 |
400-тапсырма. «Сәулеттік құрылыс жүйелері» мәтіні бойынша төмендегі берілген сұрақтарға жауап беріңіздер.
|
|
|
|
400-тапсырма. «Сә улеттік қ ұ рылыс жү йелері» мә тіні бойынша тө мендегі берілген сұ рақ тарғ а жауап берің іздер.
1. Сә ндік қ олданбалы ө нер деп нені айтамыз? 2. Қ азақ станда іргелі
ғ имараттық қ ұ рылыстар қ ай кезде бой кө тере бастады? 3. Оғ ан қ андай жағ дай ық пал етті? 4. Қ андай қ алаларда мешіт қ ұ рылыстарының орны ашылғ ан? 5. Қ андай кесенелерді білесіздер? 6. Қ ай қ алалардан моншалардың орны аршылғ ан? 7. Х-ХІІ ғ асырларда қ андай сә улеттік қ ұ рылыстар салу ісі ерекше дамыды? 8. Белгілі адамдардың қ ұ рметіне қ абір басына тұ рғ ызылғ ан діни қ ұ рылыс қ алай аталады?
401-тапсырма. Сө йлемдерді қ ажетті сө здермен толық тырың ыздар.
1. Тараз........ да екі........... аршылғ ан. 2. Археологиялық қ азба жұ мыстарының ............... қ алалардан............ орындары белгілі болды. 3. Монша......... кесенесінің жанынды. 4. Ө зінің алғ ашқ ы қ ұ рылыс жү йесін сақ тағ ан............. кесенелері. 5. Тө рт жағ ында............ ішкі жә не................. беттерінде сү йірлеу арқ алы қ уыстары бар. 6. Керамикағ а........... жануарлардың ............ . бейнелерін салу да орын ала бастағ ан. 7. Діни............. салу ісі де................ ерекше дамыды. 8. Бір кезде............ мешіт болғ ан............ мұ нарасы осының айғ ағ ы. 9. Ө зінің алғ ашқ ы қ ұ рылыс............. сақ тағ ан.............. - Бабаджа – қ атын мен............ кесенелері. 10. Сә ндік қ олданбалы... кейінгі орта... қ азақ халқ ының қ ұ рылыс, сә улет............ айқ ын орын алғ ан.
|
|
|
402-тапсырма. Берілген даналық сө здерді жаттап, мағ ынасын
тү сіндірің іздер.
1. Нағ ыз адамның белгісі – кісілік. 4. Ақ ыл, қ айрат, білімді
Ә діл сө з ащы болады. Тең ұ стағ ан зор болар.
Кө ң іл аудар даналардың сө зіне, Ойсыз, жігерсіз, білімсіз
Адал жанды ө неге тұ т ө зің е. Ө мір кешкен қ ор болар.
2. Адамның сұ лулығ ы – шыншылдығ ында.
3. Адал ең бектің абыройы жоғ ары.
4. Аталы сө з – ақ ылғ а кө з.
403-тапсырма. Сұ хбатта келтірілетін тө мендегі тұ жырымдарды
кең ейтіп айтың ыздар.
1. Бү гінгі сә улеттік қ ұ рылыстың даму қ арқ ыны.
2. Менің ө скен жерімдегі мұ ражай, кесене, мешіттер жә не қ олданбалы ө нер туындылары.
3. Қ азақ стан мұ ражайлары.
4. Мен жә не қ азіргі заманғ ы Қ азақ стан.
5. Менің арманымдағ ы Қ азақ стан.
404-тапсырма. Мә тінге тақ ырып қ ойып, орыс тіліне аударың ыздар.
1929 жылы Қ азақ стан астанасы Қ ызылордадан Алматығ а кө шіп келді. Алматы – мә дениет пен ө нер, білімнің орталығ ы. Қ алада сә улет ө нерінің тамаша ескеріткіштері болып саналатын опера жә не балет театрының ү йі, Республика сарайы, Ә уезов атындағ ы театр, Орталық мұ ражай, Ғ ылым академиясының бас ғ имараты сияқ ты т. б. ғ имараттар бар. Медеу спорт кешені- бү кіл республика мақ танышы. Қ алада 100- ге жуық жоғ ары оқ у орындары, ондағ ан театр, концерт, кинозалдар бар. Республика тә уелсіздігінің бесігі- алтын адамның мү сіні алыстан кө з тартады.
|
|
|
12-апта. 34-тә жірибелік сабақ
405-тапсырма. Мә тінді екі мағ ыналық бө ліктерге бө ліп, олардың ә рқ айсысына тақ ырып қ ойың ыздар.
406-тапсырма. Мә тіннің бірінші мағ ыналық бө лігінен мамандық қ а қ атысты терминдерді теріп жазып, оларғ а тү сіндірме сө здің негізінде тү сініктеме берің іздер.
407-тапсырма. Мә тіннің соң ғ ы абзацын орыс тіліне аударың ыздар.
408-тапсырма. Мә тіннің мазмұ нымен мұ қ ият танысып, мазмұ ндаң ыздар.
Қ ұ рылыс материалдарының ө неркә сібі
Революцияғ а дейін қ ұ рылыс материалдарын шығ ару Қ азақ стан ө неркә сібінің нашар дамығ ан саласы еді, тіпті мұ ндай сала болғ ан жоқ деп айтуғ а да болады. Қ алалар мен ауылдардағ ы қ ұ рылыс ісіне қ ұ рылыс материалының шикі кірпіш деп аталатын балшық пен топан қ оспасы кең інен пайдаланылды.
Қ азан революциясынан кейін, ә сіресе соғ ысқ а дейінгі алғ ашқ ы бесжылдық тардан бастап, шаруашылық ты индустрияландыруғ а байланысты ө те бай табиғ ат байлық тары мен ұ лан-байтақ кең істігі бар Қ азақ стан аса ірі қ ұ рылыс алаң ына айналды. Мұ нда соғ ысқ а дейін жыл сайын, ал соғ ыстан кейін ү здіксіз ірі зауыттар, фабрикалар, қ уатты электр станциялары, суару жә не суландыру каналдары, жаң а автомобильдер мен теміржолдар, кө птеген тұ рғ ын ү йлер, мектептер, ауруханалар, жоғ ары жә не орта оқ у орындары, мә диниет, ә кімшілік мекемелері салынды. Мұ ндай қ ұ рылымтар республикада ө неркә сіптің қ ұ рылыс материалдары мү лде жаң а саласы ө ндірісін қ ұ руды талап етті. Ол жер-жерде кездесетін қ ұ рылыс тасын, саз балшық ты, ә ктасты, қ ұ мды пайдаланады. Қ азір бұ л саланың қ ұ рамында ө ндірістің 16 тү рі бар.
Қ азіргі кірпіш, ә ктас, алебастар, секілді қ ұ рылыс материалдары, сондай-ақ іс жү зінде темір, бетон жә не ірі блоктар мен тораптардың бө лшектері ә рбір ө неркә сіп орталығ ында жә не тіпті аулдық жерлерде жергілікті шикізаттан жасалады. Қ ұ рылыс индустриясының аса ірі кә сіпорындары облыс орталық тарында, ең алдымен Алматы, Қ арағ анды, Ө скемен, Павлодар, Шымкент, Астсна, Семейде орналасқ ан.
|
|
|
Қ азіргі уақ ытта цемент ө ндірісі Қ азақ стан қ ұ рылыс индустриясының маң ызды саласына айналды. Маң айында цементті саз балшық тың ұ лекен қ оры бар. Шымкент пен Семейде қ уатты цемент зауыттары салынғ ан. Қ арағ ынды маң ызды Астаховка станциясында, Шымкент тү біндегі Сазтө беде жә не Шу қ аласында шағ ын цемент зауыттары жұ мыс істейді. Олар қ ұ рылысты тұ тқ ыр материалмен қ амтамасыз етеді, онсыз электр станциясының ғ имаратын, ө зен бө гетін жә не тіпті ауыл мен қ аладағ ы қ арапайым тұ рғ ын ү йді тұ рғ ызу мү мкін емес. Тұ рғ ын ү йлер мен кә сіпорындарды жекешелендіруге жә не жеке меншік ү йді салудың кең інен дамуына байланысты қ ұ рылыс материалдарын шығ аруғ а деген сұ раныс барғ ан сайын артып, бұ л сала таяудағ ы жылдар ішінде айтарлық тай дамитын болады.
Соң ғ ы 3-4 жылдың ішінде ө кімет орындарының Астана қ аласына кө шіп келуіне байланысты қ ұ рылыс материалдарын ө ндіретін бірнеше ө ндіріс орындары салынады.
|
|
|
