 |
12 бөлім. Журек-қан тамыр жуйесінің аурулары
|
|
|
|
12 бө лім. Журек-қ ан тамыр жуйесінің аурулары
ның эпендима қ абатын бү зып жү лын сү йық тығ ына ө теді. Кейде қ ан тек ми қ абық тарына ғ ана қ ү йылады. Мида ақ инфаркттың дамуы қ ан тамырларының атеросклерозғ а байланысты тығ ында-лып қ алуымен немесе спазмымен тү сіндіріледі.
Артериялық гипертонияның бү йрек формасында бү йректердің кішірейіп, беті бү жырланып бү рісіп қ алғ аны кө рінеді, кейде олар-дың салмағ ы небә рі 40-50 г. болады. Микроскопией қ арағ анда бү йрек шумақ тарының склерозданып, гиалинозданып қ алғ аны кө рінеді (99-сурет). Артериялық гипертонияда бү йректегі жө не баска ағ залардағ ы ө згерістер де жоғ арьща айтылғ ан қ ан тамырла-рында болатын морфологиялық процестермен байланысты.
Тек эндокрин бездеріндегі ө згерістердің негізінде басқ а меха-низмдер жатады, себебі артериялық гипертонияда бү йрекү сті бездері ө здерінен кө птеген гормондар бө ліп шығ арады, оның морфологи-ялық дә лелі ретінде бү йрекү сті бездерінің гаперплазиясын жә не аденомасын атауғ а болады. Гипофизде АКТГ гормонын шығ аратын базофилді жасушалар гиперплазиясы кө рінеді.
Ө лім себептері. Артериялық гипертонияда адамдар миғ а қ ан қ ү йылудан, жү рек жетіспеушілігі немесе бү йрек «ызметінің на-шарлауынан (анурия) ө леді.
12. 6. ЖҮ РЕКТЩ ИШЕМИЯЛЫҚ АУРУЫ (ЖИА)
Журектің ишемиялық ауруы (ЖИА) - деп жү ректің тә ждік арте- риясындағ ы қ ан айналуының бү зылуына байланысты дамитын жү ректегі ишемиялық (дистрофиядан некрозғ а дейінгі) ө згерістерді тү сінеміз. ЖИА халық арасында ө те кө п таралғ андық тан 1965 жылдан бастап БДҮ шешімі бойынша жеке ауру ретінде қ арала бастады, бү рын ол атеросклероз бен артериялық гипертонияның жү ректік тү рі деп есептелінетін. ЖИА негізінен 40-65 жастағ ы ер адамдар арасында кездеседі, бірақ та ол 25-30 жастағ ы кісілерде де дамуы мү мкін.
|
|
|
Жү ректің ишемиялық ауруына алып келуші себептерді екі топка бө ліп қ арауғ а болады. Оның біріншілеріне атеросклероз ү рдісінің дамуына мү мкіндік жасаушы жә не оның дамуын тездетуші қ ауіп-қ атер факторлары кіреді. Оларғ а: 1) гиперхолестеринемия; 2) артериялық гипертония; 3) шылым шегу; 4) семіздік; 5) нервтің шаршап-шалдығ уы (стресс); 6) қ имыл-ә рекеттің аздығ ы; 7) арақ -шарапты шектен тыс қ абылдау; 8) қ антты диабет; 9) гендік фак-торлар жә не т. б. жатады.
ЖИА пайда болуы ү шін осы факторлардың бірнешеуінің қ осы-
лғ ан ә серінің маң ызы зор. Мысалы, бірінші ү ш фактор бірлескен жағ дайда, ЖИА осы факторлары жоқ адамдарғ а қ арағ анда 8 рет жиі кездеседі. Анестезиолог дә рігерлерде ЖИА дерматологтарғ а қ арағ анда 2, 5-4 есе кө п дамиды. Ал екінші топқ а осы ауруды тікелей шақ ырушы себептер жатады. Оғ ан: 1) жү рек артерияларының тромбозы немесе эмболиясы; 2) осы артериялардың ү зақ қ а созылғ ан спазмы; 3) жү ректің қ анғ а талабы мен оның қ амтамасыз етілуінің арасындағ ы сә йкессіздік; 4) жү рек қ ан тамырларының басыльш қ алуы жатады.
Клиникада ЖИА жедел жә не созылмалы тү рде кө рінеді. ЖИА-ньщ бірінші тү ріне стенокардия, кү тпеген жү ректік ө лім жө не. жедел миокард инфаркты кіреді.
|
|
|
СТЕНОКАРДИЯ
Стенокардия тө с сү йегінің артында немесе жү рек аймағ ында ауыру ү стамасы пайда болуымен сипатталатын, миокардтың жедел ишемиясына байланысты клиникалық синдром. Стенокарди-яның ү ш тү рін: кү ш тү суге байланысты дамитын тү рақ ты (стабильді) тү рін, тыныштық стенокардиясын жө не тү рақ сыз (стабильді емес) тү рін ажыратады. Стенокардияның тү рақ сыз тү рі ү демелі тү рде ө тіп, инфаркт алды стенокардиясы немесе жедел ко- ронарлық жеткіліксіздік деп аталады. Бү л стенокардияның себептеріне атеросклероздық табақ шалардың бү зылуы, осы аймақ -ты қ абырғ алық тромбтың пайда болуы немесе жү рек артерияла-рының спазмы жатады. Ауру ө ліп қ алғ ан жагдайда жү ректе майда некроз ошақ тары — микроинфарктар — табылады.
КҮ ТПЕГЕН ЖҮ РЕКГІК Ө ЛІМ
Ауру кенеттен бірнеше минуттан соң немесе бірнеше сағ аттан кейін ө ліп қ алады. Осы аурулардың 75% ауруханағ а жетпей-ақ ө ліп кетеді. Кү тпеген ө лімнің ЖИА-ғ а тікелей қ атысы бар екендігіне осы ауруларды ашып кө ргенде кө з жеткізуге болады. Жү ректегі ишемиялық аймақ тарды кө збен анық тау ү шін, тетразолий тү зда-рын, калий теллуритін қ олданады. Ишемия аймақ тары боялмас-тан, сау қ оң ыр тү сті миоқ ардқ а қ арағ анда, ақ шыл болып тү рады. Микроскопта қ араганда жү рек бү лшық еттері ө здерінің кө лденең жолақ тарын жоғ алтып, эозинмен, фуксинмен қ ызыл тү ске бояла-ды, яғ ни некробиоздық ө згерістерге ү шырайды. Миокард тал-
|
|
|
