 |
Bu Hadise Yapэlan Bazэ Эtirazlara Cevaplar 9 глава
|
|
|
|
ЭTЭRAZ:
Muhammed Эbn-i Abdulvahhab amelde Hanbelо mezhebi, akidede ise Selef-i Salihоnin yolu ьzerinde olan bir ehl-i sьnnet вlimidir.
Muhammed b. Abdulvahhab’эn torunlarэndan, onun akide ve menhecini en iyi bilen isimlerden biri olan Salih b. Abdьlaziz Вlu’ю-Юeyh, Alevi Maliki’nin bu iddiasэna юцyle cevap vermektedir:
Onun zamanэnda dindar geзinenlerin birзoрu kabirlere tapэyorlardэ. Allah’эn dэюэnda mьstakil olarak kabir ashabэna dua ediyor, yakэnlaюtэracaklarэnэ umarak Allah ile beraber onlara ibadet ediyorlardэ.
Ayrэca onlar, adak adamak ve kurban kesmek gibi Allah’tan gayrэsэna yapэlmayacak ibadet ve kurubatэn birзok зeюidini mezarda yatanlara takdim ediyor,
Allah’tan зok onlarэ seviyor, Allah’a yaklaюmaktan зok onlara yakэnlaюmaya зalэюэyorlardэ.
Hatta Rab'lerini ve O’nu anmayэ tamamen unutmuю bir durumdaydэlar. “Юeyh Muhammed b. Abdulvahhab insanlarэ Allah’эn Rasыlь Muhammed sallallahu aleyhi ve sellem’in getirdiрi dinlerine dцndьrmek iзin mьcadele etmiюtir.
CEVAP:
Muhammed Эbn-i Abdulvahhab amelde Hanbelо mezhebi dediniz. Mezheb imвmэ olan Ahmed b. Hanbel, zat ile tevessьlь kabul ediyor; mezhebinin gцrьюь de bu yцndedir. Mensek adlэ eserinde de yazэlэdэr. Ayrэca Elbвnо’nin Tevessьl adlэ eserinin 62. sayfasэnda Ahmet b. Hanbel’in tevessьlь kabul ettiрini yazэyor. Muhammed Эbn-i Abdulvahhab amelde Hanbelо mezhebine baрlэ olduрu iзin zat ile tevessьlь yukarda geзtiрi gibi kabul ettiрini redetmediрini sцylьyor, ama Selefi gцrьюь ьzere olduрunu iddia edenler bidat diyorlar. Muhammed Эbn-i Abdulvahhab ve Ahmed b. Hanbel bidat mэ iюliyorlar size gцre.?
Muhammed b. Abdulvahhab’эn torunlarэndan, Salih b. Abdьlaziz Вlu’ю-Юeyh onun zamanэnda bu tьr insanlar vardэ diyor. Muhammed b. Abdulvahhab юunlara karюэydэ diyor.
“O zamanki insanlar kabirlere tapэyorlardэ, Allah’tan зok onlarэ s eviyorlardэ, Rab’lerine ve O’nu anmayэ tamamen unutmuю bir durumdaydэlar. Allah ile beraber onlara ibadet ediyorlardэ.”
Gьnьmьzde kabirdekilere tapan, onlarэ Allah tan зok seven ve onlara ibadet eden bir mьslьman ben gцrmedim. Sizin yakэnэzda bцyle birileri varmэ.?
Bu zamanda bцyle mьslьmanlar varsa ve bцyle dьюьndьрьnь itiraf ediyorsa gelin hep beraber kendisini uyararak sэrat-э mustakime davet edelim.
Allah'э gьnde 5000 kere la ilahe illallah diye zikreden bir sufi Allah'э nasэl unutur. Nasэl baюkasэnэ sevebilir nasэl baюkasэna ibadet edebilir. Hadi herkes etrafэndaki en cahil mьslьmanlara sorsun bir tek kiюi зэkar mэ? Зэkmaz. Fakat kimilerinin Mьslьmanlarэn yaptэklarэnэ зarpэtarak kafalarэna gцre kafirler iзin inen ayetleri eрirip, зevirip, yorumlayэp zan yaparak Mьslьmanlarэ mьюrikler ve onlarэn putlarэ ile bir tutmaya зalэюarak sap ile samanэ karэюtэranlarэn зэktэрэnэ gцrьrsьnьz.
|
|
|
Dikkat edilecek husus Muhammed b. Abdulvahhabэn kabul etmediрi tevessьlile kabul ettiрi tevessьlь karэюtэrmamak lazэm.
Kabul etmediрi tevessьl: Bizim inkвr ettiрimiz юey, bir mahlыka, hem de Allah’a edildiрinden daha fazla duв ediliyor olmasэ, Юeyh Abdulkadоr ya da bir baюkasэnэn kabrine yцnelip sэkэntэlarэn giderilmesi ve isteklerinin verilmesi iзin saygэ ile ondan istekte bulunulmasэdэr. Burada nerededir sэrf Allah’a duв etmek? Nerededir Allah ile beraber hiз kimseye duв etmemek? diyor Muhammed b. Abdulvahhab
Kabul ettiрi tevessьl: Muhammed b. Abdulvahhab sonra юцyle diyor: Ama birisi зэkэp duв ederken: “Allah’эm! Ben senden Peygamberlerin ya da salih kullarэnэn vesilesi ile юunu юunu istiyorum.” diye duв ederse, sadece Allah’a duв ettikten sonra, herhangi bir kabrin yanэnda duв ediyor olsa bile bu bizim reddettiрimiz bir юey deрildir. [298] diyor. Muhammed b. Abdulvahhвb’эn bu sцzleri, tevessьlьn bu юekliyle ona gцre reddedilemeyeceрini gцstermektedir. Bize rediyye yazan bu sцzlere deрinmemiю
Muhammed Эbnu Abdilvehhвb'эn " Вdвbu ' l-Meюyi Эlessalвt " isimli kitabэna bakэnэz; gцreceksiniz ki, O bцyle bir dьa yapmayэ bu kitabэnda " Namaza Yьrьyьp Gitmenin Вdвbэ "ndan ve " Sьnnet " olarak gцrьyor.
O, sцzь geзen yerde юцyle diyor:
" } { يسن..... ويقول اللهم إني أسألك بحق السائلين عليك.... '…. Ve Ey Allahэm!.. Ben, (Senden) isteyenlerin Sendeki hakkэyla ve bu yьrьyьюьm hakkэyla Sen'den istiyorum...' demesi sьnnet olur. "[299]
Эbnu Abdi'l-Vehhвb'эn hadisdeki dьayэ namaza gitmenin adabэndan ve sьnnet saymasэnэ ne diyeceksiniz ne yapacaksэnэz?
Эbnu Abdi'l-Vehhвb'эn eserleri ellerde dolaюэyor. Onlarэ tahrif ederek neюretmiю olmanэzэn ihtimali зok ise de[300] -Ehl-i Kitab'da olduрu gibi- tahrif edemediрiniz yerleri bile sizi, mahkыm etmeye kвfi gelmekte ve birзok noktada mahkыm etmektedir…
Юehid Abdullah A‘zam’эn Tevessьl Hakkэndaki Gцrьюь
“ Fо Zilвli Sыreti’t-Tevbe ” (Tevbe Sьresinin Gцlgesinde Cihad Dersleri) [301] adlэ kitabэnэn 555. sayfasэna da юu baюlэрэ atэyor:
Hazreti Peygamber’i dualarda aracэ kэlmanэn hьkmь:
Bu hususta uyanэk olun! Birзok genз, meseleyi bilemiyor. Peygamberi Allah’a duada aracэ yapmanэn ne demek olduрunu idrak edemiyor.
Sen kendilerine: Peygamberin vesile edilmesini zikrettiрinde, onlar: “Vesile edinmek ne?” diye sorup duruyorlar.
Aslэnda Peygamber’i vesile etmenin ne demek olduрunu izah etmek gerekiyor. Peygamberi vesile etmek, “Ey Allah’эm! Sen beni Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in yьzь suyu hьrmetine affet, onun vasэtasэ ile bana merhamet eyle!” юeklindeki dualardэr.
Bu tьr dualar kiюiyi mьюrik yapmaz. Зьnkь yьce Mevla’nэn katэnda Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in цzel bir mevkiinin bulunduрunu kim inkвr edebilir? Bineanaleyh Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’i aracэ kэlma юirk deрildir, diyor Юehit Abdullah A’zam.
Юehid Abdullah A’zam, kitabэn 555. sayfasэnda zat ile tevessьle юirk diyenlere юцyle diyor:
|
|
|
“Hвюв lillвh! Bundan Allah’a sэрэnэrэm, bundan Allah’a sэрэnэrэm, bundan Allah’a sэрэnэrэm. Efendiler! Ne oluyor size, kendi kafanэzdan юirkler зэkarэyorsunuz? Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in hayatta iken onun yьzь suyu hьrmetinin var olduрunu, цldьkten sonra bцyle bir юeyin olmayacaрэnэ sцyleyenlerin herhangi bir delilleri yoktur.”
Эmam Ebы Hanife “Hakkэ iзin” yapэlan duanэn mekruh olduрunu zikret-miюtir.
Biz bu meselede Эmam Ebы Hanife’nin gцrьюьnь tercih ediyor ve bцyle dua etmenin mekruh olduрunu sцylьyoruz. Fakat buna hiзbir zaman, ne bьyьk юirk, ne de kьзьk юirk demeyiz, diyor Юehid Abdullah A’zam (r.h.).
Burada, Ebы Hanife’nin gцrьюь hakkэnda kьзьk bir aзэklama yapmak gerekmektedir.
Ebы Hanоfe’nin Tevessьl Hakkэndaki Gцrьюь
Tevessьlь kabul etmeyenler, Ebы Hanоfe’nin tevessьlь kabul etmediрini sцylьyorlar. Doрru olan ise, Ebы Hanоfe “Hakkэ iзin” yapэlan duвyэ kerih gцrьr. [302] Doрrudur.
Ebы Hanоfe, bu sцzьnь kiюinin yaptэрэ iyi bir iюten dolayэ, Allah (Celle Celвluhы) o kiюiye sevap vermeye mecburdur, dьюьncesinde olan Mutezile’nin цnьnь kesmek iзin sedd-i zerоa kabilinden sцylemiюtir. Ama “hьrmetine veya hatэrэna” юeklindeki tevessьlь inkвr ettiрine dair, mezhebinden hiзbir kimse, Эmвm A’zam’dan bцyle bir haber nakletmemiюtir.
Эmвm-э Azam'a isnad edilen sцzdeki ''hakkэ iзin'' ifadesiyle ilgili olarak izahatэ Hanefi ulemasэ yapmэюtэr, Molla Ali el-Kвri de yapmэюtэr. Bir Hanefiye dьюen kendi mezhebinin imamэnэn sцzlerini tahric eden Hanefi ulularэnэn gцrьюlerine uymaktэr. Эmвm-э Azam'эn sцzьnь kendi mezhebinden olmayan hatta taklidi reddeden kimselerin tahriciyle anlamaya kalkacak deрiliz.
Hanefо вlimlerinden ve muhaddislerinden Эmam Aliyyь’l Kвrо, bu mek-ruhluрun hakk sцzьne vaciplik (mecbыriyet) mвnвsэ yьklendiрi takdirde olacaрэnэ, zira vaciplik veya mecburiyet mвnвsэnda kimsenin, Allah (Celle Celвluhы) ьzerinde hakkэ olmadэрэnэ, ancak hьrmet ve tazоm mвnвsэnda kullanэldэрэ zaman bunun tevessьl babэndan olacaрэnэ, Allah Celle Celвluhы’nun:
وَابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسِيلَةَ / “O’na varmaya vesile arayэn!” [303] buyurduрunu ve bunu el-Hэsnь’l-Hasоn ’de de yazdэрэna gцre, duвnэn вdaplarэndan kabul edildiрini ve bu hususta yukarэdaki hadisin geldiрini sцylьyor. [304]
Hindistan'эn bьyьk вlimlerinden Mevlвnв Muhammed Fadlurresul rahimehullah юu aзэklamayэ yapmaktadэr: "Molla Ali el-Karо, filancanэn ve baюkasэnэn hakkэ iзin demenin mekruh olduрunu bildirdikten ve ihtilaflarэ naklettikten sonra юцyle yazэyor: Ben derim ki, Resulullah sallallahь teвlв aleyhi ve sellem duasэnda (Ya Rabbi, senden isteyip de verdiklerinin hakkэ iзin, senden istiyorum) derdi. Buradaki hak kelimesinden murad, hьrmettir. Yahut, rahmet gereрince ona vaat olunan hakdэr. Yani bihakkэn demenin yasaklэрэ anlatэlmak istenirken delil olarak; zira kimsenin Allahь teвlв ьzerinde hakkэ yokdur demektedir. O halde bundan murad, hiз kimsenin Allahь teвlв ьzerinde vacib olan bir hakkэ yoktur demektir.
Demek ki, filancanэn hakkэ iзin sцzьnь bu ma'nвda kullanmak mekruhdur. Ama hadis-i юerifte bildirilen bihakkэn [hakkэ iзin] kelimesinin buradaki ma'nвsэ “ hьrmeti iзin, hьrmetine ” demektir. Yahut “ ьstьn kэlэnmэю olmaklэk hakkэ ” demektir... Bihakkэn kelimesinin iзinde hьrmet saklanmaktadэr. Yani haktan murad hьrmettir. Filancanэn hakkэ iзin demek, onun hьrmetine demek olur. Bцylece bihakkэn demek caiz olup mekruh olmadэ ve kullanэldэ.
|
|
|
Эbnu Abidin 'in “ Ben derim ki, bu sцylenenlerin tamamэ, bu lafэzdan akla ilk gelen zahirо anlama muhalif ihtimallerdir. Lafzэn, caiz olmayan bir manayэ vehmettiriyor olmasэ dahi, onu yasaklamak iзin yeterlidir. Allahu Alem, imamlarэmэz bu yasaklamayэ bundan dolayэ mutlak olarak sцylemiюlerdir ” sцzьnь anlayamayan veya anlamak istemeyenlere ne diyebiliriz? Burada anlatэlan bu mekruhluрun aslэnda mekruh olduрu iзin deрil de " seddьzeria " yani suзa giden yolun tэkanmasэ esasэna dayandэрэ, mutlak ifadenin de Allahu alem bunun iзin kullanэldэрэ ifade edilmektedir ki bцyle bir ihtimalin bulunduрu yerlerde kimsenin dediрi ve diyeceрi bir sцz olamaz. Ulemanэn dilinden haberi olmayanlar iюte bцyle gьlьnecek hallere dьюerler.
Selefi gцrьюь ьzere olduрunu iddia edenler Эbn Вbidоn in Ebы Hanоfe “Hakkэ iзin” yapэlan duвyэ kerih gцrьr sцzьne sarэlэp ondan fayda umuyorlardэ. Bizde Эbn Вbidоn o sцzь vaciplik (mecbыriyet) mвnвsэ yьklendiрi takdirde Ebы Hanоfe mekruh gцrьr bunu ifade etmek iзin sцyledi ibn Abidin dedik. Эbn Abidin kendi sцzleriyle bizi dogruluyor.
Hanefо вlimlerinden Эbn Вbidоn, Reddь’l-Muhtвr ’ [305] kitabэnэn цnsцzьnde юцyle dua ediyor:
Ben Allahь Teвlв'ya Nebiyy-i Kerim'i (sallallahь aleyhi ve sellem) ile ehl'i tвatэndan her muazzam makam sahibi ile ve imamэmэz Эmam A'zam ile tevessьl ederek lьtuf ve kereminden bu iюi bana вsan eylemesini, doрruyu ilham buyurmasэnэ, kusurlarэmэ baрэюlamasэnэ, hatalarэmэ afv buyurmasэnэ niyaz eylerim. Diyerek Эmam A'zam ile tevessьl ediyor Эbn Вbidоn.
Aynэ kitapda, musannэf Muhammed bin Abdullah Timurtaюi'nin юu sцzlerini okuyoruz:
Allahь Teвlв'dan niyazэmэz, Resьlь'nьn yьzь suyu hьrmetine, tevfik ve kabьldьr. Nasэl kabul dilemeyelim ki, Allahь Teвlв bu kitabэn tebyэzэna baюlamayэ, Ravza-i Mutahhara'da ve Bьk'ayэ Mubвreke'de Resьl-i Ziюan'эn huzurunda ve iki bьyьk arslan kвmil kabir arkadaюэnэn yanэnda nasib etti.[306]
Bu satэrlarэ юerheden Эbni Abidin юцyle yazmэю:
Юu evrakэ toplayan gьnahkвr kul dahi aynen musannэfэn dediрini der. Mevlв-i Kerim'inden Nebiyyi Azоm'э ve nezd-i Эlвhisindeki her makвm sвhibi hьrmetine, bu sв'yi gayretini kabul ile kendisine fadl-ь ihsanda bulunmasэnэ, bu eserle bьtьn memleketlerdeki kullarэnэ faydalandэrmasэnэ, son nefesinde hьsn-ь hitвm nasip ederek merвmэna nвil buyurmasэnэ niyaz eyler!...Вmоn...[307]
Bunlardan da цnce, “Falancanэn hakkэ iзin” ifвdesinin hьrmetine demek olduрunu, vвciplik demek olmadэрэnэ ve bunun hadislerle sвbit olduрunu, bu ifвdeyi cвiz gцrmeyenlerin vвcipliрe mecbыriyet mвnвsэ yьklediрini, ama burada mвnвnэn bu olmadэрэnэ, daha цnceleri Эmвm Sьbkо de sцylemiюtir. [308]
Selefi gцrьюь ьzere olduрunu iddia edenlerin, Ebы Hanоfe’nin vacip olma durumundaki “hakkэ iзin” sцzьnь; “hьrmetine veya hatэrэna” юeklindeki tevessьlь inkвr ettiрini sцyleyerek iftira ediyorlar.
Ebы Hanоfe, mecburiyet manasэnda hakkэ iзin yapэlan duayэ kerih gцrьrьm, demiюtir, hatэrэ, hьrmeti kasdэyla sцylemeye kerih dememiюtir.
ЭTЭRAZ:
Mekrыh denmiю / kerih gцrьlmью bir iюin hemen tenzihi olduрuna hьkmetmeyin, zira kerih gцrьyorum / hoюlanmэyorum denen iюler Hanefi Ulularэ’nэn kapэsэnda harama зэkar.
CEVAP:
Biz de buna cevap olarak diyoruz ki; ‘’filanэn hakkэ iзin kerih gцrьyorum’’ ifadesi, bir kimsenin hakkэ iзin istendiрinde Allah (c.c.) kabul etmeye mecbur gibi haюa kella bu iюin Allah Teala iзin vьcubiyet gerektireceрi юeklinde bir kasэt ve maksatla bu sцylenmiю ise bu konuda sizinle hem fikiriz ve mezkыr Hanefi Ulularэ’nэn gцrьюь de bu yцndedir. Fakat bizim burada bahsetmiю olduрumuz uygulamada “Falancanэn hakkэ iзin” ifвdesinin hьrmetine demek olduрu, vвciplik demek olmadэрэdэr. Allah Teala’ya herhangi bir vucubiyet yьkleme sцz konusu deрil, bilвkis her ne verilecekse, izin midir, yetki midir, yardэm mэdэr bunun yalnэzca Allah Teala’nэn elinde olduрuna yaptэрэmэz bir vurgu sцz konusudur.
|
|
|
Biz Selefi gцrьюь ьzere olduрunu iddia edenlerin юцyle bir soru soralэm; Siz Hanefо mezhebinin bьtьn gцrьюlerini kabul edip tatbik ediyor musunuz.? Yalnэzca Hanefо mezhebine mi baрlэ sэnэz? Yok, hayэr! diyecekler. Biz her mezhepten faydalэnэrэz, diyecekler.
Ebы Hanife, “hatrэna” diye duayэ kerih gцrmьyor. Varsayalэm “Hakkэ iзin” tabirini sizin anladэрэnэz gibi hatэrэ iзin demiю olsa bile, o zaman biz de sizin istediрiniz zaman istediрiniz mezhepten faydalandэрэnэz gibi yapacak olursak юцyle diyebilirdik. Bu konu da konuda Ahmed b.Hanbel'in mezhebine gцre hareket ediyoruz diyebilirdik. Ahmed b.Hanbel'in zat ile tevessьlь kabul ettiрini sцyleyebilirdik.
Sizin istediрiniz mezhepten faydalanmanэz ne kadar doрruysa, bizim yapacaрэmэz da o kadar doрru olur diyebilirdik.
Fakat biz Ebы Hanоfe’nin gцrьюьne tabiyiz bu konuda da зьnkь Ebы Hanоfe, bu sцzьnь kiюinin yaptэрэ iyi bir iюten dolayэ Allah (Celle Celвluhы) o kiюiye sevap vermeye mecburdur, dьюьncesinde olan Mutezile’nin цnьnь kesmek iзin sedd-i zerоa kabilinden sцylemiюtir. Ama “hьrmetine veya hatэrэna” юeklindeki tevessьlь inkвr etmemiюtir.
Buhвrо, Mьslim ve baюkalarэ,
{ و حق العباد على الله أن لا يعذب من لا يشرك به شيئا } / " Kullarэn Allah ьzerindeki hakkэ da O'na hiзbir юeyi ortak etmeyen kimseye azab etmemesidir "[309] rivayetini yapmaktadэrlar. Bezzвr ve baюkalarэnэn rivayetinde de " ve onu cennete sokmasэdэr. "
Bu hadоslere raрmen Ebы Hanоfenin " Kullarэn Allah ьzerinde haklarэ yoktur " sцzьne[310] nasэl susarlar?
Эюlerine gelen yerlerde Ebы Hanifenin manasэnэ anlayamadэklarэ veya saptэrdэklarэ sцzьnь mьttefekun aleyh derecesindeki hadisin цnьne зэkarabilirler…
وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ رُسُلاً إلى قَوْمِهِمْ فَجَآءُوهُم بِالْبَيِّنَاتِ فَانتَقَمْنَا مِنَ الَّذِينَ أَجْرَمُواْ وَكَانَ حَقّاً عَلَيْنَا نَصْرُ الْمُؤْمِنينَ.
“Ьzerimize hak oldu ki, Mьminlere yardэm ederiz.” [311]
Merhamet ve ihsвn ederek sevdiklerine haklar verdiрini gцstermekte-dir.
ЭTЭRAZ:
Эbnь Ebо’l-Эzz юцyle diyor: Kiюinin, Allah’tan baюkasэnэ duвsэnэn kabыlьne sebep kэlmasэ ve onunla tevessьlde bulunmasэ cвiz deрildir… O юцyle demek ister, falanca sвlih kullarэndan olduрu iзin duвmэ kabыl eyle. Onun Allah celle celвlьhы’nun sвlih kulu oluюu ile berikinin duвsэ arasэnda ne ilgi, ne baрlantэ olabilir?
CEVAP:
Эbnь Ebо’l-Эzz’in, sцzlerinden makaslanan ve gizlenen kэsэmda iddiв edilen юu bвtэl dьюьnceleri budayan зok mьhim noktalar da var. O, isteyenlerin hakkэ iзin Allah celle celвlьhы’dan istenebileceрini kabыl ediyor.
|
|
|
Ahmed Эbnь Hanbel, Эbnь Mвce, Эbnь Huzeyme, Эbnь’s-Sьnnо, Ebы Nьaym Fazl Эbnь Dьkeyn ve Эbnь Menо’in Ebы Saоd-i Hudrо’den rivвyet ettikleri, Bu yьrьyьюьm ve senden isteyenlerin sendeki hakkэyla (veya hakkэ iзin, yahutda hьrmetine) senden istiyorum юeklindeki hadоsi, Эbnь Ebо’l- Эzz kitвbэna alэyor; lвkin onu te’vоl ediyor. O’na gцre, falancanэn hakkэ iзin istenemez; fakat isteyenlerin hakkэ iзin istenebilir; bu iki ifвdenin arasэnda fark vardэr; isteyenlerin sende olan hakkэ iзin demek, sen isteyenlerin duвsэnэ kabыl edeceрini kabыllendin, ben de isteyenlerdenim; duвmэ kabыl et demektir; ancak, Falancanэn hakkэ iзin istemek bцyle deрildir; zоrв, her ne kadar Allah’эn sadэk vaadi sebebiyle, onun Allah celle celвlьhы ьzerinde hakkэ varsa bile o hak ile isteyenin dьвsэnэn kabыl edilmesi arasэnda bir mьnвsebet yoktur; зьnki, bu halde sanki, falanca sвlih kullarэndandэr, duвmэ kabыl et юeklinde sцylenmiю olur. Hвsэlэ O, hadоsi bцyle anlэyor.
ЭDDЭВ:
Hoюafзэ, s. 97’de diyor ki: “ Falan kiюinin enbiyanэn veya Kвbe hakkэ iзin denilerek yapэlan duayэ Ebu Yusuf caiz gцrmьюtьr. ”Bu sцzьn arkasэna koyduрu 169 rakamэ ile bizi aynэ nolu dipnota havaleeden Hoюafзэ, orada kaynak olarak Reюid Rэza’nэn Menвi (bцyle, doрrusu Menar)’эn 6. cildinin 372 ve 373 sayfalarэnэ gцstermektedir.Hanefi mezhebine mensub olduрunu zannettiрimiz Hoюafзэ’nэn, mezhebimamlarэndan birinin gцrьюьnь, mezhebin muteber kitablarэ yerine, ReюidRэza’nэn tefsirinden nakletmesi, sebebi anlaюэlmaz bir tutum deрildir.Зьnkь o da bilmektedir ki, mezhebin muteber kitaplarэnda yazan,mezhebin imamlarэndan Ebu Yusuf’un onun iddia ettiрinin tam aksi birgцrьюe sahib olduрudur.
CEVAP:
Nakэl yaptэрэmэz bir esere itimad ederek onun naklettiрi Reюid Riza'dan da dolayэsэyla nakil yapmamэz hakikaten her bakэmdan isabetsiz olmuюtur; bu hususta size teюekkьr ediyoruz.
Evet, Эmвm Ebы Yыsuf 'tan yaptэрэmэz nakilde de mьhim bir anlayэю ve ifade hatamэz olmuюtur; bunu da tashih etmek imkвn ve fэrsatэnэ bize verdiрiniz iзin size bilhassa teюekkьr etmek istiyoruz.
Kэsacasэ yanэlmamэz юцyle bir doрruyu esas alэюэmэzэn isabetli olacaрэ zannэna dayanmэюtэr:
" Arюэn meakэdu'l-izz'i " yani " izz'inin baрlэ olduрu yerleri " de yaratэlan юeylerdendir; dolayэsэyla Ebы Yыsuf'un diрer yaratэlmэюlarda da hьkmь budur diye anladэk.
Hвsэlэ Ebы Yыsuf da diрer Hanefо imamlarэ da ancak " Yaratэlan bir юeyin veya falancэnэn hakkэ ile " yapэlacak olan dьalarэ Allah'a mecburiyet veya " Allah'a karюэ yarattэklarэ ile yemin etmek " gibi mahzurlar iюlenir, bunlara yol aзэlэr endiюesiyle mekruh gцrmьюlerdir; yoksa bu iюin aslэ Sьnnet ile meюrudur; onlar buna bir юey demezler.
Ahmed b. Hanbel’in Tevessьl Hakkэndaki Gцrьюь:
Tevessьlь kabul etmeyen Mьslьmanlardan bazэlarэ Hanbelо, bazэlarэ da tьm mezheblerden faydalandэklarэnэ sцylьyorlar. Mezheb imвmlarэndan Ahmed b. Hanbel, zat ile tevessьlь kabul ediyor; mezhebinin gцrьюь de bu yцndedir. Mensek adlэ eserinde de yazэlэdэr. Ayrэca Elbвnо’nin Tevessьl adlэ eserinin 62. sayfasэnda Ahmet b. Hanbel’in tevessьlь kabul ettiрini yazэyor.
Эmam Mirdavо “el-Hanbelо el-Эnsaf fо ma’rifeti’r-rвcih mine-l-hilвf” kitabэnda diyor ki:
Ahmed b. Hanbel dedi ki: Yaрmur kesilince dua edene, peygamberle tevessьlde bulunmasэ mьstehabdэr. Demek ki peygamberin duasэyla tevessьl eder.
Эmam Ahmed’in oрlu Abdullah, babasэnэn, Peygamber Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem’in saзэyla tevessьlde bulunduрunu; onu цptьрьnь ve suyun iзine daldэrdэрэ kaptaki suyu юifa niyetiyle iзtiрini sцylemiюtir. [312]
Эbn Teymiyye, bu hususta doрru bir nakil yaparak: “Эmam Ahmed b. Hanbel’in, Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in minberine el sьrmeye ruhsat verdiрini, Эbn Цmer, Saоd b. Mьseyyeb ve Yahya b. Saоd radэyallahu anhum gibi Medine-i Mьnevve-re’nin en bьyьk fakоhlerinin bunu yaptэklarэnэ” zikretmiюtir.[313]
Ebu Bekr Ebu bekr el marvazi kendisinin Mensak kitabэnda nakletdi ki, Эmam Ahmed her ibadet etdiрinde peygamberle tevessul ederek юu sцzleri sцylerdi: Ey Allahim ben sana senin peygamberinle, Rahmet peygamberin Muhammedle (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) dцnьyorum. Ben tьm ihtiyaзlarэm iзin sana dцnьyorum ya Rab! Bu hadis hanbeli mezhebinin kitaplarэnda edeb ve dua baюlэрэ ile fэkhi konusu gibi kayd edilmiюtir.
Ibni Muflihin Furu kitabэ (cilt 1 sayfa 5950 cilt 2 sayfa 204). Imam El Maverdinin Эnsaf adlэ kitabi (cilt 2 sayfa 456)
Эyi bir iю yaptэрэnэ zannedip, вyetleri delil gцstererek zat ile tevessьlь kabul edip tatbik eden milyarlarca Mьslьmanэ bidat iюlemekle ve юirk ile itham etmelerinden dolayэ зok bьyьk bir hata iзindeler. Rabb ' im onlarabu hatalarэndan dцnmeyi nasip etsin. Вmin…
Tevessьlь kabul etmeyenlerin itibar ettikleri bьyьk вlimlerden Ebы’l-Ferec b. el-Cevzо’nin (v. 597/1200) soyu, Ebы Bekir Sэddоk radэyallahu anh’a dayanэr. Эbnь’l-Cevzо ismiyle meюhur olmuюtur. (Эbnь’l-Cevzо, Эbn Teymiyye ve talebesi Эbnь’l-Kayyim el-Cevziyye’den bir asэr цnce yaюamэюtэr. Karэюtэrэlmasэn)
Ebы’l-Ferec b. el-Cevzо’nin Tevessьlь Kabulь
Ebы’l-Ferec b. el-Cevzо: Nefsimi terbiye edemedim, bazэ salih kiюilerin kabrine gidip, onlarэ aracэ yapэpdьzelmem iзin duв ettim. [314]
Эtirazcэnэn bize yazdэрэ rediyyede Ebы’l-Ferec b. el-Cevzо nin bu sцzьne ve zat ile tevessьlь kabul ediюi hakkэnda hiз cevap yazmamэю.
Эzzeddоn b. Abdusselвm’эn: (v. 660/1262) Эbn TeymiyyeЭzzeddоn b. Abdusselвm’эn sadece Peygamber ile tevessьlь kabul ettiрini sцylьyor. [315]
ЭTЭRAZ:
Эz b. Abdusselam’э delil gцsterip, onlarэn Nebi aleyhisselam’a has olabileceрini sцylediрi bir юeyi herkese tamim ederek, geзmiю bьtьn gьnahlarэ affedilmiю, cennette olduрunu cezmettiрimiz beюerin en hayэrlэsэyla, akэbetlerinin ne olduрunu bile bilmediрimiz baюkalarэnэ kэyas etmeyin.
CEVAP:
Biz yalnэzcaЭz b. Abdusselam’э delil gцstermedik ki mezheb imamlarэndan ve sizinde itibar ettiрiniz bir зok alimlerden bazэlarэ sadece Peygamber ile tevessьlь kabul ettiрini bazэlarэnэnda diyer zatlar ile tevessьlь kabul ettiklerini gцsteren kaynaklarэ verdik veriyoruz. Siz bunlarэn bir kэsmэna hiз cevap vermediniz tevessьlь kabul eden Ebы’l-Ferec b. el-Cevzо gibi, bir kэsmэna hata etmiю, bir kэsmэna юahsi gцrьюьdьr dediniz, bir kэsmэnэn da sцzьnь tevil ederek tevessьlь kabul eden bu alimleri gцrmezden gelerek kendinizi ve baюkalarэnэ yanэltmaya зalэюэyorsunuz.
Эzzeddоn b. Abdusselвm’эn sadece Peygamber ile tevessьlь kabul ediyor siz Peygamber ile de olsa kabul etmiyorsunuzki. Siz sadece sahsi yorum ve zanlardan oluюan kendi gцrьnьzden baюka kimsenin gцrьюьnь kabul etmiyorsunuz.
Юevkвnо: (v. 1250/1834) Allah-u Teвlв’ya fazilet ve ilim sahibi zatlarla tevessьl etmek, hakikatte onlarэn salih amelleri, faziletleri ve meziyetleriyle tevessьl etmek demektir. Zira fвzэl zat, ancak yaptэрэ amellerle faziletli olur. [316]
ЭTЭRAZ:
Юevkani’nin bu yanlэю anlayэюэ, selefiler iзin hiзbir юey ifade etmez.
CEVAP:
Юevkani’nin bu yanlэю anlayэюэ, selefiler iзin hiзbir юey ifade etmez diyorsunuz ama Юevkani’nin iюinize gelen bir зok sцzьnь delil olarak kullanэyorsunuz. iюinize gelmediрi zaman selefiler iзin hiзbir юey ifade etmez diyorsunuz.
Вlыsо: (v. 1270/1853) Peygamber Efendimiz, zatэ ve makamэ ile tevessьlь kabul ediyor. [317]
Вlыsi’ aynэ kaynakta Allah’эn katэnda ьstьn bir yeri olduрu kesin bilinen kimse ile de tevessьl edilebileceрini sцylьyor. (Yani “dostlarэnэn hatэrэna” denilebilir.) Ancak dostun Ahmed Efendi hatэrэna denmez; diyor. Зьnkь onun Allah katэnda rьtbesi var mэ, yok mu bilinmiyor. Bu yьzden onunla tevessьl, Allah’a karюэ bir cьr’ettir, diyor Alыsi.
Biz de deriz ki, burada hьsnь zan asэldэr. Mьminin cenaze namazэ ve Mьminliрine юahitlik gibi. En fazla olsa olsa kiюi yanэlmэю olur, endiюe yersizdir.
Вlыsi: “Allah’эn (Celle Celвluhы) Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’e olan sevgisi sebebiyle” tevessьl edilmektedir. Tevessьlьn hikmeti burada saklэ olsa gerek. [318]
ЭTЭRAZ:
Sцzleriyle kiюisel kanaatini ifade eden Alusi’nin bu konuda kafasэnэn karэюэk olduрu ortadadэr.
CEVAP:
“O’na yaklaюtэracak vesileler arayэn.” Ayetinin tevsirinde Alusi’nin sцzlerini delil olarak bize sunarken kafasэ karэюэk olmuyo da sizin gцrьюьnьze ters bir gцrью beyan edince mi kafasэ karэюэk oluyor.
Siz hiз kafanэzэn karэюэk, hata iзinde olmuю olabileceрinizi dьюьndьnьz mь? Bizimde kafamэz karэюtэ ne diyeceрimizi bilemiyoruz sizin bu sцzlerinize karюэ.
Эbni Hacer el Heytemi’nin Gцrьюь
Эmam Эbni Hacer el Heytemiden Resulallahэn (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) kabrinin ziyaretinin doрru olduрu yцnьnde bir kitap yazmэюtэr.
Bu kitabэn 171 ci sayfasinda diyor ki: Эbni Teymiyyenin kцtь eyleminden цnce bu dьnyada hiз kimse Resulullahla (Sallallahu aleyhi ve sellem) istiрase ve tevessьle karюэ gelmemiюtir. Bu kitabэn adэ "Cevher el Mьnezzem fi Ziyaretul Kabril Mьkerrem" (Darьl havi yayinevi, Beyrut, Lьbnan).
Эmвm Ювfiо’nin Tevessьl Hakkэndaki Gцrьюь:
Эbn Hacer Heytemi Эmвm Ювfiо, Ehl-i Beyt ile tevessьlde bulunurdu, der.
Эmam Юafi: Peygamberin Ailesi (Ehli Beyt) benim aracэm ve onunla aramdaki vesilemdir. Onlarin vesilesiyle yarэn amel defterimin saр elimden verilecegini umuyorum
Эbni Hacer el Heytemi (el-Seva'ik al-muhrika li ahl al-zelal va al-zandaka sayfa 180) Эmam Юafi, Divan(Lьbnan, Beyrut: Darul Fikr,2005) 162,#34
El Hayrat el Lisan(sayfa 69)/(ayni zamanda Omer Faruk el Debbag tarafindan neюredilmiю Imam Safinin divaninda Dar El Erkam yayэnevi sayfa 50)
Эmвm Ювfiо юцyle anlatэyor:
Bir ihtiyacэm olduрunda, iki rekвt namaz kэlar, Ebы Hanоfe’nin mezarэna gidiporada duв ederdim. Onun bereketiyle ihtiyacэm derhal karюэlanэrdэ. [319]
Эbn Hacer, el-Hayrвtь’l-Hisвn fо Menвkibi’l-Эmвm Hanоfeti’n-Nu’mвn adlэ kitabэn 35. Faslэnda, Эmвm Ювfiо, Baрdat’ta Ebы Hanоfe’nin kabrine geliponun ile Allah’a (Celle Celвluhы) tevessьlde bulunurdu, diyor. [320]
Bu rivayet Sahih-i Buharо Muhtasarэ Tecrid-i Sarih Tercьmesi ’nde юцyle yazэlэ:
“Hatib-i Baрdвdо Tarih ’inde Эmam Ювfiо’ye vвsэl olan bir sened ile Ювfiо hazretlerinin юцyle dediрini rivayet ediyor:
Ben, Ebы Hanоfe’nin kabrini ziyarette yьmnь bereket buldum. Ve her gьn onun kabrini ziyaret etmek itiyвdэndayэm.
Kendime bir ihtiyaз вrэz olunca, hemen menzilimde iki rekвt namaz kэlэp Ebы Hanоfe’nin kabrine giderim. Onun merkadi yanэnda hвcetimi Allah-u Teвlв’dan dilerim. Aradan зok bir zaman geзmeden hвcetim kazв olunur.” [321]
|
|
|
