 |
Крупозды пневмония. Ж. Ахметов. Патологаялық анатомия. 11 бөлім. Тыныс any агзаларының аурулары. 90-сурет. Крупозды пневмония. Өкпенің карнификациясы
|
|
|
|
КРУПОЗДЫ ПНЕВМОНИЯ
Крупозды пневмония- пневмококтар қ оздыратьш ә кпенің бір немесе бірнеше бө ліктерінің жә не плевраның жедел фибринді қ аіы-нуымен сипатталатын патология. Крупозды пневмониянь^ лобарлы пневмония немесе плевропневмония деп атайтыны да сондық тан.
Этиологиясы. Крупозды пневмонияны негізінен пневмокок-тардың 1, 2, 3 жә не 7 типтері қ оздырады, ал ө те сирек жағ дайларда Фридлендердің диплобациласы, Афанасьев-Пфейфер бацилласы, стафилококтар да ө кпеде жоғ арьща айтылғ ан ә згерістерді туғ ыза-
Ж. Ахметов. Патологаялық анатомия
11 бө лім. Тыныс any агзаларының аурулары
ды. Обада дамитын пневмония да лобарлы тү р алатынын айта кету керек, бірақ ол жердегі, қ абынуда экссудатта фибрин болмайды.
Патогенезі. Крупозды пневмонияның дамуында организм реактивтігінің маң ызы зор. Ә детте бү л пневмония бү дан бү рын сау адамдарда ө те тез басталып аз ғ ана уақ ыт ішінде ө кпенің біраз бө лігіне таралады. Крупозды пневмония жедел инфекциялық -ал-лергиялық ауру тү рінде ө теді. Ө кпе қ ан тамырларыньщ морфоло-гиялық ө згерістері, фибринді экссудат организмнің пневмококта-рғ а сезімталдығ ьшьщ ө те жоғ ары ек^ндігін кө рсетеді. Ал салқ ын-дау, жарақ аттану пневмококтарғ а сезімталдығ ы жоғ ары организм ү шін крупозды пневмония дамуындағ ы шешуші фактор болады.
Патологиялық анатомиясы. Крупозды пневмония Лаэннек дө уірінен бері 4 кезең нен ө теді деп есептеліп келген. Оларғ а: 1) қ ан кө п келу; 2) қ ызыл бауырлану; 3) сү р бауырлану жө не 4) шешілу кезендері кіреді.
|
|
|
Бірінші кезең де крупозды пневмония кішкентай серозды қ абы-ну ошағ ы тү рінде басталады да, кейін қ абыну ү рдісі суғ а тү скен май тамшысындай тез таралады. Ө кпе қ ан тамырлары қ анмен толып, эритроциттер альвеолағ а шығ а бастайды, ө кпе қ ызарып ү лкейеді.
Екінші кезең де эритроциттердің қ ан тамырынан шығ уы (диапедезі) ө те кү шейіп, олар альвеолаларды толтыра бастайды. Аз мө лшерде лейкоциттер жә не фибрин жіпшелері кө рінеді. Ө кпе ү лкейіп бауыр қ аттьілығ ының дә режесіне жетеді, кесіп қ арағ анда қ ып-қ ызыл болады. Сол ү шін бү л кезең ге ө кпенің қ ызыл бауырла-нуы деген ат берілген.
Ү шінші кезең де нейтрофилді лейкоциттердің диапедезі (альве-олағ а ө туі) кү шейіп, пневмококтар жойыла бастайды. Ө кпе капил-лярлары ө ткізііштігінің жоғ арылауына байланысты лейкоциттер мен эритроциттердің арасьшда фибрин жіпшелері пайда болады. Эритроциттер гемолизге ү шырап, ыдырай бастайды. Альвеола экссуда-тқ а толып, оның кө лемі қ алыпты жағ дайғ а қ арағ анда 3-4 есе ү лкейеді. Ө кпенің кө лемі ауа жү тқ андағ ыдай (демді ішке тартқ ан-дағ ыдай) дө режеге жетеді. Қ аттылығ ы бауырдай, кесіп қ арағ анда сү р тү сті, кесіндінің беті тү шршікті кө рінеді. Сондық тан бү л кезенді ө кпенің сур бауырлануы деп атайды. Плевра кү ң гірт жө не оның бетінде фибринді қ абық пайда болады.
Кейбір ғ алымдардың пікірі бойынша (В. Д. Цинзерлинг, Лешке) крупозды пневмония ү шін негізінен сү р бауырлану тә н. Тек ө те ө лсіз, С витаминінің аздығ ымен, қ ан сырқ аттарымен ауырғ ан кісілерде ғ ана қ ан тамырлары ө ткізгіштігінің ө те асьш кетуіне байланысты альвеолаларғ а кө п мө лшерде эритроциттер шығ ып қ ызыл бауырлану дамиды. Демек сү р жө не қ ызыл бауырлануды крупозды
|
|
|
90-сурет. Крупозды пневмония. Ө кпенің карнификациясы
пневмонияның кезендері емес, оның оту варианттары деп қ арау керек.
Шешілу кезең і 9-11-шикү ндерде тура келеді. Бү л кезенде лейкоциттердің ә серінде фибрин сү йылып ери бастайды. Лейкоциттердің ө здері де ыдырап, кө пшілігі майлы дистрофия кү йінде кө рінеді. Экссудат лимфа жолдарыменжә не бронхтар арқ ы-лы шығ арылып ө кпе тазара бастайды. Ө кпенің қ аттылығ ы жә не тү сі кө кбауырғ а ү қ сап қ алады (" спленизация" ).
Крупозды пневмония барлық уақ ытта ө кпенің бір немесе бірнеше бө лігін алып жатпайды, кобінесе ол бір окпенің 2-3 сегментін қ амтиды, кейде екі окпедегі пневмония ошақ тарының даму кезең цері бір-біріне сә йкес келмейді. Мысалы: бір ө кпеде қ ызыл бауырлану кө рінсе, екінші ө кпеде сү р бауырлану кезең і кө рінеді. Крупозды пневмонияның бү л тү рін миграциялаушы (кө шіп журуші) пневмония деп атайды. Былайша айтқ анда ауқ ымды (массивті) пневмония осы сырқ аттың тек 1/5 бө лігіне тө н қ ү бъі-лыс.
Асқ ынулар. Крупозды пневмонияның ө кпелік жө не ө кпеден тыс асқ ыну тү рлерін ажыратады. Ө кпелік асқ ынулар осы жердегі фиб-ринге бай экссудатгың толық сорыльш (жойыльш) кетпеуіне бай-
 |
|
|
|
