 |
Bu Hadise Yapэlan Bazэ Эtirazlara Cevaplar 7 глава
|
|
|
|
Kur’вn okumanэn sevabэ da, цlьlere ulaюacak olsaydэ, Hazreti Peygamber bunu onlara anlatэr, onlar da bцyle yaparlardэ. Cevabэmэz юudur:
Эbnь’l-Kayyim: “Bu iddialarэn sahipleri, hac, oruз, duв ve istiрfar sevaplarэnэn цlьlere ulaюacaрэnэ itiraf ediyorlarsa, onlara denir ki: “Ne sebeple Kur’вn sevabэnэn цlьye ulaюacaрэnэ reddederken, bu amellerin sevaplarэnэn ulaюacaрэnэ kabul ediyorsunuz? Bu, benzer юeyler arasэnda ayэrэmэ yapmaktan baюka ne olabilir?
Yok, eрer bu amellerin sevaplarэnэn цlьlere ulaюacaрэnэ itiraf etmiyorlarsa, ki bu olmaz, bu, Kitap, Sьnnet, icma ve юer’i prensiplerle sabit olmuюtur.
Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem, Allah (Celle Celвluhы)’dan baюka kimsenin bilmediрi kalbin niyeti ve yemeyi iзmeyi terk etmekten ibaret olan orucun sevabэnэn, цlьye ulaюacaрэnэ bildirmiюtir. Aynэ юekilde Kur’вn okumanэn sevabэ da, dil tarafэndan okunmasэndan, kulaрэn duymasэndan ve gцzьn gцrmesinden dolayэ цlьye ulaюэr, deрildir.
Konuyu biraz aзarsak, oruз mahza bir niyetten ve nefsi, yiyecek ve iзeceklerden engellemekten ibarettir. Yьce Allah (Celle Celвluhы), bunun sevabэnэ цlьye ulaюtэrdэрэ halde amel ve niyetten ibaret olan Kur’вn okumanэn sevabэnэ niye ulaюtэrmasэn? Haddi zatэnda, Kur’вn okumakta, niyete bile gerek yoktur. O halde orucun sevabэnэn цlьye ulaюmasэ, diрer amellerin de ulaюacaрэnэ tenbih etmektedir.
Mьcerred niyetten ve imsaktan (yemek, iзmek, aile iliюkisi gibi orucu bozan юeylerden uzak durmaktan) ibaret olan orucun sevabэnэn ulaюmasэyla, Kur’вn okumak ve zikir зekmenin sevaplarэnэn ulaюmasэ arasэnda ne fark vardэr?! Aynэ zamanda, selef bцyle birюey yapmamэюtэr, diyen bir kimse de, bilmediрi bir konuda konuюuyordur. Bu ise, bilmediрi юeyin nefyine юehadet eder.
Meselenin sэrrэ юudur: Sevap, amel eden kiюinin mьlkьdьr. Gцnьl rэzasэyla Mьslьman kardeюine baрэюlayэnca, Allah (Celle Celвluhы) sevabэ bu kiюiye ulaюtэrэr.
Цyleyse, Kur’вn okuma sevabэnэ diрer sevaplardan ayэrэp, ulaюmaz demenin geзerliliрi nedir? Halbu ki, inkвrcэlar da iзinde olmak ьzere зeюitli asэrlarda birзok beldelerde insanlar bцyle amel etmiюlerdir, ulemвdan hiз kimse de buna karюэ olmamэюtэr. (Эbnь’l-Kayyim’in sцzleri burada bitiyor.)[232]
Вiюe radэyallahu anhв’dan rivayet edildiрine gцre, Peygamber sallalla-hu aleyhi ve sellem’e bir adam:
— Annem ansэzэn цldь. Цyle sanэyorum ki, юayet konuюabilseydi, sadaka verilmesini vasiyet ederdi. Юimdi ben onun adэna sadaka versem, sevabэ ona ulaюэr mэ? diye sordu. Nebо sallallahu aleyhi ve sellem da: “Evet” buyurdu.” [233]
Эbn Abbвs radэyallahu anhumв’dan rivвyet edildiрine gцre, o юцyle demiюtir:
Bir kadэn, Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem’e geldi ve:
— Kэz kardeюim peю peюe iki ay oruз borcu olduрu halde vefat etti, dedi.
|
|
|
Bunun ьzerine Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem юцyle buyurdu:
— “Ne dersin! Kardeюinin borcu olsa, onu цder miydin?” Kadэn:
— Evet! deyince, Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem юцyle buyurdu:
— “Allah’a olan borз, цdenmeye daha layэktэr.” [234]
Эbn Abbвs (radэyallahu anhumв) anlatэyor:
— “Ey Allahґэn Resыlь! Allah’эn kullarэna yazdэрэ hacc farizasэ, yaюlэ ve ihtiyar babama ulaюtэ. Ancak o, bineрin ьzerinde durabilecek halde bile deрil. Ben ona bedel hacc yapabilir miyim?” dedi. Resыlullah (aleyhissalвtь vesselвm):
— “Evet!” dedi.” [235]
مَنْ يَشْفَعْ شَفَاعَةً حَسَنَةً يَكُنْ لَهُ نَصِيبٌ مِنْهَا / Kim gьzel bir iюe aracэlэk ederse, onun da o iюten bir payэ vardэr.” [236]
Cerоr b. Abdullah radэyallahu anh’dan, Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem юцyle buyurdu:
من سن سنة حسنة فيعمل بها كان له أجرها ومثل أجر من عمل بها لا ينقص من أجورهم شيئا.
“Kim iyi bir зэрэr aзar da, o yolda yьrьnьrse, o yolda yьrьyenlerin sevabэ kadar, bu зэрэrэ aзan kimseye de ecir yazэlэr. Onlarэn sevaplarэndan da hiз bir юey eksilmez” [237]
Ebы Hьreyre radэyallahu anh’эn bildirdiрine gцre, Peygamber Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem юцyle buyurmuюtur:
إذا مات الإنسان انقطع عنه عمله إلا من ثلاثةِ إلا من صدقة جارية أو علم ينتفع به أو ولد صالح يدعو له.
“Эnsan цlьnce, юu ьз юeyden baюka bьtьn amel(ler)i sona erer; devam eden sadaka, yararlanэlan bilgi ve kendisine duв eden hayэrlэ evlвt.” [238]
Эbn Hibbвn (v. 354/965), Эbn Huzeyme (v. 311/923) ve Эbn Mвce (v. 273/886) Ebы Katвde radэyallahu anh’den, Hazreti Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’in юцyle buyurduрunu rivвyet etmiюlerdir:
خير ما يخلف المرء بعده ثلاث: ولد صالح يدعو له فيبلغه دعاؤه، أو صدقة تجري فيبلغه أجرها أو علم يعمل به بعده.
|
|
|
“Kiюinin kendisinden (цlьmьnden) sonra geriye bэraktэрэ юeylerin en hayэrlэsэ юu ьз юeydir: Onun iзin duв eden evlвt. Zira зocuрun ebeveynine yaptэрэ duв onlara ulaюэr. Devam eden sadaka ki, devam ettiрi sьrece mьkвfatэ sahibine ulaюэr. Bir de kendisinden sonra amel edilen ilim.” [239]
Ebы Hьreyre radэyallahu anh’den rivвyet edilen hadis-i юerifte, Peygamber Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem amellerin sayэsэnэ (sadaka-i cariyeyi tafsil etmek suretiyle) зoрaltarak:
“Mь’min’e цlьmьnden sonra amel ve hasenвtэndan ulaюacak юey: Црretip yaydэрэ ilim, bэraktэрэ salih evlat, miras bэraktэрэ Mushaf, yaptэрэ mescit, yolcu iзin yaptэрэ ev, akэttэрэ эrmak ve saрlэрэnda malэndan verdiрi sadakadэr.” [240] buyurmuюlardэr.
Peygamberlerin юefвatэ, meleklerin istiрfвrэ, dirilerin цlьler iзin dua ve sadakalarэ gibi, insanэn kendi amelinden olmamakla beraber, faydalэ olduрu bilinen karюэlэksэz iюlere gelince, bьtьn bunlarэn fayda saрlamasэ, insanэn kendi ameli olan imana ve dine baрlэlэрэna dayanэr. Эman olmayэnca hiзbir юeyin faydasэ olamayacaрэ iзin, bunlarda da faydalэ olan yine kendi gayret ve amelidir.
Kiюinin yetiюtirdiрi hayэrlэ, hafэz bir evlat, onun kazandэрэdэr. O evlat, babasэna Kur’an okuyup sevabэnэ veya sevabэnэn bir mislini, o babaya hediye ederse, o baba dьnyada iken, yaptэрэnэn, kazandэрэnэn karюэlэрэnэ almэю olur.
Цlь iзin Kur’вn okunmaz diyenler, okunacaрэna dair hiзbir вyet yok-tur, diyorlardэ. Bakalэm цyle mi?
وَالَّذِينَ جَاءُوا مِنْ بَعْدِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلإخْوَانِنَا الَّذِينَ سَبَقُونَا بِالإيمَانِ وَلا تَجْعَلْ فِي قُلُوبِنَا غِلا لِلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنَا إِنَّكَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ.
“Onlardan sonra gelenler: “Rabbimiz! diye yalvarэrlar. Bizi ve bizden цnce imвn etmiю olan kardeюlerimizi baрэюla! Kalplerimizde ina-nanlara karюэ bir kin bэrakma! Rabbimiz! Sen зok юefkatli, зok baрэюla-yэcэsэn.” [241]
Bir baюka yerde ise Cenвb-э Hak, Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’e hitaben: “…Hem kendi gьnahэn iзin hem de kadэn-erkek bьtьn inananlara af dile!” [242] buyurmuюtur.
Daha pek зok вyette, gerek yakэn akrabaya,[243] gerekse diрer Mьminlere duв edilmesi istenmiюtir. Baюkalarэna yapэlan duв, yьz yьze yapэlabildiрi gibi, gэyaben de yapэlabilir.
Hayattaki Mьslьmanlarэn, цteki dьnyaya gцз eden yakэnlarэna ya da bьtьn Mьslьmanlara duв edebilecekleri ve цlьlerin de bundan yararlanacak-larэ konusunda, Mutezile dэюэndaki ulemвnэn ittifak etmelerinden dolayэ, konuyla ilgili вyet ve hadisleri zikretmekle yetineceрiz.
|
|
|
1- Gerek Mьslьmanlarэn, gerekse meleklerin, Mьslьman цlьlere duв etmeleri ve onlar iзin istiрfarda bulunmalarэ Kur’вn’da sэkзa rastlanan bir tablodur. Bunlardan birkaзэ юцyledir:
a) Yukarэda metnini verdiрimiz вyette Cenвb-э Hak, geзmiюini unutmayan ve onlarэn affedilmesi iзin yalvarэn Mьslьmanlardan цvgьyle bahsetmektedir.
وَالَّذِينَ جَاءُوا مِنْ بَعْدِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلإخْوَانِنَا الَّذِينَ سَبَقُونَا بِالإيمَانِ
“Onlardan sonra gelenler: Rabbimiz, diye yalvarэrlar. Bizi ve bizden цnce imвn etmiю olan kardeюlerimizi baрэюla! ” [244]
b) Meleklerin ve onlarэn konumuna yaklaюan insanlarэn niteliklerini sayarken юцyle buyuruyor Allah:
الَّذِينَ يَحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَمَنْ حَوْلَهُ يُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَيُؤْمِنُونَ بِهِ وَيَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنَا وَسِعْتَ كُلَّ شَيْءٍ رَحْمَةً وَعِلْمًا فَاغْفِرْ لِلَّذِينَ تَابُوا وَاتَّبَعُوا سَبِيلَكَ وَقِهِمْ عَذَابَ الْجَحِيمِ رَبَّنَا وَأَدْخِلْهُمْ جَنَّاتِ عَدْنٍ الَّتِي وَعَدْتَهُمْ وَمَنْ صَلَحَ مِنْ آبَائِهِمْ وَأَزْوَاجِهِمْ وَذُرِّيَّاتِهِمْ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ
|
|
|
“Allah’эn kudret tahtэnэ yьklenip taюэyanlar ve Ona yakэn olanlar, Rablerinin sэnэrsэz ihtiюamэnэ hamd ile yьceltirler. Ona imвn ederler ve Mьminler iзin: “Rabbimiz! Sen her юeyi rahmetinle ve ilminle kuюatэr-sэn. Tevbe edip yoluna uyanlarэ baрэюla ve onlarэ Cehennem azabэndan koru!” diyerek, af dilerler. Rabbimiz! Onlarэ ve atalarэndan, eюlerinden ve зocuklarэndan dьrьst ve erdemli olanlarэ vadettiрin Cennet’ine, son-suz esenlik bahзelerine koy! Hikmet ve kudret sahibi olan, kuюkusuz yal-nэzca sensin.” [245]
Вyette kendilerine duв edilenlerin, yalnэzca diriler olmadэklarэ зok aзэktэr.
c) Her gьn, en az yirmi kez tekrar ettiрimiz, Hazreti Эbrahim Aleyhisselвm’эn duвsэnda, diri olsun цlmью olsun, ebeveynimize ve bьtьn Mьminlere duв etmekteyiz:
رَبَّنَا اغْفِرْ لِي وَلِوَالِدَيَّ وَلِلْمُؤْمِنِينَ يَوْمَ يَقُومُ الْحِسَابُ
“Rabbim! Beni, anne-babamэ ve bьtьn insanlarэ hesвp kurulduрu gьn baрэюla!” [246]
Aynэ duвyэ Nыh Aleyhisselвm da yapmэюtэr.[247] Peygamberimiz sallalla-hu aleyhi ve sellem de kendisine:
وَاسْتَغْفِرْ لِذَنْبِكَ وَلِلْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ
“Hem kendi gьnahэna, hem de bьtьn inananlara af dile!” [248] buyurulduрundan, Эbrahim Aleyhisselвm ve Nыh’un Aleyhisselвm’эn duвsэnэ, namazlarda okuyarak ebedileюtirmiюtir.
Peygamber Efendimiz de: “Цlьye namaz kэldэрэnэz zaman ona gцnьlden dua edin” [249] buyurmuю, kendisi de kэldэрэ cenaze namazlarэnda цlь iзin dua etmiюtir. Юayet bu namaz ve duanэn, цlьye bir faydasэ olmasaydэ, Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem, bunu ne kendi yapar, ne de baюkalarэna emrederdi. Hвlbuki O, bizzat kendisi, birinin cenaze namazэnэ kэldэrэrken:
“Allah’эm! Filan oрlu filan senin gьvencende, senin koruman altэndadэr. Onu kabir fitnesinden ve Cehennem azabэndan koru! Sen vefa ve цvgь sahibisin. Allah’эm! Onu baрэюla, ona acэ! Muhakkak ki sen, зok baрэюlayan, зok acэyansэn.” [250]diye dua etmiюtir.
Kaldэ ki, cenвze namazэnэn kendisi de цlь iзin bir duadэr. Allah iзin namaza, meyyit/meyyite iзin duaya, diye niyet edilir. Eрer цlьnьn ruhuna yararэ yoksa, bunun bir anlamэ kalmaz.
Kendisi zaman zaman Baki’ kabristanэnэ ziyaret ederek, kabirdekilere selam verip dua ederdi. Eрer selamэ onlara ulaюmasa, duasэ fayda etmeseydi, bunu yapmasэ abesle iюtigвl olurdu. O da bundan mьnezzehtir. Bьtьn bu вyetler gцstermektedir ki, Mьslьmanlar цlьlerine duв etmelidir. Bu duвdan mezardaki inananlar mutlaka faydalanacaktэr. Zirв faydasэ olmayan bir юeyin emredilmesi ya da yapэlmasэ abes olur.
2- Sьnnet malzemesi iзinde bulunan pek зok metin/delil de aynэ юekilde Mьslьman цlьlere duв edilmesi gerektiрini ve onlarэn duвdan yararlandэklarэnэ aзэkзa gцstermektedir.
Konuyla ilgili зok fazla rivвyet olduрundan, bunlardan yalnэzca bir kaзэnэ zikredeceрiz:
a) Цlen her Mьslьmanэn ardэndan, mutlaka icra edilmesi gereken bir vecibe olarak, dindeki yerini alan cenaze namazэ, цlьlere duв yapmanэn gerekliliрini ortaya koymaya tek baюэna yeterlidir. Mьslьmanlarэn, цlьlerini karюэlarэna alarak:
“Allah’эm! Юu cenazeyi affet ve gьnahlarэnэ baрэюla! Kabrini geniю tut ve nurlandэr! Yaрmur ve kar sularэyla onu yэka! Onu, manevо pisliklerden temizleyip, bembeyaz elbisesiyle arэndэrdэрэn gibi, юimdi de hatalarэndan arэndэr! Kabrini hayэrlэ bir mekвnla deрiюtir! Ona hayэrlэ dostlar, arkadaюlar ve eюler ver! Cennet’e koy. Yв Rabbi! Onu Cehennem azabэndan ve kabrin fitnesi ile azabэndan koru!” [251] Юeklinde duв etmeleri зok anlamlэdэr.
|
|
|
b) Sahвbeden Ebы Seleme radэyallahu anh’эn цldьрь haberi, Hazreti Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’e ulaюэnca:
اللهم اغفر لى وله اعقبني منه عقبي حسنة.
“Allah’эm! Beni ve onu baрэюla! Onun ardэndan bana gьzel bir karюэlэk ver!” [252] diyerek, Allah’tan onun affэnэ istemiюtir. Dolayэsэyla bir цlьm haberi duyulunca, onun iзin duв edilmesini, Peygamber Efendimiz bizden istemektedir.
c) Hazreti Peygamber, mezarlэklarэ ziyaretinde цlьler iзin duв etmiюtir. Kabristana varэюэnda Allah Resыlь’nьn sallallahu aleyhi ve sellem юцyle dediрini, Hazreti Вiюe radэyallвhu anhв haber vermektedir:
كان رسول الله صلى الله عليه وسلم يخرج من آخر الليل إلى البقيع فيقول: السلام عليكم دار قوم مؤمنين! وأتاكم ما توعدون غدا، مؤجلون، وإنا إن شاء الله بكم لاحقون، اللهم! اغفر لأهل بقيع الغرغد.
Allah Resыlь sallallahu aleyhi ve sellem, gecenin sonunda Medine Kabristanэ olan Baki’a зэkar ve юцyle duв ederdi:
“Allah’эn selвmэ sizlere olsun, ey inananlar yurdunun sakinleri! Эleride meydana gelecek diye vadolunduрunuz юey, size gelmiюtir. Sizler, цlьm ile yeniden dirilme arasэndaki zamanэ bekliyorsunuz. Эnювallah bizler de sizlere kavuюacaрэz. Rabbim! Bakо’ь’l-Gargad Kabristanэ’nэn halkэnэ baрэюla!” [253]
Эbn Abbвs, Bьreyde ve Ebы Hьreyre’nin de (radэyallahu anhum), rivвyet ettiрi bu hadisin baюka bir varyantэnda ise:
“Allah’эn selвmэ ьzerinize olsun ey kabir halkэ! Allah sizi de bizi de baрэюlasэn! Sizler bizim selefоmizsiniz. Biz de arkadan geleceрiz.” [254] юeklin-de Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’in hitap ettiрi bildirilmektedir. [255]
ЭTЭRAZ:
Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem юцyle buyurdular:
“Evlerinizi kabirlere зevirmeyiniz! Юьphesiz юeytan, iзinde Bakara Sыresi okunan evden kaзar.” [256]
CEVAP:
Bu nasэl bir delil getirmektir?! “Kabirlere зevirmek” ifadesi, nehy mi ifade eder. Yoksa bu tabir, kabristanda nasэl hiз kimse Kur’an okumazsa, evinde de цyle hiз kimse Kur’an okumaz olmasэn, manasэnda mэdэr?! Ьsluba dair bir teюbihten зэkarэlan bu mana, hangi usul kitabэnda kayэtlэdэr?! Bu hьkьm, mezkыr hadisin ne zahirinden, ne nassэndan, ne delaletinden, ne de mefhumundan зэkarэlamaz. Bu hadise karюэ taraf kafasэna gцre yorum yaparsa, biz de юцyle yorum yapэlabiliriz: Kabirlere girmiю, цlmью olan kimseler, “Namaz kэl!”, “Kur’an oku!” emirlerinden muaf tutulmuюtur. Bu sebeple цlь olan kabirde yatan цlьler, kabristanda ne namaz kэlabilirler, ne de Kur’an okuyabilirler. Mьslьmanlar, bu durumu dikkate alarak, evlerini kabristana benzetmemeli, orayэ iзinde yatэp uyunan birer otel durumuna getirmemeli, evlerinde ibadet etmeli, namaz kэlэp, Kur’an okumalэdэrlar.
Kabirlere, cumadan cumaya, ayda bir, bayramlarda gidilir ve Kur’an okunur. Эюte evlerinizde de kabir ziyaretine gittiрiniz gibi, ara sэra Kur’an okunan bir yer yapmayэn! Sэk sэk evlerinizde Kur’an okuyun! Veya baюka bir yorum yapэlabilir. Sizin yorumunuz neye gцre doрru diyorsanэz, bizim yorumumuz da ona gцre doрrudur.
Юimdi, yukarэdaki hadiste kabirlerde цlьlerinize Kur’an okumayэn, diye bire bir, aynэ kabirlerde цlьlere Kur’an okumayэn, diye bir ifade var mэ? Kesinlikle yoktur.Yukarэda yazэlan hadislerde gцrьldьрь gibi, Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem’den kabirlerde Kur’an okuyun diyen sahih ve zayэf hadisleri mevcut iken, mezhep imamlarэnэn ve вlimlerin okunur sцzleri ortada iken, sizin yorumunuzun yanlэюlэрэ, anlamaya yeter de artar anlayana.
Kвbe’de, Peygamber Kabirlerinde Kur’an Okunuyor
Hicr: Kвbe’nin kuzeybatэ duvarэnэn karюэsэnda, zeminden 1 metre kadar yьksek, 1,5 metre kalэnlэрэnda, yarэm daire юeklinde bir duvar vardэr. Bu duvara Hatim denir. Bu duvar ile Beytullah arasэndaki boюluрa Hicr denir.
Hicr-i Эsmail, Hicr-i Kвbe veya Hatоra da denmektedir. Burasэ, Hazreti Эbrahim Aleyhissselвm’эn inюa etmiю olduрu Kвbe’nin iзerisine dвhildi.[257]
Эbn Abbвs: “Oraya Hatоm demeyin! O Hatоm deрildir.” der. Cahiliyye insanlarэ, birbirleriyle yeminleюecekleri zaman, yemin eden kimse bir kamзэ ya da ayakkabэ veya yay veyahutta bir deрnek atar, bunu yeminine iюaret kэlardэ. Bu sebeple oraya hatоm adэnэ verdiler. [258]
Yine Hazreti Hвcer ve Hazreti Эsmail Aleyhis’s-selвm’эn kabri Hicr’-dedir. [259] Hacca gelip vefat eden peygamberlerden doksan dokuzunun, Makam-э Эbrahim ile Zemzem arasэndaki yerde gцmьlь bulunduрu rivayet edilir. [260]
Hasan-э Basrо’den юцyle rivayet edilmiюtir:
“Kвbe’nin etrafэnda, ьзyьz peygamberin kabri vardэr. Bunlarэn yetmiю tanesi, Hacerь’l-Esved ile Rukn-i Yemвni arasэndadэr.
Kavimleri helak olan peygamberlerden Hazreti Nuh, Hazreti Hыd, Hazreti Salih ve Hazreti Юuayb’эn kabirleri Zemzem ile Hicr arasэndadэr.” [261] Tavaf ettiрimiz ve Kur’an okuduрumuz yer, peygamberlerin mezarэnэnda olduрu bir yer. Orada Kur’an okumayэ yasaklayan bir nas yok. Eрer mezarlэkta Kur’an okumak yasak olsaydэ, Kвbe’de de Kur’an okunmasэ yasak olmalэ idi.
ЦLЬLERE TELKЭN ETMEK
Selefi gцrьюь ьzere olduрunu idda edenler, цlьlere telkin vermeyi kabul etmezken, Selefi gцrьюь ьzere olduрunu idda edenlerin gцrьюlerinin kaynaklarэndan biri olan bьyьk imamэz ve Юeyhьlislam dedikleri Эbn Teymiyye, цlьlere telkin vermeyi kabul ediyor. Эbn Teymiyye, konu ile ilgili bir hadisin zayэf olduрunu sцyledikten sonra юцyle diyor:
(Bununla birlikte, eski Юam вlimlerinden bazэlarэ, onu hem nakletmiюler, hemde uygulamэюlardэr. Bundan dolayэ, gerek bizim arkadaюlarэmэzэn зoрunluрu, gerek baюka birзoklarэ, цlьye telkin vermeyi mьstehab saymэюlardэr.)
Эbn Teymiyye, zayэf hadis ile amel ettiklerini, baюkalarэnэn da ettiрini sцylьyor. [262]
Эbn Teymiyye’nin, bu aзэk ve net kabul ediюini hazmedemeyip, bu sцzьnь gцrmezden gelmelerine ne denilir?!
Selefi gцrьюь ьzere olduрunu idda edenlerin kaynaklarэndan biri olan, bьyьk imamэz ve Юeyhьlislam dedikleri, Эbn Teymiyye’nin talebesi Эbnь’l-Kayyim “ Kitвbь’r-Rыh ” (60-70 arasэ)unda юцyle dedi:
“Ve (Эbnь’l-Kayyim) dedi ki: Eskiden gьnьmьze kadar, insanlarэn цlьlere kabri baюэnda telkin okumasэ da delalet eder. Юayet цlь bunu (telkini) duymasaydэ ve onunla faydalanmasaydэ, bunda bir fayda olmazdэ ve bu, boю bir iю olurdu.” Bu telkin, Эmam Ahmed’e sorulunca, bunu gьzel buldu ve insanlarэn teвmьlь/bu iюi yapmasэ ile delil getirdi. (Эbnь’l-Kayyim’эn sцzь bitti.)
Hazreti Aiюe, Ebы Hьreyre ve Ebы Said el-Hudrо’nin (radэyallahu anhum) bildirdiрine gцre, Resыlullвh Efendimiz юцyle buyurmuюtur:
“Цlьlerinize Lв ilвhe illallвh’э telkin ediniz!” [263]
Yahya b. Umвre dedi ki: Ben Ebы Said el-Hudri’yi Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem:
“Цlьlerinize Lв ilвhe illвllah (sцzьnь) telkin ediniz!” buyurdu, derken iюittim. [264]
Цlь kabre konulup defin iюi tamamlandэktan sonra, цlьye telkin verilip verilmeyeceрi hususunda вlimler farklэ gцrьюlere sahip olmuюlardэr;
Hanefо fэkэh вlimlerinin gцrьюьne gцre, gцmьldьkten sonra telkоn yapэlmasэ ne emredilir, ne de yasaklanэr. Эnsanlarэn definden sonra, telkin verip vermemekte serbest olduklarэnэ sцylemiюtir.[265] Hanefilere gцre, metinde geзen telkini, цlmek ьzere olan hastalara deрil, kabre konulan цlьlere yapэlэr. Зьnkь metinde, telkinin цlmek ьzere olan hastalara deрil, цlьlere yapэlmasэ emredilmektedir. Metinde geзen "mevtвkьm = цlьleriniz" kelimesini "цlmek ьzere olan hastalarэnэz" diye tevil etmek iзin bir sebep veya bir karine mevcut deрildir. Bu bakэmdan sцzkonusu kelimeye, Ehl-i Sьnnet ve’l-Cemaat, hiз tevil etmeden "цlьleriniz" manвsэ verirler. Onu tevil edenler ise Mutezilоledir.
Bu mevzuda Эbn Вbidin юunlarэ sцylьyor:
Ehl-i Sьnnete gцre, "цlьlerinize Lв ilвhe illallah’э telkin ediniz!" sцzь, hakikatine hamledilmiюtir...
Bazэlarэ, telkin yapэlэr, demiюlerdir. Delilleri de, rivayet ettiрimiz hadistir. Bir takэm kimseler, telkin yapэlmayacaрэnэ, bazэ kimseler de emir edilmediрi gibi, yasak da edilemeyeceрini sцylemiюlerdir. Birinci kavlin delilinin gцsterdiрine bakэlэrsa, onu tercih ettiрi anlaюэlэyor. [266]
Эmam Ювfiо ise, yukarэda geзen hadisteki “mevtв/цlьler” kelimesinin hakiki manada olduрunu belirterek, definden sonra telkinin mьstehap olduрunu sцyler.
Tenvirь’l-Kulыb, Mugni’l-Muhtвc, Эвnetь’t-Tвlibоn, Tuhfetь’l-Habib, Tuhfetь’l-Muhtaз gibi Ювfiо kitaplarэnda, telkinin sьnnet olduрu bildirilmektedir.
Эmam Ahmed b. Hanbel de, Ювfiо ile aynэ gцrьюtedir. Ahmed b. Hanbel (v. 241)’e, cenaze defnedildikten sonra yapэlan telkini sorduklarэnda юцyle demiюtir:
“Ebы’l-Muрire vefat edince, Юamlэlar ona bцyle telkin verdiler.[267]
Эmam Mвlik, “Цlьlerinize Lв ilвhe illвllah’э telkin ediniz!” hadisindeki “цlьler”den, “цlьm dцюeрindeki hastalarэn” kastedildiрini belirterek, definden sonra telkine dвir sahih bir haber bulunmadэрэ iзin, цlьye telkin vermek mekruhtur, demektedir. [268]
Эbn Mвce’nin Sьnen’ininde, “цlьleriniz” ifadesiyle, цlьme yaklaюmэю kimselerin kastedildiрi belirtilmiюtir. [269]
el-Kurtыbо, hadisin anlamэnэ; “Lв ilвhe illallвh’э sцyleyiniz ve цlьm anэnda onlara hatэrlatэnэz! Цlьm kendilerine yaklaюmэю bulunduрundan, bu gibi kimseler, цlьleriniz diye isimlendirilmiюtir” юelinde aзэklamэюtэr.
Nevevо (v. 677/1278), “цlьleriniz” ifadesinin anlamэ: цlьmь yaklaюmэю kimselerdir. Lв ilвhe illвllah’э telkinin amacэ, “Kimin son sцzь Lв ilвhe illвllah olursa, Cennet’e girer” hadisinde de olduрu gibi, kiюinin son sцzь olmasэna yцneliktir” юeklinde yorumlamэюtэr. [270]
Цlьye telkin vermekle ilgili sahih hadis vardэr. Hazreti Aiюe, Ebы Hьreyre ve Ebы Said el-Hudrо’nin (radэyallahu anhum) bildirdiрine gцre, Resыlullвh sallallahu aleyhi ve sellem юцyle buyurmuюtur:
“Цlьlerinize Lв ilвhe illallвh’э telkin ediniz!” [271]
Alusо Galiyyetь’l-Mevaэz kitabэnda, Peygamber Efendimiz’in telkin verdiрini ve telkin vermeyi emrettiрini bildirmektedir.
Selefi gцrьюь ьzere olduрunu iddia edenler, buradaki “цlьlerinize” sцzьnь de zorlamalэ bir yorumla “цlmek ьzere olanlar” diye зevirmiюlerdir.
Ювfiо fakihlerinden Эbn Rif’at (v. 710/1310) ve Muhibbu’t-Taberо de (v. 694/1295), hadisin zвhirо anlamэnэ alarak, цlьden kastedilenin, ruhu bedeninden ayrэlan kimse olduрunu ve hadisin, цlmek ьzere olan kimselere hamledilmesinin hiзbir dayanaрэnэn olmadэрэnэ ileri sьrmьюlerdir. [272]
|
|
|
