 |
ПНЕВМОПАТИЯЛАР. 21 бөлім. Балалар аурулары. Ж.Ахметов. Патологиялық анатомия. 207-сурет. Өкпедегі гиалинді мембраналар
|
|
|
|
ПНЕВМОПАТИЯЛАР
Пневмопатиялар деп ө кпенің қ абынуына байцанысты болма-ғ ан патологиялық ө згерістерін тү сінеді. Оларғ а: ө кпе ателектазы, ісіктік геморрагиялық синдром, гиалинді мембраналар, аспираци-ялық синдром кіреді. Пневмопатиялар кө бінесе шала туылган нә -рестелерде кездеседі.
Этиологиясы. Пневмопатиялар дамуында ананың ауыр сома-тикалық ауруларының (қ антты диабет жә не т. б. ), акушерлік анамнездегі қ иын жағ дайлардың, жү ктілікке жә не туылуғ а байланысты патологияның, ө кпе қ ызметінің толық жетілмеуінің т. б. маң ызы зор.
Окне ателектазы деп туғ аннан кейін тыныс жолдарының толық ашылмауынан ө кпе ішінің ауағ а толмауын тү сінеміз. Нө ресте жатыр ішінде дамығ анда ө кпеде ауа болмайды. Нә ресте бірінші тыныс алғ анда ө кпе кең ейіп кө кірек қ уысын толық толтырады. Тыныс жолдарының ашылмай қ алуы немесе ішінара ашылуы (дисте-лектаз) тыныс алудың бү зылуьша соқ тырады. Ө кпе альвеолалары-ның ашылғ ан халде сақ талуы сурфактанттың (ателектазга қ арсы бағ ытталган фактордың ) болуына байланысты. Сурфактант екінші типтегі альвеоциттер тү зетін фосфолипидті зат, ол альвеолалар-дың ішкі қ абатын астарлап жатады жә не олардың тыныс шығ арғ -анда бір-біріне жабысып қ алмауын қ амтамасыз етеді. Сурфактант тек мерзімінде туылғ ан нә рестеде гана болады. Ателектаз жағ дай-ында ө кпе кө кірек қ уысының 1/2-2/3 бө лігін ғ ана толтырады. Ө кпе ет тә різді, ауасыз, кө кшіл-қ ызыл тү сті. Микроскопией қ арағ анда альвеолалар қ уысы анық байқ алмайды, ал альвеола аралығ ындағ ы тосық тар қ алың дағ ан. Ателектаздар пневмониямен жиі асқ ынады.
|
|
|
Ісіктік-геморрагиялық синдром. Ісіктік-геморрагиялық синдром
|
|
|
21 бө лім. Балалар аурулары |
Ж. Ахметов. Патологиялық анатомия
ө кпе тінінің ісінуімен, оның дә некер тінді қ абық тарында жә не па-ренхимасьша қ ан қ ү йылуымен сипатталады. Туылғ аннан соң бірінші сағ атган бастап тыныс алу бү зыла бастайды. Оның патогенезі ө кпе іінінің толық пісіп жетілмеуіне жө не сурфактанттың ө те аз болуына байланысты. Мә йітті ашып қ арағ авда: ө кпе кө кірек қ уысын толық толтырмайды, бірақ ателектазғ а қ арағ авда ү лкендеу. Ө кпе тіні ауасыз, тығ ыздалғ ан, іскен. Кесіп қ арағ анда немесе оны басқ анда оның бетінен кө п мө лшерде тү ссіз немесе қ ызғ ылт (геморрагиялық ) сү йық тық бө лініп шығ ады. Микроскопией қ арағ анда ө кпе қ ан та-мырларының, ө сіресе капиллярлардың, қ анмен аса толып кеткені кө рінеді. Альвеолалар, альвеола жолдары жө не бронхтар ісіктік сү йық тық пен жө не қ анмен толғ ан, аралық тін ісінген.
Гиалинді мембраналар (гиалинді мембраналар ауруы). Бү л патология кө бінесе шала туылғ ан балаларда кездеседі. Гиалинді мембраналар дегенде бронхиолалардың, альвеола жолдарының жө не аль-веолалардың ішкі қ абатында қ атты, эозинофилді (қ ызыл тү ске бо-ялатын) оларғ а берік жабысқ ан, массалар пайда болуын тү сінеміз. Гиалинді мембраналар ө те кү рделі, липогликопротеидті комплекс, оньщ қ ү рамына бү зылғ ан эпителий жасушалары, фибрин, фосфо-липидтер, сарысу белоктары, глюкозамингликандар жә не т. б. кіреді. Гиалиң ці мембраналардың пайда болуы гипоксия жө не ацидоз нә тижесінде ө кпе капиллярлары ө ткізгіштігінің ө те жоғ арылап кетуімен байланысты. Гиалинді мембраналар шө гіп қ алғ ан жерлер некрозданып жергілікті тіндер плазмалық элементтерімен бірігеді (207-сурет).
|
|
|
Этиологиясы белгісіз. Гиалинді мембраналардың дамуы ө кпенің толық пісіп жетілмеуімен, перинаталды гипоксиямен, диабеттік фетопатиямен жө не т. б. байланысты. Мә йітті ашып қ арағ анда ө кпе ауасыз, қ оң ыр-қ ызыл тү сті, кө лемі ү лкейген, қ атты, кейде оның қ атгылығ ы бауыр қ аттылығ ына тең. Диагноз микроскоптық тек-серулерден соң ғ ана анық талады. Гиалинді мембрана нө тижесінде нө рестелердің 20-50% алғ аіпқ ы екі тә улік ішінде ө леді. Гиалинді мембрана ө кпе қ абынуымен жиі асқ ынады.
Аспирациялық синдром (ауқ ымды аспирация синдромы). Аспираци- ялық синдром ө детте толық жетілген, ірі нә рестелерде дамиды. Жа-тырдағ ы гипоксия осы синдромның негізгі себебі больпі есептеледі. Гипоксия нә тижесінде бала тумастан бү рын тыныс алып, оньщ ө кпесіне қ аганақ суы жө не сол жерде баланың іштегі ө міріне байланысты жиналган заттар (тү леу ө німдері, тү ктер, май тамшылары, меконий) енеді. Тыныс алудың бү зылу белгілері туылғ ан бойдан пайда болады. Оның себебі іші сү йық тық қ а толғ ан бронхтарғ а сө й-кес келетін ө кпе тіні тьшыс алуга қ атьшаспайды (ателектаз). Ө кпе
207-сурет. Ө кпедегі гиалинді мембраналар
тіні қ атты, ауыр, кө лемі аз. Ателектаз ошақ тарымен бір қ атарда эмфизема ошақ тары да кө рінеді. Осы сиң цромның асқ ыну тү рлеріне аральщ эмфизема, пневмоторакс, пневмония жатады.
НӘ РЕСТЕ ПНЕВМОНИЯСЫ
Нә ресте пневмониясы ө зінің этиологиясы жә не патогенезі бой-ынша жасы ү лкендеу балалар пневмониясынан ерекшеленіп тү ра-ды. Бү л пневмониялар жатырда (антенаталды), туылу кезең інде (интранатальды) немесе туғ аннан кейінгі бірінші сағ аттарда жә не кү ндерде (постнаталды) пайда болуы мү мкін. Олардың ө рқ айсы-сының ө з ерекшеліктері, жү ғ у жолдары бар.
|
|
|
Этиологиясы. Антенаталды дамитын пневмонияларды кобінесе микоплазмалар немесе вирустар қ оздырады. Интранаталды пневмониялар бактериялық пневмониялар қ атарына жатады. Бү л жерде грамтеріс миқ робтардың, клебсиеллалардың, ішек жә не кө кірің таяқ шаларьшның маң ызы зор. Постнаталды (неонаталды) пневмонияларды аралас, вирусты-бактериялы инфекциялар қ оздырады.
Патогенезі. Анте- жә не интранаталды пневмониялар жатыр
|
|
|
