 |
ЖАхметов. Патолопіялық анатомия
|
|
|
|
Пневмококтар тудыратын ошақ ты пневмониялар. Пневмония ошақ тары бірнеше миллиметрден бірнеше сантиметрге дейін жетіп ө кпенің артқ ы бө ліктерінде қ ызғ ылт-сү р рендегі тығ ыздалғ ан ошақ -тар тү рің де анық талады. Оларды кесіп қ арағ анда ауасыз, қ ү рғ ақ -тау, беті тегіс немесе тү йіршікті, ө зінен ірің ці сү йық тық бө ліп тү ра-ды. Ө кпенің кесіндісі ала шү бар болып тығ ыздалғ ан. Қ ызғ ылт сү р қ абыну ощақ тарының айналасың да ашық ренді эмфизема ошақ -тары, ауасыз, солғ ан ателектаз аймақ тары кө рінеді. Микроскоп-пен қ арағ анда серозды-ірінді немесе фибринозды қ абыну кө рінеді.
|
|
Стафилококтык, пнев мониялар ошақ ты пневмо- ниялардың ең ауыр ө згеріс- терге соқ тыратын тү рі бо лып есептеледі. Себебі ста- филококтар ө здерінің ө ніп- ө скен жерінде ө кпе тінін некрозғ а ү шыратады. Со нымен қ атар, стафилокок- тар ішекте ауыр ө згерістер тудырушы энтеротоксин- дер, полунуклеарлы лейко- цит-терді жоюшы лейкоци- дин, эритроцит-терді ерітіп жіберуші гематоксиндер жө не басқ а да организмнің қ орғ аныс кү штерін ә лсіре- туші заттар бө ліп шығ ара- ды. 89-сурет. Ө кпе абсцесі
ЖАхметов. Патолопіялық анатомия
Ө кпеде кө птеген майда немесе бір-біріне қ осылып жатқ ан ірінді қ абыну ошақ тары табылады. Олар іріленіп абсцестерге айналады (89-сурет). Егер осы абсцестер ө кпе қ абына (плеврағ а) жақ ын жайғ асқ ан болса, ірің ө кпе қ уысына бү зып ө тіп пиопневмоторакс- пен асқ ынады. Бү л ө згерістерді ө кпенің стафилококты деструкция- сы деп те атайды. Стафилококты пневмонияның бү л тү рі хирурги-ялық жолмен емделеді.
|
|
|
Ө кпедегі жоғ арыда айтылғ ан ауыр морфологиялық ө згерістер толығ ынан жазылмай стафилококтық пневмониялардан кейін ө кпенің созылмалы аурулары дамиды.
Стрептококтық пневмония «тазаң тү рінде сирек кездеседі. Стрептококтық пневмонияның ең ауыр тү рі скарлатинағ а байла-нысты дамиды. Қ абыну ошағ ьшда стрептококтар ө те кө п мө лшер-де топталып сол жердегі бронх пен ө кпе тінін некрозғ а ү шырата-ды. Некроз ошақ тары лейкоциттермен қ оршалып, оның айнала-сындағ ы альвеолалардың фибринді экссудатпен жө не ісіну сү йық тығ ымен толады. Альвеолалардың ішінде микроб болмай-ды, сондық тан пневмония ошағ ы айналасына жайыла алмайды. Демек стрептококтық пневмонияда қ абынудың жаң а ошақ тары бронхтар немесе лимфа жолдары арқ ылы ғ ана пайда болады. Осы-ғ ан байланысты плеврит, лимфангит, лимфаденит ө рістейді.
Фридлендер таяқ шалары тудыратын пневмониялар қ абыну ошақ тарында шырыш тө різді экссудаттың кө п мө лшерде пайда болуымен сипатталады. Қ абыну ошақ тары айналадағ ы ө кпе тінінен ерекше сү р немесе қ ызғ ылт сү р тү сте кө рінеді. Кейде осы жердегі қ ан тамырларының тромбозына байланысты қ абыну ошақ тарын-да некроз пайда болады.
Жалпы грамтеріс таяқ шалар ү шін қ абыну ошағ ының некрозы тә н емес.
Вирустық пневмониялар. Кө пке дейін вирустық инфекциялар-да дамитын пневмонияны осы вирустар ө серінде ө ніп-ө суге мү мкіндік алатын бактериялар шақ ырады деп есептеген.
|
|
|
Қ азіргі кезде (А. В. Цинзерлинг жө не т. б. ) вирустардың ө зі пневмония қ оздыра алатындығ ы дө ледденген. Вирустар тыныс жодда-рының жө не альвеолалардың эпителиінде кө бейіп, олардьщ тү сіп қ алуына (дистрофиясы мен некрозына, десквамациясына) себеп болады. Альвеола ішінде осы эпителий жасушалары мен бірге эрит-роциттер, бірлі-жарымды лейкоциттер жене серозды экссудат табылады, яғ ни осы жерде қ абыну ошагы пайда болады. Эпителий жапқ ыштарының жарақ аттануы сол жерде екіншілік бактериялық инфекцияның, яғ ни вирустық -бактериялық пневмонияның даму-ьша соқ тырады. Сонымен қ атар эпителий тінінде регенерация ү рдісі
11 белім. Тыныс алу агзаларының аурулары z°l
басталып, кейде кө пядролы ірі жасушалар пайда болады. Демек, пневмония вирустар ө серінен басталып, фктериялардың қ осылу-ына байланысты ө рі қ арай асқ ынады.
Микоплазмалық пневмония. Микоплазмалар (Mycoplasma pneumoniae) химиялық қ ү рамы бойынша бактерияларғ а, ал ө сіп-ө ну мү мкіншілігін есепке алсақ - вирустарғ а жақ ын. Ол бү рын «біріншілік атипиялық пневмонияң деп аталып келген аурудың қ оздырушысы болып саналады.
Микоплазмалар эпителий жасушаларының ішінде кө бейіп, оларды дистрофиялық ө згерістерге душар етеді, олардың цитоп-лазмасы бояулармен ә лсіз боялып, кө біктеніп тү рады. Осы жасушалар кейінірек альвеола ішіне кө шіп тү се бастайды. Олардың айналасында нейтрофилді лейкоциттер, эритроциттер топталып қ абыну ошағ ы пайда болады. Қ абыну сің бесінің аралық тің де кө беюі, яғ ни интерстициалдық пневмонияның дамуы осы инфекция ү шін ө те тө н қ ү былыс. Қ абыну ошақ тары майда, бірақ қ оң ыр-қ ызыл тү сті болады. Оларды ателектаз жене эмфизема ошақ тары қ оршап жатады. Микоплазмалық пневмонияғ а ә детте вирустық немесе бактериалық инфекциялар қ осылып аралас инфекциялы пневмония дамиды.
Саң ырауқ улақ тар шақ ыратын ошақ ты пневмония (Пневмоми- коз). Бү л пневмонияларды негізінен ашытқ ы саң ырауқ ү лақ тар тобына жататын С albicans қ оздырады (кандидомикоз). Кандидо-микоздар кө бінесе антибиотиктерді ө те кө п жә не ретсіз қ олдану нә тижесінде пайда болатын дисбактериозғ а байланысты дамиды. Ө кпеде ү лкенді-кішілі, қ ызғ ылт-сү р тү сті, тығ ыз ошақ тар пайда болады. Осы ошақ тардың ортасында саң ырауқ ү лақ тардың жуан жіпшелерін, олардың айналасында лейкоциттер мен макрофагтар-ды кө реміз. Кейін осы жерде эпителоидты жене алып жасушалы грануляциялық тін ө седі. Окпе кандидозы ә детте ауыз қ уысында, ө ң еште кандидалы ү рдіс болғ анда аспирация жолымен дамиды.
|
|
|
|
|
|
