 |
Ж.Ахметов. Патологиялық анатомия
|
|
|
|
Ж. Ахметов. Патологиялық анатомия
11. 6. Ө КПЕ Қ АН ТАМЫРЛАРЫНЫҢ ПАТОЛОГИЯСЫНА БАЙЛАНЫСТЫ ЗАҚ ЫМДАНУЛАР
Ө КПЕ ИНФАРКТЫ
Ө кпе артериясьшың біріншілік тромбозы ө те сирек кездесетін қ ұ былыс, ол ө хпе артериясының атеросклерозың ца, ө кпелік ги-пертензияғ а байланысты дамығ ан оң қ арынша жетіепеушілігінде байқ алады. Кө бінесе ө кпе артериясының тромбоэмболиясын кө реміз. Оның себептеріне жү ректің созылмалы аурулары, қ атерлі ісікгердің болуы, ә ртү рлі инфекциялық аурулар, ауыр операция-лар, терінің кө лімді кү юі жә не т. б. кіреді. Ә детте тромб аяқ тың терең цігі веналарың да, жамбас веналарында (бала туылғ аннан кейін, ә сіресе жү ктілікке байланысты инфекциялар болғ анда) тү зіледі. Ауру ү зақ уақ ыт ө рекетсіз жатқ анда тромбтар вена тамырларының ішінде қ алқ ып тү рады немесе оның қ абырғ асымен ө те ә лсіз бай-ланыста болады (аксиалды тромбтар). Міне осы тромбтар кез кел-ген уақ ытта орнынан жылжып кетіп жү ректің оң қ арыншасынан ө кпе артериясының бағ анасына тү седі. Егер тромбоэмбол ө те ү лкен болса, ол ө кпе артериясының айырығ ын бітеп тастайды. Бү л жағ -дайда ауру кенеттен ө ліп қ алады. Ө лім себебі пульмоно-коронарлық рефлекске немесе жү ректің оң қ арыншасының жедел кең ейіп кетуіне байланысты болады. Одан кішілеу тромбтар ө кпе артериясының тармақ тарын тығ ындап, ө кпеде ү лкенді-кішілі инфаркт ошақ тары пайда болады. Ә детте бү л ү шбү рышты қ ызыл инфаркт. Инфаркт аймағ ына инфекция тү скенде инфаркт ошағ ы іріндеп, плеврағ а жақ ын жерлерде ірінді плеврит дамиды.
|
|
|
Майда инфаркт ошақ тары созылмалы жү рек жетіспеушілігіне байланысты пайда болғ ан тромбтар нө тижесімен болуы мү мкін.
Ө КПЕ ГИПЕРТЕНЗИЯСЫ
Кіші қ ан айналым жү йесінде артериялық қ ысымның кө терілуін ө кпе гипертензиясы деп атайды. Оның біріншілік жә не екіншілік тү рлерін ажыратады. Біріншілік немесе идиопатиялық ө кпе гипертензиясы жас кісілерде, негізін ө йелдерде кездеседі, оның себебі ә лі толық анық талмағ ан. Екіншілік ө кпе гипертензиясы ө кпенің созылмалы обструктивті ауруларьшда, іштен туылғ ан немесе жү ре пайда болғ ан жү рек ақ ауларында, ө кпенің созылмалы интерсти-циалдық ауруларында, ө кпенің майда тамырларының қ айталану-шы эмболияларында кездеседі.
11 бө лім. Тыныс алу агзаларының аурулары
Себептері ө ртү рі болуына қ арамастан ө кпе гипертензиясының морфологиялық кө ріністері ү қ сас, оғ ан ө кпе артерияларындағ ы ө згерістер ө кпе артериясының ірі бү тақ тарындағ ы атеросклероз, орташа артерияларда интиманың қ алындауы жө не қ абырғ асын-дағ ы бірың ғ ай сапалы бү лшық еттердің гипертрофиясы кіреді. Ең ауыр ө згерістер майда артериялар мен артериолаларда дамиды. Олардың ішкі қ абаты фиброзданып, орта қ абаты қ алындайды, са-ң ылауы тарылады.
Ауру ө лімінің негізгі себебі ө кпелік жү рек декомпенсациясы. Біріншілік ө кпе гипертензиясында ауру 3-5 жыл ішінде ө луі мү мкін.
Ө КПЕ ІСІНУІ
Ө кпе ісінуі ө лген ауруларда ө те жиі кездесетін патология. Ісінуге байланысты ө кпе салмағ ы ауырлап, рны кесіп қ арағ аида кедінді бетінен ауа аралас сү йық тық кө п мө лшерде бө лініп шығ ады. Ө кпенің ісінген аймақ тары оның артқ ы тө менгі бө лігінде болады, бү л гемодинамикалық фактордьщ ө кпе ісінуіндегі орньш кө рсетеді.
|
|
|
Ө кпе ісінуінің екі негізгі себебі бар: 1) гемодинамикалық (жү рек қ ызметінің бү зылуына байланысты) себептер; 2) ө кпедегі микро-циркуляторлық арна қ ан тамырларының ө ткізгіштігінің артып кетуі.
Гемодинамикалық ісіну кіші қ анайналым жү йесінде, жү рек қ ызметінің бү зылуына байланысты, қ анның іркіліп қ алуымен, жергілікті гидростатикалық қ ысымның артып кетуімен тү сіндіріледі.
Ө кпедегі микроциркуляторлық арнаның бү зылуы ө кпеде да-митын инфекцияларғ а, химиялық заттар мен дә рі-дә рмектер ә серіне, шок, кома жө не т. б. ауыр патологиялармен байланысты. Ө кпе ісінуі ауру ө лімінің тікелей себебі болуы мү мкін.
Ересектердегіреспираторлық дистресс-синдром
Дистресс-синдром (ағ ыл. distress - ауыр жағ дай) ө кпенің ә ртү рлі вирустық, бактериялық инфекцияларынан кейін, адам ауыр жара-қ ат алғ анда, кү йіп қ алғ анда, сепсистік шок дамығ анда, кү рдел1' ү зақ қ а созылғ ан, операциялардан кейін, наркоз мө лшерден тыс кө п берілгенде жө не т. б. патологияларда дамиды. Дистресс-синд-ромның патогенезі аэрогематикалық бө геттің қ ү рамындағ ы капил-лярлар эндотелиінің жө не альеола эпителиінің зақ ымдануымен байланысты. Осы жағ дайды алдымен интерстициалдық, кейін альвеола ішілік ісіну дамиды. Оның жоғ арыда айтылғ ан ө кпе ісінуінен
ЖАхметов. Патологиялық анатомия
12 бө лім. Журек-қ ан тамыр жуйесінің аурулары
айырмашылығ ы альвеола қ уысына фибриноген белогы шығ ып, тез арада фибрин жә не гиалиндік мембрана пайда болады. Бү л жердегі гаалин массалары газ алмасу ү рдістерін бү зып, қ аң ца кө мірқ ышқ ыл газы жиналады, гипоксия дамиды.
Аэрогематикалық бө геттің зақ ымдануы қ абыну аймағ ында жиналып қ алғ ан нейтрофидцер мен макрофагтардың ө серіне байланысты. Олар ө здерінен оттегінің улы ө німдерін, протеазаларды, арахидон қ ышқ ылының метаболиттерін бө ліп шығ арады, сө йтіп, эндотелий жасушаларын бү зады, тромбоциттердің агрегациясына себеп олады. Лейкоциттер мен макрофагтар белсенділігінің арту-ында қ абыну ошағ ың дағ ы бактериялық эндотоксиндердің де маң ы-зы зор. Жоғ арыда кө рсетілген ө кпе ісінуінде гемодинамикалық (жү рек қ ызметінің бү зылуьша байланысты) себептер басым болса, бү л синдромның дамуында ө кпедегі қ абыну ү рдісі негізгі қ ызмет атқ арады. Сондық тан бү л ісінулерді кардиогендік емес (жү рек қ ызметіне байланыссыз) ісіну деп атайды.
|
|
|
Сонымен дистресс-синдромның морфологиялық кө ріністеріне: альвеолаларда фибриннің жиналуы, гиалиндік мембрананың пайда болуы, ісіну жә не ошақ тық пневмонияның дамуы жатады.
|
|
|
