 |
4-тарау. Білім алушылардың дайындық деңгейіне қойылатын талаптар
|
|
|
|
4-тарау. Білім алушылардың дайындық дең гейіне қ ойылатын талаптар
1-параграф. Жаң артылғ ан бастауыш білім беру мазмұ ны бойынша білім алушылардың дайындық дең гейіне қ ойылатын талаптар
54. Білім алушылардың дайындық дең гейі " Тіл жә не ә дебиет", " Математика жә не информатика", " Жаратылыстану", " Адам жә не қ оғ ам", " Технология жә не ө нер", " Дене шынық тыру" сияқ ты бірнеше мә ндес оқ у пә ндерін біріктіретін ә рбір білім беру саласының ерекшеліктері ескеріле отырып жобаланғ ан оқ ытудан кү тілетін нә тижелер арқ ылы айқ ындалады.
55. " Тіл жә не ә дебиет" білім беру саласы бойынша бастауыш білім беру аяқ талғ анда кү тілетін нә тижелер.
Қ азақ тілі/Орыс тілі/Ана тілі, Ә дебиеттік оқ у:
1) тың далым жә не айтылым:
білім алушы ә ң гімелесудің, оқ ылғ ан немесе тың далғ ан мә тіннің негізгі мазмұ нын тү сінеді жә не жеткізе алады; сө йлеушінің кө зқ арасын жеткізу жолдарын айқ ындайды, қ орытындылар жасайды; пікірталастың тақ ырыбын тү сінеді жә не сө йлеу нормасын сақ тай отырып, оны талқ ылауғ а қ атысады; сө йлеу барысында синонимдерді, антонимдерді, омонимдерді, тура жә не ауыспалы мағ ыналы сө здерді саналы тү рде қ олданады; мә нерліліктің эмоциялық -рең кті қ ұ ралдарын қ олдана отырып, ә ң гімелеу жә не сипаттау мә тіндерінің мазмұ нын баяндаудың тү рлі тә сілдерін пайдаланады; кө ркем шығ армалардың мазмұ нын баяндаудың тү рлі тә сілдерін қ олданады; тың дағ андарына жә не оқ ығ андарына қ атысты пайымдайды, ө з ойымен жә не эмоциясымен бө ліседі; логикалық дә йектілікті сақ тай отырып, ө з кө зқ арасын дә лелдейді; берілген тақ ырып пен коммуникативтік нұ сқ ауғ а сә йкес ө зара байланысқ ан, логикалық тұ рғ ыдан дә йектелген дербес пікір білдіреді; тілдік қ атынастың ә ртү рлі тә сілдерін қ олдана отырып, диалогқ а қ атысады; оқ ылғ ан, тың далғ ан ақ параттың негізінде рухани-адамгершілік қ ұ ндылық тар туралы тү сінікті талдайды;
|
|
|
2) оқ ылым:
білім алушы халық ауыз ә дебиеті мен балалар ә дебиеті туындыларын оқ иды, кейіпкерлердің мінез-қ ұ лық тарын талдайды жә не іс-ә рекеттеріне бағ а береді; кө ркем мә тіндерді кө ркем емес мә тіндерден ажыратады; кө ркем шығ армалардың негізгі идеялары мен композициясын айқ ындайды; кө ркем туындының жанрын айқ ындайды, ө зінің жауабына/таң дауына негіздеме береді; автордың бейнені сомдау ү шін қ олданғ ан ә деби кө ркемдеуіш қ ұ ралдарын айқ ындайды; жазушының ө з кейіпкерлеріне қ атынасы туралы қ орытынды жасайды; мә тіндерді белгілі бір оқ у тү рлері мен стратегияларын қ олдана отырып оқ иды; шығ армалардағ ы оқ иғ алар барысын болжайды; мә тін тү рлерін (сипаттау, ә ң гімелеу, пайымдау) айқ ындайды; ә ң гімелерді/ө лең дерді мә нерлеп оқ иды; ө лең ді мә нерлеп жатқ а оқ иды; кө ркем ә дебиет туындыларындағ ы адамзаттың ортақ қ ұ ндылық тарын айқ ындайды;
3) жазылым:
білім алушы тиісті сө здерді негізді тү рде іріктей отырып, ә ртү рлі типте, жанр мен стильде ө з мә тіндерін қ ұ растырып жазады; мең герген грамматикалық, пунктуациялық жә не орфографиялық нормаларғ а сай жазады; жеткізудің тү рлі тә сілдерін (суреттер, сызбалар, кескіндер, кестелер) қ олдана отырып, мә тіндер жазады; жазудың гигиеналық жә не каллиграфиялық дағ дыларын сақ тайды; Қ азақ стан халқ ының мә дениетіне, салт-дә стү ріне байланысты тақ ырыптарғ а ө зінің жеке кө зқ арасын білдіре отырып, шағ ын мә тіндер қ ұ растырады.
|
|
|
Қ азақ тілі (оқ ыту қ азақ тілінде жү ргізілмейтін сыныптарда, )/Орыс тілі (оқ ыту орыс тілінде жү ргізілмейтінсыныптарда):
1) тың далым:
білім алушылар қ арым-қ атынас жасаудың ә леуметтік-тұ рмыстық жә не ә леуметтік-мә дени салалары ү шін ө зекті аудиовизуалды материалдардың мазмұ нын тү сінеді; мә тіннің тақ ырыбын, негізгі идеясын, мә тіндегі басты жә не қ осалқ ы ақ параттың мағ ынасын барынша толық қ анды, терең жә не дә л тү сіне алады; қ арым-қ атынас жасау жағ даяттарына, қ арым-қ атынас орнына жә не қ арым-қ атынасқ а (коммуникацияғ а) қ атысушыларғ а қ арай сө йлеу стильдерінің қ алай ө згеретінін тү сінеді; тү рлі пікірлерді ескере отырып, оқ иғ аның /ә ң гіменің мазмұ нын болжайды;
2) айтылым:
білім алушы алдын ала дайындалғ ан жазбалар мен жоспарды пайдалана отырып, ә ң гіменің, оқ иғ аның мазмұ нын жеткізеді; оқ ығ аны, естігені жө нінде сұ рақ тар қ ұ растырады жә не кө зқ арасын білдіреді; ұ сынылғ ан тақ ырып пен белгіленген коммуникативтік тапсырма бойынша ө зара байланысқ ан, логикалық жү йеге қ ұ рылғ ан хабарламаны қ ұ растырады; қ арым-қ атынастың ә леуметтік-тұ рмыстық жә не ә леуметтік-мә дени саласында тү рлі тілдік жағ даяттарғ а сай ө зінің коммуникативтік ниетін білдіре отырып, диалогқ а қ атысады;
3) оқ ылым:
білім алушы оқ у тү рлері мен стратегияларын пайдалана отырып, мә тіндерді оқ иды; таныс емес сө здері бар мә тіннен негізгі ақ паратты, автордың тұ жырымы мен бағ асын тү сінеді; кө ркем жә не кө ркем емес мә тіндерді ажыратып таниды; алуан тү рлі дереккө здерден қ ажетті ақ паратты табады; идеяны, оқ иғ аларды жә не кейіпкерлер іс-ә рекеттерінің себептерін тү сінетінін кө рсетеді; сө здіктер мен анық тамалық тарды пайдаланып, таныс емес сө здер мен фразалардың мағ ынасын анық тайды; қ азақ жә не ә лем ә дебиетінің кө ркем туындыларындағ ы адамзаттың ортақ қ ұ ндылық тарын айқ ындайды;
|
|
|
4) жазылым:
білім алушы тың далғ ан мә тіннің, оқ ылғ ан ақ параттың жә не кө рген оқ иғ аның (тақ ырыптар, жекелеген деректер, пікірлер) қ ысқ аша жазбаларын жасайды; орфографиялық, грамматикалық жә не пунктуациялық нормаларды ескере отырып, баяндау (баяндаусыз) сипатындағ ы мә тіндерді қ ұ растыру ү шін тиісті лексикалық бірліктерді пайдаланады.
Шетел тілі:
1) тың далым:
білім алушы таныс тақ ырыптар бойынша қ ысқ а ә ң гімелесулердің негізгі мазмұ нын тү сінеді, таныс сө здер мен фразалардың айтылуын ажырата алады; тү стер мен сандар туралы қ ысқ а сұ рақ тарды тү сінеді; таныс тақ ырыптар бойынша қ ысқ а ә ң гімелердің мазмұ ны мен мә нін болжау ү шін мә нмә тіндік тірек сө здерді пайдаланады; баяу жә не айқ ын дыбысталып айтылғ ан шағ ын ә ң гімелердің жалпы мә нін тү сінеді;
2) айтылым:
білім алушы ө зі туралы тіркестер мен сө йлемдер қ ұ растырады, сұ рақ тар қ ұ растырады; сұ рақ тарғ а жауап береді; заттар мен оқ иғ аларды сипаттағ анда негізгі сө здер мен фразаларды дұ рыс интонациямен жә не екпінмен айтады; ө зіне не ұ найтынын жә не не ұ намайтынын айтады;
3) оқ ылым:
білім алушы қ арапайым иллюстрацияланғ ан сө здікті пайдаланады; тұ рмыстық -ә леуметтік тақ ырыптағ ы кө лемі шағ ын кө ркем жә не кө ркем емес мә тіндерді тү сінеді; қ ысқ а мә тіндердің негізгі ойын айқ ындайды; қ ысқ а мә тіндерден нақ ты жә не детальді ақ паратты айқ ындайды;
|
|
|
4) жазылым:
білім алушы жиі қ олданылатын сө здердің жазылуы мен айтылуы арасындағ ы айырмашылық ты білетіндігін кө рсете отырып, дұ рыс жазады; дауыстап оқ ығ анда жай сө йлемдерді жаза алады; сө йлем соң ында тыныс белгілерін дұ рыс қ ояды.
56. " Математика жә не информатика" білім беру саласы бойынша оқ ытудың кү тілетін нә тижелері.
Бастауыш білім беру аяқ талғ анда білім алушы:
1) " цифр", " сан", " координаталық сә уле", " санның ү лесі", " жай бө лшек", " аралас сан", " санды ө рнек", " ә ріпті ө рнек", " тең дік", " тең сіздік", " бұ рыштың градустық ө лшемі", " пайыз", " жиын", " симметрия", " ақ парат", " объект", " файл", " папка", " затбелгі", " модель", " компьютер желісі", " Интернет" ұ ғ ымдарының мә нін; ондық санау жү йесіндегі разряд бірліктерінің мә ндерін; жазық жә не кең істік геометриялық фигураларының тү рлерін жә не олардың элементтерін; шаршы жә не тік тө ртбұ рыш периметрі мен ауданын есептеу формулаларын, бірдей дә режелі бө лшектерді қ осу жә не азайту принциптерін; операциялық жү йе объектілерінің қ ызметін; ақ паратты ұ сыну тү рлері мен ө лшем бірліктерін; компьютердің негізгі қ ұ рылғ ыларын, енгізу мен шығ ару қ ұ рылғ ыларын; қ олданбалы, сервистік бағ дарламалардың жә не операциялық жү йенің мақ сатын, компьютерде жұ мыс істеген кезде қ ауіпсіздік техникасы принциптерін біледі;
2) натурал сандарғ а, шамаларғ а жә не олардың арасындағ ы байланысқ а қ атысты арифметикалық амалдардың мә ні мен ретін; шамалар арасындағ ы қ арапайым ө зара тә уелділікті; жиындардың " қ иылысуы" мен " бірігуіне" қ атысты операциялардың мағ ынасын; пайызды бө лшек санмен ө рнектеуді, бө лшек сандарды пайызбен ө рнектеуді; тұ рақ ты жә не айнымалы шамалар арасындағ ы айырмашылық тарды; компьютердің негізгі бө ліктерінің қ олданылуы, қ ұ рылымдарының, операциялық жү йе интерфейсі элементтерінің кіру жә не шығ у қ ұ рылғ ысы; компьютерлік техниканың адам денсаулығ ына тигізетін ә сері; ақ паратты жә не қ ұ рылымдарды зиян келтіретін бағ дарламалардан қ орғ аудың маң ыздылығ ы; ақ параттың авторларғ а сілтеме жасалғ ан ілеспе қ ажеттілігін тү сінеді;
|
|
|
3) ө рнектер жазу ү шін, санды ө рнектерді тү рлендіру ү шін, есептер шығ ару ү шін математикалық символдарды, арифметикалық амалдар мен қ асиеттерді; натурал сандар мен арифметикалық амалдарды ауызша жә не жазбаша есептеу амалдарын; шамалардың стандартты жә не стандартты емес ө лшем бірліктерін (ұ зындық, аудан, кө лем, масса, уақ ыт); шамаларды ө лшеу қ ұ ралдарын; есеп шарттарын жазудың математикалық тілі мен графикалық модельдерін; тең деулер мен тең сіздіктерді шешу алгоритмдерін; периметр мен ауданды есептеу формулаларын (шаршының, тік тө ртбұ рыштың, тікбұ рышты ү шбұ рыштың ); жиын элементтері арасындағ ы қ атынастарды кө рсету ү шін Эйлер-Венн диаграммаларын; санның бө лігін жә не оның бө лігі бойынша санды табу білігін; ақ паратты жинауғ а, сақ тауғ а, ө ң деуге жә не жеткізуге арналғ ан ақ параттық -коммуникациялық қ ұ ралдарды; ақ параттың алуан тү рлерімен жұ мыс істеуге, модельдер қ ұ руғ а арналғ ан қ олданбалы бағ дарламаларды; алғ а қ ойылғ ан міндеттерді шешу ү шін интернет қ ызметін; компьютерде жұ мыс істеу принциптерін қ олданады;
4) ауызша жә не жазбаша санаудың рационалды тә сілдерін; геометриялық фигуралардың ерекшеліктерін; сандық ө рнектер мен айнымалысы бар ө рнектердің мә ндерін салыстыру нә тижесін; ә ртү рлі шамалар арасындағ ы тә уелділіктер (сан, бағ а, қ ұ н, жылдамдық, уақ ыт, арақ ашық тық, ең бек (жұ мыс) ө німділігі, жұ мыс ұ зақ тығ ы, жұ мыс кө лемі); заң дылық тарды жә не тізбектің жетіспейтін элементтерін табуды; кү рделі емес комбинаторикалық жә не логикалық есептерді; есеп шартының сызба, кесте тү рлеріндегі жазбасын; санаумен, ө лшеумен байланысты деректер мен нә тижелерді; қ олданбалы бағ дарламалардың мү мкіндіктерін; желіде этикалық жә не қ ұ қ ық тық нормалардың бұ зылу салдарын; мә лімделген талаптарғ а сә йкес іріктеп, тү рлі дереккө здерден алынғ ан ақ паратты талдайды;
5) заттарды олардың белгілері мен кең істіктегі орналасуына қ арай сыныптауышын; шамалар арасындағ ы тә уелділіктің математикалық моделін; шынайы ә лемнің нақ ты нысандары мен процестерінің бейнелер мен сызбалар тү ріндегі ең қ арапайым модельдерін; ұ сынылғ ан мә ліметтер немесе математикалық модельдер бойынша есеп қ ұ растырады жә не оғ ан кері есеп қ ұ райды; берілген заң дылық тар бойынша тізбек қ ұ растырады; практикалық міндеттерді шешу ү шін ақ параттық -коммуникациялық технологияларды қ олданып, объектілер мен жағ даяттардың модельдерін; қ олданбалы бағ дарламалар мен желілік қ ызметтердің мү мкіндіктері туралы білімдерін тү рлі міндеттерді шешу ү шін жинақ тайды;
6) ө лшем нә тижелерін; сандар, шамалар, геометриялық фигуралар туралы қ арапайым тұ жырымдардың ақ иқ аттылығ ын немесе жалғ андығ ын; графика, кесте, диаграмма тү рінде берілген деректерді; модельдің берілген критерийлерге сә йкестігін; қ олданбалы бағ дарламалар мен желілік қ ызметтердің тү рлі міндеттерді шешуде пайдалану мү мкіндіктерін бағ алайды.
57. " Жаратылыстану" білім беру саласы бойынша оқ ытудың кү тілетін нә тижелері.
Бастауыш білім беру аяқ талғ анда білім алушы:
1) Кү н жү йесінің ғ аламшарларын жә не олардың ерекшеліктерін; Жер мен оның табиғ аты туралы, Ғ алам туралы негізгі жаратылыстану тү сініктерін; ғ ылыми таным ә дістерін: бақ ылау, эксперимент, тә жірибе; зерттеуді жоспарлау мен жү ргізу барысындағ ы қ ауіпсіздік техникасы негіздерін; апатты табиғ и қ ұ былыстар кезінде ә рекет жасау принциптерін; адамның, ө сімдіктердің, жануарлар мен саң ырауқ ұ лақ тардың ө мірлік циклдерін; адамның, ө сімдіктердің, жануарлар мен саң ырауқ ұ лақ тардың негізгі органдарының қ ұ рылымы мен орналасу ерекшеліктерін жә не олардың функцияларын; ө сімдіктердің, жануарлар мен саң ырауқ ұ лақ тардың жіктелуін; фотосинтез процесінің негіздерін; жарық тың кейбір қ асиеттерін; кейбір физикалық кү штерді жә не олардың пайда болу себептерін; қ уаттың кейбір тү рлерін; Жер бетінде кең інен таралғ ан заттектердің қ ұ рамы мен қ асиеттерін; тү рлі денелердің қ асиеттерін жә не олар қ олданатын кейбір салаларды; пайдалы қ азбалардың негізгі тү рлерін жә не олардың маң ызын, Қ азақ стан Республикасындағ ы пайдалы қ азбалардың негізгі кеніштерін біледі;
2) қ оршағ ан ортағ а қ амқ орлық пен қ араудың жә не Жердегі биоалуантү рлілікті сақ таудың маң ыздылығ ын; жеке бас гигиенасын сақ таудың қ ажеттілігін; ағ заның қ орғ ану функцияларын; табиғ ат компоненттерінің тірі ағ залар ү шін маң ызын; қ оршағ ан ортағ а енудің қ ұ ралы ретіндегі ағ залар ерекшеліктерін; омыртқ алы жә не омыртқ асыз жан-жануарлардың қ арапайым айырмашылық тарын; табиғ ат ресурстарын ұ тымды пайдаланудың қ ажеттілігін тү сінеді;
3) табиғ и объектілерді, процестер мен қ ұ былыстарды зерделеу ү шін кейбір зерттеу ә дістерін; табиғ и объектілерді, қ ұ былыстар мен процестерді ө лшеудің стандартты жә не стандартты емес бірліктерін; табиғ и объектілерді, процестер мен қ ұ былыстарды ө лшеудің қ арапайым қ ұ ралдарын; жү ргізген зерттеулерді тү сіндіруге қ ажет тиісті ғ ылыми терминологияны; ө зі тұ рып жатқ ан жердегі ө сімдіктер мен жан-жануарларды жіктеу ү шін олардың қ арапайым белгілері туралы білімді қ олданады;
4) табиғ ат компоненттері арасындағ ы себеп-салдарлық байланыстарды; материалдарды қ олдану мү мкіндіктерін айқ ындау ү шін олардың қ асиеттерін; белгілі бір аумақ тың жануарлар мен ө сімдіктер ә лемін; алуан тү рлі ө мір сү ру орталарының ұ қ састығ ы мен айырмашылығ ын; ө з зерттеулеріндегі жә не тү рлі дереккө здерден алынғ ан материалдарды талдайды;
5) тірі жә не ө лі табиғ аттың объектілері мен қ ұ былыстарына зерттеу жү ргізуді жоспарлау жә не ө ткізу ү шін алынғ ан білімі мен дағ дыларын; сурет, сызба, графиктер, диаграммалар, кестелер тү ріндегі ақ параттық материалдарды; қ оршағ ан ортаны қ орғ ау мә селелеріне қ атысты идеяларды; микро- жә не макроә лемнің объектілері, қ ұ былыстары мен процестерінің имитациялық жә не географиялық ү лгілерін жинақ тайды;
6) табиғ и объектілердің, қ ұ былыстар мен процестердің даму факторлары мен жағ дайын; адамның ә рекеті мен қ оршағ ан ортаның жағ дайына ғ ылыми-техникалық прогрестің салдары; ғ ылыми-техникалық прогрестің адамның тіршілік ә рекетіне ә сері; жасалғ ан болжамғ а ө з зерттеулерінен алынғ ан нә тижелердің сә йкестігін бағ алайды.
58. " Адам жә не қ оғ ам" білім беру саласы бойынша оқ ытудың кү тілетін нә тижелері.
Бастауыш білім беру аяқ талғ анда білім алушы:
1) білім алушының кү нделікті ө мірі ө тетін отбасының, мектеп қ оғ амдастығ ының қ ұ рылымын, қ ұ рамы мен функциясын; адамның ең негізгі ә леуметтік функцияларын; " адам – қ оғ ам" ө зара байланысы туралы бастапқ ы мә ліметтерді; " қ ауіпсіздік", " денсаулық " ұ ғ ымдары жә не олардың басты белгілерін; жеке тұ лғ аның, отбасының, қ ауымдастық тардың жә не тұ тас қ оғ амның ерекшеліктерін жә не олардың адам ө міріндегі маң ызы мен атқ аратын рө лін; тұ тыну тауарларының негізгі тү рлерін жә не олардың қ ұ рамын; Қ азақ станның тарихы мен географиясы туралы жалпы мә ліметті; Қ азақ стан халқ ы мен Қ азақ стан халық тарының негізгі дә стү рлері мен фольклорын; Қ азақ станның ә лемдегі орны мен рө лін; Қ азақ стан Республикасының Мемлекеттік рә міздерін; жалпыадамзаттық қ ұ ндылық тарды; оң жә не достық қ арым-қ атынас жасау принциптерін, этикет принциптерін, мектеп оқ ушысының қ ұ қ ық тары мен міндеттерін, саламатты ө мір салтының принциптерін біледі;
2) ө зінің Қ азақ станның жас азаматы ретіндегі азаматтық болмысын жә не белгілі бір ұ лтқ а қ атыстылығ ын; отбасының, туғ ан жері мен Атамекенінің қ ұ ндылығ ын; кө пұ лтты қ азақ стандық қ оғ амның қ ұ ндылығ ын; Қ азақ станның Мемлекеттік рә міздерінің маң ызын; қ оғ амдағ ы адамның адамгершілік мінез-қ ұ лық нормаларын; ө з ө мірінің мектеп ө мірімен, ауыл, қ ала, ел ө мірімен тығ ыз байланыста екендігін; қ оғ амғ а қ ызмет етудің маң ыздылығ ын; ә ртү рлі елді мекен тү рлерінің функционалдық жә не қ ұ рылымдық ерекшеліктерін; ө з ойы мен сө зінің, іс-ә рекетінің бір жерден шығ уының маң ыздылығ ын, олар ү шін ө з жауапкершілігін; ұ лттық салт-дә стү рлердің мә нін; адам ө міріндегі жә не қ оғ ам дамуындағ ы саяхаттардың рө лін; адамның ө зін тануы мен ө зін дамытудың маң ыздылығ ын; " ең бек", " ө зара тү сіністік", " ө мірге қ уанышпен қ арау", " қ иындық қ а мойымау", " мейірімділік", " жомарттық ", " кең пейілділік", " патриоттық ", " шығ армашылық " ұ ғ ымдарының мазмұ нын жә не маң ыздылығ ын; саламатты ө мір салтын ұ стануы керектігін; табиғ аттың ө мірлік қ уат кө зі ретіндегі мә нін; табиғ атқ а қ амқ орлық кө рсетудің маң ызын тү сінеді;
3) таным ә дістерін қ оғ амдық процестер мен қ ұ былыстарды зерттеу ү шін, оқ у тапсырмалары мен шығ армашылық, танымдық, зерттеу, жобалау сипатындағ ы жұ мыстарды орындау ү шін; қ арапайым қ аржылық қ арым-қ атынастардағ ы жеке басының тә жірибесі мен білімін; салауатты ө мір салты туралы, жеке бас гигиенасы туралы, тамақ тану жә не кү н тә ртібі туралы білімін; дә рігерге дейінгі алғ ашқ ы кө мек кө рсету туралы қ арапайым білімін; қ оршағ ан ортағ а бейімделудегі ө зінің жеке жә не қ оғ ам тә жірибесін; отбасында жә не ұ жымда ө зара оң жә не достық қ арым-қ атынасты сақ тау мақ сатындағ ы қ атынас принциптерін қ олданады;
4) Қ азақ станның ә лемдегі орнын; қ азақ халқ ының жә не елде тұ рып жатқ ан басқ а да ұ лт ө кілдерінің мә дени жә не салт-дә стү рлерінің ортақ жә не ерекше белгілерін; жеке тұ лғ аның, отбасының, мектеп қ ауымдастығ ының даму факторларын; адам ө міріндегі негізгі ресурстардың мә нін; денсаулық пен қ ауіпсіздік факторларын; адамның кө ң іл-кү йінің, сезімі мен адамдар іс-ә рекетінің кө рінісі, олардың себеп-салдарын; ө зіндік эмоционалдық кү йін талдайды;
5) қ оғ амдық қ ұ былыстар мен процестерді жү йелеу жә не топтастыру ү шін білімі мен дағ дыларын; қ оғ амның кейбір ө зекті проблемаларын айқ ындау ү шін білімі мен дағ дыларын; кең істікте (орын), уақ ытта (хронологияда), ә леуметтік ортада (қ оғ амда) бағ дарлануы ү шін жеке шешімдерін; отбасылық, тұ лғ ааралық жә не қ оғ амдық салаларда коммуникация модельдерін; ө мір қ ауіпсіздігі, саяхатты ұ йымдастыру бойынша ө з жобаларын, ө зіндік рухани-адамгершілік дамуы бойынша шешімдерін жинақ тайды;
6) адамгершілік нормасы тұ рғ ысынан ө зінің мінез-қ ұ лқ ы мен айналадағ ы адамдардың істерін; отбасының, қ оғ амның, мемлекеттің ә рбір адам ө міріндегі маң ыздылығ ын; заманауи ө мірдегі дә стү р мен фольклордың рө лін; тұ тыну заттарының маң ыздылығ ы мен қ ұ ны бойынша қ ұ ндылығ ын; сабақ та ө з жұ мысына қ анағ аттану дә режесін; тұ лғ ааралық, қ оғ амдық жә не қ аржы-экономикалық қ арым-қ атынас саласында ө зінің ілгерілеу дең гейін, ө зінің эмоциялық жә не физикалық қ алпын; адамдардың тә ртібін жалпы қ абылданғ ан адамгершілік нормалары тұ рғ ысынан бағ алайды.
59. " Технология жә не ө нер" білім беру саласы бойынша оқ ытудың кү тілетін нә тижелері.
Бастауыш білімді аяқ тағ анда білім алушылар:
1) ө нердің негізгі тү рлері мен жанрларын; сызық тардың жә не формалардың негізгі тү рлерін; негізгі жә не қ осымша тү стерді; сурет салуғ а жә не сә ндік-кө ркем жұ мыстарғ а керекті негізгі материалдар мен қ ұ ралдарды; ө нердің ә р алуан тү рлерінде жұ мыс істеудің негізгі техникалары мен ә дістерін; ә лемдік жә не отандық ө нер қ айраткерлері туындыларының ү здік ү лгілерін; шығ армашылық идеяларды берудің кө ркем ә діс-тә сілдерін; музыкалық сауаттылық негіздерін; ә нді орындау жә не музыка тың дау принциптерін; қ азақ тың дә стү рлі музыкасының негізгі тү рлерін, жанрларын жә не стильдерін; халық аспаптар оркестрі мен симфониялық оркестердің музыкалық аспаптарының атаулары мен жіктеуішін; хор мен оркестр тү рлерін; қ азақ тың дә стү рлі жә не классикалық музыкасының ү здік ү лгілері мен танымал орындаушыларын; Қ азақ стан композиторларының музыкасын жә не ә лем халық тарының музыкасын; қ арапайым компьютерлік музыкалық бағ дарламаларды біледі;
2) ө нердің ө мірмен байланысын; орындау техникасының ө нердің тү рімен, стилімен, жанрымен байланысын; Қ азақ станның сә ндік-кө ркем ө неріндегі ұ лттық салт-дә стү рлердің ерекшеліктері мен маң ызын; қ азақ халқ ының жә не басқ а да ә лем халық тарының мә дениетіндегі ө нер туындыларының маң ызын; музыканың адам ө міріндегі маң ызын; музыканың басқ а ө нер тү рлерімен байланысын; қ азақ халқ ы мен ә лемнің басқ а халық тарының мә дениетін кө рсететін дә стү рлі музыканы; халық тық музыканың композиторлар музыкасы ү шін негіз қ алаушы рө лін тү сінеді;
3) заттарды бейнелеудегі композиция заң дарын; ө нердің мә нерлілік қ ұ ралдарын; идеяларды дамыту ү шін ә ртү рлі ақ парат кө здерін жә не ақ параттық -коммуникациялық технологияларды; шығ армашылық жұ мыс жасау ү шін ә ртү рлі кө ркем материалдарды, қ ұ ралдарды жә не техникаларды; шығ армашылық жұ мысты жасау ү шін ө нердің тү рлері, стилдері мен жанрлары туралы білімді; қ ауіпсіздік техникасының ережелерін; жеке жә не ансамбльде, хорда/оркестрде ә н айтуда, музыкалық аспаптарда ойнауда сезімді, кө ң іл-кү йді жеткізу ү шін, қ арапайым шығ армаларды, импровизацияларды, шығ армашылық жобаларды, оның ішінде компьютерлік музыкалық бағ дарламаларды пайдалана отырып жасау ү шін музыкалық сауаттылық негіздерін; музыкалық қ ұ былыстарды, қ оршағ ан ө мірдің қ ұ былыстарын дыбыс тілі арқ ылы тү сіндіргенде музыканың тү рлері, стилдері жә не жанрлары туралы білімді қ олданады;
4) ө зінің қ ызметін жоспарлау ү шін ә ртү рлі дереккө здерінен алынғ ан ақ паратты; қ азақ халқ ының жә не ә лемнің басқ а да халық тары ө нерінің стильдері мен жанрларын; ө нер туындыларын жасау ү шін қ олданылғ ан материалдар мен техникаларды; эксперименталдық, зерттеу жұ мыстарын жү ргізуде кө ркем материалдар мен аспаптардың қ асиеті мен сапасын; ө зінің шығ армашылық қ ызметінің процесі мен нә тижелерін; адам ө міріндегі музыканың рө лі мен мә нін; дә стү рлі қ азақ музыкасы мен ә лем халық тары музыкасының ұ қ састығ ы мен айырмашылығ ын, сондай-ақ мазмұ нын; халық жә не симфониялық оркестрлердің музыкалық аспаптарының ерекшеліктерін; жеке музыкалық шығ армашылық жұ мыстарды жасау жә не импровизациялау ү шін ә ртү рлі дыбыстар мен дыбыс ә серлерін талдайды;
5) шығ армашылық жұ мыстарды жасау ү шін тә сілдер мен техникаларды, материалдың қ асиеті мен мү мкіндіктерін; идеяны дамыту ү шін тү рлі дереккө здерден алынғ ан ақ паратты, оның ішінде ақ параттық -коммуникациялық технологияларды пайдалана отырып алынғ ан ақ паратты; шығ армашылық жобаларды орындау жә не идеяларды, оның ішінде музыкалық компьютерлік бағ дарламаларды пайдалана отырып іске асыру ү шін білімдерді, дағ дыларды, ақ паратты, шығ армашылық жұ мысты ә зірлеу ү шін ө нердің ә ртү рлі элементтерін синтездейді;
6) кө ркем жә не музыкалық жұ мыстардың негізгі мақ сатын, образдары мен идеяларын; шығ армашылық жұ мыстарды жасау ү шін мә нерлілік қ ұ ралдары мен материалдың қ асиетін; кө ркем ең бек бойынша жеке/ұ жымдық орындалғ ан жұ мыстарды; ү йренетін музыканың адамгершілік-эстетикалық жағ ын, алынғ ан шығ армашылық қ ызмет нә тижесін, музыка мен кө ркем шығ армашылық тың ө мірдегі рө лін бағ алайды.
60. " Дене шынық тыру" білім беру саласы бойынша оқ ытудың кү тілетін нә тижелері.
Бастауыш білім беру аяқ талғ анда білім алушы:
1) ағ заның дамуына ық пал ететін негізгі дене шынық тыру жаттығ уларын, оларды орындаудың принциптері мен техникасын; дене шынық тыру жаттығ уларын орындау барысындағ ы техникалық қ ауіпсіздік принциптерін; сергіту жаттығ улары мен ширатып шынық тыру жаттығ уларын орындау принциптерін; дене жаттығ уларын орындау кезіндегі ағ задағ ы ө згерістерді бақ ылау тә сілдерін; дене даярлығ ын жақ сарту ү шін дене бө ліктері мен бұ лшық еттерді дамыту ә дістерін біледі;
2) дене шынық тырудың денсаулық ты нығ айтудағ ы маң ызын; дене шынық тыру мен спорттың елдің дамуындағ ы жә не сол ү шін мақ таныш сезімін қ алыптастырудағ ы рө лін; орындалатын жаттығ улардың кү рделілік дең гейін; тү рлі физикалық жү ктемелердің талап етілетін қ арқ ындылығ ына қ ол жеткізу қ ажеттілігін; дене, психикалық жә не эмоциялық саламаттылық ты сақ тау мен қ олдаудың маң ызын; тү рлі дене жаттығ уларын орындау кезінде туындайтын тә уекелдерді тү сінеді;
3) келісілген мақ саттарғ а қ ол жеткізу ү шін ө зіндік/бірлескен жұ мысты орындау дағ дыларын; кешенді дене жаттығ уларын орындау кезінде қ олданылатын композициялық амалдар мен ережелер туралы білімін; уақ ытты, кең істікті, дағ ды мен қ озғ алыс координацияларын тү сінетінін кө рсете отырып, дене жаттығ уларын орындаудың дұ рыс бірізділігін; дене дамуындағ ы кемістіктерді жә не денсаулық ү шін ық тимал тә уекелдерді жоятын арнайы жаттығ уларды; дұ рыс тамақ тану мен қ озғ алу режимінің негізгі принциптерін қ олданады;
4) болашақ оқ уды жә не мінез-қ ұ лқ ын басқ ару ү шін топта дене шынық тыру жаттығ уларын орындаудағ ы ө зінің жетістіктері мен тә жірибесін; дене шынық тырудың ә р тү ріндегі жеке қ абілеттерін жә не сенімділігін жақ сарту; ортақ мақ сатқ а қ ол жеткізудегі ынтымақ тастық жә не ә діл жарыс жағ даяттарын талдайды;
5) қ озғ алыс тү рлерінен тұ ратын белгілі бір қ озғ алыстар комбинацияларын, сондай-ақ тү рлі спорт тактикаларын пайдалана отырып стратегияларды; дене шынық тырудың алуан тү рлі жағ даяттарына бейімделу ү шін білім мен дағ дыларды жинақ тайды;
6) ә ртү рлі физикалық жү ктемелерді орындау кезінде туындайтын қ иындық тар мен тә уекелдерді; ө зінің жә не ө згелердің физикалық мү мкіндіктерін; мектепішілік жә не мектептен тыс спорттық іс-шараларғ а қ атысу ү шін ө зінің мү мкіндіктерін бағ алайды.
61. Білім алушыларғ а ү й тапсырмалары олардың орындау мү мкіндіктері ескеріле отырып беріледі, 2-сыныпта 50 минуттан, ал 3-4-сыныптарда 1 сағ ат 10 минуттан (астрономиялық сағ атта) аспайды.
62. Білім алушылардың оқ у жетістіктерін бағ алау білім алушылардың білімдерін бағ алау критерийлерін пайдалану арқ ылы жү зеге асырылады. Бағ алау критерийлері ерекше білім беру қ ажеттіліктері мен жеке мү мкіндіктерін де ескере отырып, білім алушылардың оқ у жетістіктерінің дең гейін ө лшеу ү шін пайдаланылады.
63. Бағ алау нақ ты бө лім/ортақ тақ ырып бойынша білім алушылардың оқ у жетістіктерін қ адағ алау негізінде ә рбір оқ у пә ні бойынша оқ у бағ дарламасында кө рсетілген оқ у мақ саттары жү йесіне сә йкес жү зеге асырылады.
64. Білім алушылардың оқ у жетістіктерін бағ алау формативті жә не жиынтық бағ алау нысанында жү зеге асырылады.
65. Бастауыш білім беру дең гейінде бағ алау 2-сыныптан бастап формативті жә не жиынтық бағ алауды қ олдану арқ ылы жү зеге асырылады.
Ескерту. 65-тармақ жаң а редакцияда – Қ Р Білім жә не ғ ылым министрінің 28. 08. 2020 № 372 (алғ ашқ ы ресми жарияланғ ан кү нінен кейін қ олданысқ а енгізіледі) бұ йрығ ымен.
66. Бастауыш білім берудің оқ у бағ дарламаларын жү зеге асыратын білім беру ұ йымдарындағ ы білім алушылардың оқ у жетістіктерін критериалды бағ алау тә ртібін білім беру саласындағ ы уә кілетті орган айқ ындайды.
67. Ерекше білім беру қ ажеттіліктері бар білім алушылардың білім алуы ү шін, даму бұ зушылық тарын тү зету жә не ә леуметтік бейімделуі ү шін жағ дай жасалады.
|
|
|
