ЖАхметов. Патологиялық анатомия

ЖАхметов. Патологиялық анатомия

ланысты. Экссудат қ алдық тарында қ ан тамырлары кө п жас дө не-кер тін ө сіп (организация), сол жерде ет тө різді тін тү зеді. Бү л қ ү бы-лыс карнификация (латынша " салю - ет" ) деп аталады (90-сурет).

Қ абыну ошағ ың ца лейкоциттер белсенділігі кү шейгенде шека-раланғ ан ірің ці ошақ тар - абсцестер пайда болады. Абсцестің плев-рағ а бү зып ө туі плевра қ уысының қ абынуына (ірің ді плеврит), ө кпе эмпиемасына немесе пиопневмотораксқ а ө келө п соқ тырады. Оспе ган- гренасы ө те ө лсіз науқ астарда фузоспирохеталы аутоинфекция есебінде дамып, ө кпе тінінің шіріп ыдырауымен сипатталады.

Ө кпеден тыс асқ ыну пневмококтардың лимфа немесе қ ан ар-қ ылы таралуына байланысты болады. Оларғ а: ірінді медиастенит, перикардит, полипозды-жаралы эндокардит, перитонит, ірінді менингит, ми абсцесі, ірінді артрит, сепсис кіреді.

Ө лім себептері. Крупозды пневмонияда ауру жү рек қ ызметінің жедел жетіспеушілігінен немесе жоғ арьща кө рсетілген асқ ыну тү рлерінен ө леді.

Ө КПЕ АБСЦЕСІ МЕН ГАНГРЕНАСЫ

Ө кпе абсцесі мен гангренасын қ азіргі кезде «деструктивті пнев­мония» деп те атайды.

Этиологиясы. Деструктивті пневмониттерді негізінен спора тү збейтін шартты - анаэробты микроорганизмдер (бактероидтар, фузобактериялар жө не анаэробты коктар) қ оздырады деп есептейді. Себебі пневмонияны қ оздырушы негізгі микроорганизмдер (пнев-мококтар, гемофилді таяқ ша) ө з алдына ө кпенің деструктивті ө згерістерін тудыра алмайды. Ө кпеде деструктивті ү рдістердің да-муында бронхтардың тазару (дренаж) қ ызметінің бү зылуының ма-ң ызы зор. Организмнің реактивтігі тө мең дегенде ауыз қ уысың дағ ы, тыныс жолдарындағ ы микробтар пневмонияның абсцеске айналу-ына мү мкіндік тудырады.

Патологиялық анатомиясы. Ө кпе абсцесі негізінен ө кпедегі не- крозғ а ү шырағ ан пневмония ошақ тарының іріндеуі нө тижесінде пайда болады. Ө кпені кесіп қ арағ анда кө лемі мен пішіні ө ртү рлі, ірің ге толғ ан ошақ тар кө рінеді. Егер абсцесс бронхқ а ө тсе ө кпеде бос қ уыстар пайда болады. Абсцестің екінші бір туындау кө зі -бронхоэктаз қ уыстарының ірінді қ абынуы, осығ ан байланысты ірің нің бронх қ абырғ асын бү зып айналасындағ ы тіндерге ө туі.

Ө кпе гангренасы пневмония немесе абсцесс ошақ тарына шірітуші микроорганизмдер тү скенде дамып, ө кпенің некрозына, оның іріп-шіріп иістеніп кетуіне алып келеді. Тангренағ а ү шыра-ғ ан тіннің тү сі ө згеріп қ ара сү р, жасыл сү р тү ске енеді.

11 белім. Тыныс алу агзаларының аурулары___________________________________ ^Z63

11. 2. Ө КПЕНІҢ СОЗЫЛМАЛЫ АУРУЛАРЫ

Ө кпенің созылмалы ауруларын екі топқ а бө леді: 1) ө кпенің созылмалы обструктивті аурулары; 2) ө кпенің рестриктивті ауру­лары.

Қ азіргі кезең це ө кпенің обструктивті созылмалы сырқ аттары-на: созылмалы бронхит, бронхоэктазиялық ауру, ө кпе эмфизема-сы жө не ө кпе демікпесі немесе бронхтық астма кіреді. Ө кпенің рестриктивті ауруларына ө кпенің интерстициалдық аурулары кіреді, олар ө кпе паренхимасының жө не ө кпенің тіршілік сиымдылығ ы-ның азаюымен сипатталады. Бү л ауруларғ а тә н жалпы клиника-лык, белгі тыныс жолдарының ө ткізгіштігінің бү зылуы жө не ты­ныс шығ арудың қ иындауы.

СОЗЫЛМАЛЫ БРОНХИТ

Ө кпенің созылмалы сырқ аттарының ішінде созылмалы бронхиттің орны ерекше. Ө ң діріс кө сіпорың дары жақ сы дамығ ан елдерде жалпы халық тың 5-10% созылмалы бронхитпен сырқ аттаг натыны анық талғ ан.

Созылмалы бронхит деп бронхтардың екіжақ ты қ абынуына байланысты олардың секрециясыньщ кү шеюмен, ауа жолдарының тазару кызметінің жө не ө ткізііштік қ асиеттерінің ү демелі бү зылу-ымен сипатталатын сырқ атты тү сінеміз. Клиникада бү л ауру ү зақ уақ ыт (ең кемінде екі жыл ббйы 3 айдан) жө телумен жө не қ ақ ырық шығ арумен ерекшеленеді.

Этиологиясы. Созылмалы бронхиттің дамуында экзогенді фак-торлардың орны ерекше. Қ оршағ ан ортаның, ауаның ә ртү рлі лас-тануы, шылым шегу, жү мыс орныньщ денсаулық қ а зиянды зат-тармен ластануы, ауа райының қ олайсыздығ ы (суық жө не дымқ -ыл ауа), инфекциялар, созылмалы бронхит дамуының ең басты себептері болып есептелінеді.

Ауа қ ү рамындағ ы ө ртү рлі зиянды химиялық жө не физикалық факторлар, ірі қ алаларда, ө сіресе заводтар мен фабрикалар орна-ласқ ан ө ндіріс орындарында кө п болады. Сондық тан созылмалы бронхит қ ала тү рғ ындары арасында, ауылдық жерлерге қ арағ анда едө уір жиі кездеседі. Қ азіргі кезде автомобиль транспорты бө ліп шығ аратын улы заттар: S0₂, N0₂, CO, тетраэтилқ орғ асын, тү тін жө не т. б. осы зиянды заттардың негізгі бө ліктері екендігі анық та-лып отыр.

Жү мыс орньшдағ ы зиянды заттардың ө серінен кө сіби сырқ ат-

, 286

Ж. Ахметов. Патологаялық анатомия

11 белім. Тыныс алу агзаларының аурулары

 

тар, соның ішінде, пневмокониоздар жиі дамиды. Ә сіресе кө мірдің, цементтің, мақ таның, ұ нның шаң -тозаң ы бронхтардың жә не ө кпенің созылмалы сырқ атгарының (шаң -тозаң бронхиті) себебі болады (" Кә сіби ауруларды" қ араң ыз).

Шылым шеккенде тү тін қ ұ рамындағ ы ә ртү рлі химиялық зат-тар ө з алдына немесе қ оршағ ан ортадағ ы зияң цы ә серлермен қ осьша отырып, созылмалы бронхит дамуына ә кеп соғ ады. Шылым шегетің дер арасында созылмалы бронхит шекпейтіндерге қ арағ анда 10 есе жиі кездеседі.

Инфекциялар ішінде созылмалы бронхиттің туындауың ца виру-стардың, микоплазмалардың, пневмококтардың жә не гемофидді таяқ шалардың маң ызы зор. Бү л инфекциялар бронхтарды ә ртү рлі қ оспалардың ә серімен дамығ ан секрецияның кү шеюі (гиперсек-реция) процестерінің қ абынуғ а ө туіне немесе созылмалы брон-хиттың қ айта қ озуына бірден-бір себеп бола алады.

Созылмалы бронхитке алып келуші ішкі факторлардың қ ата-рына жергілікті қ органыс жуйесінің ақ ауларын, мү рындағ ы, жү тыншақ тағ ы патологиялық процестерді, қ айталаушы жедел рес-пираторлық вирустық -бактериялық инфекцияларды, жедел бронхитті де кіргізу керек. Оларғ а: мукоцилиарлы клиренс қ ызметінің кемшілігі, альвеола макрофагтарының обу кү шінің ә лсіреуі, а_гантитрипсиннің жә не жергілікті иммундық қ орғ аныс-тың (секреторлы иммуноглобулин - JgA-ның ) тапшыльгғ ы кіреді.

Патогенезі. Қ алыпты жағ дайда тыныс жолдарына тү скен бө где заттар кірпікшелі эпителий қ ызметіне байланысты жө не бронх бездері бө ліп шығ аратын шырыппъі загтар арқ ылы сыртқ а шығ ары-лып отырады {мукоцилиарлы транспорт). Тө менгі тыныс жолдарына ө тіп кеткен ө те майда заттарды альвеола ішіндегі макрофагтар обып алады. Оларкейін қ ақ ырық қ ү рамында сыртқ а шығ ады немесе лим­фа жолдары арқ ылы тасылып кетеді.

Ауа қ ү рамында шаң -тозаң ның кө беюі, шылым, ә ртү рлі улы газдар ә сері, шырышты заттардың кө п бө лінуіне, олардың физи-калық -химиялык қ асиеттерінің ө згеріп қ оюлануына ә келеді, осы-ғ ан байланысты кірпікшелі эпителий қ ызметі бү зылып, шырыш­ты заттар майда бронхтар ішінде жиналады. Міне осы жағ дай ауто-инфекцияның дамуына жол ашады.

Ал альвеоладағ ы жергілікті иммундьщ қ орғ аныс осы жердегі макрофагтар мен лимфоциттердің қ ызметіне байланысты. Егер альвеола макрофагтарының кү ші жеткілікті болмаса, онда лимфо-циттермен байланысқ ан иммундьщ реакциялар жә не нейтрофилді лейкоциттер іске қ осылады.

Қ орыта айтқ анда, созылмалы бронхит дамуы ү шін ө кпе мен

 

91-сурет. Созылмалы бронхит

бронхты қ орғ аушы факторлардың бү зылуы шарт. Ә сіресе ө кпенің тазару ү рдісінің бү зылуына {кдиренсіне) байланысты тыныс жол-дарында жиналып қ алғ ан шырышты заттар қ абыну процесін қ оз-дырушы бактериялар ү шін қ олайлы орта болып табылады. Демек созылмалы бронхитта қ абыну ү рдісі екіншілік инфекция ретінде дамиды.

Жіктелуі. Созылмалы бронхитты клиникалық -морфологиялық белгілеріне қ арай мьша тү рге бө леді: 1) обструкциялық -катарал-ды, 2) обструкыдялық -ірінді, 3) обструкциясыз жө не 4) обструк-циясыз-ірің ді.

Патологиялық анатомиясы. Созылмалы бронхитта ө кпені кесіп қ арағ аң ца бронхтар қ абырғ асының қ алындағ анын, жү қ арғ анын немесе деформацияланғ аньш кө реміз (91-сурет). Бронхтың ішінде шырыппы немесе шырышты-ірінді экссудат табылады. Созылма­лы бронхиттың негізгі тү рі катаралды бронхит. Катаралды брон­хит ү шін бронхтардың шырышты қ абатының қ алындауы тө н. Микроскоппен қ арағ анда осы жердегі бездердің кө лемінің ү лғ аюы мен санының кө беюі, олардың арасында бокал тө різді жасушалар-

288                                                                     Ж. Ахметов. Патологиялық анатомия

⇐ Предыдущая89909192939495969798Следующая ⇒

Поделиться:

Воспользуйтесь поиском по сайту: