 |
Салыстырмалы диагностикасы. Болжамы. 3.6. ГИПОТИРЕОЗ. 3.6.1. Жүрек пайда болған гипотиреоз
|
|
|
|
Салыстырмалы диагностикасы
ЭОП-ны ретробульбарлы ісіктерден (ә сіресе, біржақ ты экзофтальм кезінде), кө з шарасының инфильтративті ауруларынан, миастениядан, басқ а генезді кө з жү йкесінің нейропатиясынан ажырата білу қ ажет.
Емі
Емдеу ә дісін таң дау кезінде ЭОП-ның ө здігінен дамитын ремиссияғ а ұ шырауғ а бейім екенін естен шығ армағ ан жө н, яғ ни басқ аша айтқ анда ертелі кеш ЭОП-ның белсенді сатысы аяқ талады дегенді білдіреді. ЭОП-ны емдеу ә дісі жоғ арыда айтылғ андай сырқ аттың ауырлығ ы мен белсенділігіне байланысты (3. 10 кесте).
3. 10 кесте. Эндокринді офтальмопатияның емі
| ЭОП ауырлығ ы | Емі |
| Кез келген ауырлық та | · Шылым тартуды тастау · Қ асаң қ абық ты сақ тау (кө з тамшылары «жасанды кө з жасы», қ абақ дұ рыс жабылмағ анда- кө зге таң ғ ыш басып ұ йық тау) · Қ араң ғ ыланғ ан кө зілдіріктер тағ у · Тұ рақ ты эутиреозды ү стемелеу |
| Жең іл дә режелі ЭОП | Қ андайда бір белсенді араласуларсыз бақ ылау. |
| Орташа дә режелі ЭОП, белсенді фаза | Қ абынуғ а қ арсы терапия (глюкокортикоидтар кө ктамырғ а немесе per os) жә не/немесе орбиталардың рентгенографиясы. |
| Орташа дә режелі ЭОП, белсенді емес фаза | Реконструктивті хирургия (қ абақ қ а, кө зқ озғ алтқ ыш бұ лшық еттерге операция, орбита декомпрессиясы). |
| Ауыр дә режелі ЭОП | Глюкокортикоидтармен пульс-терапия, орбиталардың декомпрессиясы. |
Басым жағ дайларда ЭОП ешқ андай белсенді терапияны жү ргізусіз жазылады, себебі жиі жең іл дә режеде дамып, еш қ алдық белгілерсіз ө здігінен ремиссияғ а ұ шырайды. Дегенмен, науқ астарғ а темекі тартуды тоқ тату, кө з тамшыларын қ олдану жө ніндегі кең естер берілуі қ ажет. ЭОП ремиссиясына қ ол жеткізудің басты шарты- эутиреозды ү стемелеу. Орташа жә не ауыр дә режедегі ЭОП кезінде қ олданылатын, ө зінің салыстырмалы қ ауіпсіздігі мен нә тижелілігін дә лелдеген ә діс- метилпреднизолонмен пульс-терапия (1 г кө ктамырғ а, кү нделікті, 5 кү н бойы, кейін қ ажет болғ анда қ айталамалы курсті 1–2 аптадан кейін жү ргізеді). Альтернативасы жанама ә серлерінің даму қ аупі жоғ ары пероральды преднизолонды қ абылдау болып табылады. Глюкокортикоидтармен емдеудің басты мә селесі- онымен емді тоқ татқ аннан кейін жиі дамитын ЭОП рецидиві. Сонымен қ атар, глюкокортикоидты терапиямен жұ птастырып орбиталар аймағ ына бағ ытталғ ан рентгенотерапиямен емдеу ә дісі де қ олданылады. Ауыр дә режедегі ЭОП кезінде, ә сіресе кө ру жү йкесінің нейропатиясы дамығ анда орбитаны декомпрессиялау мақ сатында оперативті араласу кө рсетіледі. ЭОП-ның белсенді емес сатысында айқ ын косметикалық жә не кө рудің бұ зылыстары дамығ ан кезде де оперативті араласу тағ айындалуы мү мкін.
|
|
|
Болжамы
Басым жағ дайларда болжамы жақ сы: ремиссия ө здігінен немесе индуцирленген қ абынуғ а қ арсы терапиядан кейін дамиды. Шамамен 1-2 % жағ дайда ЭОП белсенді емес фазада қ алдық белгілердің дамуымен аяқ талатын ауыр ағ ыммен сипатталады.
3. 6. ГИПОТИРЕОЗ
Гипотиреоз — тиреоидты гормондардың тапшылығ ынан дамитын клиникалық синдром. Патогенезі бойынша гипотиреоз біріншілік (Қ Б ө зінде дамитын патология) жә не екіншілік (ТТГ тапшылығ ынан) болып жіктеледі (3. 11 кесте). 99 % жағ дайда біріншілік жү ре пайда болғ ан гипотиреоз дамиды. Гипотиреоздың жалпы популяцияда таралуы 2 %-ды қ ұ райды, ал жеке жасқ а байланысты топтарда (егде жастағ ы ә йелдер адамдарда) 6–8 %-ғ а жетеді.
|
|
|
3. 11 кесте. Гипотиреоздың этиологиясы
| Гипотиреоз | Басты аурулар |
| Біріншілік (қ алқ анша без аурулары) | Аутоиммунды тиреоидит Қ Б хирургиялық алып тастау Радиобелсенді 131I-пен терапия Ауыр йод тапшылығ ы Қ алқ анша бездің даму ақ аулары (дисгенезия жә не эктопия) |
| Екіншілік (гипоталамус-гипофизарлы патология) | Гипофизарлы жеткіліксіздік (Шиен-Симмондс синдромы) Гипоталамус-гипофизарлы аймақ тың ірі ісіктері Гипофиздің сә улеленуі ТТГ шектелген тапшылығ ы |
3. 6. 1. Жү рек пайда болғ ан гипотиреоз
Кең таралғ ан эндокринді ауру болып табылады (3. 12 кесте). Тұ рақ ты біріншілік гипотиреоздың басты себебіне созылмалы аутоиммунды тиреоидит (АИТ) жатады, одан кейін таралуы жө нінен Қ Б-ге орындалғ ан хирургиялық операциялардан жә не радиобелсенді 131I-пен терапиядан кейін дамитын ятрогенді гипотиреоз дамиды.
3. 12 кесте. Біріншілік жү ре пайда болғ ан гипотиреоз
| Этиологиясы | Созылмалы аутоиммунды тиреоидит, Қ Б-ге жү ргізілген операциялық араласулар, 131I-пен терапия. |
| Патогенезі | Ағ заның жасушалық жү йесінің метаболизмі мен негізгі алмасудың тө мендеуі. |
| Эпидемиологиясы | Ерлер, ә йелдер— 1: 10. Жалпы популяцияда - 2 %. Репродуктивті жастағ ы ә йелдер арасында 2 — 5 %. 60 жастан асқ ан егде адамдар арасында 6 — 12 %. |
| Басты клиникалық кө ріністері | Спецификалық емес немесе болмайды: жалпы ә лсіздік, депрессия, терінің қ ұ рғ ауы, шаштың артық тү суі, іш қ ату, гипохромды анемия, перикардта сұ йық тық тың жиналуы, диастолалық гипертензия, атерогенді дислипидемия, менструальді циклдің ө згеруі, бедеулік, либидоның тө мендеуі. |
| Диагностикасы | Манифесті біріншілік гипотиреоз: ТТГ↑, Т4↓ Субклиникалық гипотиреоз: ТТГ↑, Т4-қ алыпты дең гейде. Екіншілік гипотиреоз: ТТГ↓, Т4↓. |
| Салыстырмалы диагностикасы | Симптоматикасы ұ қ сас бірқ атар аурулар. Гипотиреоздың дамуына ә келетін аурулардың ө зара ажырату диагностикасы. |
| Емі | Левотироксин препараттарымен орынбасушы терапия (жалпы орынбасушы мө лшері дене массасына 1, 4 мкг/кг), терапияның мақ саты- қ алыпты дең гейде ТТГ ұ стау. |
| Болжамы | Орынбасушы терапия кө рінісінде ТТГ дең гейін тұ рақ ты мө лшерде ұ стау- симптомдар мен кө ріністерінің толық регрессі. |
|
|
|
|
|
|
