 |
58-сурет. Жалпақ жасушалы түлеуші рак. Рак інжулері
|
|
|
|
58-сурет. Жалпақ жасушалы тү леуші рак. Рак інжулері
плазия жолымен де ө сіп шығ уы мү мкін. Жалпақ жасушалы рак кейде жалпақ эпителиге тө н қ асиетке, яғ ни кератин тү зу мү мкіншілігіне ие. Осы белгіге қ арап жалпақ жасушалы рактың екі тү рін ажыратады: тү леуші жә не тү лемеуші рак. Егер ісік жасушалары тү леу қ асиетін сақ тағ ан болса, олар ісік арасында інжуге ү қ сас, қ абат-қ абат жайғ асқ ан қ ү рылымдар тү зеді, оларғ а " рак інжулері" деп ат берілген (58-сурет). Рактың бү л тү рінде атипия-лық жасушалар мен митоздар саны аз болып эпителидің жалпы қ ү рылысы сақ талады. Жалпақ жасушалы рактың тү лемейтін тү рі ірі, ядролары ү лкен кө п пішінді жасушалардан тү зілген, олардың арасында митоздар кө п. Кератин кейбір жасушаларда ғ ана кө рінеді. Рак жасушалары ә р тү рлі қ алындық тағ ы созылмалар немесе ү яшық -тар тү рінде ө седі.
Безді рак (аденокарцинома) ең жетілген рак қ атарына жатады. Ол безді ағ залардық шырьппты қ абық тарының призмалық немесе текше тә різді эпителийінен ө сіп шығ ады. Ісік жасушалары кө ппішінді атипиялық безді қ ү рылымдар тү зіп айналасындағ ы тің церге бойлай ө седі. Ісік жасушаларьшың ядролары ү зьшша, ба-залвды жайғ асқ ан оларда митоздар кө п, бездерінің негізгі мембра-насының бү тіндігі бү зылғ ан. Ісік жасушалары ацинустық, сорғ ыш-тық, тубулярлық қ ү рылымдар да тү зе алады (59-сурет).
14 - 437
Ж. Ахметов. Патологаялық анатомия
|
|
|
|
|
60-сурет. Скирр. Ісік стромасы жақ сы дамығ ан
Шырышты (коллоидты) рак ісік жасушаларының кө п мө лшер-де шырышты сү йық тық бө ліп шығ аруымен сипатталады. Ісік ү стап кө ргең це іркілдеп тү рады, микроскопией қ арағ анда шырышпен не коллоидпен толғ ан қ уыстар ішінде рак жасушалары кө рінеді. Жа-суша ішіндегі сү йық тық олардың ядросын шетке ығ ыстырып ісік жасушалары жү зікке ү қ сап қ алады (жузік тә різді жасушалар). Шырышты рак жетілмеген рактар қ атарына жатады.
Солидті рак (латынша solidum — қ атты) аса тез ө сетін ісіктер қ атарына жатып, микроскоппен қ арағ анда бір-біріне тү таса жатқ -ан, аралары дө некер тінмен бө лінген эпителий жасушаларынан тү зілген. Ісік жасушаларының арасында митоздар кө п. Ісік жасушалары коллаген затын тү зе алу қ абілетіне ие, сол ү шін ісік қ атты.
Майдажасушалық рак жетілмеген рактар қ атарына жатып, кө бінесе ө кпеде кездеседі. Ісік жасушалары майда, ядролары гипер-хромды боялғ ан лимфоцит тә різді домалақ немесе арпа дә ніндей сопақ ша, ядроіиық тары кө рінбейді, ешқ андай қ ү рылымдар тү збейді. Бү л ісіктің рак тобына жатуын кейбір жағ дайларда анық тау ө те қ иын.
Фиброзды рак (скирр) сү т бездерінде, асқ азанда кө бірек кездеседі, ө те қ атерлі, ерте метастаз беретін рак. Ісік жасушалары-мен бір қ атарда дә некер тін кө п ө сіп кеткен, сондық тан ү стап кө ргенде қ атты (60-сурет).
Медулярлы (аденогенді) рак ми тә різді ақ шыл жө не жү мсақ ісік. Микроскоппен қ арағ анда ісікте стромағ а қ арағ анда паренхима (жасушалар) басым болады. Жасуша атипизмі ө те кү шті болғ ан-дық тан ісік тез ө сіп, некрозғ а ү шырайды.
|
|
|
Аралас (диморфтық ) рак. Диморфтық рак бір ағ зада екі тү рлі рактың қ атар дамуы. Мысалы, жалпақ жасушалы рак пен адено-карциноманың, аденокарцинома мен майда жасушалы рактың бір ағ зада дамуы, олар сирек кездесетін рактар қ атарына жатады.
8. 3. СЫРТҚ Ы ЖӘ НЕ ІІПКІ СЕКРЕЦИЯ БЕЗДЕРІНЩ
ІСІКТЕРІ
Бү л ісіктер жеке ағ залар жасушасынан ө сіп тек осы ағ заларғ а тә н қ ү рылымдар тү зеді жә не сол ағ залардың кейбір қ ызметін ат-қ арады. Мысалы, ү йқ ы безінің кү рылымдарынан пайда болғ ан ісіктер бір-біріне ү қ сас болғ анымен, ә р тү рлі гормондар тү зеді. р-жасушалы аденома (шсулома) инсулин, а-жасушалы аденома (глю-кагонома) глюкагон, ү -жасушалы аденома (гастринома) гастрин ондіріп шығ арады. Бү лардың қ ауіпті тү рлерінің бә рін қ атерлі инсулома деп атайды.
|
|
|
Ж. Ахметов. Патологиялық анатомия |
Асқ азан-ішек жолына АРУД — жү йесіне жататын, энтерохро-маффиндік жасушадан ө сетін, карциноид ісігі тә н. Кейде ісік жасу-шалары биологиялық белсенді зат серотонин бө ліп шығ арып, кли-никада карциноид синдромымен бейнеленеді. Карциноид ісігі бір-біріне ө те ү қ сас, кішкентай, қ оң ыр, ядросы ортасында орналасқ -ан, хроматинге бай, домалақ жаеушалардан тү зілген, ү ялы не белдеулі қ ү рылымдар тү зеді. Олардың араларын дә некер тін бө ліп жатады. Карциноид соқ ыр ішек ө сіндісінде, аш ішекте кө п кездеседі, кейде ол ішек қ абырғ асына ене ө сетін, метастаз беретін, нағ ыз қ атерлі ісікке (қ атерлі карциноид) айналып кетеді (61-сурет). Баска бездердің ісіктерін " Жеке бө лімде" қ араң ыз.
|
|
|
