 |
Бастауыш білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты
|
|
|
|
Бастауыш білім берудің мемлекеттік жалпығ а міндетті стандарты
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Осы Бастауыш білім берудің мемлекеттік жалпығ а міндетті стандарты (бұ дан ә рі – Стандарт) " Білім туралы" 2007 жылғ ы 27 шілдедегі Қ азақ стан Республикасы Заң ының (бұ дан ә рі – Заң ) 5-бабының 5-1) тармақ шасына жә не 56-бабына сә йкес ә зірленді жә не бастауыш білім беру мазмұ нына, оқ у жү ктемесінің ең жоғ арғ ы кө леміне, білім алушылардың дайындық дең гейіне жә не оқ у мерзіміне қ ойылатын талаптарды айқ ындайды.
2. Стандартта Заң ғ а сә йкес терминдер мен анық тамалар қ олданылады. Оларғ а қ осымша мынадай терминдер мен олардың анық тамалары енгізілді:
1) бастауыш білім берудің базалық мазмұ ны – типіне, тү ріне жә не меншік нысанына, сондай-ақ оқ ыту тіліне қ арамастан білім беру ұ йымдарында оқ ып білуге міндетті бастауыш білім беру мазмұ нының қ ұ рамы, қ ұ рылымы мен кө лемі;
2) бағ алау – ә зірленген критерийлер негізінде білім алушылардың нақ ты қ ол жеткізген оқ у нә тижелерін оқ удан кү тілетін нә тижелермен салыстыру процесі;
3) бағ алау критерийлері – білім алушылардың оқ у жетістіктерін бағ алауғ а негіз болатын нақ ты ө лшеуіштер;
4) білім беру процесінің мониторингі – білім беру ұ йымдарындағ ы білім беру процесін жү зеге асырудың нә тижелері мен жай-кү йіндегі ө згерістердің динамикасын жү йелі бақ ылау, диагностикалау, талдау, бағ алау жә не жай-кү йін болжау;
|
|
|
5) білім беру қ ұ ндылық тары – білім беру мазмұ нын айқ ындау ү шін негіз болатын, білім алушының тұ лғ асын қ алыптастыруда жетекші фактор болып табылатын оқ у мақ саттарының жү йесін қ ұ рудағ ы бағ дарлар;
6) білім беру қ ызметі – білім алушылардың ерекше білім беру қ ажеттіліктерін жә не жеке мү мкіндіктерін ескере отырып, білім беру субъектілерінің мақ сатқ а бағ ытталғ ан, педагогикалық негізделген, дә йекті ө зара іс-қ имылы барысында жеке адамды оқ ыту, дамыту жә не тә рбиелеу міндеттері шешілетін процесс;
7) білім беру саласы – мә ндес оқ у пә ндерінің жиынтығ ын қ амтитын бастауыш білім берудің базалық мазмұ нының қ ұ раушы бө лігі;
8) жиынтық бағ алау – белгілі бір оқ у кезең ін (тоқ сан), сондай-ақ оқ у бағ дарламасына сә йкес бө лімдерді/ортақ тақ ырыптарды оқ ып аяқ тағ аннан кейін ө ткізілетін бағ алау тү рі;
9) инклюзивті білім беру – ерекше білім беру қ ажеттіліктері мен жеке мү мкіндіктерін ескере отырып, барлық білім алушылардың білім алуғ а тең қ ол жеткізуі ү шін жағ дай жасау;
10) оқ у жү ктемесінің инварианттық компоненті – білім беру ұ йымдарының типіне, тү ріне жә не меншік нысанына, сондай-ақ оқ ыту тіліне қ арамастан барлық білім алушылар оқ ып білуге міндетті оқ у пә ндерін айқ ындайтын ү лгілік оқ у жоспарының қ ұ рамдас компоненті;
11) оқ у жү ктемесінің вариативтік компоненті – білім алушылардың білімге деген қ ажеттіліктеріне сә йкес білім беру ұ йымы айқ ындайтын ү лгілік оқ у жоспарының қ ұ рамдас компоненті;
12) оқ ытудан кү тілетін нә тижелер– оқ ыту процесі аяқ талғ анда білім алушының нені біліп, тү сініп, кө рсете алатынын сипаттайтын қ ұ зыреттіліктер жиынтығ ы, оның ішінде білім алушылардың ерекше білім беру қ ажеттіліктері мен жеке мү мкіндіктері ескеріледі;
|
|
|
13) сабақ тан тыс іс-ә рекет – білім беру ұ йымындағ ы біртұ тас оқ у-тә рбие процесінің қ ұ раушы бө лігі, ү лгілік оқ у жоспарында айқ ындалғ ан оқ у жү ктемесінен тыс іске асырылатын білім алушылардың бос уақ ытын ұ йымдастыру нысандарының бірі;
14) ү лгілік оқ у жоспары – оқ у пә ндерінің (сабақ ) тізбесін регламенттейтін жә не тиісті білім беру дең гейінің оқ у жү ктемесінің инварианттық жә не вариативтік компоненттерінің кө лемін айқ ындайтын қ ұ жат;
15) формативті бағ алау – сыныпта кү нделікті жұ мыс барысында жү ргізілетін бағ алау тү рі, білім алушылар ү лгерімінің ағ ымдағ ы кө рсеткіші болып табылады, оқ ыту барысында білім алушылар мен мұ ғ алім арасындағ ы жедел ө зара байланысты, оқ ушы мен мұ ғ алім арасындағ ы кері байланысты қ амтамасыз етеді жә не білім беру процесін жетілдіруге мү мкіндік береді;
16) элективті курс – білім алушылардың таң дауы бойынша курс, білім алушылардың білім дайындығ ын кең ейтуге бағ ытталғ ан оқ у жоспарының вариативті компонентінің қ ұ рамдас бө лігі.
3. Стандартты қ олдану:
1) оқ ытудың кү тілетін нә тижелері тү рінде кө рсетілген бастауыш білім берудің мақ саттары жү йесіне қ ол жеткізу есебінен оқ ыту мен тә рбиелеудің сапасын арттыруғ а;
2) қ азақ, орыс жә не шетел тілдерінде білім беру процесін ұ йымдастыру ү шін қ ажетті жағ дай жасауғ а;
3) қ олданбалы сипаттағ ы міндеттерді шешу ү шін білім алушылардың теориялық білім негіздерін мең геруі мен алғ ан білімдерін қ олдана білуін дамытуды кө здейтін бастауыш білім берудің академиялық жә не практикалық бағ ыттылығ ының ү йлесімділігіне;
4) білім алушылардың жас ерекшеліктерін ескере отырып, оқ у пә ндері мазмұ нының терең дігі мен кү рделілігін қ амтамасыз ететін пә ндік білім мен дағ дыларды кезең -кезең мен толық тырып отыруғ а;
|
|
|
5) кү нделікті білім беру процесінің мазмұ ндық негізін айқ ындайтын білім берудің қ ұ ндылық тары мен оқ ытудан кү тілетін нә тижелер жү йесінің ө зара байланыстылығ ы мен ө зара шарттылығ ына негізделген оқ ыту мен тә рбиелеудің бірлігі принципін іске асыруғ а;
6) балалардың денсаулығ ын сақ тауды қ амтамасыз етуге, сондай-ақ білім алушылардың ерекше білім беру қ ажеттіліктері мен қ осымша білім беру қ ызметтерін алу қ ажеттіліктерін қ анағ аттандыруғ а қ олайлы жағ дайлар жасауғ а;
7) орта білім беру ұ йымдарының типтері мен тү рлерінің ә ртү рлілігі жағ дайында бастауыш білім берудің баламалылығ ын қ амтамасыз етуге;
8) білім беру ұ йымдарындағ ы инновациялық практиканы қ олдау мен дамытуғ а;
9) білім сапасын қ амтамасыз ету бойынша білім беру ұ йымдарының қ ызметін объективті бағ алауды ұ йымдастыруғ а бағ ытталғ ан.
4. Жең іл ақ ыл-ой кемістігі жә не орташа ақ ыл-ой кемістігі бар білім алушыларғ а арналғ ан білім беру ұ йымдарындағ ы инварианттық компоненттің оқ у пә ндерінің кө лемі мен мазмұ ны " Қ азақ стан Республикасындағ ы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің ү лгілік оқ у жоспарларын бекіту туралы" Қ азақ стан Республикасы Білім жә не ғ ылым министрінің 2012 жылғ ы 8 қ арашадағ ы № 500 бұ йрығ ымен (Нормативтік қ ұ қ ық тық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 болып тіркелген) бекітілген ү лгілік оқ у жоспарларына жә не " Жалпы білім беру ұ йымдарына арналғ ан жалпы білім беретін пә ндердің, таң дау курстарының жә не факультативтердің ү лгілік оқ у бағ дарламаларын бекіту туралы" Қ азақ стан Республикасы Білім жә не ғ ылым министрінің 2013 жылғ ы 3 сә уірдегі № 115 бұ йрығ ымен (Нормативтік қ ұ қ ық тық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8424 болып тіркелген) бекітілген ү лгілік оқ у бағ дарламалармен айқ ындалады.
|
|
|
