, бұ л жағ дайда олар ұ лпалармен қ оректенуге ауысады. Алиментарлы жолмен жұ ғ ады.
Зертханалық диагностикасы: нә жісті микроскопиялау арқ ылы жү реді.
|
|
|
Trichpmonastenax -ауыз трихомонадасы.
Ауыз қ уысында паразитті тіршілік етеді. Сау адамдардың 30% табылғ ан, кө бінесе ауыз қ уысы, тіс ауырғ анда кездеседі. Қ ұ рылысы қ ынап трихомонадасына ұ қ сас болып келеді, тек қ ана тұ рқ ының (6-13 мкм)кішілігімен ғ ана айыруғ а болады.
6 сурет. Ауыз куысынын трихомонадасы.
1 – цитоплазма, 2 – хроматин дә нектері, 3 – ядро, 4 – блефаропласт, 5 – талшық тар, 6 – ундулирленген мембрана, 7 –негізгі мембрана, 8 – аксостиль
|
|
|
