 |
14 болім. Асқорыту жүйесінің аурулары
|
|
|
|
. _______________________________________ Ж. Ахметов. Патологиялық анатомия
иммундық жү йе қ ызметінің тө мендеуінің маң ызы зор, себебі ол кө бшесе аутоинфекция тү рінде дамиды. Сондық тан ол адамғ а суық тигең це, тоң ғ аң ца жиі кездеседі.
Сонымен қ атар баспа қ ызамық та, дифтерияда, қ анның жө не
қ ан жасау жү йесінің сырқ аттарында (инфекциялық мононуклеоз-
да, агранулоцитозда, жедел лейкоздарда) олардың жергілікгі белгісі
ретщде дамиды. Ә детге баспа жиі-жиі қ айталаньш, созылмалы тү оге
ө теді. 1V
Патологиялық анатомиясы. Жедел баспаның: 1) катаралды 2) лакуналы, 3) фолликулалы, 4) ірің ці (флегмонозды), 5) фибринді' 6) некрозды, 7) гангреналы тү рлерін ажыратады.
Катаралды баспа тамақ тың шырышты қ абығ ының жө не бадам-ша бездердің қ ызарып ісініп тү руымен сипатгалады. Кейінірек осы шырышты қ абық кө мескіленіп сарысулы ірінді экссудатаен жабы-лады. Кейде эпителий қ абаты экссудатаен кө теріліп, кө піршектеніп тү рады. Баспаньщ басқ а тү рлері де осылайша басталады.
Лакуналы баспа без шү қ ырларында сарысулы-ірің ді экссудат-тың, лейкоциттердің, кө пііп тү скен эпителидің жиналуымен жө не олардың сағ асың да ақ шыл-сары ө зектің пайда болуымен сипатта-лады.
Фолликулалы баспада бадамша бездері қ ызарып, ісініп, олар-дың арасьшан сары нү кте тү рің де ірің деген фолликулалар кө рініп тү рады. Микроскоппен қ арағ аң да кейбір фолликулалардьщ гипер-плазиясын, басқ аларының қ абынып іріндегенін кө реміз.
|
|
|
Фибринді баспа ү шін бадамша бездердің ү лкеюі жө не олардың ү стшде ақ шыл-сү р тү стегі, фибринді перденің пайда болуы тө н. Егер осы перде оң ай алынатын болса қ абынудың бү л тү рін крупоз-ды қ абьгну деп, егер перде астың дағ ы тіндерге жабысып қ алғ ан болса, дифтералық қ абыну деп атайды. Қ абынудың соң ғ ы тү рі дифтерия сырқ аты ү шін тә н.
Ірің ді баспада бадамша бездері қ ып-қ ызыл болып, ісіп едә уір ү лкеиеді. Тшде лейкоциттерден, тү зілген сің белер анық талады. Қ абыну ү рдюі ө те асқ ыньш кеткең це осы жерде абсцесс пайда болады. Ірінді ү рдіс одан ә рі дамып айналасьшдағ ы тің дердің ірің ді қ абынуына немесе тіпті тонзилогенді сепсиске соқ тыруы мү мкін.
Некрозды баспада жергілікті тінде некроз ү рдісі басым болады. Микроскоппен қ арағ анда шырышты қ абаттың некрозы лейкоциттердің сің бесі, сонымен қ атар микроб топтары кө рінеді'. Баспаньщ бү л тү рі негізінен лейкоздарда кездеседі.
Баспаньщ гангреналы турі некрозғ а ү шырағ ан тіннің арнайы микроорганизмдер ә серінде одан ө рі бү зылып шіруімен, осы ай-мақ тьщ қ оң ыр, жасыл қ ара тү ске енуімен сипатталады.
14 болім. Асқ орыту жү йесінің аурулары
Баспаньщ жеке бір тү ріне Симановский-Венсан ауруы кіреді. Бү л баспаның ерекшелігі біріншіден эпидемия тү рінде тарайды, екіншіден оны ү ршық тө різді бактериялар мен ауыз қ уысындағ ы спирохеталар қ оздырады. Морфологиясы бойынша бү л миндали-наларда ү сті фибринді пердемен жабылғ ан жаралардьщ пайда болуымен сипатталады.
Созылмалы баспа (тонзиллит) жедел баспаньщ жиі-жиі қ айта-лануы нө тижесінде дамиды. Бү л кезде бадамша бездер біраз ү лкейеді, оларды кесіп қ арағ анда сыртқ ы қ абьшьщ қ альщдап, тіннің қ атайғ андығ ы байқ алады. Микроскоппен тексергең де лимфоид тінінің гиперплазиясымен қ атар, склероз ү рдісінің кү шті дамы-ғ андығ ы кө рінеді. Кейде лимфа тінінің орньш дө некер тін басады. Без шү ң қ ырларында ірінді тығ ьщдар табылады.
|
|
|
Асқ ыну тү рлері. Жергілікті асқ ыну тү рлеріне бадамша бездердің жә не оның айналасындағ ы абсцестер жү тқ ыншақ артындағ ы абсцесс, жү мсақ тандайдың ірінді қ абынуы, тромбофлебит немесе тромбартериит кіреді. Кейде қ ан тамырларының кенересі желініп (еріп) қ ан кетеді. Асқ ынудың жалпы тү рлеріне: сепсис, гломеру-лонефрит жатады.
14. 2. Ө Ң ЕПІ АУРУЛАРЫ
Ө ң еште туа біткен кемістіктер, қ абьшу жә не ісіктер жиі ү шы-райды. Туа біткен кемістіктерге ө ң ештің бітік болуы (атрезия) жө не кең ірдек пен ө ң ештің арасындағ ы саң ылаудың сақ талып қ алуы кіреді (Эмбриопатияны қ араң ыз).
Ө ң ештің белгілі бір бө лігінің бү лтиып тү руын дивертикул деп атайды. Егер ол ө ң ештің барлық қ абаттарынан тү ратын болса на-гыз дивертикул деп есептеледі. Дивертикулдер кө бінесе ө ң ештің бү лшық ет қ абатының жеткілікті дамымауына жә не ө ң еш ішіндегі қ ысымның кү шеюіне байланысты пайда болады. Сонымен қ атар дивертикулдің дамуында ө ң еш айналасьщда қ абыну нә тижесінде пайда болғ ан дө некер тінді созылмалардьщ маң ызы зор. Дө некер тін жетілгенде ө ң ештің бір бө лігі тартыльш сол жерде ү шбү рышты қ уыс пайда болады. Дивертикуддердің қ ауіптілігі оның қ абыну мү мкіншілігің де (дивертикулит).
Ө ң еіптің қ абынуын эзофагит деп атайды. Эзофагит ертү рлі химиялық (қ ышкьщдар, сілтілер, этанол), физикалық (ыстьгқ тамақ, шө й), механикалық (балық сү йектері тырнап кеткенде) жө не бак-териялық себептерден туындайды. Қ абыну ү рдісі жоғ арьщан тө мен қ арай (дифтерияда, қ ызамық та) немесе тө меннен жоғ ары (гаст-
 |
|
|
|
