 |
Bu Hadise Yapэlan Bazэ Эtirazlara Cevaplar 3 глава
|
|
|
|
Fakat okuyan kiюi, kendi aldэрэ sevabэ, o цlьye hediye eder, bu ayrэ bir юey. Sevap ve imвn elde etme yцnьnden iюe yaramaz, ama diрer konuюmalarэ duyarlar.)
Selefi gцrьюь ьzere olduрunu iddia edenlerin itibar ettikleri вlimlerden “Эbnь’l-Cevzо, (Fatэr Sыresi, 22. вyetin tefsiri) ayetin tefsirinde юцyle der:
Yьce Allah, "kabirdekiler" ile kвfirleri kastetti ve onlarэ цlьlere benzetti" yani, kabirlerde olanlar, Allah’эn kitabэnэ iюitemeyecekleri ve Onun црьtlerinden yararlanamayacaklarэ gibi, kalbi цlь olan kimse de, iюittiрinden faydalanamaz.” [47]
Yьce Allah (Celle Celвluhы) цlьlerin hiзbir юey duyamayacaklarэnэ ifвde etmemiюtir. Bu вyetin benzeri de юudur:
إِنَّكَ لا تُسْمِعُ الْمَوْتَى وَ لا تُسْمِعُ الصُّمَّ الدُّعَاءَ إِذَا وَلَّوْا مُدْبِرِينَ
Sen цlьlere duyuramazsэn, Arkalarэnэ dцnmью kaзarlarken saрэrlara da davetini iюittiremezsin. ” [48] Цlьlerle birlikte saрэrlarэnda daveti duymamasэ, her ikisinin de davete ehil kimseler olmadэрэna delildir.
Bu iki kэsэm insan, цlь ve saрэr olunca, bunlara bir юey duyurmak, anlatabilmek mьmtenо(olanaksэz)dir, demektir. Bu gцrью doрrudur. Ama цlьmden sonra bir цlзьde bedenle alakasэnэ kesmemiю ruhlara, kцtь durumlarэn alзaklэklarэnэ duyurmanэn imkвnsэzlэрэnэ ifвde etmemektedir.
Enes b. Mвlik (v. 93/711) radэyallahu anh Hazreti Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’in юцyle buyurduрunu nakletmiюtir:
إِنَّ الْعَبْدَ إِذَا وُضِعَ فِي قَبْرِهِ وَتَوَلَّى عَنْهُ أَصْحَابُهُ إِنَّهُ لَيَسْمَعُ قَرْعَ نِعَالِهِمْ
“Kul kabrine konulduktan sonra dostlarэ baюucundan ayrэlэrken onlarэn ayak seslerini duyar...” [49]
Ebы Hьreyre’den de radэyallahu anh nakledilen bu hadisin isnadэnэn sahih olduрu hususunda ittifak vardэr. [50]
Цlьler iюitmez, diyenler bu hadisteki, “onlarэn ayak seslerini duyar” ifadesini, “kэsa bir an duyar” diye yorumluyorlar. Hadisin zahirinde, bu yoruma aзэk bir sцz var mэ? Yok!
|
|
|
Эmвm Buhвrо’nin, Ebы Saоd el-Hudrо (r.a.)’den rivayeti юцyledir: Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz юцyle buyurdular:
“Cenaze (tabuta) konulup da, adamlar onu omuzlarэna aldэklarэ zaman, eрer cenaze sвlih biri ise, юцyle der:
‘Beni acele acele gцtьrьn, yerime ulaюtэrэn!’ Ювyet sвlih biri deрilse, юцyle der: ‘Yazэklar olsun size! Onu (cesedimi) nereye gцtьrьyorsunuz?’ O-nun (bu) sesini insanlarэn dэюэndaki her юey iюitir. Eрer insan iюitecek olsaydэ, bayэlэr (dьюer)di.” [51]
Bu hadis, цlьnьn, evvelв kendisini taюэyanlarэ, ikinci olarak da, kendisi-ni gцtьrmelerini hissettiрini ve iюinin ne ile, hayэrla mэ юerle mi neticeleneceрini, tam bir bilgiyle bilmesinin var olduрunu ifade eden delillerdendir.
Цmer b. el-Hattвb, Эbn Цmer ve Ebы Talha (radэyallahu anhum), gibi, ondan fazla sahвbeden nakledildiрine gцre, Hazreti Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem, Bedir Savaюэ’ndan sonra, zaferin ьзьncь gьnь, o kuyunun baюэnda durarak, mьюrik цlьlerine hitaben юцyle seslenmiюtir:
— Ey Hiюam’эn oрlu Ebы Cehil, Ey Rabов’nэn oрlu Utbe, Ey Rabоa oрlu Юeybe, ve Ey Utbe oрlu Velоd! Allah’a ve Resыlь’ne boyun eрmiю olsaydэnэz, bu inanз sizi sevindirir miydi? Biz, Rabbimizin bize vadettiрinin aynэsэna kavuюtuk, siz de Allah’эn vadettiрinin gerзek olduрunu gцrdьnьz mь?”
Sahвbe-i Kirвm, Hazreti Peygamber’in sallallahu aleyhi ve sellem bu konuюmasэnэ duymuю ve Цmer (r.a.):
— “Ey Allah’эn Elзisi! Kendilerinde hiзbir hayat eseri olmayan юu cesetlere ne sцylьyorsun, onlar duyabilirler mi? Allah, “Sen цlьlere duyura-mazsэn”[52] buyurmuyor mu?” deyince Peygmaber sallallahu aleyhi ve sellem:
— “Muhammed’in hayatэ elinde olan Allah’a yemin ederim ki, benim sцylediklerimi siz onlardan daha iyi duyamazsэnэz. Onlar юu anda benim sцylediklerimin gerзek olduрunu anladэlar. Onlar юu anda beni duyuyorlar, ama bana cevap vermeye gьзleri yetmiyor.” [53]
Bu delilimize, цlьlerin iюitmediрini savunanlar юцyle demiюti:
Вiюe (radэyallвhu anha)’ya anlatэldэрэnda, Nebi sallallahu aleyhi ve sellem ancak юunu kasdetti:
“Onlar юu an muhakkak ki, kendilerine anlatmakta olduрum sцzьmьn hak olduрunu biliyorlar” dedi ve “sen цlьlere iюittiremezsin” [54] вyetini okudu.
Cevabэmэz:
Peygamberimizin “Siz onlardan daha iyi duyamazsэnэz” sцzь ortada iken, o olayэn meydana geldiрi Bedir’de olmayan, Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in, kвfirlerin цlьlerine sesleniюini duymayan, gцrmeyen Hazreti Вiюe radэyallahu anhв’nin yorumuna sarэlmanэz ne derece doрru olur?
Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’in “Onlar юu anda iюitiyorlar” hadisi, Allah-u Teвlв’nэn “Sen цlьlere iюittiremezsin” вyetine zэt deрildir. Zоrв iюit-tirmek, iюittirenden sesi kulaрa ulaюtэrmaktэr. O zaman Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’in sesini onlara ulaюtэrmakla onlara iюittiren, Allah (Celle Celвluhы)’tэr, Nebi sallallahu aleyhi ve sellem deрildir. Bцylece, вyet ile hadis arasэnэ telif etmek (uzlaюtэrmak) hвsэl olmuюtur.
|
|
|
Вiюe radэyallвhu anhв’nэn, Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’in sadece “onlar elbette biliyorlar” dediрi юeklindeki cevabэna gelince, юayet onu Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’den veya -O, kэssaya юahit olmadэрэ iзin- baюkasэndan iюittiyse, bu (“onlar elbette biliyorlar” sцzь), “iюitiyorlar” rivayetine zэt deрildir. Зьnkь bilmek (daha цnce de sцylediрimiz gibi), iюitmeye mani deрildir. Tam aksine onu kuvvetlendirir. Zоrв konuюulan kimsenin, (kendine sцyleneni) bilmesi, вdette/insanlar arasэnda olagelene gцre, ancak iюitmesiyle olur. [55]
Эki вyette geзen “цlьler” ve “kabirde olan kimseler”den anlatэlmak istenen, onlarэn, vaazlarэ iюitmekten tesirlenmemeleri cihetiyle kalbleri цlmью kimseler olmalarэ itibarэyla mecazen kвfirler olmasэdэr. Onlarэn evleri, юu цlь kalblerinin bulunduрu cesedleridir. Cesetleri sanki onlarэn kabirleridir. Bu (te’vоl), sцzьn hakоkо manasэna bakmaksэzэn olur. Kвfirlerin iюitmemesinden murad edilen, -iki вyetin de kвfirlerin imana davet edilmeleri ve buna icabet etmemeleri hakkэnda inmiю olduрu deliliyle- hakkэ kabыl etmemeleridir.
Вiюe radэyallвhu anhв bu fikrinden dцnmьюtьr. Bunun da delоli, (Эmвm Kastallвnо’nin, el-Mevвhibь’l-Ledьnniyye ’de sцylediрi юu sцzlerdir: [56]
Garоb bir юeydir ki, Ebы Talhв (r.a.)’nэn hadisinin benzeri, Эbn Эshвk’эn el-Meрвzо ’sinde, hasen bir isnad ile Вiюe radэyallвhu anhв’dan yapэlan Yыnus b. Bьkeyr’in[57] rivayeti mevcыddur. O hadоsde, “siz, onlara dediрimi (onlardan) daha iyi iюiten deрilsiniz” ifвdesi vardэr. Bu hadisi, Эmam Ahmed hasen bir isnad ile rivayet etti.[58]
Belki de Вiюe radэyallвhu anhв, yanэnda birзok Sahabоnin rivayetinden bir haberin sabit olmasэ sebebiyle gцrьюьnden vaz geзti ve onlara muvafэk rivayette bulundu. Onun inkвrэnэn цzь de Bedir savaюэnda hazэr olmamasэdэr.
Yine Onun, gцrьюьnden vazgeзtiрini kuvvetlendiren юeylerden biri de Эmam Tirmizо’nin юu rivayetidir:
Вiюe radэyallвhu anhв, kardeюi Abdurrahmвn b. Ebо Bekr (r.a.)’эn kabrini ziyaret edince, O’na hitap etti ve юцyle dedi: “Vallahi (цlьmьn esnasэnda) yanэnda olsaydэm, mutlaka seni цldьрьn yere defnederdim. Eрer sana (цlьmьne) юahit olsaydэm, seni ziyaret etmezdim.” [59]
Yine (O’nun, gцrьюьnden dцndьрьnь pekiюtiren rivayetlerden biri de), Ahmed’in Hazreti Вiюe’den юцyle dediрine dвir yaptэрэ rivayettir:
Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem ve Ebы Bekir radэyallahu anh kabirlerine konulduktan sonra, ben orada elbisemi зэkarэrdэm. Зьnkь biri kocam, diрeri de babamdэ. Ne zaman ki oraya Цmer radэyallahu anh da defnedilince, ondan hayв ettiрimden, artэk kendimi цrterdim.” [60]
Bu rivayette de, Вiюe radэyallвhu anhв’nэn, цlьnьn, konuюulanэ iюitmesi юцyle dursun, dirinin юeklini (bile) idrak ettiрinin ispвtэ vardэr.
Цlьlerin iюittiрini kabul etmeyenlerin bьyьk imamlarэ olan Эbn Tey-miyye, (Kitabь’l-intisar-fi’l-Эmвm-э Ahmed) kitabэnda Bedir’de, зukura doldurulan kвfirlerin iюitmelerine, Hazreti Вiюe’nin inanmamasэ, onun iзin suз olmaz. Зьnkь o hadis-i юerifi Resыlullah’tan iюitmemiюtir. Fakat baюkalarэnэn inanmamasэ suз olur, diyor. [61]
Эnsanэn, ruhunu teslim ettikten sonra, dьnya ile iliюkisinin tamamen ke-silmediрini, aksine dirilerin yaptэklarэ birtakэm hareketlerden haberdвr olduрunu, Hazreti Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem haber vermektedir.
Enes b. Mвlik radэyallahu anh Hazreti Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’in юцyle buyurduрunu nakletmiюtir:
إِنَّ الْعَبْدَ إِذَا وُضِعَ فِي قَبْرِهِ وَتَوَلَّى عَنْهُ أَصْحَابُهُ إِنَّهُ لَيَسْمَعُ قَرْعَ نِعَالِهِمْ
|
|
|
“Kul kabrine konulduktan sonra, dostlarэ baюucundan ayrэlэrken onlarэn ayak seslerini duyar.” [62]
Ebы Hьreyre radэyallahu anh’dan da nakledilen bu hadisin isnadэnэn sahih olduрu hususunda ittifak vardэr. [63]
Цlьnьn iюitmediрini savunanlar, “Цlь ayakkabэ seslerini iюitir” hadisi-ne, “bu ilk kabre konulma anэnda suвl’e mukaddime olmasэ hвline aittir”, di-yerek, цlьlerin kэsa bir an duyduрunu iddia etmiюlerdir.
Fakat bu iddia, hadisin aзэk manasэna ters dьюmektedir. “kэsa bir an du-yarlar” diye bir haber de yok. Tam tersine, aзэk olan, цlьnьn devamlэ iюiteceрine dair ileri sьrdьрьmьz deliller sebebiyle, iюitme hali kabirde devamlэdэr.
Peygamberimiz sallallahu aleyhi ve sellem’den “kэsa bir an duyarlar” diye bir haber de yok iken, neye dayanarak bцyle bir hьkьm veriyorlar?!
“Юьphesiz ki цlь, dirilerin aрlamasэndan dolayэ azap зeker.” [64]
Buhвrо (v. 256/870) ve Mьslim’in (v. 261/875), bildirdikleri bir hadis-i юerifte Peygamberimiz sallallahu aleyhi ve sellem юцyle buyurdu:
“Meyyit yakэnlarэnэn kendisine baрэrarak aрlamalarэndan azap duyar.”[65]
Цlenlerin konuюtuklarэnэ bir зoklarэnэn iюitildiрi sвbit olmuюtur. Onlardan biri de Rib'о Эbnь Hirвю'dэr.[58] Birзok kiюinin[59] aзэkзa ifвde ettiрine gцre bu zat цldьkten sonra konuюmuюtur.[60]
[58] O, imam, цnder, huccet, bьyьk tabii Rib’о Эbnь Hiraю Эbni Cahю et-Рatafвnо; (Ц:101) Эbni Sad, “Tabakat” (6/127), Buhвrо, et-Tarihu’l-Kebоr (3/427)
[59] Beyhakо, “Delвil’ьn-Nьbьvve” (6/455) Ebu Nuaym, “el-Hilye” (4/408) Эbni Abdil-Berr, “el-Эstiab” (2/548), Эbnь Sad “Tabakвt” (6/127), Hatib-i Baрdadi “et-Tarih” (8/433),
[60] Bu bahisde insanlarэn alэюэk olduрu hikayeler зoktur ve meюhurdur. Daha fazla fayda iзin Эbnь Ebi’d-Dьnyв’nэn (Ц:281) “Цldьkten Sonra Ya юayanlar” isimli risвlesine bakэlsэn
Эbn Teymiyye; цlьlerin gцrebilmesi ile alakalэ Вiюe radэyallвhu anhв ve diрer sahвbelerden birзok rivвyet gelmektedir. Allah’эn dilediрi zaman-larda da, ruh beden ile bir araya geldiрinde, tэpkэ bir meleрin yeryьzьne inmesi, birden bir эюэрэn parlamasэ ya da uyuyan bir kimsenin bir anda uyanmasэ gibi, bir anlэk bir olaydэr. Bu mana birзok rivвyette nakledilmektedir.
Mьcahid юцyle demektedir: Bazen ruhlar defnedildikten itibaren yedi gьn kabir iзinde odalarda tutulurlar.
Mвlik b. Enes юцyle demektedir:
Bana ruhlarэn istediрi her yere gidebileceрi rivвyeti ulaюmэюtэr. [66]
Hazreti Вiюe radэyallahu anhв validemizden rivвyete gцre Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem:
“Ruhlar toplu ordulardэr. Onlardan (ezelde, Allah yolunda) birbiriyle tanэюanlar itilвf eder (anlaюэr, Allah uрrunda) tanэюmayanlar ise ihtilaf eder (dьnyada zэtlaюэrlar.)” buyurdu. [67]
عن عبد الله بن عمرو بن العاص رضى الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: إن أرواح المؤمنين لتلتقيان على مسيرة يوم وليلة وما رأى واحد منهما صاحبه.
|
|
|
Abdullah b. Amr b. el-Вs (v. 43/663) (radэyallahu anh)’tan rivвyet edi-len bir hadis-i юerifte Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem юцyle buyurmuюtur:
“Muhakkak ki Mьminlerin ruhlarэ, daha sahipleri birbirini gцrmeden, bir gьn ve gecelik yol mesafesinde karюэlaюэrlar.” [68]
Ebu Hьreyre rivayet ediyor ki: Peygamberden (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bцyle duydum:
Ebьl-Kasimin canэ elinde olana and olsun, Эsa ibn Meryem adaletli ve bilgili halife olarak zьhur edecek. O, haзэ mahv edecek, domuzlarэ цldьrecek, fikir ayriliklarini (mezhepleri) ve tepkileri aradan kaldэracak. Ona para teklif edilecek, ama o kabul etmeyecek. Sonra Эsa (a.s) benim mezarэmэn yanэnda dayanacak ve diyecek: “YA MUHAMMED!” ben de ona cevap vereceрim. (Mьsned Ebu Yala, c.11, s.462, №6584)
Эbni Hacer El Heysemi diyor ki:
.قلت: هو في الصحيح باختصار
.رواه أبو يعلى ورجاله رجال الصحيح
(Bu hadisi) Ebu Yale rivayet etmiюtir, ricallarэ Sahihin ricallarэdэr. (Hafiz Heysemi, Mecmeuz-Zevaid, c.8, s.144 (387), №13813)
Bu kitabtaki rivayetlerin senedlerini aynэ zamanda, bu hadisi Эbn Hacer el-Askalani kendisinin "Metalibul-Aliye" kitabэnda rivayet etmiю ve sэhhati hakkэnda sьkut etmiюtir. (Эbn Hacer el-Askalani, Metalibul-aliye, c.13, s.13, №4628)
Elbani hadisi kaydetdikden sonra itiraf ederek yazэyor:
سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم: فذكره. قلت: و هذا إسناد جيد رجاله كلهم ثقات رجال الشيخين غير أبي صخر - و هو حميد ابن زياد الخراط - فمن رجال مسلم وحده
Hadisin senedi ceyyiddir (gьзlьdьr), bьtьn ravileri saрlamdэr, (aynэ zamanda) sahiheynin (Buhari ve Mьslimin) ravileridir. Ebu Sahr - o, Humeyd b. Ziyad el-Harraюidir, yalnэz Mьslimin ravisidir. (Silsilet el-ehadis es-Sahiha, c. 6, s. 236)
Aynэ zamanda hadisin sahih olduрunu (Silsilet el-ehadis es-Sahiha, c. 6, s. 524) bildirmiюtir.
Mezhep Эmamlarэnэn Gцrьюleri
Hanefоler: Hanefо imвmlarэnэn bazэlarэndan, цlьnьn iюitmeyeceрine dair gelen bazэ ifвdeler, meseleyi kavrayamayan bir takэm insanlarэn anladэklarэ gibi deрildir.
Bu gцrью, sцylenen sцzь, kabirdeki цlьnьn iюittiрine dair yapэlan ye-minin geзerli olmayacaрэ mьnasebetiyle sцylenmiюtir. Mesela buna dair nikвh ьzerine yemin edilse, kadэn boю olur. Meselenin aslэ юцyledir;
Fэkэhta yeminler цrf esasэna dayalэdэr. Цrfte ise “iюitmek” gereрinin yapэlabileceрi ve karюэlэрэ verilebilecek iюitmelere denir. Hвlbuki kabirdeki, iюiten цlьler cevap veremez ve iюittiklerinin gereрini muhataplarэna yapamaz-lar. Yoksa bu sцzden “onlar hiз bir юekilde iюitemezler” manasэ зэkmaz. Nitekim bu hususu Hanefо mьctehidleri ve imвmlarэndan muhakkэk Kema-leddin Эbn Hьmвm, Fethu’l-Kadоr isimli eserinde bunu aзэklamэюtэr. [69]
Эbnь'l-Hьmвm'эn bahsettiрi yemin meselesine юцyle (de) cevab verilir:
Yeminler Цrf ьzerine kurulmuюtur. Ondan (yeminin bozulmadэрэndan), цlьnьn iюitmediрi lвzэm gelmez. Nitekim (вlimlerimiz), ‘biri et yemeyeceрine yemin etse, sonra da balэk yese, -Allah celle celвlьhы onu taze et [49] diye isimlendirmesine raрmen yemini bozulmaz..’ demiюlerdir.
|
|
|
Эbnь'l-Hьmвm Fethu'l-Kadоr de [50]
Nebi sallallвhu aleyhi ve sellem'i ziyaret faslэnda fэkэhзэlarэn юцyle dediрini anlattэ:
Kabir ziyaretinde evlв olan baю tarafэndan deрil de ayak ucu tarafэndan gelmektir. Зьnki цlьnьn gцzь yandan ileriye baktэрэndan birincisinde цlь iзin eziyet vardэr. (Эbnь’l- Hьmвm’эn Sцzь Bitti)
Эbnь'l-Hьmвm rahimehullah burada, цlьnьn ‘gцrmek hissi’nin var olduрunu sцylemiюtir. Halbuki ‘gцrmek,’ ‘iюitmek’ hissi’nden daha zayэftэr; зьnki ‘gцrmek’ iзin эюэрa ihtiyaз varken ‘iюitmek’ iзin yoktur. O, цlьnьn gцrmesi ile ziyaret eden arasэnda toprak tabakalarэnэn engel olmayacaрэnэ da ifade etmiюtir. (Bu sabit olunca), iюitmek hissinin, alэюtэрэ юeyden/duymaktan imkвnsэzlэk iзinde olmamasэ daha evlвdэr.
[49] Nahl:14
[50] “Feth’ul-Kadоr” Nebi sallallвhu aleyhi ve sellem’i ziyaret faslэ (2/169)
Hanefо вlimlerinden Abdulhak ed-Dihlevо (v. 1176/1762), ve Kadэ Muhammed Senвullah el-Mazherо’nin de, цlьlerin iюittiрi gцrьюьnde olduklarэ bildirilmektedir. [70]
Ювfiоler: Эmвm Subkо (v. 771/1370), цlьlerin iюittiрi hususunda mezheplerde icma olduрunu sцylemiюtir. [71]
Hanbelоler: Hanbelо вlimlerinden Эbn Receb el-Hanbelо, цlьlerin iюit-tiрini sцylemiюtir. [72]
Mвlikоler: Mвlikоlerden Эmвm Kurtubо (v. 671/1272), цlьlerin iюittiрini ve bu konuda mezheb вlimleri arasэnda icma’ olduрunu sцylemiюtir. [73]
▪ Эbn Teymiyye ve talebesi Эbnь’l-Kayyim’in bu sцzlerinden sonra, цlьlerin iюitmediрini savunanlar, dьюtьkleri zor durumdan kurtulmak iзin “Onlar da bir insandэ, hata etmiюlerdir. Bizim iзin цnemli olan вyetin zвhirо manasэdэr” derlerse? Biz de deriz ki:
▪ Bцyle sцylemiю olmanэz, savunduрunuz gцrьюlerin kaynaрэ olan Эbn Teymiyye ve Эbnь’l-Kayyim’in anlaюэlmasэ bu kadar basit olan вyetin zвhir manasэnэ anlayamayэp, hata ettiklerini kabul etmiю olursunuz. Bцylece вlimlerinizin daha karэюэk ve zor meselelerde de hata edebileceрi manasэna gelir. Siz de onlarэn takipзisi olduрunuzdan dolayэ, birзok konuda hata edebileceрinizi itiraf etmiю olursunuz.
عن عائشة رضى الله عنها قالت: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: ما من رجل يزور قبر اخيه ويجلس عنده الا استأنس به ورد عليه حتى يقوم.
Hazreti Вiюe (radэyallahu anhв)’den rivвyet edilen bir hadiste, Peygamberimiz sallallahu aleyhi ve sellem юцyle buyuruyor:
“Bir adam, kardeюinin kabrini ziyaret edip yanэna oturduрunda, o kendisini tanэyarak sevinir, verdiрi selвma karюэlэk verir, bu hal kalkэncaya kadar devam eder. [74]
Эbn Abdi’l-Berr (v. 463/1071), et-Temhid ve el-Эstizkвr (isimli iki kitabэnda), Эbn Abbвs radэyallahu anhumв’nэn юцyle dediрini rivвyet etmiюtir:
“Kim, dьnyada tanэdэрэ bir kardeюinin kabrine uрrar da, ona selвm verirse mutlaka onu tanэr. Ve ona Aleykьmь’s-Selam, der.”
Abdьlhak Эюbоlо (v. 852/1185), bu rivвyetin isnadэnэn sahih olduрunu sцyledi. [75] Hafэz Эbn Receb el-Hanbelо (v. 795/1393), “Bu rivвyetin isnadэnэn sahihliрi demek, rвvоlerinin tamamэnэn gьvenilir olduрu demektir, цyledir de. Ancak hadis garib, hatta mьnkerdir” dedi. [76] Эbn Receb’e gцre Эmвm Beyhakо ve Hвkim’in rivвyet ettiрi ve sahihtir dediрi sэnэrlandэrma getirmeyen rivвyet daha sahihtir. (Yani “tanэdэрэ” ilavesi bulunmayan hadis.)
Эbnь’l-Kayyim el-Cevziyye (Ruh kitabэnэn 137. Sayfasэnda):
Kabir azabэ ve nimetiyle ilgili geзen hadisler ve kabir ehline selвm vermek, onlarla konuюmak ve цlьlerin ziyaretзilerini bilmesi ile ilgili geзen bьtьn hadisler, Abdi’l-Berr’in mьtevatir kabul ettiрi hadislerdir, demiюtir.
Эbnь’l-Kayyim “Kitвbь’r-Rыh” (60-70 arasэ)unda, bu meselede uzun uzun anlattэ. Sэhhatine dair зok deliller, sцzler ileri sьrdь ve nihayet юцyle dedi: Bu meselede, цlьlere selam vereni ziyaretзi diye isimlendirmek sahih olmazdэ. Зьnkь ziyaret olunan, kendini ziyaret edeni bilmezse ”onu ziyaret etti” denmesi doрru olmazdэ.
Bьtьn insanlarda, ziyaretten anlaюэlan mana budur. Yine onlara “цlь-lere” selam vermekte bцyledir, (delil olarak yeter). Зьnkь anlamayan birine selam vermek ve o kiюinin de selam vereni bilmemesi muhaldir.
Вiюe radэyallahu anhв юцyle demiюtir: “Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem benimle olduрu gecenin sonunda Baki’ kabristanэna зэkar ve:
السلام عليكم دار قوم مؤمنين وأتاكم ما توعدون غدا مؤجلون وإنا إن شاء الله بكم لاحقون اللهم اغفر لأهل بقيع الغرغد.
“Mьminler topluluрunun yurdu! Esselвmь aleykьm! Vadedilen юey si-ze geldi, yarэna ertelendiniz. Bizler de inювallah sizlere kavuюacaрэz. Allah’эm! Bвki’ Gargad ehline maрfiret et! derdi.” [77]
Muhammed b. Hэmyer anlatэyor: “Цmer b. el-Hattвb radэyallahu anh Garkad Kabristanэ’na uрradэ ve: Ey kabir sakinleri! Bizdeki haberler юunlardэr: Karэlarэnэz kocaya vardэ, evlerinize baюkalarэ yerleюti, servetiniz bцlьюьldь! diye seslendi.
Gaipten gelen bir ses kendisine юu karюэlэрэ verdi: Bizdeki havadisler de юu: Dьnyadan gцnderdiрimiz hayэrlarэ burada bulduk, Allah (Celle Celвluhы) yolunda harcadэklarэmэzэn kвrlarэnэ aldэk, harcamadэklarэmэzdan цtьrь de zarara uрradэk. [78]
Цlьlerin iюitmediрini iddia edenlerin itibar ettikleri вlimlerinden olan Эbn Teymiyye’nin talebesi Эbnь’l-Kayyim el-Cevziyye (v. 751/1350), bakэn neler diyor: Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem, ьmmetinin цlьlere: “Ey Mьminler Topluluрu! Allah (Celle Celвluhы)’эn selвmэ ьzerinize olsun! Esselвmь aleykьm dвra kavmin Mь’minin!” юeklinde, selвmlarэnэ alэyormuю gibi selвm vermelerini цnermiюtir.
Haddi zatэnda, bu юekilde selвmэ duyan, dьюьnen insanlara verilir. Цlьler kendilerine verilen selвmэ duymamэю olsalardэ (ki, var olmayana ve cansэza hitap olacaрэndan) abes olurdu. Цlьnьn ziyaretзileri tanэmasэ tevatьren sabit olduрu gibi, selef вlimleri de bu konuda mьttefiktirler. [79]
Эbn Teymiyye ve talebesi Эbnь’l-Kayyim’эn fikirlerini alэp savunanlara ve onlarэn yolundan gittiklerini iddia edenlere sorarэz, Эbn Teymiyye; цlьnьn iюitmediрini savunanlarэn suз iюlediрini sцylьyor.
Talebesi Эbnь’l-Kayyim ise, цlьlerin iюittiрini ispatlamak iзin tafsilatlэ bir kitap yazmэю, ayrэca dцrt mezheb вlimleri цlьlerin iюittiрi hususunda icma’ olduрunu sцylemiюlerdir. Sizin ilminiz, Эbn Teymiyye, Эbnь’l-Kayyim ve dцrt mezheb вlimlerinden daha mэ fazla? Bu вlimlerin hepsi hata mэ yaptэ? Yoksa siz mi hata yapэyorsunuz?!
Sakэn birileri kalkэp, цlьlerin dirilere bu tьrlь yardэmэnэn Peygamberlere mahsus olduрunu iddiaya kalkэюmasэn! Зьnkь bu delilsiz bir dava olur. Hatta yukarэda geзtiрi ьzere, aksine delil kaimdir. Bu itiraz sahipleri yazdэklarэmэ okurken цnyargэlarэndan biraz olsun sэyrэlabilseler ve kendilerine meseleye insafla bakma юansэ tanэyabilseler, o zaman gerзeрi aзэkзa gцreceklerdir.
Dirinin Цlьden Faydalanmasэ
Bunun da sвbit olduрunu birзok hadоs-i юerоften anlamaktayэz. Bunun en aзэk delili, Resыlullвh sallallahu aleyhi ve sellem’эn юu sцzьdьr:
عن بكر بن عبد الله رضى الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: حياتي خير لكم تحدثون ويحدث لكم، فإذا أنا مت كانت وفاتي خيرا لكم، تعرض على أعمالكم فإذا رأيت خيرا حمدت الله وإن رأيت شرا استغفرت الله لكم.
Bekr b. Abdullah radэyallahu anh’dan rivвyet edilen bir hadis-i юerifte, Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem юцyle buyurmuюtur:
“Benim hayatэm, sizin iзin hayэrlэdэr, (saрlэрэmda bir takэm iюler) ya-parsэnэz, size (onlarla ilgili hьkьmler) bildirilir. Ben цldьрьmde ise, vefвtэm sizin iзin hayэrlэ olur, зьnkь amelleriniz bana (kabrimde) arz edilir, hayэr gцrьrsem, Allвh’a hamdederim, юer gцrьrsem, Allвh’tan sizin iзin af dilerim” [80]
Bu hadоs-i юerоfi, Bezzвr gibi bir hadоs hвfэzэ, Mьsned ’inde zikret-miюtir. Hвfэz Irвkо’nin oрlu “Bu hadоsin isnвdэ зok iyidir” demiюtir.
Heysemо, “Bu hadоsi Bezzвr rivвyet etti, ricвl-i sahihte geзen zevвttэr” demiюtir.
Эmam Sьyыtо, “Bu hadоs sahihtir” demiюtir. Kastalвnо, Buhвrо Юerhi’- nde sahih, Alо el-Kвrо “ Юifв Юerhi ”nde sahih, Zerkanо de, “ Mevвhib Юerhi ”nde bu hadоs-i юerоfin sahih olduрunu sцylemiюlerdir.
Abdullвh b. Sэddоk el-Gumarо (Rahimehullвh), “ Nihвyetь’l-вmвl fо юerhi ve tashоh-i hadоs-i arzi’l-e’mвl ” isimli mьstakil bir risвleyi, sadece bu hadоsin sэhhatini beyвn etmeye tahsis etmiюtir.
Bu hadоsin sahоh olduрuna ve dцrt mezhep imamэ dвhil birзok imama gцre huccet kabul edilen sahоh ve mьrsel yollarla rivвyet edildiрine dвir, mьstakil kitaplar yazэlacak kadar ilim mevcutken, inanзlarэnэ hadislere gцre ayarlamak yerine, hadisleri inanзlarэna gцre tahlоle tвbi tutma yolunu seзen Elbвnо gibilerin, bu hadоsi zayэf kabul etmeleri hatadэr.
Ama elden ne gelir? Hadоs-i юerоfte vвrid olduрu ьzere:
“Dini iyi anlamak, yalnэzca Allah’эn kendileri hakkэnda hayэr dilediрi kimselere nasiptir.” Artэk “Ben vefatэndan sonra, Resыlullвh sallallahu aleyhi ve sellem’эn istiрfвrэndan bir юey ummuyorum” diyene, “Эnkвrcэnэn nasibi ancak mahrы-miyettir” demekten baюka ne denebilir? Oysa Gцrьldьрь ьzere; biz, vefвtэn-dan sonra da, saрlэрэndaki gibi Resыlullвh sallallahu aleyhi ve sellem’in duв ve istiрfarэndan faydalanmaya devam etmekteyiz.
Эleride gelicek olan 5. hadiste Mвlik ed-Dвr эn rivayetinde gцrьleceрi ьzere sahabe Resulullah’эn kabrine gelip, yaрmur yaрmasэ, iзin Allaha dua etmesini Resulullah’tan istemiю daha sonra da yaрmur yaрmэюtэr.
Kerвmet sвhibi bir kiюi, tэpkэ mucize sвhibi bir Nebо aleyhisselвm (hat-tв sэradan insanlarэn sэradan iюlerinde olduрu) gibi, Allah celle celвlьhы’nun izni, yaratmasэ ve var etmesi ile sebep olma yoluyla yardэm isteyene yardэmda bulunabilir. Yani, bцyle bir durumda, yaratэcэ Allah-u Teвlв’dэr, kerвmet sahibi kiюi ise vesiledir. Allah Azze ve Celle onun aracэlэрэ ile onun elinden dilediрini halk etmiюtir.
|
|
|
