 |
Ж.Ахметов. Патологиялық анатомия
|
|
|
|
22 - 437
Ж. Ахметов. Патологиялық анатомия
Лмилоидоз ө лген кісілердің 20-25%-да кездесіп, оның пайда болуы қ анда ревматоидтық фактордың тү зілуімен тығ ыз байланы-сты. Амилоидоз кө кбауырда, лимфа тү йіндерінде, асқ азан-ішек жү йесінде, жү ректе табылады.
Ауру ө лімі кө бінесе бү йрек амиловдозына, васкулиттердің ас-қ ынуьша, пневмонияғ а немесе емдеу нө тижесінің сө тсіздігіне бай-ланысты болады.
13. 3. ЖҮ ЙЕЛІ Қ ЫЗЫЛ ЖЕП
Жуйелі қ ызыл жегі (lupus erythematodes disseminatus) аутоим-мундық сырқ аттар қ атарына жатып, дө некер тіннің, қ ан тамырла-рының, терінің жө не т. б. ағ залардың зақ ымдануымен сипаттала-ды. Аурулардың 90%-на жақ ьшы 20-30 жастағ ы жас ө йелдер.
Этиологиясы. Қ азіргі кезде жү йелі қ ызыл жегіні вирустар, соның ішінде ретровирустар қ оздырады деген, ғ ылыми тү рғ ыдан ө лі толық дө лелденбеген пікір бар. Себебі қ анда қ ызылша, қ ызамық вирус-тарына, ө сіресе, ретровирустарғ а қ арсы антиденелер табылғ ан.
Патогенезі. Жү йелі қ ызыл жегінің дамуында иммундық жү йенің жө не гендік бейімділіктің маң ызы ө те зор. Бү л ауру кө п факторлы сырқ аттар қ атарына жатып, жыныспен байланысқ ан бейщділік пен иммунитеттің гендік бү зылулары негізінде дамиды. Организмде Т-хелперлерінің жетіспеушілігі, Т-супрессорлардың ө лсіздігі, осығ ан байланысты В-лимфоциттер белсенділігінің ар-тып кетуі байқ алады. HLA - DR-2, DR-3, В7 жө не В35 антигендердінің барлығ ы байқ алады. Осы ө згерістер нө тижесінде жасуша ядроларына жө не ДНҚ -ғ а қ арсы бағ ытталғ ан антиденелер тү зіледі, қ анда ө ртү рлі иммундық кешендер пайда болады. Сондық -тан жү йелі қ ызыл жегіні аутоиммундық аурулар қ атарына, соның ішінде иммундық кешендер ауруларына жатқ ызады.
|
|
|
Патологиялық анатомиясы. Жү йелі қ ызыл жегіге дө некер тіннің жү йелі дезорганизациясы (бү зылуы), қ ан тамырларының қ абынуы (васкулиттер) (105, 106-суреттер) жә не ядро патологиясы тә н. Осы белгілердің ішінде ядро патологиясы ерекше орын алады. Оның пайда болуына организмдегі ядроғ а жө не ДНҚ -на қ арсы тү зілген антиденелер тікелей ө сер етеді. Ядродағ ы хроматинді қ алдық тар барлық ө згерген тіндерге сің іп қ алып, гемотосилйнмен жақ сы бо-ялатын ерекше заттар гемотоксилждік дене-шіктер тү зеді.
Жү йелі қ ызыл жегіге тә н " қ ызыл жегілік жасушалар", LE-жасушалар аутоиммундьпс, ө серлер нә тижесінде ө згерген жасуша-ларды лейкоциттер немесе макрофагтар жү тьш алғ аң ца пайда бо-
Жи4хметов. Патологиялық анатомия
13 белім. Ревматизмдік аурулар
|
|
|
|
|
107-сурет. Қ ызыл жегідегі бү йректің сыртқ ы кө рінісі |
|
108-сурет. Мембранозды гломерулонефрит |
лады. Бү л жасушалар аурулардың 80%-да табылып, клиникада осы аурудың ди-агнозын анық тауда маң ызы зор.
Терідегі ө згерістер. Жү йелі қ ызыл жегіде бет терісінің екі жағ ында мү рьш арқ ылы қ осылып жататын, пішіні кө бе-лек тә різді қ ызару пайда болады. " Кө бе-лек тә різді кө рініс" осы сырқ атқ а тә н сыртқ ы белгілердің бірі болып, аурудың аты да осығ ан байланысты қ ойылғ ан. Теріні микроскопией тексергенде оның ү стінгі қ абатының тү легенін (гиперкератоз), эпидермис атрофиясын, теріасты дө некертіннің бү зылғ анын, продуктивті-деструктивті васкулитті кө реміз. Бү л ө згерістер эпидермис пен дерма шекара-сында иммундық, кешең дердің фибрино-идты депозиттердің шө гіп қ алуымен тү сіндіріледі.
|
|
|
Ішкі агзалардагы ө згерістер. Буйректі электрондық микроскоп- пен тексергең де бү йрек шумағ ың дағ ы эндотелий, эпителий астың да жә не мембрана ішінде электрондар ө тпейтін (қ атты) депозиттар-ды кө реміз. Бү л ө згерістер иммуң цы реакциялар нө тиже-сінде пайда болады. Осығ ан байланысты бү йрек шумағ ыньщ капиллярларын-да фибриноидты ісіну немесе некрозданғ ан жасушалардың кө беюін, склероз жө не қ абыну ү рдістерін кө реміз. Капиллярлардың негізгі мембранасы қ алың цап олар " сым шумақ тары" тө різді кө рінеді. Осы жерлерге гематоксилин денешікгерінің шө гіп қ алуы да тө н. Жал- пы бү йректе ошақ ты, диффузды немесе мембранозды гломерулонефрит (люпус-нефрит) дамиды (107, 108-сурет).
Жү йелі қ ызыл жегіге жү ректе бактериясыз, Либман-Сакс эндокардиті, ошақ ты миокардит жө не фибринозды перикардит; бу-ында - синовит, ө кпеде - пневмонит, экссудативті плеврит, бауыр-да — гепатит, талақ та — пиязтө різді склероз дамуы да тө н. Ал дерматит, артрит, полисерозит аурулардың 90%-да табылады. Со-нымен қ атар бү л аурудың тек терінің зақ ымдалуымен сипаттала-тын тү рі бар. Оны дискоидтық қ ызыл жегідеп атайды. Себебі ауру-дың бү л тү рінде басқ а ағ заларда ө згерістер болмайды.
Ауру елімі кө бінесе бү йрек патологиясымен, екінпіілік инфек-циялармен немесе емдеу барысындағ ы асқ ынулармен байланысты.
|
|
|
