Yukrdaki hadisin bir benzeri

 

عن ابن عباس رضى الله عنهما أن النبى صلى الله عليه وسلم قال: إن لله ملائكة في الأرض سوى الحفظة، يكتبون ما يسقط من ورق الشجر، فإذا أصاب أحدكم عرجة بأرض فلاة فليناد: يا عباد الله! أغيثوا.

Эbn Abbвs radэyallahu anh’dan rivвyet edilen bir hadis-i юerifte Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem юцyle buyurmuюtur:

“Юьphesiz ki Allah-u Teвlв nэn, hafaza meleklerinin dэюэnda yeryь­zьnde melekleri vardэr ki aрaз yapraklarэndan dьюenleri yazarlar.

Sizin birinize зцl arazisinde bir aksaklэk isabet ederse, “Ey Allah’эn kullarэ! (Bana) yardэm edin” diye seslensin! ” [911]

 

ЭTЭRAZ:

Bu hadis iзin Selefi gцrьюь ьzere olduрunu iddia edenlerin hadisзisi Elbanо, ed-Daife 656’da юu aзэklamayэ yapar:

Bezzar, Эbn Abbвs radэyallahu anhuma’dan юu lafэzla rivayet ediyor:

“Muhakkak ki Allahu Teвlв’nэn yeryьzьnde hafaza melekleri dэюэnda, yere dьюen her bir aрaз yapraрэnэ dahi yazan melekleri vardэr. Issэz bir arazide biriniz bir sэkэntэya dьюerse: “Ey Allah’эn kullarэ! Bana yardэm edin!” diye seslensin.”

Эbn Allвn юerhinde (V, 151) nakledildiрi gibi, Hafэz Эbn Hacer юцyle demiюtir: “Bu hadisin isnadэ hasendir, cidden garоbdir. Bunu Bezzar: “Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’denbu metinle riva­yetini ancak bu rivayet yoluyla biliyoruz” diyerek rivayet etmiюtir.[912] Эbn Hacer “ Bu hadisin isnadэ hasendir. Yine es-Sehavо de el-Эbtihac ’da hasen olduрunu sцylemiю, el-Heysemо de юцyle demiюtir: “ Ravileri gьvenilirdir. ”

Elbanо; Derim ki:

Bunu Beyhakо, eю-Юuab’da mevkuf olarak (Эbn Abbвs’эn sцzь olarak) ri­vayet etmiюtir. Eрer sahihse bu hadis, “Allah’эn kullarэ” sцzьyle kastedile­nin melekler olduрunu tayin etmektedir.

Buna ister diri, ister цlь olsunlar, “Gayb erenleri” denilen veliler, Sa­lihler gibi insanlardan veya cinlerden olan Mьslьmanlarэ katmak caiz deрil­dir. Zira onlarla istiрase (onlardan manevi yardэm istemek) ve onlardan yardэm talep etmek aзэk bir юirktir. Зьnkь onlar duayэ iюitmezler, iюitseler de buna cevap vermeye ve istekleri yerine getirmeye gьз yetiremezler. Bu husus birзok ayette alaka belirtilmiюtir.

Bu ayetlerden birisi de Allah Azze ve Celle ’nin юu buyruрudur: “O'n­dan baюka yalvardэklarэnэz, bir зekirdek lifine bile sahip deрildirler. Eрer onlara dua ederseniz, duanэzэ iюitmezler; iюitseler bile size cevap vere­mezler. Kэyamet gьnь sizin ortak koюmanэzэ inkвr ederler. Her юeyden ha­berdar olan Allah gibi hiз kimse sana haber veremez.” [913]

Hafэz Эbn Hacer’in hasen dediрi, Эbn Abbвs radэyallahu anhuma hadi­sini Эmam Ahmed kuvvetli gцrmью, onunla amel etmiюtir.

Эmam Ahmed’in oрlu Abdullah, el-Mesail ’de (217) юцyle demiюtir:

“Babamэn юцyle dediрini iюittim: ‘Эki defa binekli, ьз defa da yaya olmak ьzere veya iki defa yaya, ьз defa binekli olarak beю defa hac yaptэm. Yaya olarak yaptэрэm haclardan birinde yolu kaybettim. Ey Allah’эn kullarэ! Bana yolu gцsterin! demeye baюladэm.Ben bцyle demeye devam ederken yolu buluverdim.’ Veya babam buna yakэn bir юey sцyledi.”

Bunu Beyhaki Eю-Юuab da (II, 455), Эbn Asakir (III, 72/1) Abdullah b. Ahmed yoluyla, sahih bir isnad ile rivayet etmiюlerdir. Daha цnce geзenleri yazdэktan sonra Bezzar’эn Zevaid’inde (s. 303) geзen isnadэnda rivayetin merfu‘ olduрunu (Эbn Abbвs’эn bunu Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’a dayandэrdэрэnэ) gцrdьm. Lakin bana gцre, hadis muhalefet sebebiyle illetlidir. Bunun mevkuf olmasэ (ibn Abbas’эn sцzь olmasэ) aрэr basmaktadэr. Bu rivayet, kesinlikle hьkmen merfu‘ kabul edilecek hadislerden deрildir. Zira Эbn Abbas’эn bunu Ehli Kitap’tan olup sonra Mьslьman olmuю kimselerden almasэ da ihtimal dвhilindedir. Allah en iyi bilendir.

CEVAP:

1 -Elbвnо, bu hadоsi evvelв Эbnu Allвn’эn el-Ezkвr’эnda el-Bezzвr ’эn rivвyetiyle gцrmью ve Эbn Hacer ’den “ ‘ isnadэ Эsnadэ hasendir ’ ”, es-Sehavо ’den, “ hasen” dir, keza el-Heysemо ’den de “ Ravileri gьvenilirdir. ” dediklerini nakledip denilenlere itiraz etmemiюtir.

2- Elbвnо, Sonra da Bezzвr ’da bu merfы‘ rivayeti bizzat gцrdьрьnь sцylemektedir.

3-Ancak Эbnu Abbвs radэyallahu anhumв’dan merfы‘ (Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’in kelвmэ) olarak gelen bu rivвyetin Beyhakо’nin Юuabu’l-Оmвn isimli kitabэnda yine Эbnu Abbвs radэyallahu anhumв’dan mevkыf (kendi sцzь) olarak rivвyet edildiрini gцrdьрьnь ifade etmektedir.

4- Bunun sonucunda юцyle ictihвd ediyor:

Beyhakо’nin mevkыf rivayetinin senedindeki Ca’fer Эbnu Avn’эn Bezzвr’эn merfы’ rivвyetinin senedindeki Hвtim Эbnu Эsmвоl’den daha saр­lam ve gьvenilir olduрu nu iddiв etmiюtir. [914]

5-Buna dayalэ olarak da Elbani юцyle diyor:

“Lakin bana gцre, (koca hadis imamlarэnэn hasendir dediрi Bezzвr) hadis(i) (saрlam ravinin daha saрlama) muhalefet(i) sebebiyle (юaz olmakla) illetlidir. Bunun mevkuf olmasэ (ibn Abbas’эn sцzь olmasэ) aрэr basmaktadэr. Bu rivayet, kesinlikle hьkmen merfu‘ kabul edilecek hadislerden deрildir. Zira Эbn Abbas’эn bunu Ehli Kitap’tan olup sonra Mьslьman olmuю kimseler­den almasэ da ihtimal dвhilindedir. Allah en iyi bilendir.”

6-Yani merfы‘ rivayetin ювz veya mьnker olmakla muteber olmayaca­рэnэ iddiв etmektedir.

7-Mevkuf rivвyeti dahi isrвiliyyвttan olmakla, olma ihtimвliyle зiz­mek, karalamakla ve delilsiz bir zan da bulunarak hadisten kendince ta­mamen kurtulmaya зalэюэyor.

8-Bцylece farkэnda olmadan istiрвse eden mьminleri tekfоr edebilme­sinin yolunu aзmэю oluyor.

9-Hadis imamlarэnэn “ hasendir ”, “ ravileri gьvenilirdir ” sцzleri Bezzвr’эn rivayeti iзindir.

10-Beyhakо’nin mevkuf rivayetinin isnadэ ondan aюaрэ deрildir; hatta Elbani’ye gцre Bezzar’эnkinden daha saрlamdэr

Hвsэlэ Elbani’nin ьз ithamэ olmuю oluyor:

Birincisi:

Зьnkь юayet “O'ndan baюka yalvardэklarэnэz, bir зekirdek lifine bile sahip deрildirler. Eрer onlara dua ederseniz, duanэzэ iюitmezler; iюitseler bile size cevap veremezler. Kэyamet gьnь sizin ortak koюmanэzэ inkвr ederler. Her юeyden haberdar olan Allah gibi hiз kimse sana haber vere­mez”[915] вyetindeki yalvarma ve (duayэ) зaрэrmayэ her yalvarma ve зaрэr­mayэ iзinde bulunduracak geniюlikte anlэyorsa kendisinin ve diрer mьminle­rin de aзэk bir юirk iзinde olduрu gibi bir durumun oluюmasэ sцz konusu ola­bilir onun yorumuna gцre. Зьnkь hayatэnda bir baюkasэna yalvarmayan, ona seslenmeyen, ondan bir юey istemeyen kimse bulunamaz. “ Duв ”nэn birзok manasэndan sadece biri “ ibadet ”tir ve вyette geзen duв bu ibadet manasэndadэr. Yoksa her baюkasэna “ seslenme ” ve “ yalvarma ”, her baюkasэndan “ isteme ” юirk ol­maz. Bunun bцyle olduрunun en bьyьk delili hadisler ve Ьmmet’in imamla­rэnэn вyeti Elbani anladэрэ gibi anlamamalarэdэr.Цyle ya, bazэ зaрэrmalar, seslenmeler ayetin iзine girmiyor, dэюэnda kalэyorlarsa, bunlarэn sэnэrэnэ ve neler olduрunu nerden anlayacaрэz? Akэlla­rэna yatmayan her hadisi ve eseri, bir kulp bulup, devre dэюэ bэrakacak, geriye kendi mьcerred kэyaslarэ ve aklо mьlahazalarэ kalacak, onlarla Mь­minleri kвfirlikle suзlayacaklar. Hвsэlэ, вyeti Mьslьmanlarэ tekfir etmele­rine alet edecekler ve Allah’эn demediрini “ Dedi ” diyecekler.

Эkincisi: Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in dediklerini “ De­medi ” demek durumuna dьюmью oluyor.

Ьзьncьsь: Эbnu Abbas’a ve sair Selef’e, hata isnad etme durumunun oluюmasэ.

Эbnu Abbas’эn mevkuf rivayeti hakkэnda -isnadэnda bir mьюkil gцsteri­lememesine raрmen- Elbani “ sahih ise bu hadis ” ifadesiyle tereddьt ve vesvese uyandэrэyor. Ancak sahih olmasэ kabul edilse bile, Эsrailiyyattan olma ihtimali vesvesesini devreye sokuyuyor. Elbani’nin yorumuna gцre, Эbnu Abbas -hвюв- юirk sebebi olan bir riva­yeti Ehl-i Kitap’tan alacak ve reddetmeyecek, olacak юey mi bu?! Ayrэca Sahвbоlerde buna ses зэkartmayacak, gцz yumacak, olur mu bцyle bir юey?! Hadis imamlarэn, bu hadise itiraz etmedikleri gibi, bu hadisle amel edip, bu tьr istekte bulunduklarэ ortada iken, hвюв юirk sebebi olan bir rivayeti gцrmezden gelip amel edebilirler mi?! Elbette ki bцyle bir юey olmaz. Elbani’nin tereddьt ve vesvese uyandэrmaya зalэюmasэ, Эbnu Abbas’a ve вlimlere yapэlan bir haksэzlэktэr.

ЭTЭRAZ:

Elbani “Lakin bana gцre hadis muhalefet sebebiyle illetlidir. Bunun mevkuf olmasэ aрэr basmaktadэr. Bu rivayet, kesinlikle hьkmen merfu‘ ka­bul edilecek hadislerden deрildir. Zira Эbn Abbas’эn, bunu Ehli Kitap’tan olup sonra Mьslьman olmuю kimselerden almasэ da ihtimal dвhilindedir” demiюtir.

CEVAP:

Bu sцzde birзok mahzur ve yanlэюlэklar bulunmaktadэr ki, bazэlarэ юunlardэr:

Bir: Burada evvelв Tercьmanu’l-Kur’вn olan Эbnu Abbas radэyallahu anhumв, yukarэdaki ayeti anlamamak ve юirk unsuru rivayetleri yapmakla veya alэp konuюmakla itham oluюmakta.

Эki: Muhaddisler юцyle dursun, ilim talebelerinin dahi bildiрi gibi bir kaide vardэr:

Muhakkэklara gцre merfu‘ ile mevkuf rivayetler зeliюirse, merfu‘ oldu­рuna hьkmedilir.

Bunu Nevevi, Mьslim юerhinin mukaddimesinde (1/32) muhaddislerin muhakkэklarэndan, fakihlerden ve usulcьlerden nakletmiю, sonra da юцyle demiюtir: Hatоb bunu sahih buldu. Hьkьm, rivayeti vasleden veya merfu‘ olarak rivayet edenindir. Ref‘ edene veya vasledene muhalif olan (mevkuf yahut maktu‘ rivayet eden ravi) ister onun ayarэnda olsun, isterse ondan daha saрlam olsun deрiюmez. Зьnkь ref‘ veya vasl sikanэn ziyadesidir; o da mak­buldьr.

Ьз: Bunun bцyle olduрunu Эbni Teymiyye’nin talebesi Эbni Abdi’l-Hвdо et-Tenkэh’de (1/350, Mэsэr baskэsэ) aзэkзa ifade etmiюtir.

Dцrt: Ьstelik Bezzar ’эn merfu‘ rivayetindeki Hвtim Эbnu Эsmвil bu ri­vayeti yapmakta yalnэz deрildir. Эbnu Ebо Юeybe’nin el-Musannef’deki isna­dэndaki (H:30438, M. Avvвme tahkэkэ) Эbnu Эshak bu merfu‘ rivayette ona muvafakat etmiюtir. Эlim erbabэ bilir ki Эbnu Эshak tahkэkte bazэ sahalarda sika baюka bazэ yerlerde ise hasenu’l-hadis ravоlerdendir.

Beю: Ьstelik bu rivayetin zayэf isnadla bile olsa Abdullah Эbnu Mes’ыd’un hadisinden bir юahidi de vardэr.[916]

Altэ: Zayэf isnвdlэ bir hadisi Ьmmet (itirazsэz bir юekilde) alэp kabul ederse bu hasen ve hatta sahih rivayetlerden daha kuvvetli olur.

Bazэ imamlar zayэf isnadlэ bir hadisle amel ederlerse, bu, o zayэf is­nadэ kuvvetlendirir. Bunun bцyle olduрunu Hakim, el-Mьstedrek’te (1/320) Beyhakо de es-Sьnenь’l-Kьbrв’da (3/52) sцylemiюlerdir.

Yedi: Bezzar’эn bu merfu rivвyetiyle Elbanоnin de yukarэda itiraf ettiрi gibi Эmam Ahmed Эbnu Hanbel, [917] Эmвm Nevevо ve bazэ bьyьk юeyhleri, [918] tecrьbe etmiюler. Taberвnо, “ Bu denenmiюtir ” dedi. [919] Yukardaki alimler ve daha niceleri bu tьr seslenmeyi tecrьbe etmiю­lerdir.

Sekiz: Doрrusu bu hadis Eban tarafэndan bazen merfы‘ olarak, bazen de mevkuf olarak rivayet edilmiюtir.

Dokuz: Veya Эbnu Abbвs radэyallahu anhumв bazen merfu olarak nakletmiю bazen de kendi sцzь olarak sцylemiюtir; buna mani yoktur ve aralarэnda зeliюki yoktur.

On: Demek ki Bezzвr hadоsi hasen li zatihо olup delil olark kullanэl­maya elveriюlidir; Elbвnоnэn зэrpэnэюlarэ boюunadэr.

Baюka bir цrnek:

Эbn Teymiyye, El-Kelimu’t Tayyib adlэ eserinde s. 109’da bize nere­lerde sьnnete uygun, nasэl duв edeceрi­mizi gцstermek iзin yazdэрэ eserde Abdullвh b. Mes’ud’dan rivвyet edilen юu hadis-i юerifi zikretmektedir: “Sizden birinizin hayvanэ зцlde ipinden boюalэp, kaybo­lursa, Ey Allвh’эn kullarэ hapsedin. Ey Allвh’эn kul­larэ hapsedin, diye iki defa seslen­sin. Zira Allвh’эn yeryь­zьnde onu hapsedecek зepe зevre kuюatacak (me­muru) vardэr.”

Tevessьl ve istiрвseyi kabul etmeyenlerin zayэf de­diрi bu hadisi, itibar ettikleri вlimlerinden Эbn Teymiyye bu hadisteki gibi duв edilmesini sьn­nete uygun gцrmью ki, el-Kelimu’t Tayyib “Sьnnete Uygun Duв” adlэ ese­rine almэюtэr. Эtiraz da etmemiюtir. Burada hem zayэf hadisle amel var, hem de Allвh’tan deрilde gцrьn­meyen bir baюkasэndan yar­dэm isteme var. Эbn Teymiyye “Ey Al­lвh’эn kullarэ!” diye seslene­rek yardэm istemeyi sьnnete uygun gцrmьюtьr.

ЭTЭRAZ:

Allah’эn her isteрi yerine getirme gьcьne sahipken neden bu yardэm etme iюini gьcьnь baskasэna versin? Hazreti Hэzэr olayэnda Hazreti Musa’nэn bilmediрi ledun ilmini nasэl olur da bir veli bilebilir?

CEVAP:

Kвdir-i Mutlak olan Cenвb-э Hak, bir юeyi murвd ettiрi zaman ona “Kьn” yвni “ol” der ve o iю gerзekleюir. Buna raрmen Allвh-ь Teвlв ilвhо murвdэ muktezвsэnca bвzэ hвdiselerin tasarrufunu birtakэm kullarэna tevdо eylemiюtir. Hakоkatte o tasarruflar, yine Rabbimizin yaratэcэ sэfatэyla o iюe dвhil olmadэрэ mьddetзe gerзekleюemezse de Cenвb-э Hak bцylesi tasar­ruflarda bu kullarэnэ birer vвsэta kэlmэюtэr. Tэpkэ dцrt bьyьk melekte olduрu gibi.

Meselв bu meleklerden Cebrвil aleyhisselвm vahyi peygamberlere bil­dirmekle;

Mikвil aleyhisselвm, tabiat hвdiselerini sevk ve idвre etmekle;

Azrвil aleyhisselвm, can almakla;

Эsrвfil aleyhisselвm ise, Sыr’a ьflemekle vazоfelendirilmiюlerdir.

Bilinen diрer melekler de юunlardэr:

Mьnker-Nekir (Цlьmden sonra, kabirde sorguyla gцrevli melekler),

Kirвmen Kвtibin/Hafaza (Эnsanlarэn amellerini yazmakla gцrevli me­lekler),

Hamele-i Arю (Arюэ taюэyan melekler), Hazin (Cennet ve cehennemde bekзilikle gцrevli melekler),

Zebвnо, Mвlik (Cehennemde gцrevli melekler), Rэdvвn (Cennette gц­revli melekler),

Mukarrabыn ve Эlliyyыn (Allah’a зok yakэn ve onun katэnda ьstьn mevkiye sahip melekler).

Юimdi biz, Allah’эn bu iюleri tek baюэna yapmaya gьcь varken niye meleklere bu gцrevi versin diyebilirmiyiz?

Elbette ki Cenвb-э Hak bu vazоfeleri o meleklere gerek olmaksэzэn doрrudan doрruya da gerзekleюtirebilirdi. Fakat Allвh-ь Teвlв, ilвhо irвdesiyle onlara bцyle bir vazоfe ve salвhiyet vermiюtir. Meleklerin gьз ve kudreti de esвsen Cenвb-э Hakk’эn kudretindendir. O gьcь onlara veren Allвh-ь Teвlв’dэr. Bьtьn mahlыkвtэn gьз ve salвhiyeti de bunun gibidir. Allвhu Teвlв peygamberlerine de bвzэ tasarruf salвhiyetleri vermiюtir. Bunlar arasэnda Sьleyman aleyhisselвm’эn hayvanвtэn dillerini bilmesi, rьz­garlara ve cinlere hьkmetmesi meюhurdur. Peygamberlerin imвmэ Fahr-i Cihвn Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem’e de pek зok mьstesnв salвhiyetler lutfedilmiюtir. onun ьmmetinin seзkinlerinden bвzэlarэ da bu lutuflardan Cenвb-э Hakk’эn verdiрi kadar hissedвr olmuюtur. Bьtьn bunlar Allah’эn izniyle gerзekleюirdi. Allah Celle Celвluhы Hazreti Эsa’nэn bu mucizelerini kendisinin izniyle yaptэрэnэ belirtiyor:

وَتُبْرِئُ اْلأَكْمَهَ وَاْلأَبْرَصَ بِإِذْنِي وَإِذْ تُخْرِجُ الْمَوْتَى بِإِذْنِي.

Doрuюtan kцr olanэ, alacalэyэ (cьzzamlэyэ) iznimle iyileюtiriyordun, (yine) Ben'im iznimle цlьleri (hayata) зэkarэyordun. [920]

Allah bazэ insanlarэ yardэm etmeleri iзin gцrevlendirmiюtir. Bunlar peygamberler, insanlar, melekler ve cinler olabilir. Allah (Celle Celвluhы) Kur’an’da вyette insana bu ilmi verdiрini sцy­lь­yor.[921] Hazreti Musa’nэn црrenememiю olmasэ Allah’эn bir insana црretme­sine engel olmuyor, olamaz da.

فَوَجَدَا عَبْدًا مِنْ عِبَادِنَا آتَيْنَاهُ رَحْمَةً مِنْ عِنْدِنَا وَعَلَّمْنَاهُ مِنْ لَدُنَّا عِلْمًا

“Derken kullarэmэzdan bir kul buldular ki, ona nezdimizden bir rah­met vermiю, yine ona tarafэmэzdan bir ilim (Ledьnnо ilmi) црretmiюtik.” [922]

Ya Musa, ben Allah’эn bana црrettiрi bir ilme sahibim ki, sen onu bil­mezsin. Sen de Allah’эn sana црrettiрi bir ilme sahipsin ki, ben onu bil­mem.”[923]

Ayet ve hadisler ortada Hazreti Hэzэr sana црretileni ben bilmem bana црretileni sen bilmezsin diyor. Soruyu size зevirirsek юцyle deriz: Nasэl olu­yor da Hazreti Musa’nэn bilmediрini Hэzэr aleyhisselвm bilebiliyor. Cevap aзэk. Allah dilediрine dilediрi ilmi црretir.

يُؤْتِي الْحِكْمَةَ مَنْ يَشَاءُ وَمَنْ يُؤْتَ الْحِكْمَةَ فَقَدْ أُوتِيَ خَيْرًا كَثِيرًا

“Allah hikmeti dilediрine verir. Hikmet verilen kimseye зokзa hayэr verilmiюtir. Bunu ancak akэl sahipleri dьюьnьp ibret alэrlar.” [924]

Dilediрine bildirir dilemediрine bildirmez. Dilediрine gьз verir diledi­рine vermez. Kimse neyi yapacaрэ neyi yapmayacaрэ hususunda Allah’a (Celle Celвluhы) ye sэnэrlandэrma getiremez,

عَالِمُ الْغَيْبِ فَلَا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا

“Allah gaybэ bilendir. Gaybэna kimseyi muttali kэlmaz” [925]

Gaybэ kimseye bildirmeyeceрini sцylerken, Hazreti Musa’nэn annesine bildirilen mucize:

وَأَوْحَيْنَا إلى أُمِّ مُوسَى أَنْ أَرْضِعِيهِ فَإِذَا خِفْتِ عَلَيْهِ فَأَلْقِيهِ فِي الْيَمِّ وَلا تَخَافِي وَلَا تَحْزَنِي إِنَّا رَادُّوهُ إِلَيْكِ وَجَاعِلُوهُ مِنَ الْمُرْسَلِينَ

“Musa’nэn annesine: “Onu emzir, юayet onun iзin korkacak olursan, onu suya bэrak, korkma ve ьzьlme; зьnkь onu, “Biz sana tekrar geri vere­ce­рiz ve onu gцnderilen (elзilerden) kэlacaрэz” diye vahyettik (bildir­dik).”[926]

Bir вyet diрer вyete zэt olmayacaрэna gцre “Gaybэna kimseyi muttali kэlmaz “ sцzьnde kasdedilen gayp ile Hazreti Musa’nэn annesine ve diрer insanlara bildirilen gaybэn aynэ olup olmadэрэnэ anlamak iзin ayetleri iyi bilmek lazэm. Hazreti Musa’nэn annesine gelecekte olacak olaydan haber veriyor.

Melekten gelen ilhвm, Эslвmiyet’e uygundur. Юeytandan gelen ves­vese Эslвmiyet’ten ayrэlmaya sebep olur. (Hadis-i юerоf- Berоka)

Ьstadэn, el-Bыsirо’yi muвheze ettiрi husus, el-Bыsirо’nin Efendimiz Mustafa sallallahu aleyhi ve sellem’i Levh-i Mahfuz ve Kalem ilmini biliyor kabul etmesidir. Oysaki gaybэn tamamэ ve bьtьn ilim sadece Levh-i Mah­fuz’da olandan ibaret deрildir ki; “Gaybэ kimse bilemez” sцzьnden “Levh-i Mahfuz’da olanэ kimse bilemez” demek lazэm gelsin. Zira Allah Teвlв’nэn “O gaybэna (sэrlarэna) kimseyi muttali kэlmaz” ^[927] вyet-i celile’sindeki ne­fiy/olumsuzluk muzaf olan mastarэn yani “рaybihi”deki –“рayb” kelimesi” ьzerine gelmiюtir. Bu kelime ise elfaz-i umumdandэr. Юu halde bir вyet sonraki istisna gцrmezlikten gelinse bile, buradaki nefi olumsuzluрun genel olduрunu bildirmez. Aksine olumsuzluрun genel olmasэnэn nefyini (yani olumsuzluрun genel olmadэрэnэ) bildirir ve mana: gaybэn tamamэnэ hiз kimsenin bilemeyeceрidir.

Yoksa gaybdan bir kэsmэnэn dahi bilinemeyeceрi deрildir. Sadettin et-Teftezanо’nin “ Юerhu’l-Makasid ” isimli eserindeki tahkiki de bцyledir. Ьs­telik Allahu Teвlв’nэn bildirmesi neticesinde bir юeyi bilmenin gaybla ala­kasэ yoktur. Aynэ fiilin hem Allah’a hem de kullarэna nispet edilmesinden ne anla­malэyэz? Bir юeye gьз yetirebiliyor olmak, o юeyi yaratmak anlamэna gelmez. Allah (Celle Celвluhы) Hazreti Hэzэr aleyhisselвm’a, Belkэs’эn tahtэnэ gцz aзэp kapayana kadar getiren insana, cinlere, цlьleri dirilten Hazreti Эsa’ya ancak Allah’эn yapacaрэ iюleri yapma gьcь verdiрi gibi diрer insanlarada bu gьcь kerameti verebilir. Bir юeyi sadece Allah yaratabilir. Bir юeye gerзek anlamda gьз yetirip olmasэnэ murad ettiрinde sadece olur. Эfrit (Cin):

قَالَ عِفْرِيتٌ مِنَ الْجِنِّ أَنَا آتِيكَ بِهِ قَبْلَ أَنْ تَقُومَ مِنْ مَقَامِكَ وَإِنِّي عَلَيْهِ لَقَوِيٌّ أَمِينٌ

“Sen yerinden kalkmadan ben onu sana getiririm. Ve gerзekten bunu yapmaya hem gьcьm hem de gьvenim var.” dedi.” [928]

Yanэnda kitaptan bir ilim bulunan zat ise (Эbn Abbвs’a gцre ise Hazreti Sьleyman’эn veziri Asaf b. Berhэya); “Ben onu sana, gцzьnь kэrpmadan цnce getiririm.” dedi. Derken onu yanэnda durur gцrьnce “Bu Rabbimin bir lutfudur.” Dedi. (Neml – 40)

Ьз aylэk mesafede sarayэn iзindeki tahtэ gцz aзэp kapayana kadar du­varlardan geзirip getirmeye yalnэz Allah (Celle Celвluhы) gьcь yeterken bu gьcь ilmi bir insana verebiliyor. Ayrэca Sьleyman aleyhiselвm’эn yanэndaki cin de diyor ki; “Bunu yapmaya gьcьm ve gьvenim var, diyor, Cine, Hэzэr aleyhiselвm’a bu gьcь veren Allah (Celle Celвluhы) sevdiрi bir kuluna ne­den vermesin? Vermeyeceрine dair elinizde bir delil var mэ? Yok, ama vereceрine dair bizim elimizde bu вyette olduрu gibi geride gцsterilen ve ileride gelecek olan birзok delilimiz vardэr.

فَوَجَدَا عَبْدًا مِنْ عِبَادِنَا آتَيْنَاهُ رَحْمَةً مِنْ عِنْدِنَا وَعَلَّمْنَاهُ مِنْ لَدُنَّا عِلْمًا

“Derken kullarэmэzdan bir kul buldular ki, ona nezdimizden bir rahmet vermiю, yine ona tarafэmэzdan bir ilim (Ledьnnо ilmi) црretmiю­tik.” [929]

Gцrьldьрь gibi Allah isterse istediрine olaрanьstь gьзler verebilir. Bunlar; Peygamberler de olabilir, insanlar da. Numuneleri gerek sahвbede, gerekse daha sonraki evliyalarda da vardэr. Allah (Celle Celвluhы) Mьюriklerin cansэz putlarэna da bu ilmi verdim diyor mu?

إِنْ تَتَّقُوا اللهَ يَجْعَلْ لَكُمْ فُرْقَانًا

“Eрer takva ьzere olursanэz Allah size furkan ve nur verir.” [930]

“Benim ьmmetimin iзinde muhaddes ve mьkellemler vardэr. Цmer b. el-Hattвb bunlardan biridir.” [931]

Allah (Celle Celвluhы) bu ilmi Hazreti Цmer’e vermiю. Nitekim Hazreti Цmer radэyallahu anh de binlerce kilometre uzaklэktaki, Эran’эn Nihavend bцlgesinde yenilmek ьzere olan Эslвm askerlerini ve askerlerden Sвriye’yi gцrmью, “Sвriye daрa, daрa!” “Cebel, Cebel!” diyerek ona seslenip uzaktan orduya yardэm etmiюtir.[932]

إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَاتٍ لِلْمُتَوَسِّمِينَ

“Elbette bunda basоret ve ferвseti olanlar iзin ibretler vardэr.” [933]

Resьlullah buyuruyor ki:

عن أبي سعيد الخدري رضى الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: اتقوا فراسة المؤمن فانه ينظر بنور الله.

“Mь’minin ferвsetinden sakэnэn. O Allah’эn nuru ile bakar.” [934]

Yolda yьrьrken bir kadэna bakan bir adam Hazreti Osman’эn yanэna gi­rince, Hazreti Osman radэyallahu anh “Biriniz iзeri giriyor ve iki gцzьnde zina eseri gцzьkьyor” der. Bunun ьzerine adam “Resыlullah’dan sonra bir vahiy mi geliyor yoksa” diye sorar. Hazreti Osman “Hayэr, ancak mь’minin feraseti vardэr” der.[935]

Selefi gцrьюь ьzere olduрunu iddЭa edenlerin itibar Ettikleri alimleri

Эbn Teymiyye юunlarэ anlatэr: Peygamberlik iddiasэnda bulunan Esvedь’l-Ansо, Ebы Mьslim’i зaрэrtmэю ve ona “Benim peygamberliрimi tastik ediyor musun?” diye sormuю. Bu soruyu Ebu Mьslim “Hayэr tastik et­miyorum.” diye cevaplamэю. Bunun ьzerine Esved “Peki Muhammed’in Allah (Celle Celвluhы)’эn Resыl’ь olduрunu kabul ediyor musun?” diye sorup Ebu Mьslim'den “Elbette kabul ediyorum.” cevabэnэ alэnca gazaba gelmiю. Bir ateю yakэlmasэnэ ve Ebы Mьslim’in ateюin iзine atэlarak yakэlmasэnэ emret­miю adamlarэna. Bu emri yerine getiren adamlarэ, Ebы Mьslim’in ateюin iзinde namaz kэlarken gцrdьler, hiзbir юey olmuyormuю gibi Ebы Mьslim, Allah (Celle Celвluhы) Resulunun vefatэndan sonra Medine’ye gelmiюti. Hazreti Цmer radэyallahu anh onu kendisiyle Hazreti Ebы Bekir arasэna oturtmuюtu. Hazreti Ebы Bekir (v. 13/634) radэyallahu anh hazэr bulunanlara; “Allah (Celle Celвluhы)’a hamd olsun цmrьm sona ermeden Allah (Celle Celвluhы)’эn Resыlь Muhammed’in ьmmetinde Эbrahim Halilullah gibi ateюe atэlэp da kurtulan birini gцrmeyi bana nasip etti.[936]

Abdullah b. Mes’ud radэyallahu anh buyurur ki: Hakikaten biz ashab, yemeklerin tesbihini iюitirdik; o yemek yenildiрi halde.[937]

Useyd b. Hudayr, Abbad b. Biюr radэyallahu ahuma, bir gecede pey­gamber sallallahu aleyhi ve sellem’in sohbetinde devam etmiюlerdir. Gece­nin son kэsэmlarэnda saadet huzurlarэndan evlerine doрru dцnmьюler; gece zifir karanlэk olduрundan цnlerini gцrmekten aciz kalmэюlar; ellerindeki asayla yьrьrken ikisinden birisinin asasэ birden parlamэю, onun эюэрэyla her ikisi ayrэlэncaya kadar yolda devam etmiюler.

Birbirinden ayrэlэnca цbьrьnьn de asasэ, kendi evine varэncaya kadar aydэnlэk vermiюtir.[938]

Ebы Hьreyre radэyallahu anh anlatэyor: Resыlullah Alв b. Hadramо’yi Bahreyn’e gцnderdiрi zaman bende onunlaydэm, ilginз ьз kerвmetini gцrdьm.

1- Deniz kenarэna gelince besmele зekip yьrьyьn dedi ve yьrьdьk, su develerin ayaklarэnэn alt kэsmэnэ bile эslatmadэ.

2- Зцlden geзerken suyumuz bitti. Durumu bildirdik. Эki rek’at namaz kэldэ sonra duв etti, birdenbire yaрmur yaрdэ.

3- Vefat edince mezarэ kayboldu.[939]

Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’in ьmmetine mьkemmel bir nьmыne olabilmek iзin umыmiyetle beюerо temвyьller iktizвsэnca hareket edip, ihtiyaз hвlinde -Allвh’эn izniyle- nвdiren mыcize gцstermesi gibi. Allвh dostlarэ da Resыlullвh sallallahu aleyhi ve sellem’in yolundan kэl ka­dar ayrэlmazlar. Kerвmet ile istidrвcэn farkэnэ kavrayabilmek iзin sвdece bu husыsa dikkat etmek bile kвfоdir. Firavun da, istidraз sвhibi olanlardandэ. Dцrt yьz senelik цmrь bo­yunca bir baю aрrэsэ bile duymadэ. Diюleri de yekpвre idi. Yokuю aюaрэ iner­ken atэnэn цn ayaklarэ uzardэ.

 

ЭTЭRAZ:

Цlьlerde iюitme ve idrвk yoktur. Цlьler bir юeye gьз yetiremezler, hayatta oanlara bir fayda saрlэyamaz.

CEVAP:

Цlьlerin rыhlarэnэn yok olmadэрэnэ onlara bazэ tasarruflarэn verildiрini, onlarэn dirilerin bazэ sцz ve fiillerinden haberdвr olduрunu her ehl-i sьnnet mь'min kabыl ve teslоm eder. Bu mevzular kitaplarэn зeюitli yerlerinde bu­lunduрu gibi bazэ ki­taplarda etraflэca anlatэlmэюtэr. Bu kitabэn baюэndaki цlьler iюitir mi konusu geniю bir юekilde anlatэldэ oraya ba­kabilirsiniz.

Hanefо вlimlerinden Abdulhak ed-Dihlevо (v. 1176/1762), ve Kadэ Muhammed Senвullah el-Mazherо’nin de, цlьlerin iюittiрi gцrьюьnde olduklarэ bildirilmektedir. [940]

Ювfiоler: Эmвm Subkо (v. 771/1370), цlьlerin iюittiрi hususunda mez­heplerde icma olduрunu sцylemiюtir. [941]

Hanbelоler: Hanbelо вlimlerinden Эbn Receb el-Hanbelо, цlьlerin iюit-tiрini sцylemiюtir. [942]

Mвlikоler: Mвlikоlerden Эmвm Kurtubо (v. 671/1272), цlьlerin iюittiрini ve bu konuda mezheb вlimleri arasэnda icma’ olduрunu sцylemiюtir. [943]

Orada Эbn Teymiyye nin цlьlerin iюitti­рine dair sцzlerini, Эbnu'l-Kay­yэm’эn er-Rыh eserinde ruhlarэn yardэm et­mesi gibi ruhlarla ilgili konularэ aзэkla­malarэ, Sьbkо’nin Юifвu's-Sэkam’ э, Suyuti’nin Юerhu's-Sudыr’u, Эbnu Receb’in Ehvalu'l-Kubur’u, Leknevi’nin Tezkiretь'r-Rвюid’i hemen hemen bu mevzы lara munhasэrdэr. Emоr San’a-ni’nin el-Buюrв el-Keоb’i, Hamdullah ed-Dacvо’nin el-Besвir’i, Neb-hanо’nin Юevahidь’l-Hakk’э ve daha niceleri de bu mevzularэ uzun uzadэya anlatэr.

Keramet sahibi velinin hazэr ol­mamasэ, uzaktan yardэm edip edememesi, ondan yardэm istenilir mi iste­nilmez mi gibi itirazlar olabilir. Birazdan bunlarэ ayet hadis ve sahabeden цrneklerle aзэklayacaрэz. Selefi gцrьюь ьzere olduрunu iddia edenlerin gцrьюlerinin kaynakla­rэndan biri olan

Эbn Teymiyye юцyle diyor: Allah dostu zannedilen bazэ kiюiler kendi­lerinden mukaюefe sadэr olur veya зoрunun yapmadэрэ harikuladelikler gцs­terirler.

Mesela: Эювretle bir юahsэ цldьrьvermesi, vasэtasэz bir юekilde hava­larda uзmasэ, olduрu yerde gцrьlmesine raрmen aynэ zamanda Mekke’de ve benzeri yerlerde gцrьlmesi, su ьstьnde yьrьmesi, tasэnэ boюlukta tutarak iзine su doldurmasэ, bilinmeyen yerlerden gэda almasэ, zaman zaman insanlarэn gцzlerinin цnьnden yok olmasэ, uzaklardan kendi­sini yardэma зaрэranэn yardэmэna, bulunduрu yerden yardэm etmesi, зalэnan bir malэn nereye saklandэрэnэ hiз aramadan haber vermesi gibi harikulade юeyler. Bьtьn bu saydэрэmэz юeyleri yapmakta olmalarэ, veli olduрunu gцster­mez, ispatlamaz. Gerзek evliyanэn kanaati odur ki; bir kimse havada uзsa su, ьstьnde yьrьse gene de aldatэcэ olabilir. Ve arkasэndan kayэtsэz юartsэz gidilmez. Fakat bu fevkalвdelikleri gцstermenin yanэnda Allah (Celle Celвluhы) Resыlь’ne itaat ettiрi de aзэkзa gцrьnьyorsa, onun yasak ve emirlerini ol­duрu gibi yerine getiriyorsa bцylesinin bir veli olduрuna inanэlabilir ve sцz­leri yerine getirmeye deрer bulunabilir.

Gerзekte velinin kerвmetleri yukarэda saydэklarэmэzdan daha bьyьk­tьr. (Havada uзmasэ, bir anda baюka yerde gцzьkmesi, su ьstьnde yьrь­mesi, yardэm isteyenlerin yardэmэna uzaktan da olsa yetiюmesi gibi.) Yaptэklarэ ve sцyledikleri Kur’вn ve sьnnete uygun dьюьyorsa ne kadar gь­zel. Zira veliler, imвnlarэnэn nuruyla bвtэnо gerзeklerin yьze vurmasэyla, Эs­lвm юeriatэna sэmsэkэ sarэlmalarэyla bilinir ve tanэnэrlar, diyor Эbn Teymiyye.[944]

 

Эbn Teymiyye “Dileрin Yerine Gelmesi Цlьnьn Kerametidir”

Эbn Teymiyye: Bazэ kimselerin Peygamber Efendimizden sallallahu aleyhi ve sellem veya ьmmetine mensup salih bir юahsiyetten bir юey dile­meleri ve bu dileklerinin yerine getirilmesidir. Bu da зok gцrьlen bir olay­dэr. Bцyle bir dileрin yerine gelmesi yanэ baюэnda duв edilen mezarda yatan цlьnьn kerвmeti olarak sayэlabilir. [945]

Эbn Teymiyye bцyle bir dilekte bulunmayэ doрru bulmamakla beraber, bцyle dileklerin, Allah’эn (Celle Celвluhы) izniyle kabul olunduрunu itiraf etmiюtir. Эbn Teymiyye bцyle bir dilekte bulunmayэ doрru bulmamakla beraber, bцyle dileklerin, Allah’эn (Celle Celвluhы) izniyle kabul olunduрunu itiraf etmiюtir. Selefi gцrьюь ьzere olduрunu iddia edenlerin kaynaklarэndan biri olan Эbn Teymiyye’ye gцre, bunlar mьmkьn iken, Selefi gцrьюь ьzere olduрunu iddia edenler de kerameti kabul ettiklerini sцylьyorlar. Fakat bazэlarэna gцre bu gibi юeyler юeytandandэr.

Kerвmet sвhibi bir kiюi, tэpkэ mucize sвhibi bir Nebо aleyhisselвm (hattв sэradan insanlarэn sэradan iюlerinde olduрu) gibi, Allah celle celвlьhы’nun izni, yaratmasэ ve var etmesi ile sebep olma yoluyla yardэm isteyene yardэmda bulunabilir. Bunun, birazcэk akla, insafa, cьz’о ilme ve irfвna, asgarо Ehl-i Sьnnet akоdesi ve anlayэюэna, sahip olana gцre Kur’вn ve Sьnnet’ten delilleri зoktur.

Mьfessir Вlыsо, Rыhu’l-Meвnо ’sinde [946] iюleri tedbоr edenler hakkэ iзin [947] вyetinin tefsоrinde, ona gцre bazэ yanlэю anlamalara cevap verdik­ten sonra юцyle diyor:

“Evet, Allah celle celвlьhы bazen dostlarэndan dilediklerine, цlmeden evvel olduрu gibi, цldьkten sonra da dilediрi kerвmeti verir ve (Hakk) Sьbhanehu ve teвlв hastayэ iyileюtirir, boрulmakta olanэ kurtarэr, dьюmana karюэ yardэm eder, yaрmur yaрdэrэr ve bunu kerвmet olarak verir. Bazen de o kiюiye benzeyen bir sыret ortaya зэkarэr ve o sыret o kiюinin hьrmetine, gьnah olmayan юeylerden (Allah celle celвlьhы) istenileni, iste­yenin istediрini yerine getirmek iзin yapar...” (Вlыsо’nin sцzь bitti.)

Вlыsо merhыm, muhtemelen, Fahr-i Rвzо’nin Tefsоr-i Kebоr’indeki [1] Fahruddоn er-Rвzо, et-Tefsоrь’l-Kebоr:11/31 bu вyeti tefsоr ederken yaptэрэ оzвhвttan anlaюэlabilecek yanlэюlэklara dikkati зekiyor. Rвzо юцyle diyordu: “Sonra bu юerefli rыhlar, kuvvet ve юereflerinden dolayэ, olmakta olanlarэn, onlarda olmasэ ihtimвlden uzak deрildir. Bu вlemin hвllerinde (dьnyada olup biten юeylerde) onlardan eser zuhыr eder. Bu sebeble onlar iюleri tedbоr edenler(den)dirler.” (Rвzоnin sцzь bitti.)

Burada esas mьhim olan, Rвzо’nin bu tefsоrinin isвbetli olup olmadэрэndan зok, цlen fazоletli kiюilerin цldьkten sonra da tasarrufta bulunduklarэ’na inanmasэ ve bunu beyвn etmesidir. Mьdebbirвt olup olmamalarэ ise ayrэ mes'ele... Kerвmet sвhibi kimselerin rыhlarэnэn цldьkten sonra da bu вlemde tasarrufta bulunmalarэ, (gerek iюleri tedbоr edenlerden olmalarэ, gerekse kerвmet оcвbэ olarak) iki mьfessir tarafэndan kabыl edilmesi, zamane юaюkэnlarэ gibi юirk olarak ilan edilmemesi... Asэl mьhim olan iюte bu…

Fahruddоn-i Rвzо, Tefsоr-i Kebоr’inde[948] ve El-Metвlibu’l-Вliyye’de… [949] Allвme Teftвzвnо, Юerhu’l-Mekвsэd’da, [950] Allвme Seyyid Юerоf Cьrcвnо, el-Metвli’h[951] ьzerine yazdэрэ haюiyesinin baюlarэnda, Эbnu’l-Kayyim de er-Rыh isimli kitвbэnda цlьlerin bir takэm tasarruflarda bulunabileceklerini ve dirilere faydalэ olabileceklerini sцylemektedirler.

 

Эbnu ’ l-Kayyim de er-Rыh isimli kitabэnda [952] “Цlьlerin bir takэm tasar­ruflarda bulunabileceklerini ve dirilere faydalэ olabileceklerini sцyle­mektedirler. Hвs ve dar manada Velо olduрuna inanэlan bir kimseden, kerвmet beklenilmesi ne Kitвb ne Sьnnet ve ne de Эcmв’a ters dьюen bir юey deрildir. Hattв bu kэyasa bile uyar. Юцyle ki, Allah bu вlemde yaptэрэ rэzэk ve benzeri yardэmlardan birзoрunu, kullarэ vвsэtasэyla yapar. “

Mвlik b. Enes юцyle demektedir:

Bana ruhlarэn istediрi her yere gidebileceрi rivвyeti ulaюmэюtэr. [953]

 

Birзok saрlam hadis-i юerifte varid olduрu ьzere, peygamberler kabirlerinde diridirler, namaz kэlarlar, hacca giderler, dolayэsэyla onlarэn yardэmlarэ mucizelerinden sayэlэr. Юehitler de diridirler, gьndьz gцzьyle aюikare kafirlerle harb ettikleri aзэkзa gцrьlmьюtьr. Velilerin yardэmэ ise onlarэn kerametleridir.”[954]

Эmвm Sьyыtо buyuruyor ki, ruhun Эlliyyоn’de olduрu hвlde, bedene baрlanmasэna ve tasarruf yapmasэna izin verildiрini Эbn Asвkir’in, Abdullah b. Abbвs’tan haber verdiрi юu hadis-i юerif gцstermektedir:

“Resыlullah, Cвfer Tayyвr hazretleri юehit olduktan sonra buyurdu ki; Bir gece Cвfer Tayyвr yanэma geldi. Yanэnda melek vardэ. Эki kanatlэ idi. Kanadlarэnэn uзlarэ kana boyanmэю idi. Yemen’deki Bоюe denilen vвdiye gi­diyorlardэ.”

Эbn Adо’nin Hazreti Alо b. Ebо Tвlib’den haber verdiрi hadis-i юerifte, (Cвfer b. Ebо Tвlib’i meleklerin arasэnda gцrdьm. Bоюe ahвlоsine yaрmur geleceрini mьjdeliyorlardэ) buyuruldu.

Hadis вlimlerinden Hakоm’in Abdullah b. Abbвs’tan verdiрi haberde, Resыlullah’эn yanэnda oturuyordum. Esmв binti Umeys yanэmэzda idi. Resыlullah, aleykьm selвm, dedikten sonra, Yв Esmв! Юimdi, zevcin Cвfer, Cebrвоl ve Mikвil ile birlikte yanэma geldiler. Bana selвm verdiler. Selвmlarэna cevap verdim.

Bana dedi ki, (Mыte) gazвsэnda kвfirler ile birkaз gьn savaюtэm. Vьcыdьmьn her tarafэnda yetmiюьз yerimden yaralandэm. Bayraрэ, saр elime aldэm. Saр kolum kesildi. Sol elime aldэm, sol kolum kesildi. Allah-u teвlв, iki kolum yerine bana iki kanat verdi, Cebrвоl ve Mikвоl ile birlikte uзuyorum. Эstediрim zaman Cennet’ten зэkэyorum. Эstediрim zaman girip meyvelerini yiyorum) buyurdu.

Esmв, bunlarэ iюitince, Allah-u teвlвnэn nоmetleri Cвfere вfiyet olsun. Fakat, herkes bunu benden iюitince inanmazlar diye korkuyorum. Yв Resыlallah, minbere зэk sen sцyle! Sana inanэrlar dedi. Resыlullah mescide teюrоf edip, minbere зэktэ.

Allah-u teвlвya hamd ve senв eyledikten sonra, (Cвfer b. Ebо Tвlib, Cebrвоl ve Mikвоl ile birlikte yanэma geldiler. Allah-u teвlв, ona iki kanad vermiю. Bana selвm verdi) buyurdu. Sonra, Esmвya haber verdiklerini bir bir sцyledi. Bu hadis-i юerifler gцsteriyor ki, Allah-u teвlв, юehit olan ve sвlih olan kullarэna, insanlara faydalэ olan iюleri yapmak iзin izin vermekte­dir. Bunu bildiren, daha nice haberleri hadis вlimleri yazmэюlardэr.

Hazreti Вiюe radэyallahu anhв validemizden rivвyete gцre Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem:

“Ruhlar toplu ordulardэr. Onlardan (ezelde, Allah yolunda) birbiriyle tanэюanlar itilвf eder (anlaюэr, Allah uрrunda) tanэюmayanlar ise ihtilaf eder (dьnyada zэtlaюэrlar.)” buyurdu. [955]

عن عبد الله بن عمرو بن العاص رضى الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: إن أرواح المؤمنين لتلتقيان على مسيرة يوم وليلة وما رأى واحد منهما صاحبه.

Abdullah b. Amr b. el-Вs (v. 43/663) (radэyallahu anh)’tan rivвyet edi-len bir hadis-i юerifte Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem юцyle bu­yurmuюtur:

“Muhakkak ki Mьminlerin ruhlarэ, daha sahipleri birbirini gцrmeden, bir gьn ve gecelik yol mesafesinde karюэlaюэrlar.” [956]

عن عبد الله بن عمرو بن العاص رضى الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم:

إن أرواح المؤمنين لتلتقيان على مسيرة يوم وليلة ومارأى واحد منهما صاحبه.

Abdullah b. Abbвs, Kur’вn’эn (Yusuf aleyhiselвm) ювyet Rabbinin bьrhanэnэ gцrmeseydi[957] вyetin tefsirinde юцyle dedi: Yakub aleyhisselвm O’na bir юekle bьrьndь ve gцрsьne vurdu da, юeh­vet parmak uзlarэndan зэktэ.[958]

Yakub (aleyhiselвm)’эn Yusuf (aleyhiselвm)’a зok uzaklardan bir юekle bьrьnmesi ve gцrьnmesi rivвyeti, Hвkim, Zehebо, Suyыtо ve diрer bьyьk hadis hвfэzlarэnca sahih bulunmuюtur. Bizim iзin bu yeterlidir.

Эbnь’l Kayyim el-Cevziyye sayfa 44 de юцyle devam ediyor: Selefe gцre “Yьce Allah sadэk rьyalar iзin insana her юeyin biaynihi ismini dininde ve dьnyasэndaki deрiюmeleri, tabiatэnэ ve hata, юьphe ihtimali olmaksэzэn bь­tьn bilgileri црretmesi, insanэn kalbine ilham etmesi iзin bir meleрi vekil tayin eder. Эnsana dьnyasэnda ve dininde baюэna gelecek hayэr ve юerri iзe­ren Kur’an’ la ilgili Allah’эn gayb bilgisini ihtiva eden bir nьsha getirir. Adeti ьzere misaller, юekiller ortaya koyar. Bazen yaptэрэ ve yapacaрэ iyi bir amelle mьjdeler bazen da yaptэрэ veya yapmayэ dьюьndьрь bir iюten alэkoyar. Sebepleri beliren bir kцtьlьkten baюka sebepler gцstererek men-eder. Bunca hikmet ve faydalarэ bir tarafa, Yьce Allah rьyayэ bir nimet, rahmet, hatэrlama ve црretme vesilesi yapmэюtэr. Sцz konusu yollardan bi­riyle ruhlar birbirine kavuюabilmiюler, birbirleriyle tanэюэp mьzakere ede­bilmiюlerdir. Nice insanlar vardэr ki tevbesi, salahэ ve ahirete meyli, gцr­dьрь bir rьya ile olmuюtur. Ve niceleri de saklэ hazinelere rьyalarэnda ula­юabilmiюtir. Эbnь’l Kayyim el-Cevziyye nin sцzь bitti.

Эbnь’l-Kayyim el-Cevziyye: Rьyasэnda tavsiye edilen ilaзlarэ kullana­rak юifa bulanlarэn sayэsэ da gerзekten зoktur. Birзok insanэn bana anlattэрэna gцre, Эbni Teymiyye karюэtэ birзok kiюi, цlьmьnden sonra onu rьyasэnda gцrьp feraiz ve baюka konularda sorular sormuюlar. Эbn Teymiyye onlara doрru cevaplar vermiюtir. Velhasэl, bu ger­зeрi sadece ruhlarэ hьkьmlerini ve durumlarэnэ bilmeyen insanlar kabul etmezler. Baюarэ Allah’tandэr. Эbn Kayyim’in sцzь bitti. [959]

Kitвbu’r-Ruh’u sayfa 248 de Yьzьncь delilЭbn Teymiyye nin talebesi Эbnь’l-Kayyim el-Cevziyye юцyle dedi: Yeryьzьnde yaюayan bьtьn insan­lar, цlьlerin ruhlarэna kavuюabileceрine, onlara soru sorabileceрine, цlьle­rin, kendilerinin bilmediрi birюeyi haber verebileceklerine ve onlarэ gцre­bile­ceklerine dair bilginin doрru olduрundan birleюmiюlerdir. Bununla ilgili misaller o kadar зoktur ki, inkвrla bitirilemez. Эbnь’l-Kayyim el-Cevziyye, Kitвbu’r-Ruh, s. 248. Эz Yayэncэlэk.1993

Эbnь’l-Kayyim el-Cevziyye Kitвbu’r-Ruh, s. 44 te юцyle diyor: Bunlarэ anlamaktaki maksadэmэz, цlьlerin ruhlarэyla dirilerin ruhlarэ nasэl birbirleriyle munasebet kurabiliyorlarsa, kiюilerin ruhlarэnэn da aynэ юekilde birbirleriyle alaka kurabileceklerini anlatmaktэr. Vefat etmiю kimselerde yaюayanlar gibi bizim iзin Allah (Celle Celвluhы)’a duв ederek yardэm olunmamэza sebep olabilirler. Bilindiрi gibi vefat etmiю ruhlar akrabalarэna duв ederler. Bьyьk hadis вlimi Ebы Dвvыd (v. 204/819) et-Tayвlisо’nin Mьsned ’inde Cвbir’den rivвyet ettiрine gцre Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem юцyle buyurdu:

“Yaptэрэnэz iюler, mezardaki yakэnlarэnэza ve tanэdэklarэna gцste­rilir. Эюleriniz iyi ise sevinirler, iyi deрilse ya Rabbi! Эyi iюler yapmalarэ iзin kalplerine ilham eyle, derler.”[960]

عن بكر بن عبد الله رضى الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم:

حياتي خير لكم تحدثون ويحدث لكم، فإذا أنا مت كانت وفاتي خيرا لكم، تعرض على أعمالكم فإذا رأيت خيرا حمدت الله وإن رأيت شرا استغفرت الله لكم.

Bekr b. Abdullah radэyallahu anh’dan rivвyet edilen bir hadis-i юerifte Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem юцyle buyurmuюtur:

“Benim hayatэm, sizin iзin hayэrlэdэr (benim saрlэрэmda birtakэm iюler) yaparsэnэz, size (onlarla ilgili hьkьmler) bildirilir. Ben цldьрьmde ise vefatэm sizin iзin hayэrlэ olur, зьnkь amelleriniz bana (kabrimde) arz edilir, hayэr gцrьrsem, Allah’a hamdederim, юer gцrьr­sem Allah’tan sizin iзin af dilerim.”[961]

Bu hadis-i юerif Resыlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in вlem-i ber­zah’da ьmmeti iзin istiрfar ettiрini aзэkзa ifвde etmektedir, istiрfar da bir nevi duв olduрu iзin ьmmet bundan faydalanmaktadэr. Bu hadis-i юerоfi Bezzвr gibi bir hadis hвfэzэ Mьsned ’inde zikretmiюtir. Hвfэz Irвkо’nin oрlu “Bu hadisin isnвdэ зok iyidir” demiюtir. Heysemо “Bu hadisi Bezzвr rivвyet etti, ricвli sahihte geзen zevвttэr” demiюtir.

Эmam Sьyыtо “Bu hadis sahihtir” demiюtir. Kastalвnо “ Buhвrо Юerhi ”nde sahih, Alо el-Kвrо “ Юifв Юerhi ”nde sahih, Zerkanо de “ Mevвhib Юerhi ”nde bu hadis-i юerоfin sahih olduрunu sцylemiюlerdir. Abdullвh b. Sэddоk el-Gumarо (Rahimehullвh) “ Nihвyetь’l-вmвl fо юerhi ve tashоh-i hadis-i arzi’l-e’mвl ” isimli mьstakil bir risвleyi sadece bu hadisin sэhhatini beyвna tahsis etmiюtir.

Bu hadisin sahih olduрuna ve dцrt mezhep imamэ dвhil bir зok imama gцre huccet kabul edilen sahih ve mьrsel yollarla rivвyet edildiрine dвir, mьstakil kitaplar yazэlacak kadar ilim mevcutken, inanзlarэnэ hadislere gцre ayarlamak yerine, hadisleri inanзlarэna gцre tahlоle tвbi tutma yolunu seзen Elbвnо gibilerin bu hadisi zayэf kabul etmeleri, hatadэr. Herkesin bildiрi ve kimsenin itiraza yeltenmediрi sahih hadis-i юerоfte Mi’rвc gecesi Mыsв (aleyhisselвm)’эn юefвatiyle farz namazэn elli vakitten beю vakite indirildiрi anlatэlmэюtэr.[962] Binlerce sene evvel vefвt etmiю olan (Kabir ehlinde) Mыsв (aleyhisselвm)’эn, bu ьmmete ne bьyьk iyiliрi olduрu nasэl gцz ardэ edilebilir.

Mвlik ed-Dвr anlatэyor: “Hazreti Цmer radэyallahu anh devrinde halk юiddetli bir kэtlэрa maruz kalmэюtэ. Derken bir adam Peygamber’in sallallahu aleyhi ve sellem kabrine gelerek Ya Resыlullah! Ьmmetin iзin yaрmur yaрmasэnэ iste. Zira onlar helak oldular! dedi. Bunun ьzerine rьyasэnda adama юцyle denildi:

Цmer’e git, ona selвm gцtьr, halkэn suya kavuюacaрэnэ haber ver ve ona юunu sцyle: “Senin vazifen, iyi muamelede bulunmak, dengeli ve gьzel hareket etmektir”. Adam derhal giderek durumu Цmer’e bildirdi. Bunun ьzerine Цmer aрladэ ve sonra da: Rabbim! Ьstesinden gelemediрim юeyler hariз, зaba sarf etmekten geri durmuyor ve elimden geleni yapэyorum!” dedi.[963]

Bu hadisin sahih olduрu iki tarafэn tahriзleri ve deрerlendirmeler bu kitaptaki 5. Mвlik ed-Dвr hadisinde yapэlmэюtэr. Oraya bakэlabilir. Burada vefat etmiю Resulullahэn kabrinden sahabenin yardэm istemesi var bazэlarэ buna юirk diyordu.

Эbn Teymiyye’nin talebelerinden Эmam Zehebо’nin юu yazэsэnэ da ha­tэrlayalэm: Эmam et-Tebarвnо ile kendisi gibi hadis imamэ olan Ebы Bekr b. Mukrо ve Ebы’ю Юeyh, Medine’de bulunduklarэ zamanlardan birinde, aзlэk iзinde geзen birkaз gьnьn sonunda Ebы Bekr b. Mukrо, “kabr-i saadet”e giderek,

“Ey Ellah’эn Resыlь! Aзlэk bizi periюan etti!” diye serzeniюte bulunur. Medine’de oturanlardan birisi aynэ gьnьn akюamэ kapэlarэnэ зalar ve “Bizi Hazreti Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’e юikвyet et­miюsiniz. Rьyama geldi ve size yardэm etmemi emir buyurdu” diyerek elin­deki yiyecek dolu sepeti kendilerine verir.[964]

Bunun gibi birзok yaюanmэю olay ve цrnek vardэr: Ювfiо ulemasэndan Allame Юihab er-Remlо “Bazэ insanlar zorluklarla karюэlaюtэklarэnda: ‘Ya Юeyh filan!’ gibi nidalarla, peygamberlerden, velilerden, вlimler ve salihlerden istiрasede bulunuyor (meded dileniyor)’lar, bu caiz midir? Bu zatlarэn, vefatlarэndan sonra bir iрaseleri (yardэmlarэ) var mэdэr?” diye sorulduрunda юцyle cevap vermiюtir:

“Resыllerin, nebilerin ve velilerin, vefatlarэndan sonra da yardэmlarэ vardэr. Зьnkь peygamberlerin mucizeleri ve velilerin kerametleri цlьmle­rinden sonra kesilmez.

Velilerin uzaktaki kimselere himmet etmesine ve tasarrufta bulunma­sэna bazэlarэ itiraz ediyorlar. Mesele, ruhani alemde ruh vasэtasэ ile cereyan ettiрi iзin, maddi юartlara mahkum olmuю akэl onu anlamakta zorlanэ­yor. Зьnkь yardэm farklэ boyutlarda, bilinen zaman ve me­safe цlзьleri dэюэnda tezahьr ediyor. Bu nedenle onu bizzat tecrьbe etme­yenler, olduрuna inanmak ve olayэ anlamak iзin delil ve izah istemekte­ler. Bunun iзin yukardaki onca delili anlatmaya зalэюэyoruz.

Kudsо hadiste Rasulьllah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) юцyle buyurmuюtur ki: Allah Teala юцyle buyurmaktadэr.

عن ابى هريرة رضى الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: "من عادى لى وليا فقد آذنته بالحرب وما تقرب الىّ عبدى بشئ احب الىّ مما افترضته عليه، وما يزال عبدى يتقرب الىّ بالنوافل حتى احبه فاذا احببته كنت سمعه الذى يسمع به، وبصره الذى يبصر به، ويده التى يبطش بها، وجله التى يمشى بها، وان سألنى لاعطينه ولئن استعاذنى لاعيذنه"

“Her kim benim kullarэmdan birine dьюman­lэk ederse muhakkak ben ona harp aзarэm. Bir ku­lum kendisine farz kэldэрэm юeylerden daha sevgili bir юeyle bana yaklaюmamэюtэr. Kulum bana nafile ibadet­leriyle de durmadan yakalaюэr, nihвyet onu se­verim. Kulumu sevince de onun gцren gцzь, iю­ten kulaрэ, tutan eli, yьrьyen ayaрэ olurum. Ben­den bir юey isterse onu verir, bana sэрэnэrsa kendi­sini korur himayeme alэrэm.” [965]

“ Derken kullarэmэzdan bir kul buldular ki, ona nezdimizden bir rahmet vermiю, yine ona tarafэ­mэzdan bir ilim (Ledьnnо ilmi) црretmiюtik. ” (Kehf; 65)

Gцrьldьрь gibi Allah isterse istediрine olaрanьstь gьз­ler verebilir. Bunlar; Peygamberlerde olabilir, insan­larda. Numuneleri gerek sahвbede, gerekse daha sonra da var­dэr.

Юevkвnо (ц.1250/1834) юцyle diyor: Kendisine bu yьce baрэюlarэn ve gьzel sэfatlarэn ihsan edildiрi bir kimse­den Юeriata zэt dьюmeyecek kerвmetlerin gцrьnmesi uzak bir ihtimal deрil­dir. Зьnkь veli, Allah (Celle Celalьhь) duв ettiрinde onun duвsэnэ kabul eder istediрini kendisine ve­rir. Velile­rin зoрunda gцzьken uzak mesafeleri kэsa za­manda kat etme, isabetli keюifler yapma ve beюeri kuvvetle­rin ekseri­sinin aciz kaldэрэ iюleri baюarma gibi fevka­lade halleri юeytani iюler ve iblisо tasarruflar olarak kabul edenler isa­betli davranmamэюlardэr.

Zira bu iddia зok aзэk bir yanэlmadэr. Зьnkь duвsэ ka­bul olunan bir velinin Allah (Celle Celalьhь)’tan kendisini ulaюэlmasэ aylar sьren en uzak mesafelere bir anda ulaюtэrma­sэnэ isteyebilir, bunun gerзekleюmesi imkansэz deрildir. Hak Teala dilediрi olan dilemediрi olmayan, her юeye kadоr, kuvvet sahibi iken velilerden kendisine bu gibi isteklerde bulunanэn duвsэna icabet etmemesine ne sebep olabilir.[966]

 

Эbn Teymiyye, bu hadis, Allah dostlarэ hakkэnda rivвyet edilen en ger­зek hadislerden biridir. Yьce Resыl bu hadislerinde Allah dostlarэna dью­manlэk yapmanэn Allah’a savaю aзmak anlamэna geldiрini beyan ediyor. Korkunз bir suз olduрunu belirtiyor. Bir baюka hadiste юцyle buyurmaktadэr: “Ben dostlarэmэn intikamэnэ dьюmanlarэmdan alэrэm. Цfkeli bir aslanэn inti­kamэnэ almasэna benzer bir biзimde.” diyor.[967]

Эbn Teymiyye ve Эbnь’l-Kayyim bu hadis iзin sahih derken bazэlarэ bu hadisin isnadэndaki rвvоler hakkэnda tenkitlerde bulunmuюlardэr.

Fakat Эmвm Buhвrо ve birзok вlim bunlarэ nazarэ itibare almadan ka­bul etmiюlerdir. Ayrэca ьmmetin “Telakki bi’l-kabul” yani kabul ile karюэla­malarэndan dolayэ isnadэna ihtiyaз kalmamэюtэr. Usыl-i hadise gцre; ьmme­tin вlimlerinin kabul ile karюэladэklarэ rivвyet isnadэnda sцz olsa bile itti­fakla makbuldьr. Bazэ rвvоlerdeki zayэflэрэ kabul etsek bile Buhвrо, Ahmed b. Hanbel gibi birзok hadis вlimi tarafэndan baюka yollarla da rivвyet edil­miюtir. Bu yollarэn fazlalэрэ sebebiyle rвvоlerde farz edilen zayэflэk telafi edilerek hadis sэhhat derecesine yьkselmiюtir denilebilinir.

 

Эbnь’l-Kayyim, Kitabu’r-Ruh 305’te:

Aynэ sayfada yьce Allah bu kudsi hadiste kendisine yaklaюan kuluna olan sevgisinin faydalэ olacaрэnэ belirtmiюtir. Allah (Celle Celвluhы) kulu sevince kulaрэna, gцzьne, eline ve ayaрэna yaklaюэr. Artэk gцzь Allah ile gцrьr, kulaрэ Allah ile duyar, onunla tutar, O’nunla yьrьr, diye devam eden hadis.[968]

Kalbi, eюyalarэn gerзeklerinin belirdiрi saf ayna gibi olur. Ferвsetinde ol­dukзa az yanэlэr, зьnkь kul Allah ile varlэрa bakэnca onu olduрu gibi gц­rьr. Allah ile iюitince onu olduрu gibi iюitir ancak bu gayb bilgisinden sayэl­maz. Nur kalpte зoрalэnca derhal kalpten uzuvlara ve gцze geзer. Nur цlзь­sьnde gцrme gцzьyle hakikatleri olduрu gibi keюfeder.

Эюte kвmil bir veli, darda kalэp kendisinden yardэm isteyen bir mьmine ilahi izinden sonra mesafe ne olursa olsun, kalbi ilahi nur ile cilalanmэю kamil bir veli, Allah’эn izni ve dilemesiyle dьnyanэn en uzak mesafedeki bir insanэ gцrebilir, uzaktakinin sesini iюitip Allah (cc) izin ve gьз verirse yardэmda edebilir. Bu, Allah-u Tealв’nэn dilediрi kullarэ iзin kolay ve mьm­kьn. Ancak bu nimeti kime, ne zaman, ne цlзьde vereceрini Cenab-э Hak tayin eder.

Meleklerin yapabildiklerini dьюьnьn, Юeytanэn bir anda dьnyanэn ucuna gitmesini dьюьnьn, Hz. Sьleyman olayэnda cin’in ьз aylэk uzaktaki tahtэ oturduрun yerden getiririm demesini dьюьnьn, Bide Allah (c.c) onun gцren gцzь, iю­ten kulaрэ, tutan eli, yьrьyen ayaрэ olurum. Dediрi meleklerden, cinlerden ve юeytandan ьstьn olabilen insanэn neler yapabileceрini dьюьnьn. Melek uzayэn ьstьnden dьnyayэ insanэn baю parmaрэndaki tэrnaрэ kadar hatta dahada kьзьk bir

⇐ Предыдущая28293031323334353637Следующая ⇒

Поделиться:

Воспользуйтесь поиском по сайту: