 |
Ж.Ахметов. Патологиялық анатомия
|
|
|
|
Ж. Ахметов. Патологиялық анатомия
зы зор. Майлы гепатоз сонымен қ атар қ антты диабетте, жалпы семіруде, ө кпе, жү рек ауруларына байланысты дамитын гипокси-яда да ү шырайды.
Патологиялық анатолшясы. Бү л патологияда бауыр біраз ү лкейіп сары немесе қ оң ыр сары тү ске кіреді, ол болбыр, кесіндісінің беті май жағ ып қ ойғ андай жылтыр болады. Май басудың ү ш кезең ін ажыратады: 1) гепатоциттердің некрозынсыз ө тетін жай семіру, 2) гепатоциттер некробиозымен жә не мезенхима реакциясымен си-патталатын жә не 3) бауырдың бө лікті қ ү рылымының бү зылып цир-розғ а ө туімен аяқ талатын семіру. Демек стеатоз ү зақ созылғ анда циррозғ а соқ тырады. Бү л патологияда май бауыр массасының 40-60%-тін қ ү райды (қ алыпты жағ дайда 4%).
15. 2. ГЕПАТИТТЕР
Гепатиттер - бауырдың қ абынуы. Клиникалық белгілеріне қ арап жедел жә не созылмаяы тү рлерін ажыратады.
Этиологиясы бойынша гепатиттердің біріншілік жә не екіншілік тү рлері бар.
Гепатиттердің жіктелуі:
1) Клиникалық белгілеріне қ арап: а) жедел; б) созылмалы гепатиттер.
2) Этиологиясы бойынша: а) біріншілік (вирусты, алкогольды, дә рі-дә рмектік); б) екіншілік (инфекциялық аурулардан соң, ула-нуга немесе асқ азан-ішек сырқ аттарына байланысты) гепатиттер.
3) Морфологиясьша қ арап: а) жедел (экссудативті, продуктивті); б) созылмалы (активті немесе агрессивті, персистенциялы, холес-тазғ а байланысты) гепатиттер.
4) Қ абынудың таралу шегіне байланысты: а) ошақ ты; б) диф-фузды гепатиттер.
Этиологиясы. Гепатитті тудырушы негізігі себептерге ә ртү рлі инфекцшшардың жә не улы заттардың ә серлері жатады. Инфекци-ялардың ішінде вирустардың орны ерекше. Гепатит туындатушы арнайы вирустардан басқ а, гепатитке энтеровирустар, инфекция-лық мононуклеоз вирусы, кейбір респираторлық вирустық инфек-циялар да алып келуі мү мкін.
|
|
|
Улы заттар қ атарына ә ртү рлі гепатотропты улар: фосфор, сынап, тө ртхлорлы кө міртек, фосфордың органикалық қ оспала-ры, алкоголь жә не басқ алар жатады. Кө птеген дә рі-дә рмектер, мысалы ПАСК, фтивазид, тетрациклин, сульфаниламидтер ү зақ уақ ыт қ олданылганда бауырда қ абыну ү рдісі дамиды.
15 бө лім. Бауыр аурулары 385
Сонымен қ атар кө птеген созылмалы инфещиялар: туберкулез, мерез, бруцеллез, ішек қ ү рттары (эхинококккоз, жә не т. б. б) немесе қ арапайымдар (лямблиялар) да бауырдың созылмалы қ абынуы-на алып келеді.
Вирустық гепатиттер. Вирустық гепатиттер бауырдың ө зіне тә н аурулары қ атарына жатады. Оларды ең алғ аш рет С. П. Боткин (1888) инфекциялық сырқ ат есебінде, жеке бө ліп қ арағ ан. Қ азіргі кезде осы вирустардың 5 тү рі белгілі, олар А, В, С, Е жә не дельта вирус-тары. Осы вирустардың ә рқ айсысының ө зіне тә н клиникалық кө ріністері, патогенезі, кейбір морфологиялық белгілері бар екендігі анық тальш отыр. Гепатит А вирус РНҚ вирустарына кіреді, клини-калық агымы жедел. A eupycmap қ оздыратын гепатиттің басқ а ішек инфекциялары тө різді жуылмаган қ ол арқ ылы (яғ ни асқ азан-ішек арқ ылы) жү ғ атыны белгілі. Сондық тан оның эпидемиясы жаз, кү з айларынан байқ алады. Оның жасырын кезең і 15-45 кү н. *
|
|
|
Ал В гепатитінің вирусы болса қ ан қ ү йғ анда, вакцинация кезінде, операциядан соң шанышқ анда ауру адамнан сау адамғ а ө теді, сондық тан оны сарысу гепатитідеи атайды. Сонымен қ атар вирус сө лде, ү рық тық сү йық тық та, қ ынаптың секретінде, несепте табылғ ан. Ягни, В-гепатитін жыныстық қ атынас арқ ылы жү қ ты-рьш алуғ а болады. Іштегі ү рық қ а инфекция плацента арқ ылы тү седі немесе туылу кезінде жү ғ ады, жасырын кезең і 25 кү ннен 180 кү нге дейін. Клиникада гепатиттің бү л тү рі ауыр ө тіп ө лім-жітімге кө бірек алып келеді жә не де созылмалы тү рде ө теді. В гепатитінің вирусы ДНҚ -вирустарына кіреді, оның 3 антигені анық талғ ан. Вирустың сыртқ ы қ абығ ында беткей антиген — HbsAg бар. Вирустың ө зінің қ абығ ында (капсидте) екі антиген - HbcAg жә не HbeAg табылғ ан. Иммуногистохимиялық ә дістер арқ ылы HbsAg гепатоциттердің ядросында, ал HbeAg — олардың цитоплазмасында анық талады. Осы антигендерге қ арсы организмде антиденелер тү зіледі.
С гепатитінің вирусы бірспиралды РНҚ -вирусы қ атарына жатады. Бү л инфекция қ ан қ ү юды, вена ішілік инъекцияларга (нар-командарда), ағ залар трансплантациясына байланысты дамиды. Клиникалық ағ ымы жең іл болғ анымен 30-60% жағ дайда созылмалы гепатит тү рінде ө теді, сондық тан гепатит С-дан кейін бауыр циррозы немесе гепатоцеллюлярлық рак дамуы мү мкін.
Д гепатитінің вирусы организмде кө беюі ү шін В-гепатитінің вирусы болуы шарт. Дельта-вирустар В-гепатитімен қ атар дамиды немесе осы инфекцияғ а қ осылады. Сө йтіп, В-гепатиттің клиника- лык ағ ымын ауырлатады, бауырдың зақ ымдануын кү шейтеді. Дельта-вирустар РНҚ -вирустары қ атарында жатып, оның сыртқ ы қ аба-ты HbsAg-мен қ оршалган.
25 — 437
|
|
|
15 белім. Бауыр аурулары |
|
|
|
