 |
2-тарау. Оқыту нәтижелеріне бағдарлана отырып, білімнің мазмұнына қойылатын талаптар
|
|
|
|
2-тарау. Оқ ыту нә тижелеріне бағ дарлана отырып, білімнің мазмұ нына қ ойылатын талаптар
1-параграф. Оқ ыту нә тижелеріне бағ дарлана отырып жалпы орта білімнің жаң артылғ ан мазмұ нына қ ойылатын талаптар
4. Жалпы орта білім беру білім берудің барлық дең гейлеріне ортақ болып табылатын жә не білім алушы тұ лғ асының мінез-қ ұ лқ ы мен қ ызметін ынталандыратын ө мірлік тұ рақ ты бағ дарлары болуғ а арналғ ан білім алушылардың бойында ұ лттық жә не жалпыадамзаттық қ ұ ндылық тарды дарытуғ а бағ ытталғ ан.
5. Жалпы орта білім беру мазмұ нында базалық қ ұ ндылық тар ретінде:
1) қ азақ стандық патриотизм мен азаматтық жауапкершілік;
2) қ ұ рмет;
3) ынтымақ тастық;
4) ең бек пен шығ армашылық;
5) ашық тық;
6) ө мір бойы білім алу айқ ындалғ ан.
6. Білім берудегі қ ұ ндылық тарды дарыту негізінде білім алушылардың бойында:
1) Қ азақ стан мү дделеріне қ ызмет етуге дайындығ ын;
2) Қ азақ стан Республикасының Конституциясының нормалары мен заң дарын қ ұ рметтеуді жә не сақ тауды;
3) ә леуметтік жауапкершілікті жә не шешім қ абылдау білігін;
4) мемлекеттік тілді мең геруге ынталануды;
5) Қ азақ стан халқ ының мә дениеті мен дә стү рлерін, ә лемнің мә дениеттілік алуан тү рлілігін қ ұ рметтеуді;
6) рухани келісім жә не толеранттылық идеяларына бейімділікті;
7) қ оршағ ан ортағ а жә не экологиялық тепе-тең дікті сақ тауғ а оң қ арым-қ атынасының болуын;
|
|
|
8) шығ армашылық жә не сын тұ рғ ысынан ойлауды;
9) коммуникативтік жә не ақ параттық -коммуникациялық қ ұ ралдар мен технологияларды тиімді қ олдана білуді;
10) ө мір бойы білім алуғ а жә не ө зін-ө зі жетілдіруге ынталануды дамыту қ ажет.
7. Жалпы орта білім берудің мақ саты:
кең ауқ ымды дағ дыларды дамыту негізінде білім алушылардың жоғ ары оқ у орындарында білімін жалғ астыруы жә не кә сіби ө зін-ө зі анық тауы ү шін академиялық дайындығ ын қ амтамасыз етуге қ олайлы білім беру кең істігін жасау болып табылады:
1) білімді функционалдық пен жә не шығ армашылық пен қ олдану;
2) сын тұ рғ ысынан ойлау;
3) зерттеу жұ мыстарын жү ргізу;
4) ақ параттық -коммуникациялық технологияларды қ олдану;
5) коммуникацияның тү рлі тә сілдерін қ олдану;
6) топта жә не жеке жұ мыс жасау білігі;
7) мә селелерді шешуі жә не шешім қ абылдау.
8. Жалпы орта білім беру дең гейінің нә тижесі ретіндегі кең ауқ ымды дағ дылар білім алушыларғ а ұ лттық жә не жалпыадамзаттық қ ұ ндылық тарды ө зіне ү йлесімді ү йлестіруге, кез келген ө мірлік жағ дайларда функционалдық сауаттылығ ы мен бә секеге қ абілеттілігін кө рсетуге, сондай-ақ оқ у жә не қ олданбалы тапсырмаларды шешуге мү мкіндік береді.
9. Жалпы орта білім берудің негізгі міндеттері:
1) міндетті оқ у пә ндері мен таң дау бойынша бейіндік оқ у пә ндерін ү йлестіру негізінде жаратылыстану-математикалық жә не қ оғ амдық -гуманитарлық бағ ыттарда бейінді оқ ытуды жү зеге асыру;
2) оқ у пә ндерін оқ ытудың стандарттық жә не терең детілген дең гейлерін ү йлестіру негізінде жоғ ары оқ у орындарына тү суге білім алушылардың академиялық дайындығ ын қ амтамасыз ету;
|
|
|
3) рухани-адамгершілік қ асиеттерін, коммуникативтік, ә леуметтік, зерттеушілік дағ дыларын жә не проблемаларды сын тұ рғ ысынан жә не шығ армашылық пен ойлау негізінде шешу біліктігін мақ сатты дамыту;
4) бітірушілерге олардың мү дделері мен қ абілеттеріне сә йкес кә сіби ө зін-ө зі анық тауына кө мектесу;
5) бітірушілерге ө мір бойы білім алуын жалғ астыруғ а оң кө зқ арасының, ө мірде мансаптық ө суі мен танымдық процесін реттеуге даярлығ ының қ алыптасуына кө мектесу болып табылады.
10. Жалпы орта білім берудің базалық мазмұ ны білім алушыларды жоғ ары жә не жоғ ары оқ у орындарынан кейінгі білім беру ұ йымдарына тү су мен дербестігін мақ сатты дамыту ү шін білім алушылардың академиялық дайындығ ын кіріктіру негізінде айқ ындалады.
11. Білім алушылардың академиялық дайындығ ы ә лемді танудың ғ ылыми ә дістерін мең геруге бағ ытталғ ан білімнің іргелілігін кү шейтумен қ амтамасыз етіледі.
12. Жалпы орта білім берудің базалық мазмұ ны оқ у нә тижелеріне бағ дарланады жә не мынадай аспектілерді ескере отырып айқ ындалады:
1) қ азіргі қ оғ амның серпінді сұ раныстарына жә не ғ ылымның даму дең гейлеріне сә йкес болу;
2) сын тұ рғ ысынан, шығ армашылық пен жә не позитивті ойлауды дамыту;
3) пә наралық жә не пә нішілік байланыстар негізінде оқ у пә ндері мазмұ нының кіріктірілуін кү шейту;
4) негізгі орта білім беру жә не жалпы орта білім беру дең гейлері арасындағ ы білім мазмұ нының ү здіксіздігі жә не сабақ тастығ ы қ ағ идатын сақ тау;
5) білім беру мазмұ нының академиялық жә не практикалық бағ ыттылығ ы арасындағ ы тең герімді сақ тау;
6) оқ ытудың, тә рбиелеумен дамытудың біртұ тастығ ын қ амтамасыз ету.
13. Міндетті оқ у пә ндерін оқ умен қ атар білім алушылардың оқ ытудың стандарттық жә не терең детілген дең гейлерінде бейіндік оқ у пә ндерін таң дауы қ арастырылғ ан.
|
|
|
14. Бейінді оқ ыту білім алушылардың жеке мү дделері мен қ ажеттіліктері негізінде жү зеге асырылады. Осығ ан байланысты оқ ытудың екі дең гейінде оқ у пә ндерін таң даудың икемді жү йесі ұ сынылады. Білім алушы қ алауынша ө здеріне маң ызды оқ ытудың терең детілген жә не стандарттық дең гейлеріндегі оқ у пә ндерін таң дайды. Стандарттық дең гейдегі оқ у пә ндеріне қ арағ анда, бейінді оқ ытудың терең детілген дең гейдегі оқ у пә ндеріне сағ ат саны кө п бө лінеді. Стандарттық дең гейде бейіндік емес оқ у пә ндері оқ ытылады.
15. Жалпы орта білім беру дең гейінде оқ ыту процесін ұ йымдастыру оқ ыту мен тә рбиелеу бірлігі қ ағ идатына бағ дарланғ ан. Оқ у процесін ұ йымдастыру кезінде оқ ушылардың жетекші қ ызметі ретінде оқ уғ а басым рө л беріледі. Оқ у оқ ушылардың ізденуге, мә селелерді талқ ылауда белсенділік танытуғ а, кө зқ арасын дә лелдеуге, сындарлы шешім қ абылдауғ а деген ынтасын таныту арқ ылы тә жірибені игеруін ұ йымдастыруғ а негізделген интерактивті оқ ыту ә дістерін пайдалануды қ арастырады.
16. Оқ ыту процесінде ә р оқ у пә ні арқ ылы тә рбиелеу мә селесі шешіледі. Тә рбие жұ мысының барлық тү рлері білім алушылардың жаң а білімді субъективті тануы мен мең геруі мә селелерін шешуге, ұ лттық дә стү рлерді, мә дениетті зерделеуге жә не жалпы адамзаттық қ ұ ндылық тарды дарытуғ а бағ ытталғ ан.
17. Сабақ тан тыс іс-ә рекеттің ә ртү рлі нысандарын ұ йымдастыру білім алушылардың рухани-адамгершілік, азаматтық -патриоттық, кө ркем-эстетикалық, ең бек жә не дене тә рбиесінің іске асуын қ амтамасыз етеді.
|
|
|
18. Білім алушылардың жобалық жә не зерттеу іс-ә рекеттерін дамытуда жү йелілікті қ амтамасыз ету білім беру ұ йымдарында білім беру процесін ұ йымдастырудың негізгі қ ағ идаларының бірі болып табылады.
19. Жалпы орта білім берудің базалық мазмұ ны ү штілді білім беру саясаты шең берінде іске асырылады. Ү штілді білім берудің мақ саты кемінде ү ш тілді мең герген, қ ызметтің ә ртү рлі саласында ү ш тілде диалог жү ргізе алатын, ө з халқ ының мә дениетін бағ алайтын, басқ а халық тардың мә дениетін тү сінетін жә не қ ұ рметтейтін кө птілді тұ лғ а – Қ азақ станның азаматын қ алыптастыруғ а негізделеді.
20. Ү штілді білім беру іс жү зінде:
1) қ азақ, орыс жә не шетел тілдерін дең гейлік мең геру;
2) оқ ыту тіліне қ арамастан жекелеген пә ндерді қ азақ, орыс жә не шетел тілдерінде оқ ытуды ұ йымдастыру;
3) білім алушылардың сабақ тан тыс іс-ә рекетін жә не ә ртү рлі тә рбие жұ мыстарын қ азақ, орыс жә не шетел тілдерінде ұ йымдастыру арқ ылы іске асырылады.
21. Жалпы орта білім берудің практикалық бағ ыттылығ ы оқ ыту процесі мен тә рбие жұ мысы кезінде оқ у, коммуникативтік, ә леуметтік, зерттеушілік дағ дыларын дамыту арқ ылы іске асырылады.
22. Жалпы орта білім берудің базалық мазмұ ны жаратылыстану-математикалық жә не қ оғ амдық -гуманитарлық бағ ыттарда бейінді оқ ытудың міндетті оқ у пә ндері мен бейіндік оқ у пә ндері бойынша анық талғ ан оқ ытудан кү тілетін нә тижелерге сә йкес ә зірленетін оқ у бағ дарламаларымен нақ тыланады.
23. Бейінді оқ ытудың барлық бағ ыттары ү шін міндетті оқ у пә ндері бойынша мазмұ ны.
1) Қ азақ тілі, Қ азақ ә дебиеті (оқ ыту қ азақ тілінде жү ргізілетін сыныптар ү шін)/ Орыс тілі, Орыс ә дебиеті (оқ ыту орыс тілінде жү ргізілетін сыныптар ү шін)/ Ана тілі, Ә дебиет (оқ ыту ұ йғ ыр/ө збек/тә жік тілінде жү ргізілетін сыныптар ү шін).
Пә н мазмұ ны тү рлі салалар мен қ арым-қ атынас жасау барысында тілді еркін мең геруін қ амтамасыз ету ү шін коммуникативтік дағ дыларын дамытуғ а; сыни ойлауы мен ауызекі сө йлеуін дамытуғ а; ақ паратты іздей алу біліктілігін дамытуды жү зеге асыруғ а; қ ажетті ақ паратты алу, ө ң дей алуғ а бағ ытталады. Тілді оқ у процесінде алғ ан білімін ө мірдің тү рлі жағ дайында қ олдана білу жә не ақ паратты бағ алау, жинақ тау, талдау, салыстыру сияқ ты ойлаудың жоғ ары дең гейіндегі дағ дылары қ алыптасады.
|
|
|
Пә ннің мазмұ ны образдық жә не талдамалық ойлауды дамытуғ а, шығ армашылық қ иялдауғ а, оқ ырман мә дениеті жә не автор ұ станымын тү сінуге; білім алушылардың ауызша, жазбаша сө йлесімін дамытуғ а; ә дебиет теориясының тү сініктерін жә не негізгі тарихи-ә деби мә ліметтерді, кө ркем шығ арма мә тінінің мазмұ ны мен тү рін бірлікте тү сінуге бағ ытталады. Ә дебиет тарихына қ ажетті мә ліметтерді жә не ә дебиеттану тү сініктерін қ атыстыра отырып пә нді оқ ыту процесі барысында кө ркем шығ армағ а терең талдау жасау.
Оқ у пә ндерін оқ ыту сө здік қ орын байыту мен қ олданылатын грамматикалық қ ұ ралдардың аумағ ын кең ейтуді, стилистикалық ресурстарды, сө йлеу этикеті мен ә деби тілдің негізгі талаптарын, тілдің қ ызметі мен қ олданылуын тү рлі қ арым-қ атынас аялары мен жағ дайларында білім спектрін кең ейтуді қ арастырады. Білім алушылардың тілді оқ у процесінде алынғ ан дағ дыларды тиімді пайдалану тілдік бірліктер талаптарына, қ арым-қ атынас жағ дайына сә йкестігі дең гейін бағ алау.
Тұ лғ аны рухани жағ ынан тә рбиелеуді дамыту, гуманистік дү ниетанымын, азаматтық сана-сезімін, патриоттық сезімін, ә дебиетке жә не отандық қ ұ ндылық тарғ а, отандық жә не ә лемдік мә дениетке деген сү йіспеншілігі мен сыйласымдылығ ын қ алыптастыру пә н мазмұ нының маң ызды бө лігі болып саналады;
2) Қ азақ тілі мен ә дебиеті (оқ ыту қ азақ тілінде жү ргізілмейтін сыныптар ү шін)/ Орыс тілі мен ә дебиеті (оқ ыту орыс тілінде жү ргізілмейтін сыныптар ү шін).
Пә ннің мазмұ ны қ азақ тілі шартты тү рде мемлекеттік тіл мә ртебесінде қ олданылады жә не орыс тілі мә ртебесі ресми тіл жә не мемлекеттік тілмен бірдей қ олданылатын ұ лтаралық қ арым-қ атынас тілі мақ сатын кө здейді.
Аталғ ан оқ у пә ндерін оқ ыту тілді оқ у іс-ә рекетінде жә не кү нделікті ө мірде қ олдануғ а мү мкіндік жасауды, білім алушылардың Қ азақ стан халық тарының мә дениетімен араласуы олардың ұ лтаралық қ арым-қ атынасқ а дайын болуын қ амтамасыз етеді.
Оқ у пә ндері мазмұ нының негізі тә жірибе мен қ ызығ ушылық қ а сә йкес қ арым-қ атынастың кез келген саласы мен жағ дайындағ ы сө йлеу ә рекетінің барлық тү рлерін жә не ауызша, жазбаша сө йлеу мә дениетінің негіздерін, тілді қ олдануда білік пен дағ дыны мең геруге бағ ытталғ ан.
Тіл мен ә дебиетті оқ ыту процесінде білім алушылар тіл туралы тілдің таң балық жү йесі жә не қ оғ амның қ ұ былысы ретінде, оның қ ұ рылысы, дамуы мен қ ызметі туралы білім алады.
Тіл мен ә дебиетті оқ ыту ә деби тіл нормаларын мең геру дең гейін жетілдіре тү суге, білім алушылардың сө здік қ орын молайтуғ а жә не сө йлеу тілінің грамматикалық қ ұ рылымын байытуғ а, тілдік қ ұ былыстар мен фактілерді жә не ә деби шығ армаларды талдау жә не оларғ а бағ а беру қ абілеттерін дамытуғ а бағ ытталғ ан;
3) Шетел тілі.
" Шетел тілі" оқ у пә нінің мазмұ ны кө птілді, кө п мә дениетті тұ лғ аны қ алыптастыруғ а; тү рлі стильде жазылғ ан тең тү пнұ сқ алы мә тіндердің мазмұ ны арқ ылы сө здік қ орын молайтуғ а, коммуникативтік біліктілігін жетілдіруге, шеттілді коммуникативтік біліктілікті дамыту процесінде дү ниетанымы мен ә лемді қ абылдауын ә леуметтік мә дени жағ ынан байытуды жү зеге асыруғ а; зерттеу жұ мыстары мен тү рлі оқ у міндеттерін шығ армашылық жағ дайында шешуге мү мкіндік беруге бағ ытталуы тиіс.
" Шетел тілі" оқ у пә нінің мазмұ ны талдау икемділіктерін дамытуғ а, тә жірибені таратуғ а, маң ызды ақ паратты кә сіби тұ рғ ыдан саралауғ а, тілді ғ ылыми жә не кә сіби іс-ә рекеттегі қ арым-қ атынас ү шін тиімді пайдалануғ а, сонымен қ атар жеке, іскерлік хаттарды жазу, тү йіндеме қ ұ растыру, берілген тақ ырып бойынша эссе жазу, шетел тілін оқ уғ а деген қ ызығ ушылығ ын арттыруғ а мү мкіндік береді.
" Шетел тілі" оқ у пә нінің кіріктірілген мазмұ нын басқ а пә ндермен қ атар білім алушыларғ а пә наралық байланыс арқ ылы икемділіктерін қ алыптастыру ү шін дә лел аралық байланыстың себеп-салдарын, шет тіліндегі дереккө здерден негізгі жә не фрагментті алып, ақ паратпен жұ мыс жасау ү шін, орналастырып іске асыруғ а мү мкіндік беріледі.
" Шетел тілі" оқ у пә нінің қ ұ ралы ретінде рухани-адамгершілік қ ұ ндылық тарды дамытуды, ө з Отанына деген патриоттық сезімін тә рбиелеуді, ө з халқ ына жә не басқ а мә дениеттің ө кілдеріне тө зімділікпен қ арау қ арым-қ атынасын, отбасында тұ лғ ааралық қ арым-қ атынас ә дебін тә рбиелеу, мектепте қ ұ рбы-қ ұ рдастарымен, мұ ғ алімдерімен, тіл ү йретушілермен қ арым-қ атынас барысында ә леуметтік мә дениет материалдарын қ олдану икемділіктерін дамыту жү зеге асырылады;
4) Алгебра жә не анализ бастамалары, Геометрия.
" Алгебра жә не анализ бастамалары" жә не " Геометрия" оқ у пә нінің мазмұ ны білім алушылардың келесі білім алу дең гейінде табысты оқ уы, сондай-ақ практикалық есептерді шешуі ү шін қ ажетті математикалық білім жү йелері мен біліктерін жә не математикалық мә дениетті дамытуғ а бағ ытталуы қ ажет. Математика курсы адамның жалпы мә дениетін қ алыптастырудағ ы математиканың рө лін тү сінумен қ атар, функционалдық сауаттылығ ын, кең істіктегі қ иялын, абстрактілі, логикалық ойлауын қ алыптастыруғ а мү мкіндік береді.
Оқ у пә нінің мазмұ ны білім алушылардың қ оршағ ан ә лемнің математикалық заң дылық тары туралы тү сініктерін жү йелеу жә не дамытуғ а, олардың математикалық қ ұ ралдар мен ә дістер тә жірибеде барлық білім салаларында қ ұ былыстар мен процестерді сипаттау жә не зерттеуде қ олданылатынын жете тү сінулеріне бағ ытталғ ан.
Оқ у пә ні мазмұ нында жалпы зияткерлік жә не танымдық, оқ у біліктерін одан ә рі дамыту кө зделген. Математикалық заң дылық тарды тү сіну барысында гипотезаны тексеру жә не ұ сыну проблемаларын тұ жырымдау ү шін салыстыру, саралау, тарату, талдау, жинақ тау, дерексіздендіру, нақ тылау сияқ ты біліктер қ олданылады.
Оқ у пә нінің мазмұ ны мектептегі математика курсының тақ ырыптарын қ амтитын математиканың негізгі бө лімдерінен тұ рады: " Сан", " Алгебра", " Статистика жә не ық тималдық теориясы", " Математикалық модельдеу жә не анализ", " Геометрия";
5) Информатика.
" Информатика" курсының мазмұ ны ақ паратты іздеу, талдау, сын тұ рғ ысынан бағ алау, таң дау, ұ йымдастыру, беру жә не ө ң деу, объектілер мен процестерді модельдеу ептіліктерін дамытуғ а; есептерді шешу жә не ақ параттық технологиялардың қ ұ ралдары мен ә дістерін мең геруге бағ ытталғ ан.
Курстың оқ у бағ дарламасымен нақ ты объектілер мен процестердің ақ параттық модельдерін қ олдану, талдау жә не тү рлендіру дағ дыларын дамыту; алгоритмдік жә не есептік ойлау; компьютерлік модель қ ұ ралдарымен зияткерлік жә не шығ армашылық қ абілеттерін дамыту кө зделеді.
Оқ у пә нінің мазмұ ны компьютерлік технологиялар арқ ылы ақ параттық процестерді іске асыруды, компьютерлік жү йелер жә не модельдермен жұ мыс атқ аруды, ақ паратты сақ тау ә дістерін зерделеуді, интерактивті компьютерлік модельдерді пайдалана отырып модельдеу, визуализациялау жә не формализациялау ү шін тә сілдерді қ арастыруды болжайды.
Курс мынадай мазмұ ндық бағ ыттарды қ амтиды: " Компьютерлік жү йелер", " Ақ парат жә не ақ параттық процестер", " Алгоритмдеу жә не бағ дарламалау" жә не " Денсаулық жә не қ ауіпсіздік";
6) Қ азақ стан тарихы:
" Қ азақ стан тарихы" оқ у курсының мазмұ ны Қ азақ стан тарихының этникалық, саяси, ә леуметтік-экономикалық жә не мә дени негізгі мә селелері бойынша терең детілген білімді қ алыптастыруғ а бағ ытталғ ан.
Берілген курс тү рлі тарихи кезең дердегі Қ азақ станның мә дени-тарихи дамуының ерекшеліктері мен мә нін білім алушыларғ а тү сіндіруді кең ейтеді жә не терең детеді.
" Қ азақ стан тарихы" пә ні Қ азақ стан тарихындағ ы оқ иғ аларды, қ ұ былыстарды, процестерді талдау, жіктеу, жү йелеу, қ орытындылау жә не бағ алау ү шін қ ажетті тарихи ойлау дағ дыларын дамытуды қ арастырады. Аталғ ан оқ у пә нінің аксиологиялық қ ызметі патриотизмді қ алыптастырумен, ұ лттық жә не жалпыадамзаттық қ ұ ндылық тарғ а қ ұ рмет кө рсету қ асиетін дағ дыландырумен жасалады;
7) Ө зін-ө зі тану.
" Ө зін-ө зі тану" оқ у пә нінің мазмұ ны жалпыадамзаттық қ ұ ндылық тар негізінде адамның рухани-адамгершілік ә леуетін ашуғ а, ө зін-ө зі тануғ а жә не ө зін-ө зі жетілдіруге деген ынтасын дамытуғ а; отбасындағ ы, ұ жымдағ ы, қ оғ амдағ ы ө зінің рө лін тү сінетін жоғ ары адамгершілік сапасын дамытудың қ ажеттілігін, қ оғ амғ а қ ызмет жасау дағ дыларын; физикалық жә не рухани денсаулық тың байланысын тү сінетін, еліміздің, қ аланың, ауылдың, мектептің, отбасының ө міріне ө зінің қ атыстылығ ын сезінетін жә не ө з ойлары мен сө зіне, іс-ә рекетіне жауапкершілікпен қ арауғ а бағ ытталғ ан.
" Ө зін-ө зі тану" оқ у пә нін оқ ыту адамзаттың рухани мә дениеті, тә н жә не жан денсаулығ ының ө зара байланысы туралы білімін кең ейтуді; рефлексия дағ дыларын мең геруді, ө з іс-ә рекетіне сыни қ арау дағ дыларын дамытуды; ө зін-ө зі тә рбиелеуді, ө зіндік білімін кө теру дағ дыларымен тү рлі ө мірлік жағ даяттарда шешім қ абылдай алуды, адамгершілік талаптарғ а сай ө з мақ саттарын қ оя білуді жә не оғ ан жету жолдарын кө рсете алуды, отбасында, ұ жымда, қ оғ амда рухани-адамгершілік негізінде қ арым-қ атынас жасай білуді қ арастырады;
8) Дене шынық тыру:
" Дене шынық тыру" оқ у пә нінің мазмұ ны: қ имыл-қ озғ алыс белсенділігінің заң дылық тары, спорттық дайындық, дене тә рбиесімен шұ ғ ылданудың болашақ ең бек жолындағ ы маң ызы, ә скер қ атарында қ ызмет етуге дайындау туралы білім кө лемін кең ейтуді; білім алушының жасына жә не жыныстық ерекшеліктеріне сә йкес ағ заның қ ызмет ету қ абілеттерін жоғ арылатуды; спорттың негізгі тү рлері бойынша техникалық жә не тактикалық ә рекеттер мен тә сілдерді жетілдіруді; дене шынық тыру-сауық тыру жә не спорттық -сауық тыру іс-ә рекеттерінің дербес жә не ұ жымдық тү рлерінің қ ұ зыреттілігін дамыту, белсенді демалыс жә не спорттық жарыстарды ұ йымдастырудың шығ армашылық дағ дыларын дамытуды; жеке тұ лғ аның ө зін шынайы бағ алауын, адамгершілік сананы, ө мірлік кө зқ арасты, ұ жымшылдық ты қ алыптастыру, мақ саткерлік, батылдық, ұ стамдылық, табандылық ты дамытуды; спорт тү рлері бойынша олимпиадалық резервті дамытуғ а жә не қ алыптастыруғ а жағ дай жасауды қ амтамасыз етуі тиіс.
" Дене шынық тыру" оқ у пә ні білім алушыларғ а пә н бойынша алғ ан білім, біліктілік жә не дағ дыларын кү нделікті ө мірде қ олдануғ а; қ имыл-қ озғ алыс қ ұ зыреттілігі мен дене дамуларын жақ сарту қ ажеттілігін бағ алауғ а; адамгершілік қ асиеттерін дамытуғ а жә не ә діл ойын мен ү здіксіз ө здік дамуды сезінуге; жеке бас гигиенасы ережелерін сақ тау қ ажеттілігін тү сінуге; адамның денелік жә не энергетикалық жү йесіне дене жаттығ уларының ә сер ету дә режесін, ө здік дене дамуы жә не қ имыл-қ озғ алыс дайындығ ы дең гейі, ағ заның қ ызмет ету жағ дайы мен жұ мыс істеу қ абілетін бағ алауғ а;, қ иындық тарды жең уге мү мкіндік береді;
9) Алғ ашқ ы ә скери жә не технологиялық дайындық:
" Алғ ашқ ы ә скери жә не технологиялық дайындық " оқ у пә нінің мазмұ ны білім алушылардың бойында ә скери іс, робототехника жә не IT-технология негіздері туралы кө зқ арасты қ алыптастыру, Қ азақ стан Республикасы Қ арулы Кү штерінің қ атарында қ ызмет ету жә не ә скери іс негіздері, ә скери ант жә не ә скери жарғ ылар мазмұ нына қ ойылатын талаптар бойынша білім туралы тү сінікті қ алыптастыруды; ө мірлік маң ызы бар дағ дылары мен қ асиеттерін дамытуғ а ық пал етуді; теориялық білімдері мен практикалық дағ дыларын нық игерулері арқ ылы оларды Қ азақ стан Республикасы Қ арулы Кү штерінде қ ызмет етуге дайындауды; бойында Қ азақ стан Республикасы Қ арулы Кү штерінде қ ызмет ету туралы тү сінікті қ алыптастыруды; жастардың бойында азаматтық кө зқ арас, Қ азақ стан Республикасының егемендігін қ орғ ау қ ажеттілігіне деген сенімділікті, ә скери қ ызметке деген жауапкершілікке саналы тұ рғ ыдан дайын болуды қ алыптастыруды; Қ азақ стан Республикасы Қ арулы Кү штері, оның дә стү рлері, ә скер тү рлерінде қ ызмет ету ерекшеліктері, жалпы ә скери мамандық қ а деген қ ызығ ушылық ты дамытуды қ амтамасыз етуі тиіс.
Оқ у пә ні білім алушыларды ә скери-патриоттық жә не адамгершілік тә рбиелеу, олардың сана-сезімі мен танымдық қ ызығ ушылық тарын, қ арым-қ атынас орната білу қ абілеттерін, жігер сапаларын, ә скери іс, робототехника, автомобиль жү ргізу бойынша теориялық негіздерін, білік жә не дағ дының, сандық фото жә не бейне жабдық тарды пайдаланудың алғ ышарттарын дамытудың жалпы жү йесінде маң ызды орынғ а ие.
Оқ у пә ні қ азақ стан ә скерінің даму тарихымен танысу жә не оның бү гінгі жай-кү йін оқ у арқ ылы ә скери тұ рғ ыдан жігерлі, батыл, денсаулығ ы мық ты, білімді тұ лғ аны дамытуғ а бағ ытталғ ан.
24. Жаратылыстану-математикалық бағ ыттағ ы оқ ытудың терең детілген дең гейіндегі оқ у пә ндері бойынша білім мазмұ ны.
1) Биология.
" Биология" оқ у пә нінің мазмұ ны білім алушылардың тірі организмдердің кө п тү рлілігі, қ оршағ ан орта эволюциясы, табиғ и қ ұ былыстардың заң дылығ ы мен заң дары туралы білімдерін терең детуге; объектілер мен ақ параттарды бақ ылау, саралау, жү йелеу, салыстыру, қ атар қ ою, талдау, затты жә не ақ паратты бағ алаудың практикалық дағ дыларын дамытуғ а, себеп-салдарлық байланысты анық тауғ а бағ ытталғ ан.
" Биология" оқ у пә нінің терең детілген курсы мазмұ ны табиғ и биологиялық кө ріністер мен процестердің болмысын, білім алушылардың терең ірек тү сінуін, ө сімдіктер мен жануарлар ә лемінде адамның іс-ә рекетінің алатын орнының мә нін ұ ғ ынуды, сондай-ақ адам денсаулығ ына қ атысын қ арастырады. Тірі табиғ аттың ерекшелігін, эволюциялық процестердің мә нісін ұ ғ ыну білім алушылардың экологиялық жағ дайларды бағ алауына жә не тірі ә лемді қ астерлеудің қ ажеттігін тү сінуіне жағ дай жасайды.
" Биология" оқ у пә нінің негізгі қ ұ рылымдық мазмұ нын мынадай жетекші жү йелі идеялар қ ұ райды: тірі ағ залардың қ ұ рылысы мен қ ызметі, кө птү рлілігі; кө беюі, тұ қ ым қ уалаушылық жә не эволюциялық дамуы; қ оршағ ан орта жә не ағ за; қ олданбалы кіріктірілген ғ ылымдар;
2) Химия.
Химия курсының мазмұ ны білімді терең детуге, химиялық заттардың кө птү рлілігінің маң ыздылығ ы жә не олардың басқ а затқ а айналуы туралы, табиғ и ресурстарды ұ қ ыппен қ олдануын дамытуғ а; оқ ытылатын процеске шығ армашылық жә не сыни ойлауды қ олдануғ а, практикалық жә не эксперименттік біліктерін кең ауқ ымда дамытуғ а; табиғ и қ ұ былыс ретінде химия туралы білімдерін терең дету негізінде білім алушылардың тү сінігін кең ейтуге бағ ытталғ ан.
Оқ у пә ні жаң а заттарды ашуғ а мү мкіндік береді, бар деректерге сү йеніп, қ оршағ ан ортаның экологиялық жағ дайын бағ алауғ а баулиды жә не ө мірмен тығ ыз байланысын қ алыптастырады.
Терең детілген курстың мазмұ ны білім алушылардың химиялық қ ұ былыстар мен процестердің айналасында орын алып жатқ ан ө згерістерді тү сінуге жә не олардың салауатты ө мір сү руіне тү рткі болады; кү нделікті ө мірлік іс-ә рекетінің сапасын жетілдіру ү шін, кү нделікті практикада сапалы ө німдер мен қ ұ ралдарды таң дау ү шін химиялық білімін қ олдануғ а мү мкіндік береді.
" Химия" оқ у пә ні бойынша жалпы орта білім беру мазмұ нының қ ұ рылымы мынадай бө лімдерден тұ рады: " Бө лшектер жә не олардың қ ұ рылысы", " Химиялық реакциялардың заң дылық тары", " Химиядағ ы энергетика", " Біздің айналамыздағ ы химия", " Химия жә не ө мір";
3) Физика.
Физиканың терең детілген курсы білім алушылардың табиғ ат туралы ғ ылым ретіндегі физика туралы, ғ ылыми танымның ә дістері мен ә діснамасы, таным процесіндегі теория мен эксперименттің рө лі жә не ө зара байланысы туралы тү сініктерін дамытуғ а бағ ытталғ ан.
Оқ у пә нінің мазмұ ны білім алушылардың табиғ аттың жалпы заң дары ретіндегі механиканың, жылу физикасының, электр жә не магнетизмнің, оптиканың жә не атомдық физиканың заң дары туралы білімдерін терең детуге бағ ытталғ ан. Танымның ғ ылыми ә дістері негізінде білім алушылардың ә лемнің физикалық бейнесі туралы тү сініктері кең ейеді жә не ғ ылыми кө зқ арастары қ алыптасады.
Физика курсы табиғ и қ ұ былыстарғ а бақ ылау жү ргізе алу, нә тижелерді сипаттай жә не қ орытындылай алу, физикалық қ ұ былыстарды зерделей алу ү шін ө лшеу қ ұ ралдарын пайдалана алу дағ дысын дамытуды кө здейді.
Терең детілген курстың мазмұ нында эксперимент нә тижелерін жинау мен талдау негізінде эмпирикалық байланысты айқ ындауғ а бағ ытталғ ан экспериментті жоспарлау жә не жү ргізу мү мкіндігі туғ ызылады.
Физикадан терең детілген жалпы білім беруге дайындық білім алушылардың игерген білімдерін ә ртү рлі табиғ и қ ұ былыстар мен процестердің себептерін, маң ызды техникалық қ ондырғ ылардың жұ мыс жасау қ ағ идаттарын тү сіндіруге, модельдер қ ұ руғ а жә не болжам жасауғ а қ олдануларын ұ йғ арады;
4) География.
Географияның терең детілген курсы білім алушылардың табиғ аттың даму заң дылық тары туралы білімдерін кең ейтуге, тұ рғ ындар, экономика жә не геосаясат, ә лем туралы білімдерін жан-жақ ты қ алыптастыруғ а, табиғ ат ерекшеліктерін объективті бағ алауғ а, ә леуметтік, экономикалық жә не саяси процестерді тануғ а бағ ытталғ ан.
Оқ у пә нінің мазмұ ны география тұ рғ ысынан ойлануды дамытуғ а, адамзаттың жә не қ оршағ ан ортаның қ азіргі жә не болашақ тағ ы жағ дайына жеке жауапкершілікті сезінуге, осының барлығ ы білім алушылардың қ ұ ндылық тарды бағ алауын қ алыптастыруғ а жә рдемдеседі.
Оқ у пә нінің географиялық мазмұ ны заманауи ә лемнің кең істіктегі кө птү рлілігін, оның жалпы жә не ө ң ірлік ерекшеліктері мен серпіні туралы тү сінігін қ алыптастыру; кең істіктегі уақ ыт заң дылық тарының жә не қ оғ ам мен табиғ аттың қ арым-қ атынасын, себеп-салдарлық байланысын тү сінуге дағ дылану, кең істіктегі уақ ыт заң дылық тарының географиялық қ ұ былыстар мен процестердің аралығ ын; географиялық білімдерін тү сіндіру жә не тү рлі табиғ и қ ұ былыстарды бағ алау ү шін, ә леуметтік-экономикалық жә не экологиялық қ ұ былыстар мен процестерді, тү рлендіру мен географиялық ақ параттарды кү нделікті ө мірде қ олдануды қ алыптастыру жә не дамытуғ а бағ ытталғ ан.
25. Жаратылыстану-математикалық бағ ыттағ ы оқ ытудың стандарттық дең гейіндегі оқ у пә ндері бойынша білім мазмұ ны.
1) Графика жә не жобалау.
" Графика жә не жобалау" пә ні графикалық бейнелеу жә не геометриялық -графикалық модельдеу теориясы негіздерін оқ ытуғ а, білім алушылардың жобалау бойынша шығ армашылық тарын дамытуғ а, олардың графикалық мә дениеттерін қ алыптастыруғ а бағ ытталғ ан.
Оқ ыту пә нінің мазмұ нының жиынтығ ы мынадай білім беру желісімен анық талады: " Ақ паратты визуализациялаудың ә дістері мен тә сілдері", " Кескіндердің негізгі тү рлері жә не оларды қ ұ растыру. Кескіндерді тү рлендіру", " Пішінді қ алыптастыру жә не қ ұ растыру. Пішінді қ айта тү рлендіру", " Техникалық, архитектуралық -қ ұ рылыстық жә не ақ параттық графика элементтері", " Жобалау. Жобалау графикасы. Шығ армашылық тапсырмалар";
2) Дү ниежү зі тарихы.
" Дү ниежү зі тарихы" оқ у пә нінің мазмұ ны адамзаттық ө ркениеттің этногенез, политогенез, культурогенез негізгі мә селелері бойынша білімді қ алыптастыруғ а бағ ытталғ ан.
Осы курс білім алушылардың ә лемдік мә дени-тарихи процестің мә нін оның бірлігі мен ә ртү рлілігін терең детіп тү сінуге бағ дарланғ ан.
" Дү ниежү зі тарихы" оқ у пә нінің терең детілген курсы ә лемдік тарихтағ ы оқ иғ аларды, қ ұ былыстарды, процестерді бағ алау жә не жіктеу, жү йелеу, қ орытындылау, талдау ү шін қ ажетті тарихи ойлау дағ дысын дамытуды қ арастырады.
Аталғ ан оқ у пә нінің аксиологиялық мақ саты білім алушыларды ұ лттық жә не жалпыадамзаттық қ ұ ндылық тарғ а тартумен жасалады;
3) Қ ұ қ ық негіздері.
" Қ ұ қ ық негіздері" оқ у пә нінің мазмұ ны қ ұ қ ық тық сауаттылық ты қ алыптастыруғ а, демократиялық қ ұ қ ық тық қ оғ ам идеалдары мен қ ұ ндылық тарын тү сінуге бағ ытталғ ан.
Пә н мазмұ ны білім алушыларғ а тү рлі қ ұ қ ық салаларының ерекшеліктері мен мә нін тү сіндіруді терең детеді.
" Қ ұ қ ық негіздері" қ ұ қ ық нормалары, заң дар мен нормативтік қ ұ қ ық тық актілер арқ ылы қ амтамасыз етілетін процестерді бағ алау, жіктеу, жү йелеу, қ орытындылау, талдау ү шін қ ажетті қ ұ қ ық тық ойлау дағ дысын дамытуды қ арастырады. Аталғ ан оқ у пә нінің аксиологиялық қ ызметі қ ұ қ ық тық сауаттылық ты, қ ұ қ ық тық сана-сезім қ ұ ндылық тарын қ алыптастыруғ а негізделген.
26. Қ оғ амдық -гуманитарлық бағ ыттағ ы оқ ытудың терең детілген дең гейіндегі оқ у пә ндері бойынша білім мазмұ ны.
1) Дү ниежү зі тарихы.
" Дү ниежү зі тарихы" оқ у пә нінің мазмұ ны адамзаттық
|
|
|
